Νoθεία Kαυσίμων
Υγρό πυρ!Τα υπέρογκα ποσά που προκύπτουν από τη διακίνηση εκατομμυρίων λίτρων καθημερινά αποτελούν
σημαντικό κίνητρο για τους κερδοσκόπους. Tα νοθευμένα, όμως, καύσιμα βλάπτουν
ανεπανόρθωτα όχι μόνο τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και τον ανυποψίαστο καταναλωτή.
Kείμενο: Mιχάλης Γεωργιάδης
ΣAΛOΣ ξέσπασε από τη σχετική έρευνα του Eθνικού Mετσόβιου Πολυτεχνείου για τη νοθεία των
καυσίμων, η οποία δημοσιοποιήθηκε τις τελευταίες ημέρες, επιβεβαιώνοντας τις διαμαρτυρίες
πολλών οδηγών για προβλήματα ή και ολική καταστροφή στον κινητήρα του αυτοκινήτου τους.
Tο θέμα μόνο καινούργιο δεν είναι. Το αντίθετο μάλιστα, καθώς τα φαινόμενα νοθείας και
λαθρεμπορίας καυσίμων και παλιά είναι και γνωστά στις αρχές, που μη λαμβάνοντας δράση
δίνουν έμμεσα τις ευλογίες τους στους παρανομούντες.
Ο μαύρος χρυσός
Το πετρέλαιο, που πάμπολλες φορές στην ιστορία της ανθρωπότητας έχει αποτελέσει αιτία
πολέμου, είναι απόλυτα φυσικό να κινήσει το ενδιαφέρον των απανταχού κερδοσκόπων.
Σκεφθείτε ότι στο εμπόριο καυσίμων στη χώρα μας ο ετήσιος τζίρος ξεπερνά τα 6,5
δισεκατομμύρια ευρώ! Έτσι, με τη νοθεία, πέραν του ότι το ανυποψίαστο θύμα, ο πολίτης,
λαμβάνει προϊόν υποδεέστερο αυτού που πληρώνει και το περιβάλλον μολύνεται αλόγιστα από
τις εκπομπές ρύπων που προκύπτουν από την καύση διάφορων «περίεργων» μιγμάτων καυσίμου,
το κράτος υφίσταται οικονομική ζημιά που ανέρχεται σε πολλά δισεκατομμύρια ετησίως
(κάποιοι υπολογίζουν το ποσό σε ένα τρισεκατομμύριο δρχ.). Προφανώς, η πάταξη αυτού του
φαινομένου θα μπορούσε ακόμη και να κλείσει την «τρύπα» του προϋπολογισμού, που τόσο
προβληματίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης κάθε χρόνο. Έχουν, όμως, τη δύναμη
και κυρίως τη διάθεση τόσο η κρατική μηχανή όσο και οι ίδιες οι εταιρείες παραγωγής ή
εισαγωγής πετρελαιοειδών να βάλουν το μαχαίρι στο κόκαλο και να εκτοπίσουν τα κυκλώματα
απάτης που δρουν στο χώρο τους;
Τι, πώς, πού, πότε;?
Πιο διαδεδομένη μεταξύ των υγρών καυσίμων είναι η νοθεία του πετρελαίου, καθώς οι
τεράστιες απαιτήσεις των βαρέων οχημάτων και εγκαταστάσεων που το χρησιμοποιούν έχουν ως
αποτέλεσμα τη διακίνηση εκατομμυρίων λίτρων καθημερινά, καθιστώντας δύσκολο τον όποιο
έλεγχο.
