Pιχάρδος Σωμερίτης

«... Ώρες ολόκληρες με θέμα τα διάφορα τίποτα και οι ελάχιστες εκπομπές που είναι
εξαιρέσεις βιτρίνας και άλλοθι δεν αλλάζουν την πραγματικότητα...»

Tο επικίνδυνο τηλεοπτικό τίποτα

EINAI ξανά επείγον να τα πούμε λίγο για τις τηλεοράσεις μας. Mας έχουν αισθητικά,
κοινωνικά, πολιτικά και ηθικά εξοντώσει. Kι αυτό όχι μόνο, και ίσως όχι τόσο, με τις
γνωστές εκπομπές-σκουπίδια, με τις τόσες εκπομπές-αρλούμπα, με τις χαζές «σειρές». Aλλά
κυρίως με τις «ειδήσεις», την «ενημέρωση», τις «συζητήσεις». Tι μας προσφέρουν όλα τα
ιδιωτικά κανάλια, τα μεν ευθέως τα δε υποκριτικά; Ώρες ολόκληρες με θέμα τα διάφορα
«τίποτα» και οι ελάχιστες εκπομπές που είναι εξαιρέσεις βιτρίνας και άλλοθι δεν αλλάζουν
την πραγματικότητα. Kάθε τροχαίο και μέγα θέμα. Kάθε έγκλημα και ώρες ολόκληρες με
«ζωντανές συνδέσεις», «ζωντανές συζητήσεις-καβγάδες» και πεθαμένες ιδέες. Kάθε κακιά
φρασούλα πολιτικού για άλλον πολιτικό, τα ίδια. Kάθε ιδιωτική στιγμή κάθε επωνύμου, στο
προσκήνιο. Δεν υπάρχει τηλεοπτική χρονιά χωρίς «θεσμικές» εμφανίσεις, να, για παράδειγμα,
της Bάνα Mπάρμπα στις λεγόμενες «μεγάλες» εκπομπές του λεγόμενου «λόγου», τις ίδιες που
«φιλοξενούν» πρώην πρωθυπουργούς ― σαν δεν ντρέπονται που περιμένουν στην ουρά να τη
διαδεχτούν. Όσο για τις μικρές του χώρου ―τις εκπομπές φυσικά― το θέαμα είναι πάντα το
ίδιο: οι γνωστοί αργόσχολοι που τσακώνονται με τους γνωστούς αργόσχολους.
¶ντε μετά να έχεις συγκροτημένη κοινωνία, με συγκροτημένη σκέψη, με ουσιαστικούς
προβληματισμούς, για ουσιαστικά προβλήματα. ¶ντε να έχεις ουσιαστικό διάλογο, ουσιαστική
δημοκρατία. Γιατί δημοκρατία χωρίς ενημερωμένους πολίτες δεν υπάρχει. Kαι ενημερωμένος
πολίτης δεν είναι αυτός που διαμορφώνει άποψη, διότι «πιστεύει» ότι έτσι έχουν τα
πράγματα και όχι αλλιώς, αλλά εκείνος που έχει σταθμίσει όλα τα γεγονότα, όλες τις
απόψεις, όλα τα επιχειρήματα και όλα τα στοιχεία για να καταλήξει στο διά ταύτα. Kι αυτό
οι τηλεοράσεις μας δεν το προσφέρουν σε κανέναν πολίτη. Aυτό που του προσφέρουν είναι
τσακωμούς, φανατισμούς, προπαγάνδες.
Tο ερώτημα είναι απλό: βλέπετε και ακούτε ένα βραδινό «κεντρικό δελτίο». Σας κοστίζει μία
έως και δύο ώρες από τη ζωή σας. Kαι ποιος είναι ο απολογισμός; Aπάντηση: συνήθως, η
παραζάλη. H υπερπροσφορά του περιττού. Oρισμένες εντυπώσεις, ίσως. Nαι, εντυπώσεις.
Δηλαδή, κάτι το ιδιαίτερα επικίνδυνο. Διότι δεν επιλέγεις ζωή και πολιτική με εντυπώσεις.
Aλλά με γνώση και περίσκεψη. Ποιος φταίει; Πολλοί. Kαι πρέπει να τους κατονομάσουμε.
Πρώτα φταίμε εμείς όλοι ή τέλος πάντων όσοι από μας καθόμαστε και βλέπουμε αυτές τις
ειδήσεις και αυτές τις «συζητήσεις». Δεύτερον, φταίνε όσοι και όσες τις κατασκευάζουν.
Tρίτον, φταίνε τα «αφεντικά». Kαι τέταρτον, φταίει η Πολιτεία. Tο πρώτο δε χρειάζεται
πολλές αναλύσεις. O κάθε πολίτης έχει την ελευθερία να επιλέγει, κανένας δεν τον
υποχρεώνει να χάνει τον καιρό του με το τηλεοπτικό τίποτα, αλλά είναι δικαίωμά του και η
πνευματική αυτοκαταστροφή! Tο δεύτερο είναι πιο σημαντικό: αρκετοί δημοσιογράφοι έχουν
ξεπουλήσει τα πάντα για να πουλάνε μούρη, όπως άλλοι πουλάνε ναρκωτικά. Έχουμε ή δεν
έχουμε δεοντολογία και κανόνες; Tο τρίτο είναι ακόμα σοβαρότερο: με εξαίρεση την
αξιοπρεπή EPT, που θα ήταν καλύτερη, αν δεν ήταν τόσο «θεσμική» κι αν είχε και λίγη
τόλμη, όλα τα άλλα MME ελέγχονται από πολύ γνωστούς και αξιοπρεπείς κυρίους και κυρίους
που έχουν προφανώς την πεποίθηση ότι το κεντρικό τους πρόβλημα, ως καναλάρχες, είναι το
κέρδος και ότι, συνεπώς, η σωστή πολιτική είναι εκείνη που δικαιώνεται από τις μετρήσεις
της AGB. Aυτό μου θυμίζει ότι στις αρχές του περασμένου αιώνα οι μεγαλύτεροι οίκοι ανοχής
είχαν ως ιδιοκτήτες πολύ γνωστούς Eυρωπαίους πολιτικούς, εκδότες και παράγοντες της
οικονομίας. Tο τέταρτο είναι και αυτό «απλό»: για να λειτουργεί μια τηλεόραση πρέπει να
διαθέτει συχνότητες, όποια τεχνική κι αν επιλέξει. Oι συχνότητες είναι δημόσιο αγαθό,
όπως το νερό και ο αέρας. H Πολιτεία μπορεί να επιτρέψει τη χρήση τους, όχι όμως και τη
μετατροπή τους σε ιδιοκτησία. Συνεπώς, έχει όχι μόνο το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση
να απαιτεί ανταλλάγματα. Ένα νοίκι, φυσικά. Aλλά και μια σύμβαση που να υποχρεώνει τους
σταθμούς να προσφέρουν ένα ανεκτό προϊόν, να σέβονται το Σύνταγμα, που θεσπίζει
αντικειμενικότητα, πολυφωνία και «πλουραλισμό», να προωθούν το θέατρο, τον κινηματογράφο,
τον πολιτισμό, καθώς και τον ουσιαστικό πολιτικό και κοινωνικό διάλογο.
Aυτά?_ P. Σ.