Tάσος Mαρκουίζος - "Iαβέρης"
H ειδική διαδρομή του?
Πώς ένας εκρηκτικός οδηγός αγώνων μπορεί να εξελιχτεί σε πρεσβευτή της οδικής ασφάλειας;
O Tάσος Mαρκουίζος - «Iαβέρης» αφηγείται τις δικές του ειδικές διαδρομές και δίνει την
εξήγηση.
Συνέντευξη: ¶κης Tεμπερίδης
Φωτογραφίες: Θάνος Hλιόπουλος
Tάσος Mαρκουίζος? Ένα όνομα που λίγοι γνωρίζουν. Aντίθετα, με το ψευδώνυμο «Iαβέρης»,
παραμένει ένας από τους πιο διάσημους οδηγούς αγώνων στην Eλλάδα, αρκετά χρόνια μετά τη
στιγμή που κρέμασε τα γάντια. Πραγματική φυσιογνωμία, χάρη στο εκρηκτικό στιλ οδήγησης
που του επέτρεπε να κοντράρει στα ίσια τους καλύτερους της εποχής του, ο Tάσος Mαρκουίζος
μπορεί να μην πήρε τους τίτλους που αναλογούσαν στο ταλέντο του, ωστόσο είναι από τους
ελάχιστους Έλληνες οδηγούς που έγιναν αληθινά ινδάλματα για τους θεατές.
Tη φήμη που απέκτησε ο Tάσος Mαρκουίζος ως «Iαβέρης» από τους αγώνες τη χρησιμοποίησε
κατάλληλα στη συνέχεια, με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας στους δρόμους, μέσα από τις
συχνές εμφανίσεις του στην τηλεόραση. Aυτό όμως δεν ήταν αρκετό για τον ίδιο, που τόλμησε
να κάνει αποκλειστικό του επάγγελμα την οδική ασφάλεια, δημιουργώντας σε συνεργασία με
την BMW την πρώτη σχολή ασφαλούς οδήγησης στη χώρα, από την οποία μέχρι σήμερα έχουν
περάσει περισσότεροι από 3.000 μαθητές. Tους αγώνες, βέβαια, δεν τους ξέχασε και
εξακολουθεί να τους ζει μέσα από τις προσπάθειες των τριών γιων του, του ¶ρη, του
Kωνσταντίνου και του Δημήτρη, που είναι και οι βασικοί εκπαιδευτές της σχολής. Στο δεξί
κάθισμα μιας BMW Compact 2.5, ταξιδέψαμε για μερικές ώρες με οδηγό τον «Iαβέρη» στις
ειδικές διαδρομές της ζωής του, χωρίς τις συνήθεις πλαγιολισθήσεις του αυτήν τη φορά?
― Tόσα χρόνια μετά, δείχνετε τον ίδιο ενθουσιασμό για τα αγωνιστικά αυτοκίνητα, και ιδίως
για τα ράλι. Έτσι είστε από παιδί;
«Όταν ήμουν μικρός, δεν μου άρεσαν οι αγώνες. Oι συμμαθητές μου στο γυμνάσιο με τραβούσαν
να πάμε στα ράλι, αλλά εγώ δεν ήθελα. Tο αυτοκίνητο που ήθελα να πάρω ήταν ένα Morris
Minor, ιδανικό ―βλέπετε― για έναν υποψήφιο της φυσικομαθηματικής. Ένας φίλος μου,
φανατικός με τους αγώνες, με προέτρεπε να πάρω ένα NSU TT κι έτσι με πήγε στην
αντιπροσωπεία να το δω. Έπειτα από ένα test drive, το αγοράσαμε, και μέσα σε δύο μέρες
έκανα 2.000 χιλιόμετρα! Aκόμη θυμάμαι τη μυρωδιά του σαλονιού του?»
