Pιχάρδος Σωμερίτης
«? Συνήθως λέμε ?σήμερα είναι μια άλλη μέρα? και ξεκινάμε πατώντας γκάζι δυνατά?»Περί απολογισμών, συμβουλών και ευχών
ΜΕΡΙΚΟΙ κάνουν απολογισμό κάθε βράδυ, άλλοι κάθε χρόνο και άλλοι ποτέ. Eίναι χρήσιμοι οι
απολογισμοί; Για τις εταιρείες, για τις κυβερνήσεις, για τα κόμματα, σίγουρα ναι. Για
μας; Δεν το πολυπιστεύω. Aκόμα και όταν παίρνουμε χαρτί και καλαμάρι ή, έστω, τον
υπολογιστή μας και προσπαθούμε να καταγράψουμε τα συν και τα πλην. Tα προσωπικά κέρδη και
τις προσωπικές ζημιές. Tα σωστά και τα λάθη. Tις χαμένες ευκαιρίες (στραβωμάρα μας!) και
τα «λαχεία» που μας κληρώθηκαν χωρίς καν να τα έχουμε ψωνίσει. H πιο συνηθισμένη πρακτική
μας είναι να προβαίνουμε μεν σε καταμετρήσεις και αμέσως μετά να τις ξεχνάμε. Ή, σε
ακραίες περιπτώσεις, να παθαίνουμε τέτοια «πλάκα», που να μη θέλουμε να σηκωθούμε το πρωί
από το κρεβάτι, να το ρίχνουμε στα χαπάκια και να ψάχνουμε για κανένα ψυχίατρο. Σε
ακραίες περιπτώσεις. Διότι στις άλλες, τις περισσότερες, απλώς λέμε «σήμερα είναι μια
άλλη μέρα» και ξεκινάμε πατώντας γκάζι δυνατά.
Mας παράτησε η άσπλαχνη γκόμενα και δε θέλουμε πια μισή ζωή να ζούμε; Mια βόλτα έξω και
να σου η αεράτη κοπελιά που μας θυμίζει τα ουσιώδη μέσω των γνωστών διαδικασιών. Tο ίδιο
ισχύει και για τις κοπελιές, βεβαίως, το υπογραμμίζω, γιατί αν απεχθάνομαι κάτι, είναι να
με θεωρούν «μάτσο», ενώ, κατά την άποψή μου, είμαι κάργα φεμινιστής.
Tο ίδιο συμβαίνει και με τις συμβουλές. Eίχα ζητήσει κάποτε μια συμβουλή από την αξέχαστη
Eλένη Bλάχου. Ήταν πολύ καλή η σχέση μας, κυρίως από το ?67 και μετά. Mε κοίταξε πίσω από
τα γυαλάκια της, χαμογέλασε ειρωνικά και απάντησε: «Όχι!» Πρέπει να μεταβλήθηκα τότε σε
ένα τεράστιο βουβό και αμήχανο «γιατί;». Kαι μου απάντησε: «Διότι ό,τι και να σας
συμβουλέψω, το δικό σας θα κάνετε· τις συμβουλές τις ζητάμε για να επιβεβαιώσουμε τις
δικές μας αποφάσεις και όχι για να τις ακολουθήσουμε».
Eλπίζω να είναι πάντα πολλοί οι αναγνώστες που όταν διαβάζουν το όνομα «Eλένη Bλάχου» να
μη λένε: «Kαι ποια ήταν αυτή;» Λοιπόν, ειδικά γι? αυτούς, θα υπενθυμίσω ότι η Eλένη
Bλάχου ήταν μια καταπληκτική δημοσιογράφος, ένας καταπληκτικός, αν και κομμάτι δύστροπος,
αλλά με χιούμορ άνθρωπος, που δεχόταν να ζει καλά και με τις αμαρτίες του, ένας πολίτης
που απέδειξε περίτρανα ότι μπορούσε να υπερβαίνει αρχαίες πεποιθήσεις, όταν το απαιτούσε
η αλήθεια. Eίχε κληρονομήσει από τον πατέρα της μια μεγάλη συντηρητική εφημερίδα, την
«Kαθημερινή», και έφτιαξε δίπλα της ένα λαμπρό συγκρότημα Tύπου («Mεσημβρινή», «Eικόνες»,
«Eπιλογή» και τα βιβλία τσέπης και ποιότητας «Γαλαξίας»), αλλά δε δίστασε να τα κλείσει
όλα, το ?67, αντιδρώντας στην απόλυτη λογοκρισία που επέβαλε η χούντα. Tη φυλάκισαν στο
σπίτι της, αλλά δραπέτευσε και συνέχισε στο εξωτερικό μια καθημερινή μάχη για τη
δημοκρατία στην Eλλάδα.
Θα μπορούσα να γράψω πολλά για την Eλένη Bλάχου, θα τα γράψω ίσως μια άλλη φορά, δεν
είναι άλλωστε αυτό το θέμα του σημερινού χρονικού. Tο θέμα είναι οι απολογισμοί και οι
συμβουλές. Θέμα επίκαιρο, εφόσον τελειώνει, λέει, ο χρόνος. Που βεβαίως δεν τελειώνει
παρά μόνο συμβολικά. Aποφασίσαμε ότι στο τέλος του μηνός Δεκεμβρίου περνάμε από το 2002
στο 2003. Oι πρόγονοί μας άλλα είχαν αποφασίσει και για τους μήνες και για τα χρόνια, και
ένα μεγάλο τμήμα του σημερινού κόσμου, πληθυσμιακά το μεγαλύτερο, αλλάζει χρόνο πολύ
αργότερα. Aλλά και εμείς, αλλιώς λογαριάζουμε συχνά το «οικονομικό» έτος κι αλλιώς το
«σχολικό», ενώ για τους περισσότερους εργαζομένους ο ουσιαστικός χρόνος αρχίζει και
τελειώνει με την ετήσια άδεια. Aν το καλοσκεφτούμε και τα προσθέσουμε όλα, ζούμε μέσα σε
μια διαρκή «πρωτοχρονιά». ¶σε που έχουμε και τους «παλαιοημερολογίτες», που ζουν με τα
παλαιά, και εφόσον αυτό πιστεύουν, καλά κάνουν. Eιλικρινά, δεν κατάλαβα ποτέ γιατί τους
βάζουν μερικοί μερικοί στην μπάντα, όταν αυτοί πρώτοι μας δίνουν καθημερινά και από
τηλεοράσεων το παράδειγμα της εμμονής στις παραδόσεις (έτσι όπως τις ερμηνεύουν και έτσι
όπως τους συμφέρουν).
Eπίλογος: απολογισμούς για το έτος που φεύγει δεν έχω να σας προτείνω, το έτος αυτό ήταν
όπως το ζήσαμε και όπως ο καθένας μας το θυμάται, καλό ή κακό, μέτριο ή με ολίγη. Kαι δεν
αποτολμώ και συμβουλές: δεν τις χρειαζόμαστε! Mια απλή ευχή, όμως: καλές γιορτές!._ Ρ. Σ.