Pέα Bιτάλη
«? Kαι φτάνουμε στους δημόσιους χώρους? Eκεί να δεις γλέντια! Nοσοκομεία, σχολεία,μουσεία, σταθμοί, λιμάνια? Tουαλέτες, ανύπαρκτες ή βρόμικες ή κλειδωμένες? O πολιτισμός
του καθαρού πουκάμισου με βρόμικη μασχάλη?»
O πολιτισμός του WC
ΔΥΟ απορίες είχα στα παιδικά μου χρόνια. H πρώτη ήταν γιατί οι μεγάλοι ρωτάνε «σ? άρεσε;»
όταν δίνουν σφαλιάρες στα παιδιά και η δεύτερη γιατί οι γονείς μου έλεγαν «θεός να μας
φυλάει, μη χρειαστεί τουαλέτα», όταν φιλοξενούσαν ξένο και τον ξεναγούσαν στην επικράτεια
και στους αρχαιολογικούς χώρους.
Ήταν η ―όχι και τόσο μακρινή― εποχή που στα χωριά η τουαλέτα ονομαζόταν συνωμοτικά
«μέρος» και στα αξεσουάρ μπάνιου περιλαμβανόταν το τσιγκέλι με αποκόμματα εφημερίδων,
προαναγγέλλοντας ίσως με τι θα ασχοληθεί ο Tύπος στο μέλλον. Xειρότερη εικόνα κυριαρχούσε
στις ταβέρνες, και βέβαια ούτε λόγος να γίνεται για κάποια σχετική πρόβλεψη στους δρόμους
και στις εθνικές οδούς. Mε εξαίρεση, ίσως, τον ιστορικό «Λεβέντη» στην Eθνική Oδό
Aθηνών-Λαμίας, όπου πολλές γενιές πούλμαν και οπισθίων απένειμαν φόρο? Aθάνατη ιδιωτική
πρωτοβουλία πάντα μας ξελάσπωσες ή ξελάφρωσες? Όσο για τις αθηναϊκές πολυκατοικίες με το
απόλυτο 70s must, εξάρι ρετιρέ, η αντιστοιχία ήταν μια, άντε δύο τουαλέτες και ένα WC,
εξού και οι minimal διάλογοι των μελών της οικογένειας: «Eπ!» ― «Oπ!»
Aπό τότε, βέβαια, τα χρόνια κύλησαν σαν νερό από καζανάκι Nιαγάρα. Πολλά άλλαξαν? Mέχρι
που φτάσαμε στη φράση που καταγράφηκε στη νεότερη ιστορία: «O πρωθυπουργός είχε άφθονη
διούρηση». Ήταν ίσως το σινιάλο ότι ακόμα και ο πρωθυπουργός «το κάνει», γιατί,
ταξιδεύοντας στη χώρα μου, είχα αρχίσει να πιστεύω ότι μας είχαν εκλάβει για βιονικούς?
Kι έτσι ξεφύγαμε πολιτιστικά και αισθητικά από τον τσεβρέ και τη θαλασσογραφία και
πιάσαμε? Bαρβέρη. Tι μπορντούρα και βρύση με φωτοκύτταρο και φίρμες (ό,τι σε ρούχο και σε
πλακάκι), τι jakuzzi, τι ντουζιέρες με ραδιόφωνο-τηλέφωνο-φώτα θύελλας-καφετιέρα
ενσωματωμένη! O πολιτισμός στις μέρες μας ουρεί σαν το Νιαγάρα.
Tο αυτό ισχύει και για τα ρεστοράν. Όλο και πιο συχνά ακούς στις συστάσεις: «Nα
δοκιμάσεις οπωσδήποτε ρόκα με σταφύλι και σος αίμα βατράχου, και να πας και στην
τουαλέτα. Eίναι του ονείρου!» Bέβαια, στις ταβέρνες τα βήματα είναι κάτι σαν καζανάκι που
στάζει? Eκείνο το γλοιώδες παρασκεύασμα-σαπούνι, το χαλασμένο μηχάνημα με αέρα, το γεμάτο
με χαρτιά δοχείο? ¶σ? τα να πάνε! (Γι? αυτό γυρίζει το μάτι της κάθε μάνας όταν ακούει:
«Mαμά, θέλω τσίσα!»)
Kαι φτάνουμε στους δημόσιους χώρους? Eκεί να δεις γλέντια! Nοσοκομεία, σχολεία, μουσεία,
σταθμοί, λιμάνια? Tουαλέτες ανύπαρκτες ή βρόμικες ή κλειδωμένες? O πολιτισμός του καθαρού
πουκάμισου με βρόμικη μασχάλη, με μια κουβέντα. Kαι βέβαια, οι εθνικές οδοί, λαμπρό
παράδειγμα. Nα είναι καλά οι αλυσίδες εστιατορίων, που σώζουν την αξιοπρέπειά μας!
Nα αναφέρω, όμως, για να είμαι δίκαιη, και τα θετικά της κατάστασης. Διασχίζεις με το
αυτοκίνητό σου την εθνική οδό, με το χέρι απ? έξω, και μονολογείς «Γινόμαστε Eυρώπη»,
ώσπου φτάνει η στιγμή για το μοιραίο. Ψάχνεις λοιπόν μεθοδικά το κατάλληλο μέρος,
σταματάς δεξιά και πας με κατεύθυνση? δέντρο. Πώς έλεγε το τραγούδι? Πίσω από τις
καλαμιές. Kαι ενώ είσαι σίγουρος ότι δε σε βλέπει κανένας, περνάει νταλικέρης με το ψηλό
το όχημα και σου κορνάρει σαν καράβι? «Γεια σου, πατριώτη!» Συνεχίζεις ακολούθως εσύ,
ξελαφρωμένος πλέον, οπότε συναντάς, μετά από κάποια χιλιόμετρα, τον νταλικέρη με τα πόδια
σε διάσταση. Κορνάρεις! Δημιουργείται συμπάθεια και αλληλεγγύη άγνωστη στους Eυρωπαίους,
και θεωρείς καθήκον να αλληλοειδοποιηθείτε για το αστυνομικό μπλόκο με τη ρομαντική
κίνηση «αναβοσβήνω τα φώτα». Όπως έλεγε ο Σταυρίδης: «Tώρα, πότε τα είπατε, πότε τα
συνεννοηθήκατε!»
Aυτά λοιπόν, πατριώτες, τα πολιτιστικά νέα των WC. Mακάρι να έρθει η μέρα που θα
σταματήσει να παίρνει αέρα ο κ? μας, γιατί φτάνει και η Oλυμπιάδα? Kαι άντε μετά να
μεταφράζεις στους ξένους το «Eπ!» ― «Oπ!» και πόσο βαθιές ιστορικά είναι οι ρίζες του
διαλόγου._ P. B.