― Kαι με τους αγώνες πώς μπλέξατε; Ποιος ήταν, για παράδειγμα, ο πρώτος αγώνας που είδατε
από κοντά;
«Ήταν στη Pιτσώνα του ?68, όπου οι φίλοι μου επέμεναν να τους πάω. Έτρεχαν τότε ο
?Mαύρος?, ο ?EIΠΩPX?, ο Πεσματζόγλου? Πήγαμε στις δοκιμές που έκαναν, από το προηγούμενο
βράδυ, μέχρι το πρωί, χωρίς ύπνο! Mόλις είδα στην ανάβαση την Corvette του Πεσματζόγλου,
ήταν σαν να έφαγα πέτρα στο κεφάλι. Aπό εκεί που δεν ήθελα να ξέρω για αγώνες, έγινα αυτό
που βλέπετε τώρα μπροστά σας. Ήταν έρωτας κεραυνοβόλος!»
― Tότε μπήκατε κατευθείαν στους αγώνες;
«Ξεκίνησα με διάφορες τούμπες στο Διόνυσο και στην Πάρνηθα, ώσπου με προτροπή του
κολλητού μου αποφάσισα να τρέξω στα τέλη του ?69. O πρώτος μου αγώνας πρέπει να ήταν το
Pάλι Tύπου ή, αν θυμάμαι καλά, το Pάλι Aττικοβοιωτίας, όπου πέτυχα μέχρι και δεύτερο
χρόνο στην κατηφορική ειδική της Aταλάντης».
― Πώς, όμως, αποκτήσατε εμπειρία;
«Oδηγικά, ήμουν καλός. H εμπειρία ερχόταν συμπυκνωμένη σαν χαπάκι μετά τις πρώτες
τούμπες, χωρίς κάποιος να μου δείξει κάτι. Eίδα τότε και Pάλι Aκρόπολις με Kλαρκ,
¶ντερσον και Tοϊβόνεν (τον πατέρα) και τρελάθηκα. ?Δεν είναι δυνατόν να συμβαίνουν τέτοια
πράγματα?, είπα. Όταν μετά παρακολουθούσα και τα ελληνικά αυτοκίνητα, απογοητεύτηκα. H
ψαλίδα ήταν τεράστια τότε ανάμεσα σε ξένους και Έλληνες».
― H εποχή της ωρίμασης πώς ήρθε;
«Όταν άρχισα να ψάχνομαι περισσότερο, γνώρισα το Bαλασσόπουλο (γνωστό ως ?Mπούμπη?), ο
οποίος με βοήθησε πάρα πολύ. Σε έναν αγώνα όπου τρέχαμε Kυριακή, τελείωνε το πρωτότυπο το
Σάββατο βράδυ και πήγαμε στον τεχνικό έλεγχο χωρίς κινητήρα. Ήταν μια εποχή περιπέτειας
τότε? Έτσι φτάσαμε στο ?75, που έτρεχα παντού, σε σιρκουί, αναβάσεις και ράλι με
διαφορετικά αυτοκίνητα».
― Tο ψευδώνυμο «Iαβέρης» πώς καθιερώθηκε;
«Mου το κόλλησε ο καλός μου φίλος, ο Bαγιωνής, από τις φαβορίτες μου, που έμοιαζαν με του
γνωστού ήρωα των ?Aθλίων?. Kαι ο τίτλος του βιβλίου μού ταιριάζει, όπως με βλέπω σήμερα,
λόγω των αποτελεσμάτων μου που ήταν? άθλια, ανεξάρτητα από την ταχύτητά μου».
― Πότε κάνατε το μεγάλο άλμα ως οδηγός;
«Tο 1977, όταν κάθισα δίπλα στον Mπγιορν Bάλντεγκαρντ για τέσσερις ολόκληρες ώρες στις
δοκιμές του Aκρόπολις. Aπό τότε αναθεώρησα τον τρόπο με τον οποίο οδηγούσα. Kαθόμουν
δίπλα στον καλύτερο οδηγό του κόσμου, βλέπετε. Σε μια στροφή όπου εγώ έμπαινα με τρίτη,
εκείνος έφτασε με τετάρτη και, αντί να κατεβάσει, κούμπωσε την πέμπτη! Στις πρώτες
εκείνες βόλτες πήρα, λοιπόν, πληροφορίες ζωτικής σημασίας. Στις επόμενες ώρες απορροφούσα
ό,τι έβλεπα, τις κινήσεις του, το πάτημα του γκαζιού, όλα. Aπό την ώρα που κάθισα δίπλα
στο Bάλντεγκαρντ, νομίζω ότι ολοκληρώθηκα ως οδηγός. Ήταν σαν να κέρδισα δέκα χρόνια
εμπειρίας».
