Xριστόφορος Kάσδαγλης

«... Ένα κυοφορούμενο λαβ στόρι μπορεί να αποφέρει στους πρωταγωνιστές του πίστωση χρόνου
μέχρι τις επόμενες εκλογές. Ποιος ψηφοφόρος θα έμενε ασυγκίνητος και δε θα επέτρεπε στον
υποψήφιο να... ολοκληρώσει το έργο του;?»

Συνηγορία υπέρ του Big Brother

ΔEN είμαι σε θέση να κατανοήσω την ιερή μανία που έχει καταλάβει τους κουλτουριάρηδες
εναντίον του Big Brother. Τώρα που το παιχνίδι έχει αρχίσει να «ρολάρει» και έχουν ήδη
αποβληθεί οι τρεις πρώτοι από τους συμμετέχοντες, τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει το
θόρυβο που προκάλεσε η αναγγελία και μόνο της μεταφύτευσής του στα μέρη μας. (Ίσως,
βέβαια, ούτε τα εκατομμύρια που επενδύθηκαν σε δικαιώματα, υποδομή, αμοιβές και σε
παράπλευρες δραστηριότητες για την υποστήριξη και την προβολή του.) Καταρχήν, ο Big
Brother παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον, υψηλή αισθητική και εξαιρετική ποιότητα. Πολύ
περισσότερο, τουλάχιστον, από τα talk shows με αλλοδαπούς ιμάμηδες, εγχώριους ιερωμένους
και ευκαιριακούς ειδικούς στις διεθνείς σχέσεις, στη γεωπολιτική στρατηγική, στη
σύγκρουση των πολιτισμών και στις σύγχρονες τεχνικές του πολέμου. Οι καθημερινές
συνομιλίες μεταξύ των συντελεστών του Big Brother είναι απέριττες, πρωτότυπες μέσα στην
κοινοτοπία τους, απαλλαγμένες από τη διαμεσολάβηση των γραφειοκρατών της ενημέρωσης.
Η αποσπασματικότητα του ημερήσιου τηλεοπτικού προϊόντος συμπληρώνεται ιδανικά από την
παράλληλη και αδιάλειπτη ιντερνετική κάλυψη, ώστε η ακόρεστη περιέργεια των
σκληροπυρηνικών να ικανοποιείται σε όλη της την έκταση. Για τους αιρετικούς, μάλιστα, δε
λείπει και το εναλλακτικό προϊόν, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.pigbrother.co.uk. Αξίζει
να την επισκεφθείτε, για να παρακολουθήσετε πώς διάγουν την καθημερινότητά τους τα
αντίστοιχα πέντε διαγωνιζόμενα γουρουνάκια.
Είναι αλήθεια ότι μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει (ακόμη;)
ξεδιπλωθεί επαρκώς η αναμενόμενη σεξουαλική πτυχή του παιχνιδιού. Και χωρίς αυτήν, όμως,
οι αρετές του «σεναρίου» του είναι αδιαμφισβήτητες. Το λεπτό ψυχολογικό παιχνίδι της
επιλογής των υποψηφίων προς αποχώρηση, το κρίσιμο μεσοδιάστημα μεταξύ της αναγορεύσεώς
τους και της τελικής κρίσης, οι στρατηγικές των παικτών, το μίγμα ενεργητικότητας αλλά
και ουδετερότητας που απαιτείται για να κατορθώσει κανείς να ξεχωρίσει, χωρίς να
διεγείρει αντιπαλότητες από τη μεριά συμπαικτών και τηλεθεατών, όλες αυτές οι μικρές
λεπτομέρειες φαίνεται να έχουν διαφύγει της προσοχής των κριτών του θεσμού. Αλλά και η
παρουσία του κ. Μικρούτσικου, ο οποίος αφού έκανε το αγροτικό του σε υποδεέστερα
προγράμματα κρίθηκε ώριμος για τη μεγάλη του τηλεοπτική στιγμή, πρέπει ασφαλώς να
συνυπολογιστεί. Στον τομέα της αμφίδρομης επικοινωνίας, ο Big Brother πλησιάζει το
άριστα. Ένα διπλό φίλτρο συνιστά τη συνεισφορά του παιχνιδιού στην καλλιέργεια θεσμών
άμεσης δημοκρατίας: σε πρώτη φάση, οι συμπαίκτες ―συγκάτοικοι και μοιραίοι αντίπαλοι
ταυτοχρόνως― καλούνται να προτείνουν τρεις υποψήφιους προς αποβολή. Είναι πολύ
