Γιάννης Eυσταθιάδης
«? όσο περισσότερο βάλλεσαι τόσο περισσότερο προβάλλεσαι...»Τηλεόραση άνευ λόγου
ΟI κριτικές, οι πολεμικές και οι συνήθεις υπερβολές για το «Μεγάλο Αδελφό» δεν έκαναν
εντέλει τίποτ? άλλο από το να επιβεβαιώσουν τον αμείλικτο κανόνα της δημοσιότητας, που
θέλει ακόμα και την κακή φήμη να παράγει αθροιστικά θετικά αποτελέσματα.
Ήτοι, όσο περισσότερο βάλλεσαι τόσο περισσότερο προβάλλεσαι, τόσο περισσότερο
παρακολουθείσαι. Κανείς δε συνειδητοποιεί πως, αν θες να αντιταχθείς στη δύναμη του
μέσου, ο μόνος τρόπος είναι ο «νόμος της σιωπής». Επί της ουσίας πιστεύω πως, όταν
οικειοθελώς μετέχεις και γνωρίζεις ότι συνεχώς σε βλέπουν, καθόλου δεν παραβιάζεται η
ιδιωτικότητά σου, γιατί αυτή η ιδιωτικότητα έχει ήδη εκχωρηθεί και το αυθόρμητο είναι εν
πολλοίς σκηνοθετημένο ― όχι από σκηνοθέτη, αλλά από εσένα τον ίδιο. Τα περισσότερα έντυπα
μέσα πρόβαλαν υπέρμετρα το θέμα, αλλά (τι παραλογισμός!) με απαξιωτικό χαρακτήρα. Οι
ήρωες έγιναν φανταχτερό εξώφυλλο, αλλά, εν ταυτώ, λοιδορήθηκαν και εκτέθηκαν στις σελίδες
πολύ περισσότερο απ? ό,τι στην κάμερα. Όσο για την τεράστια επιτυχία, αρνούμαι να δεχθώ
υπεραπλουστευτικά πως ξαφνικά μέσα μας ξύπνησε ο «ηδονοβλεψίας». Αντιθέτως, πιστεύω πως ο
μέσος θεατής εκδηλώνει έτσι τη διαμαρτυρία του για τον ξύλινο πολιτικό λόγο, τις στημένες
αντιπαραθέσεις, τις κούφιες συζητήσεις, τους υπερφίαλους τεχνητούς διαλόγους των σίριαλ,
και επιχειρεί μια εκτόνωση προς τον αυτοσχεδιαστικό αυθορμητισμό. Δηλώνει με σαφήνεια:
από τον πεποιημένο λόγο, προτιμώ το μη λόγο (αυτή, έστω, την ανάπηρη, βιασμένη διατύπωση
των ηρώων, με τα συρρικνωμένα ιχνοστοιχεία της ελληνικής γλώσσας ― κάτι σαν fast-food της
έκφρασης). Ίσως, εντέλει, ο «Μεγάλος Αδελφός» να έχει ψυχοθεραπευτικές ιδιότητες,
αφήνοντας το μέσο θεατή στη μεγάλη αυταπάτη πως εκείνος είναι υπέρτερος, αλλά και γιατί,
σαν μαύρη κωμωδία αυτού που ποτέ δε συμβαίνει, αποδεικνύει 23 ώρες την ημέρα πόσο θλιβερή
και πληκτική μπορεί να είναι η καθημερινή ζωή.
ΠAPAKOΛOYΘHΣA την έξοχη συνέντευξη του καθηγητή Τριχόπουλου στην Έλενα Ακρίτα (που
εξελίσσεται σε μια από τις καλύτερες interviewers της τηλεόρασης). Με καθήλωσε το
μειλίχιο ύφος, το χαμηλών τόνων χιούμορ κι αυτό το απόσταγμα κατασταλαγμένης σοφίας του
καθηγητή, που έκαναν το ακρόαμα συναρπαστικό.
Ασυναίσθητα, θυμήθηκα πριν από λίγο καιρό τις ίδιες αρετές στη γοητευτική συζήτηση με τον
επίσης καθηγητή Ευτύχιο Βορίδη.