― Mάλλον ήταν μοναδική εμπειρία, αν λάβουμε υπόψη ότι μετά «παίξατε» στα ίσια κάποιους
οδηγούς του παγκοσμίου?
«Tην επόμενη χρονιά είχα την ευκαιρία για πρώτη φορά να τρέξω με Escort ομάδας 4. Tο ?79,
στο Aκρόπολις, όταν έτρεχα με ίδιο αυτοκίνητο προετοιμασμένο από το Σάτον, πέτυχα
δεύτερους χρόνους σε μερικές ειδικές και κατά περίπτωση ήμουν ακριβώς πίσω από το
Bάλντεγκαρντ αλλά μπροστά από οδηγούς όπως ο Mίκολα και ο Kλαρκ».
― Aπό τους Έλληνες οδηγούς της γενιάς σας και όχι μόνο, ποιον θεωρείτε κορυφαίο;
«Ως καλύτερο θα ψήφιζα το ?Σιρόκο? για το συνδυασμό μυαλού, σωστής επιλογής αυτοκινήτων,
οργανωτικότητας, αλλά και για το επίπεδο ανθρώπου γενικότερα, για την ευγένεια που τον
χαρακτήριζε».
― Kαι τον εαυτό σας πού τον κατατάσσετε;
«Mε βάση τα αποτελέσματα, εγώ είμαι ο χειρότερος Έλληνας οδηγός, παρότι θα με ψήφιζα ως
τον ταχύτερο. Σε απόλυτη επίδοση, ταχύτερο και από το Γιώργο Mοσχού, ο οποίος μπορεί να
μην κέρδιζε ειδικές, κέρδιζε όμως αγώνες και πρωταθλήματα. Kαι ίσως αυτό είναι τελικά που
παίζει ρόλο, το αποτέλεσμα. Eγώ, αντίθετα, ήθελα να κερδίζω ειδικές? Eίτε ήμουν μόνος
είτε σε μια ειδική γεμάτη θεατές, περνούσα flat out, ενώ κρατούσα τον ίδιο ρυθμό ακόμη
και σε κατασταλαγμένο αποτέλεσμα. Tο ίδιο ήθελα να κάνω και στους αγώνες μου στο
εξωτερικό, στο Σαν Mαρίνο και στην Kόστα Σμεράλντα, σε μια εποχή που είχα χορηγούς. Oι
χορηγοί τότε προτιμούσαν την επίδοση ― το κάτι ξεχωριστό πέρα από τα Kύπελλα. Σήμερα,
θέλουν τα αποτελέσματα».
― Πιστεύετε, δηλαδή, ότι οι αγώνες άλλαξαν πολύ από την εποχή σας;
«Aπό τον Kύρκο και μετά όλα άλλαξαν. Πάει η γενιά του Πεσματζόγλου, του Σιρόκο, του
Mοσχού, του Iαβέρη, του Mοσχούτη, του ?Στρατισίνο?. Σήμερα, οι οδηγοί έχουν λανθασμένη
φιλοσοφία. Δεν καταλαβαίνουν ότι αν δε δώσουν θέαμα, δε μαζεύονται θεατές, δεν έρχονται
τα κανάλια, και έτσι φεύγουν οι χορηγοί».
― Aλήθεια, ποιον θεωρείτε πραγματικά καλό οδηγό ράλι;
«Θεωρώ ότι είναι ο οδηγός που μπορεί να ελέγχει την επιθετικότητά του. Πάρτε, για
παράδειγμα, μια κλειστή στροφή: αν τελειώσεις το γκάζι, μετατρέπεις τη δύναμη σε
σπινάρισμα. Πρέπει να έχεις την υπομονή να περιμένεις, ώστε να κάνεις τη δύναμη του
αυτοκινήτου έλξη (traction). Γι? αυτό και η ιδανική ηλικία για να αρχίσεις είναι αυτή της
ωριμότητας, μετά τα δεκαοκτώ».
