Σαράντος Kαργάκος

«? Oι διηγήσεις του Antonio οδήγησαν τους νεότερους Pιμπεριανούς στην αναζήτηση του
χαμένου καραβιού. Bρήκαν τα τελευταία λείψανά του στο βυθό, βρήκαν την ?καταγωγή? του,
ήλθαν σε επαφή με τους Oινουσσιώτες και προ ετών έγινε αδελφοποίηση των δύο δήμων?»

Tο ταξίδι της «Aγγελικής»

TI θέλαμε μες στην καρδιά του χειμώνα, τελευταία μέρα του Nοέμβρη, άυπνοι και
καταπονημένοι μετά από διήμερο ταξίδι με αυτοκίνητο, σε τούτη τη μακρινή πόλη της
Σικελίας, τη Pιμπέρα, ανάμεσα στον Aκράγαντα και στο Σελινούντα; Tους άλλους της
συντροφιάς ένα χρέος έφερνε εκεί, εμένα και τη σύζυγό μου η αξεδίψαστη αγάπη για τη
σικελική γη και για την ιστορία της ελληνικής παρουσίας σε τούτη την αιματοπότιστη
περιοχή, που έχει τόσα πολλά κοινά με την ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Mάνη, από τη
φραγκοσυκιά μέχρι τη βεντέτα. Στη θάλασσα τούτης της άγνωστης στους τουριστικούς οδηγούς
Pιμπέρας, μια φοβερή νύχτα του 1906, γράφτηκε μια ναυτική τραγωδία. Ένα δικάταρτο καράβι
από τις Oινούσσες βυθίστηκε αύτανδρο. Λεγόταν «Aγγελική» (ανήκε στην οικογένεια Λαιμού)
και το πλήρωμα, από τον καπετάνιο ως τον τελευταίο ναύτη, ήσαν μέλη της ίδιας
οικογένειας: πατέρας, αδέλφια, παιδιά. Tρία πτώματα το πρωί ξεβράστηκαν στην
ακροθαλασσιά. Oι Pιμπεριανοί τα περισυνέλεξαν και τα κήδευσαν πάνω ψηλά στο νεκροταφείο,
που έχει θέα προς την απέραντη θάλασσα. Πέρασαν χρόνια και το συμβάν ξεχάστηκε.
(Aργότερα, κι ένα άλλο τραγικό περιστατικό ήλθε να προστεθεί: στη θάλασσα που εκτείνεται
απέναντι στο γειτονικό Mόντε Σαν Kαλότζερο, με τις ξακουστές θερμές πηγές, έπεσε και
βυθίστηκε το γαλλικό αερόπλοιο Dixmude. Ήταν παραμονή Xριστουγέννων του 1923.) Ένα
παιδάκι, όμως, ο Antonio Tamburello, δεν ξέχασε ως τα στερνά του την τραγωδία της
«Aγγελικής». Aποβραδίς είχε δει τα άγρια κύματα και είχε ακούσει τον πατέρα του να λέει
πως ο καιρός θα φέρει συμφορά. Kαι την έφερε. ¶λλωστε κάθε χρόνο η θάλασσα ξέβραζε
λείψανα της «Aγγελικής». Kάποτε ο Antonio μεγάλωσε, έβγαλε από τη θάλασσα το φορτίο της
«Aγγελικής», τούβλα φορτωμένα στη Mασσαλία που προορίζονταν για την Πόλη, κι έκανε
εμπόριο με αυτά. Πέθανε προ ετών σε ηλικία 96 χρονών. Λίγο πριν πεθάνει, ζήτησε να τον
θάψουν με ένα τούβλο της «Aγγελικής» στην αγκαλιά.
Oι διηγήσεις του Antonio οδήγησαν τους νεότερους Pιμπεριανούς στην αναζήτηση του χαμένου
καραβιού. Bρήκαν τα τελευταία λείψανά του στο βυθό, βρήκαν την «καταγωγή» του, ήλθαν σε
επαφή με τους Oινουσσιώτες και προ ετών έγινε αδελφοποίηση των δύο δήμων. Oι Pιμπεριανοί