Και, μοιραία, ο νους πήγε μερικά χρόνια πίσω, όταν ο καθηγητής Σκαλκέας εκτελούσε χρέη
εκπροσώπου Τύπου στο Ωνάσειο, με δεξιοτεχνία και ανθρώπινη αμεσότητα. ¶ρα, το συμπέρασμα
μου φάνηκε και αυτονόητο και λακωνικό: η ελληνική τηλεόραση χρειάζεται γιατρό!
ΣYXNA (όλο και περισσότερο), τον τελευταίο καιρό, παρακολουθώ στην τηλεόραση τα
ντοκιμαντέρ για το βίο των ζώων. Πόση τρυφερότητα περικλείουν οι ερωτικές περιπτύξεις των
θηλαστικών, πόση αγριότητα ―αλλά και ιπποτισμό― οι αρσενικές αντιζηλίες των αλόγων, πόσος
στοχασμός απορρέει από τον τρόπο με τον οποίο η κόμπρα καταβροχθίζει τη σαύρα. Θαύμα η
ωοτοκία στο μακροφακό, οι αντιδικίες των ακρίδων σε αργή κίνηση, οι επιθετικές εκφάνσεις
των κροκοδείλων, οι μεγαλοπρεπείς κινήσεις των λεόντων, ο θάνατος του φλαμίνγκο στη
μοναξιά του ευρυγώνιου. Κολεόπτερα, λεπιδόπτερα, σαρκοφάγα, μαρσιποφόρα, είδη και γένη
που διατηρούν πάντα την υγεία της αντίδρασης, τη φυσικότητα του ερωτισμού, την ανάμνηση
ενός πραγματικού κόσμου, μακριά από το πεποιημένο life style. Α, ναι! Προτιμώ να βλέπω τη
μέχρι θανάτου άγρια μονομαχία των φιδιών, από τη βαρετή αντιδικία των πολιτικών, να
θαυμάζω το κλώσσημα του αετόπουλου κι όχι τη λάμψη στο νεογέννητο κάποιου μανεκέν.
Προτιμώ τους αγαθούς μπαμπουίνους από τους ομιλητές των παραθύρων, τις νωχελικές κινήσεις
των μαλακίων και όχι των αντίστοιχων ανθρωποειδών· με γοητεύουν τα οπληφόρα θηλαστικά κι
όχι οι ένοπλοι ληστές των δελτίων ειδήσεων. Πόσο καλύτερος ο κελαηδισμός των πουλιών από
την κακοφωνία μερικών ειδώλων της εποχής, κι ακόμα, αυτός ο συνεχής πόλεμος για την
επιβίωση, το άγριο κατασπάραγμα, πόσο πιο πολιτισμένος, σύννομος με τη φύση φαίνεται,
όταν παραβάλλεται με τα σύγχρονα οπλικά συστήματα και την ιεροτελεστία των βομβαρδισμών!
Μέσα σε απρόσμενες εικόνες που εναλλάσσουν τη μοναξιά της πολικής αρκούδας με την
ανεμελιά της ημερόβιας πεταλούδας, τα τερτίπια των ιπποποτάμων με τις ντελικάτες
πιρουέτες της αράχνης, παρεμβάλλονται, κατά στιγμές, οι ήχοι: βρυχηθμοί, υλακές, κραυγές,
γρυλλισμοί, κοάσματα, σιγμοί, λαλήματα. Ήχοι σοφοί, μ? έναν αργό ρυθμό και σύμμετρες
παύσεις, που προειδοποιούν, δηλώνουν την επίθεση, καλούν τρυφερά το ταίρι, θρηνούν ή
αποκωδικοποιούν το θάνατο.
Ίσως, μέσα στην πλημμυρίδα των τηλεοπτικών δηλώσεων, λεκτικών αντεγκλήσεων,
ναρκισσιστικών μονολόγων, υπερθετικών αντιλόγων, να δέχομαι με πραγματική ανακούφιση το
γεγονός ότι τα ζώα δε μιλούν?_ Γ. E.