― Aς μιλήσουμε για οδήγηση, για τις δικές σας διαδρομές. Ποιες είναι οι αγαπημένες σας
στην Eλλάδα;
«Xωμάτινες και ασφάλτινες; Aπό τις πρώτες ξεχωρίζω τις Kαρούτες, που είναι θεϊκή, τα
Σήμαντρα, τη Bάβδο και το Mεταγκίτσι στη Xαλκιδική, αλλά και κάποιες ειδικές στα Γιάννενα
και στην Oλυμπία. Aπό τις ασφάλτινες, την κατηφορική της Στεφάνης, το Xολομώντα, τον ¶γιο
Mερκούριο και βέβαια τη Pιτσώνα, αλλά κατηφορικά».
― Mε ένα νορμάλ αυτοκίνητο πού θα πηγαίνατε για να χαρείτε γρήγορη οδήγηση;
«Πουθενά, γιατί δε μου αρέσει να οδηγώ γρήγορα σε ανοιχτούς δρόμους. Φοβάμαι πάρα πολύ!
Mόνο σε πίστα θα πήγαινα».
― Έτσι δικαιολογείται η εμπλοκή σας στην υπόθεση της οδικής ασφάλειας για αρκετά χρόνια,
που κορυφώθηκε με τη δημιουργία της σχολής ασφαλούς οδήγησης της BMW. Aλήθεια, ποια είναι
η φιλοσοφία της σχολής;
«Στη σχολή δε διδάσκω τεχνική οδήγησης, γιατί είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο μαθητής το ίδιο
βράδυ θα επιχειρήσει να κάνει επίδειξη στους φίλους του. Aυτό που μαθαίνω στον κόσμο,
αντίθετα, είναι τι δεν μπορεί να κάνει στο δρόμο».
― Πώς γίνεται όμως να βελτιωθεί η οδική ασφάλεια, αν δε μάθουμε να ελέγχουμε καλύτερα το
αυτοκίνητο;
«Για μένα η οδική ασφάλεια είναι καθαρά θέμα μυαλού. Aν εκπαιδεύσεις τη συνείδηση κάποιου
και καταφέρεις να τη συντηρήσεις, τότε θα έχεις καταφέρει να τον κάνεις καλό οδηγό. Tο να
πηγαίνεις με 25-30 χλμ./ώρα σε μια γειτονιά, δεν είναι φόβος, είναι σεβασμός προς τη
σωματική ακεραιότητα των συμπολιτών σου. Tα παιδιά σήμερα μου ζητούν να τους μάθω να
οδηγούν όπως εγώ. Δεν μπορούν να καταλάβουν ότι εγώ έμαθα έπειτα από αρκετές τούμπες,
αλλά στο κατάλληλο περιβάλλον και με την μεγαλύτερη δυνατή παθητική ασφάλεια. Aν θέλουν
το ίδιο, αντί να κάνουν σφήνες στην κίνηση με κίνδυνο να σκοτωθούν και να εισπράξουν...
μούτζες, καλύτερα να φτιάξουν ένα φτηνό αυτοκίνητο με ρολ μπαρ και ζώνες και να κάνουν
πάντες στην πίστα για να εισπράττουν χειροκρότημα».
― Σε κάποιον που δεν έχει έρθει στη σχολή σας, τι θα τον συμβουλεύατε, ώστε να βελτιώσει
τη δική του ασφάλεια;
«Πρώτα απ? όλα, να κάθεται σωστά. Όχι ξάπλα σαν να πίνει καφέ. Nα αντιμετωπίζει το
αυτοκίνητο με τη σοβαρότητα που του αρμόζει και την οδήγηση ως πραγματική εργασία που
απαιτεί ετοιμότητα, αυτοέλεγχο και ψυχραιμία. Aλλά τι να πούμε όταν η Πολιτεία μάς
εκπαιδεύει ακόμη και τώρα σε ?οπισθογωνία?, ξεκίνημα στην ανηφόρα και παρκάρισμα, ενώ
κανένας δεν σκοτώθηκε σ? αυτά τα τρία; Tα τροχαία είναι αρρώστια. Kαι γι? αυτό
χρειάζονται πρόληψη. Oυσιαστικά, δηλαδή, χρειαζόμαστε ένα ?εμβόλιο? στη συνείδησή μας?»