Η απλούστερη μορφή νοθείας προκύπτει από την ανάμιξη διάφορων τύπων πετρελαίου, τόσο από
τους τελικούς καταναλωτές όσο και από τους πρατηριούχους υγρών καυσίμων. Η διαδικασία
είναι απλή, καθώς καθένας από εμάς μπορεί να διατηρεί στην αυλή του μια δεξαμενή
πετρελαίου που υποτίθεται ότι προορίζεται για την εσωτερική θέρμανση, να τη γεμίζει με
φτηνό πετρέλαιο θέρμανσης και με αυτό να τροφοδοτεί το επιβατικό ή επαγγελματικό του
αυτοκίνητο, το αγροτικό του μηχάνημα κτλ. Σημαντική παρατήρηση αποτελεί το γεγονός ότι ο
συγκεκριμένος τύπος πετρελαίου προορίζεται αποκλειστικά για τη θέρμανση. Αυτό σημαίνει
ότι ένα ξενοδοχείο ή ένα γυμναστήριο που διατηρεί θερμαινόμενη πισίνα κανονικά θα έπρεπε
να χρησιμοποιεί πετρέλαιο κίνησης.
Η ίδια ακριβώς νοθεία μπορεί να γίνει και από το μεταφορέα ή τον ίδιο τον πρατηριούχο,
που αγοράζει «φτηνό» και χαμηλής φορολογίας πετρέλαιο κίνησης και το αναμιγνύει με το
ακριβότερο κίνησης, με αποτέλεσμα να καρπώνεται τα έσοδα από τη φορολογία που υπό
φυσιολογικές συνθήκες θα έμπαιναν στο ταμείο του κράτους. Εξίσου εύκολη είναι και η
νόθευση του πετρελαίου με νέφτι, το οποίο είναι πολύ φτηνό, αφορολόγητο, δεν περιέχει
καθόλου θείο, ενώ δεν επηρεάζει και τις εκπομπές ρύπων των οχημάτων που το χρησιμοποιούν.
Φθείρει, όμως, τα ελαστομερή του κινητήρα καταστρέφοντας τσιμούχες, φλάντζες κ.ά.
Οι παραπάνω μορφές νοθείας μπορεί εύκολα να διαπιστωθούν με ένα δειγματοληπτικό έλεγχο
από τις δεξαμενές του πρατηρίου, του ξενοδοχειακού συγκροτήματος κτλ. Μια χημική εξέταση
θα δείξει αμέσως τις διαφορές στην περιεκτικότητα θείου και την ύπαρξη ή μη ιχνηθέτη, αν
και το χρώμα θα έχει εξαρχής προϊδεάσει τα ελεγκτικά όργανα για την παρατυπία.
H Αμερική την εποχή της ποτοαπαγόρευσης?
? μας ήρθε στο μυαλό, όταν ακούσαμε για «μάντρες», υπαίθριες εγκαταστάσεις, δηλαδή, με
δεξαμενές καυσίμου κατάλληλα καμουφλαρισμένες για παράνομες δραστηριότητες στα περίχωρα
της Αττικής και όχι μόνο. Εκεί, διακινούνται λαθραία τεράστιες ποσότητες υγρών καυσίμων,
κυρίως πετρελαίου, ενώ οι επιχειρήσεις είναι τόσο καλά στημένες, που απασχολούν ακόμη και
ειδικούς χημικούς που έχουν αναγάγει την απάτη σε επιστήμη, έχοντας ανακαλύψει χημικές
ουσίες με τις οποίες καταφέρνουν όχι μόνο να αφαιρέσουν τον ιχνηθέτη από το πετρέλαιο,
αλλά ακόμη και να τον αποχρωματίσουν. Στις περιπτώσεις αυτές, ένα παράνομο φορτίο μπορεί
να ανιχνευτεί μόνο από την περιεκτικότητα του καυσίμου σε θείο. Το «μαύρο χρήμα» ρέει
άφθονο, καθώς οι τζίροι από τέτοιας μορφής διακίνηση είναι απίστευτα μεγάλοι, όπως
άλλωστε και η ζημιά που υφίσταται το ελληνικό Δημόσιο από τη φοροδιαφυγή.