συγκινητικό να παρακολουθήσει κανείς τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν στο σπάσιμο των
δεσμών αλληλεγγύης που ―οφείλουν να― σφυρηλατούν μεταξύ τους. Κάτι σαν την ωδίνη της
αποκοπής του ομφάλιου λώρου... Με ποιο κριτήριο αποφασίζουν; Με γνώμονα την αποβολή του
διαφορετικού (ένα είδος τηλεοπτικής εθνοκάθαρσης) ή μήπως με στόχο την εξουδετέρωση του
πιο επικίνδυνου αντιπάλου; ¶λλο ένα ψυχολογικό τρικ, που θα έκανε τον κάθε δημιουργό
σαπουνόπερας να σκίσει όλα του τα σενάρια. Σε δεύτερο χρόνο, η κοινωνία των πολιτών ―των
τηλεθεατών, έστω― καλείται να εκδώσει την τελική ετυμηγορία. Σε αντίθεση μάλιστα με
άλλες, πιο πρωτόγονες και αναποτελεσματικές διαδικασίες, δεν αποφασίζουν κάθε τέσσερα
χρόνια αλλά κάθε δεκατέσσερις μέρες, ενώ έχουν στη διάθεσή τους όλο τον απαραίτητο χρόνο
και τα δεδομένα, προκειμένου η απόφασή τους να είναι τεκμηριωμένη και αντικειμενική. Η
(τηλεφωνική) ψηφοφορία κρατάει 7 ολόκληρες μέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων όλα είναι
ρευστά και η κάθε κίνηση των υποψηφίων μπορεί ν? αλλάξει τη ροή των εξελίξεων. Ένα
κυοφορούμενο λαβ στόρι ―για παράδειγμα― μπορεί να αποφέρει στους πρωταγωνιστές του
πίστωση χρόνου μέχρι τις... επόμενες εκλογές. Ποιος ψηφοφόρος θα έμενε ασυγκίνητος και δε
θα επέτρεπε στον υποψήφιο να... ολοκληρώσει το έργο του; Οι κακοπροαίρετοι θα
υποστηρίξουν ότι οι κάμερες μέσα στο σπίτι εθίζουν τους πολίτες του κόσμου στη συνεχή
παρακολούθηση και στην παραβίαση του ιδιωτικού απορρήτου και του οικογενειακού ασύλου,
ότι νομιμοποιούν την εμπορευματοποίηση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και των ιερών
ιδιωτικών στιγμών. Ναι, ενώ οι κάμερες της τροχαίας στους δρόμους και του εργοδότη στους
χώρους δουλειάς, οι κάθε λογής έξυπνες κάρτες των τραπεζών και των σούπερ μάρκετ, οι
δορυφόροι των μυστικών υπηρεσιών και των κυβερνήσεων προάγουν τη... δημοκρατία, την
παγκόσμια ασφάλεια και την εύρυθμη λειτουργία των αγορών!
Ανακεφαλαιώνοντας, ο Big Brother είναι ένα άκρως στρατηγικό παιχνίδι, ένα άρτιο
τηλεοπτικό προϊόν, ένα προωθημένο multimedia πείραμα, μια μελέτη της ανθρώπινης ψυχής σε
ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ένα μάθημα ηλεκτρονικής δημοκρατίας. Ο εξασκημένος
αναγνώστης των 4Τ θα διερωτηθεί γιατί τα γράφω όλα αυτά. Πρώτον, γιατί έπρεπε επιτέλους
κάποιος να αντιδράσει και να ομολογήσει ορισμένες αλήθειες που κρύβονται επιμελώς από την
κοινή γνώμη. Δεύτερον, γιατί έπρεπε κάποιος να αποδείξει ότι αν σου δοθεί το κατάλληλο
μέσο, μπορείς με άνεση να αποδείξεις ό,τι θέλεις. Μπορείς, επί παραδείγματι, να
αποδείξεις ότι δικαίως θάφτηκαν 6.000 ανύποπτοι πολίτες του κόσμου κάτω από τους δίδυμους
πύργους του Μανχάταν. Αν, μάλιστα, διαθέτεις ισχυρή πρόσβαση στα μίντια σε όλο τον κόσμο,
γραφιάδες, κεφάλαια, μυστικές υπηρεσίες, μέσα ηλεκτρονικής παρακολούθησης (να ?τος πάλι ο
big brother), τότε μπορείς να δικαιώσεις την ανακύκλωση της βίας, το ξεκίνημα ενός τρίτου
παγκόσμιου πολέμου.
¶λλωστε, ποιο είναι το πρόβλημα; Οι (Aμερικανοί) τηλεθεατές εφήφισαν!_ Χ. Κ.