Nίκος Mάργαρης
Κυνήγι και ψάρεμαΣTOYΣ περισσότερους τουριστικούς οδηγούς, αλλά και στα ταξιδιωτικά κείμενα, τα οποία μας
προτείνουν διακοπές, συχνά διαβάζουμε για το πανέμορφο ψαροχώρι, που στο διπλανό νησάκι
υπάρχει ψαρότοπος, παράδεισος για τους ψαροντουφεκάδες. Τα παραπάνω δεν μας δημιουργούν
καμία απέχθεια και κάτι τέτοιο είναι λογικό. Πόσο λογικό, όμως, είναι από τη μία να
διαμαρτυρόμαστε για το κυνήγι του ελαφιού και από την άλλη να θεωρούμε το σκότωμα ενός
ροφού ή μιας συναγρίδας περίπου φυσιολογικό;
Ο γερο-ψαράς που χτυπάει (σαράντα φορές;) το χταπόδι στο βράχο είναι μία σκηνή που
σίγουρα δεν φαίνεται άσχημη. Για να μην πω ότι μερικοί θα έτρεχαν να τη φωτογραφίσουν.
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, η «βίαιη» συμπεριφορά προς τα ζώα της θάλασσας κανένα
δεν ενοχλεί. Δεν τα βάζουμε με τον ψαρά για αγριότητα, όπως κάνουμε με τους κυνηγούς. Δεν
αναφέρομαι, βέβαια, σε πράξεις όπως το κυνήγι της φάλαινας που το έχουμε δει μόνο σε
φωτογραφίες. Ίσως η ευαισθησία μας να έχει σχέση μόνο με τα θηλαστικά (δελφίνια,
φάλαινες, φώκιες) της θάλασσας ή, έστω, με όσα αναπνέουν στον αέρα, όπως οι θαλάσσιες
χελώνες.
Δεν τα γράφω όλα αυτά, βέβαια, για να σας δημιουργήσω απέχθεια προς τα θαλασσινά, μια και
το «λιαστό χταπόδι με ούζο» στο παραλιακό καφενεδάκι σίγουρα είναι κάτι που μας αρέσει
και καλά κάνουμε. Υπήρχε μια παλαιότερη παροιμία που έλεγε «ζωή και κότα». Προφανώς είχε
σχέση, εκείνη την εποχή, με τη θεώρηση του κοτόπουλου ως πολυτελούς εδέσματος πρώτης
κατηγορίας. Πέρασαν τα χρόνια και τα κοτόπουλα που τρώγαμε από το κοτέτσι πέρασαν στο
πτηνοτροφείο. Οι τιμές έπεσαν και η παρουσία τους στο τραπέζι της οικογένειας έγινε
συχνότατη. Έμεινε, βέβαια, η παροιμία να θυμίζει τη σπανιότητα του παρελθόντος. Χωρίς,
βέβαια, νόημα για τη νέα γενιά, η οποία ―και δικαίως― τη θεωρεί ακατανόητη. Υπάρχει ακόμη
μια παροιμία. Είναι η (ακόμη!) γνωστή «φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο». Αναφέρεται
και αυτή στο παρελθόν και έχει να κάνει με τη σπανιότητα των ψαριών και τη συνεπακόλουθη
ακρίβεια τους. Που τα έκανε να φτάνουν στο τραπέζι μας με ιδιαίτερη δυσκολία. Ιδιαίτερα
τα λεγόμενα «πρώτα» όπως τα λαβράκια. Ούτε βέβαια είναι τυχαία η έκφραση «έπιασε
λαβράκι». Που σημαίνει ότι αποκτούμε κάτι το εξαιρετικό.
Όσα αναφέρω παραπάνω δείχνουν ότι με το κυνήγι οι σχέσεις μεγάλων ομάδων ατόμων μ' αυτό
είναι τελείως αρνητικές, κάτι που δεν ισχύει για το ψάρεμα. Το οποίο, εδώ που τα λέμε,
δεν είναι τίποτε άλλο από το κυνήγι στη θάλασσα. Λέτε τώρα με την ανάπτυξη των
ιχθυοκαλλιεργειών, όπως έγινε με την «εξημέρωση» των ζώων, όπως τα πρόβατα, οι κότες, τα
κουνέλια, οι αγελάδες, τα κατσίκια, σε λίγο να θεωρούμε «βάρβαρο» το ψάρεμα και τις
μεθόδους του;
Πριν από μερικά χρόνια είχα διαπιστώσει ότι από ένα ιχθυοτροφείο κάθε απόγευμα ξεκινούσε
χωρίς «αποδεικτικά» στοιχεία και τιμολόγια ένα αγροτικό αυτοκίνητο του «μανάβη». Μη σας
μπερδεύει το όνομα, επειδή σε πολλές νησιωτικές περιοχές τα ψάρια τα φέρνει ο μανάβης.
Βέβαια, κάποιος γλωσσολόγος συνέστησε ότι η λέξη δεν είναι μανάβης, αλλά μανάφης.
Προέρχεται από το man και fish.
Όπως και να έχει το πράγμα, πολλοί από τους εραστές του «άγριου» και καλοπληρωμένου
φρέσκου ψαριού στις ψαροταβέρνες έχουν καταναλώσει την καλλιεργημένη τσιπούρα της ζωής
τους. Την ίδια ώρα που κάνουν διάλεξη για το πόσο άνοστες είναι οι καλλιεργημένες σε
σχέση με τις άγριες που νομίζουν ότι τρώνε.
Όμως η εξαπάτηση των αφελών με την προσφορά καλλιεργημένης τσιπούρας ως άγριας έφθασε
πρόσφατα σε κατάσταση προβληματική. Ακόμη και ο αφελέστερος «μοσχόμαγκας» της παρέας
έμαθε ότι όταν βλέπεις ομοιόμορφη, σε μήκος και βάρος, τσιπούρα είναι ιχθυοτροφείου. Εδώ
το πρόβλημα (για τους απατεώνες!) της εξαπάτησης των αφελών ξεπεράστηκε με το ανακάτεμα
τσιπούρας διάφορων ηλικιών και μεγεθών.
Έχω δει στο Μεσολόγγι παρέες να εκστασιάζονται από το «αυτές οι τσιπούρες είναι νόστιμες,
όχι του ιχθυοτροφείου»! Τις ξεχωρίζεις, άλλωστε, τις άγριες τσιπούρες της λιμνοθάλασσας
από τον ειδικό τρόπο του ψαρέματός τους με το καμάκι. Τα σημάδια του οποίου έχουν στο
σώμα τους. Περίπου ως «σήμα κατατεθέν» της γνησιότητάς τους.
Τώρα, αν εσύ έχεις βάλει Aλβανούς με ένα (κοντό σαν πιρούνι) τριπλοκαμάκι στο χέρι να
τρυπούν τις (μικρότερες) τσιπούρες του ιχθυοτροφείου είναι μια άλλη ιστορία. Η τρύπα
κάνει την ποιότητα!
Όπως και να έχει το πράγμα δεν θα συνεχίσω με προφητείες, μια και γνωρίζω το γνωστό:
«κάνε με προφήτη να σε κάνω πλούσιο». Αλλά ας μην ξεχνάμε καλού κακού και το ότι σε
μερικές δεκαετίες ίσως περιοριστεί το ψάρεμα._ N. M.