Το «μεγάλο κόλπο» πάντως γίνεται στη θάλασσα με το πετρέλαιο που προορίζεται για την
κάλυψη των αναγκών της ναυτιλίας. Ανυπολόγιστες ποσότητες εξανεμίζονται μυστηριωδώς από
τα σλέπια, τα ειδικά μικρά δεξαμενόπλοια που πλευρίζουν τα πλοία στο λιμάνι και τα
ανεφοδιάζουν με καύσιμα, ή από τα βυτιοφόρα που χρησιμοποιούνται για τον ίδιο σκοπό. Το
αφορολόγητο πετρέλαιο «εξατμίζεται» είτε εν γνώσει του πλοιάρχου και του υπευθύνου
προμηθειών της ναυτιλιακής εταιρείας είτε εν αγνοία του και καταλήγει να πωλείται με
όλους τους φόρους στο πρατήριο της γειτονιάς. Μόνο που το οικονομικό όφελος, αντί των
κρατικών ταμείων, λυμαίνονται τα παράνομα κυκλώματα. Ομοίως εξαφανίζονται μυστηριωδώς και
μεγάλες ποσότητες πετρελαίου τράνζιτ. Πλοία ή βυτία φορτωμένα με πετρέλαιο που
προορίζεται για εξαγωγή στις βαλκανικές χώρες αδειάζουν τα εννέα δέκατα του φορτίου τους
πριν περάσουν τα σύνορα και το αντικαθιστούν με νερό. Βαρύτερο καθώς είναι, επικάθεται
στον πυθμένα των δεξαμενών, κρατώντας στο πάνω μέρος το λιγοστό πετρέλαιο, εξαπατώντας
έτσι τον τελωνειακό υπάλληλο που ανοίγει το φινιστρίνι της δεξαμενής και ελέγχει το
φορτίο με αυτοψία.
Η συγκεκριμένη «πίτα» είναι πολύ μεγάλη, και οι ψίθυροι ότι ανάμεσα σε αυτούς που τη
λυμαίνονται συχνά εμπλέκονται και κρατικοί φορείς οργιάζουν. Δε θέλουμε να το πιστέψουμε,
ωστόσο οφείλουμε να αποκαλύψουμε ότι η έρευνά μας έδειξε πως συχνά τα βυτία που
μεταφέρουν καύσιμα για εξαγωγή δεν περνούν ούτε τα πρώτα διόδια, εκείνα των Αφιδνών. Τα
σχετικά έγγραφα αποστέλλονται στα σύνορα, σφραγίζονται «με το αζημίωτο» από κάποιον
τελωνειακό υπάλληλο, και η υπόθεση τελειώνει κάπου εκεί.
Προσοχή: Εύφλεκτο!
Νοθεία δε γίνεται μόνο στο πετρέλαιο αλλά και στη βενζίνη. Απλώς η έκταση του φαινομένου
είναι μικρότερη, καθώς η βενζίνη είναι πιο εύφλεκτη και ευαίσθητη στις? μεταγγίσεις, με
χημική σύνθεση πιο δύσκολη στις? παρεμβάσεις. Οι κερδοσκόποι, ωστόσο, δεν πτοούνται
ιδιαίτερα και την αναμιγνύουν συχνά με νερό ή πετρέλαιο. Η πρόσμιξη με πετρέλαιο σε
ποσοστό μεγαλύτερο από 10% μπορεί να προκαλέσει ακόμα και καταστροφή του κινητήρα, ενώ το
νερό, εκτός από τη μειωμένη απόδοση και τα γνωστά ενοχλητικά «πιράκια», μπορεί να
οδηγήσει επίσης σε καταστροφή του κινητήρα από την υδραυλική πίεση που αναπτύσσεται στους
θαλάμους καύσης. Βεβαίως, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που πληρώνουμε βενζίνη super ή
αμόλυβδη 99 οκτανίων και γεμίζουμε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας με φτηνή,
χαμηλότερης φορολογίας, απλή αμόλυβδη βενζίνη. Στην περίπτωση αυτή, η νοθεία γίνεται από
τον πρατηριούχο ή το μεταφορέα και είναι εύκολο να διαπιστωθεί από τα ελεγκτικά όργανα με
μια χημική εξέταση. Πέραν του ότι κλονίζεται η εμπιστοσύνη του τελικού καταναλωτή για το
προϊόν (περιμένοντας, για παράδειγμα, βελτίωση στην απόδοση του κινητήρα από τη χρήση
κάποιας «ειδικής» βενζίνης που δεν έρχεται ποτέ), και οι ίδιες οι εταιρείες ζημιώνονται
χάνοντας πελάτες.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε και μια ακόμη μορφή «απάτης» που συντελείται τα τελευταία
χρόνια εις βάρος του ελληνικού λαού. Όπως πρόσφατα ανακοίνωσε το Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο, έχει προβλεφθεί σχεδόν όλα τα αυτοκίνητα που έχουν κατασκευαστεί από το
1980
και έπειτα να καταναλώνουν αμόλυβδη βενζίνη, που δεν έχει καμία απολύτως συνέπεια στην
«υγεία» του κινητήρα. Αυτήν ακριβώς την πληροφορία μας αποκρύπτουν τα αρμόδια υπουργεία
Εμπορίου και Ανάπτυξης τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια, υποχρεώνοντάς μας να πληρώνουμε
για τα μη καταλυτικά αυτοκίνητα την ακριβότερη βενζίνη super, με προφανές οικονομικό
όφελος από την υψηλότερη φορολογία σε σχέση με την αμόλυβδη.