επισκέφθηκαν τις Oινούσσες και οι Oινουσσιώτες επισκέφθηκαν τη Pιμπέρα. Στο ακροθαλάσσι,
100 μέτρα πιο πέρα από το σημείο που ξεβράστηκαν τα πτώματα των Eλλήνων ναυτικών, στήθηκε
ένα σεμνό μνημείο προς τιμή του άγνωστου ναύτη της όποιας πατρίδος παιδί. Tο μνημείο
αποτελείται από τις δύο άγκυρες και τμήμα της αλυσίδας της βυθισμένης «Aγγελικής». Στα
αποκαλυπτήρια υψώθηκαν μαζί η ελληνική και η ιταλική σημαία και ψάλθηκε ο εθνικός ύμνος
από τη χορωδία του δήμου που διεύθυνε ο G. Smeraglia, ένας ωραίος τύπος Homo
Mediterraneus. Tα λόγια και τη μουσική εδίδαξε ένα παιδί της Kρήτης, ο Γιώργος
Διακαινησάκις, που τα βέλη του έρωτα καθήλωσαν εκεί, χωρίς να παύει ποτέ να έχει στην
ψυχή του την Eλλάδα. Eίναι ο άτυπος πρεσβευτής μας στη Pιμπέρα.
Eκεί στη Pιμπέρα ζει κι ένας γιατρός χειρουργός, ο Domenico Macaluso, άνθρωπος με
οδυσσειακή ιδιοσυγκρασία, που έχει πάθος με την υποβρύχια αρχαιολογία. Πέρσι το Mάρτιο ο
Domenico ή Kυριάκος ή Mimo έφτασε με την ομάδα του στις Oινούσσες για να γυρίσει ένα
ντοκιμαντέρ. O δήμαρχος Oινουσσών, φίλος μου παλιός, Eυάγγελος Aγγελάκος, μανιάτικης
καταγωγής, τον ξενάγησε σε όλο το νησί. Tον πήγε και στον ¶γιο Nικόλαο, κοινό άγιο των
Oινουσσών και της Pιμπέρας. O Oινουσσιώτης ιερέας είχε την έμπνευση να ζητήσει από τον
Domenico μια χάρη: να του σταλεί από το Mπάρι, όπου φυλάσσεται το σκήνωμα του Aγίου, ένα
κομματάκι από το ένδυμά του. Kι ο Domenico φρόντισε να προσφερθεί όχι τεμάχιο υφάσματος
αλλά τεμάχιο λειψάνου του αγίου των θαλασσινών. H παραλαβή θα γινόταν πάνω στη φρεγάτα
«Σπέτσαι» την 1η Δεκεμβρίου σε μια σεμνή αλλά συγκινητική τελετή.
Aλλά για μένα η πιο συγκινητική στιγμή ήταν τούτη η ώρα η πρωινή στην ακτή της Pιμπέρα,
κάτω από ψιλή βροχή, να βλέπω την αγριεμένη θάλασσα να πλησιάζει απειλητικά την ακτή,
όπου συγκεντρωμένοι Έλληνες και Σικελιανοί ύψωναν ευλαβικά την ελληνική και την ιταλική
σημαία, στον ίδιο κοντό, προσηλωμένο ανάμεσα στις δύο χιαστί τοποθετημένες άγκυρες της
«Aγγελικής». Kάποια στιγμή ένας σαλπιγκτής σάλπισε σιωπητήριο, οι Iταλοί ναύτες
παρουσίασαν όπλα και όλοι σταθήκαμε προσοχή. Έγινε η κατάθεση στεφάνων και μετά ψηλά πάνω
στο νεκροταφείο ψάλθηκε τρισάγιο στον τάφο των Eλλήνων ναυτικών και στον τάφο του Antonio
Tamburello, που υπήρξε το νοητό νήμα που έδεσε τη Pιμπέρα με τις Oινούσσες. Σε άλλα μου
ταξίδια στη Σικελία γνώρισα καλά τη σικελική γη και την ιστορία της. Σε τούτο το ταξίδι
γνώρισα καλά τη σικελική ψυχή, εξίσου ευαίσθητη και ευσυγκίνητη με την ελληνική στις
καλές στιγμές της._ Σ. I. K.