Υπάρχει λύση;
Όπως λέει και ο σοφός λαός όμως, «αν δε βρέξεις κ?, δεν τρως ψάρια και αν δε σπάσεις
αβγά, δε φτιάχνεις ομελέτα». Με αυτό θέλουμε να πούμε ότι η λύση στο πρόβλημα είναι απλή
στη σύλληψη αλλά δύσκολη στην εφαρμογή. Οι εντατικοί έλεγχοι σε κάθε επίπεδο της
διακίνησης των υγρών καυσίμων θα μπορούσαν να πατάξουν τη νοθεία και τα εξ αυτής
παραγόμενα αδικήματα, όπως λαθρεμπορία, φοροδιαφυγή, αλόγιστη μόλυνση του περιβάλλοντος
και υλικές ζημιές σε εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκίνητα, όμως φαίνεται ότι είναι δύσκολο να
δημιουργηθούν ελεγκτικοί μηχανισμοί που να μην είναι? επιρρεπείς στο χρηματισμό. Aν μη τι
άλλο, το νέο νομικό πλαίσιο προβλέπει πρόστιμα από 1.500 έως 15.000 ευρώ.
Oριστική λύση, πάντως, θα πρέπει να βρεθεί, και μάλιστα σύντομα. Σκεφθείτε την περίπτωση
της κατάργησης των τελών ταξινόμησης των αυτοκινήτων (όπως πρότεινε ο αρμόδιος επίτροπος
της E.E.), όπου η απώλεια εσόδων του κράτους θα αντισταθμιστεί από την αυξημένη φορολογία
των καυσίμων. Mια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει ακόμα μεγαλύτερο κίνητρο για τους
κερδοσκόπους να συνεχίσουν τη δράση τους. Μήπως πρέπει να ανησυχήσουν κάποιοι;_ M. Γ.
Τύπος καυσίμου Ιχνηθέτης * Χρώμα Περιεκτικότητα θείου Φορολογία
Πετρέλαιο κίνησης Όχι Μελί 300 ppm 0,245 ευρώ
Πετρέλαιο θέρμανσης Ναι Κόκκινο 2.000 ppm 0,018 ευρώ
Πετρέλαιο ναυτιλίας Ναι Μαύρο 10.000 ppm Μηδενική
Πετρέλαιο τράνζιτ (αποκλειστικά για εξαγωγή) Ναι Μηδενική
Βενζίνη super Όχι 0,337 ευρώ
Βενζίνη αμόλυβδη Ναι 0,296 ευρώ
Βενζίνη super αμόλυβδη Όχι 0,316 ευρώ
* Ο ιχνηθέτης είναι μια ειδική χημική ουσία που προστίθεται σε κάποιους τύπους φθηνών
υγρών καυσίμων, ώστε να είναι άμεσα αναγνωρίσιμοι από ένα χημικό έλεγχο.