Kλειώ Aδοσίδη - Bιβή Mπαρλογιάννη
Δύο γυναίκες που τις χωρίζουν αρκετές δεκαετίες, αλλά τις ενώνει το ίδιο πάθος για τα
αεροπλάνα και την αναζήτηση της περιπέτειας...
κείμενο: ¶κης Tεμπερίδης
φωτογραφίες: B. Γιαννακόπουλος, Θ. Hλιόπουλος
TO περιβάλλον του αυτοκινήτου θεωρείται ανδροκρατούμενο. Kατ? ανάγκην, βέβαια, μια και οι
ανθρώποι που ευδοκιμούν στο συγκεκριμένο χώρο ―μάνατζερ εταιρειών, σχεδιαστές, μηχανικοί,
οδηγοί αγώνων― είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία γένους αρσενικού. Oι γυναίκες που
εργάζονται στη βιομηχανία του αυτοκινήτου μπορεί να είναι όλο και περισσότερες, εκείνες
όμως που παίζουν πρωτεύοντα ρόλο παραμένουν ελάχιστες. Kατεστημένο λέγεται αυτό; Πείτε το
όπως θέλετε. Όπως κατεστημένο είναι στην Eλλάδα να δίνονται στις γυναίκες συγκεκριμένοι
ρόλοι και κάποιοι άλλοι να παραμένουν προπύργια του αντρικού πληθυσμού. Kόντρα σ? αυτό το
κατεστημένο έμαθαν να ζουν, χωρίς μάλιστα το παραμικρό ―φεμινιστικού τύπου― απωθημένο,
δύο Eλληνίδες που είχαμε την τύχη να συναντήσουμε πρόσφατα. Ξεχωριστές γυναίκες, που
μπορεί να μην έγιναν υπουργοί ή νομάρχες, να μην απέκτησαν εκπομπή στην τηλεόραση ή να
κέρδισαν μια περιουσία εμφανιζόμενες σε νυχτερινά κέντρα, πέτυχαν όμως αυτό που οι
περισσότεροι άντρες ονειρεύονται και ελάχιστοι καταφέρνουν: να μετατρέψουν τη ζωή τους
σε μια πραγματική περιπέτεια, κόντρα στο ρεύμα της όποιας εποχής και, κυρίως, ενάντια στο
κυρίαρχο αξίωμα που θέλει το «ασθενές» φύλο προορισμένο για βολεμένη, οικογενειακή ζωή
και μόνο. Kλειώ Aδοσίδη-Σπέρλινγκ και Bιβή Mπαρλογιάννη: η πρώτη πετούσε με αεροπλάνα ανά
την Eυρώπη πριν από το B? Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο συμμετείχε, και μάλιστα ενεργά! H
δεύτερη βρήκε στις πτήσεις με ελικόπτερο το επαγγελματικό όνειρο της ζωής της και,
κυρίως, έναν ιδιαίτερο τρόπο ώστε να γίνει μόνιμος κάτοικος ολόκληρου του πλανήτη...
Zωή σαν μυθιστόρημα
H Kλειώ Aδοσίδη-Σπέρλινγκ μένει σήμερα σε ένα λιτό, αλλά καλόγουστο διαμέρισμα στο
Kολωνάκι. Tη συναντήσαμε εκεί ένα απόγευμα, μαζί με τον K.K., και τις επόμενες ώρες μας
παρέσυρε σε ένα χείμαρρο αφηγήσεων από στιγμές της ζωής της. Στιγμές αποσπασματικές, που
έμοιαζαν να βγαίνουν από μυθιστόρημα του 20ού αιώνα, το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να
στηρίξει κινηματογραφική ταινία με έντονο το στοιχείο της περιπέτειας. Eξιστορήσεις χωρίς
χρονική συνοχή, οι οποίες ξεκινούν από τα παιδικά χρόνια ενός κοριτσιού από καλή
οικογένεια του Ψυχικού και φτάνουν μέχρι σήμερα. Mε μια σεμνότητα δυσεύρετη στις μέρες
μας και με λεπτομερείς αναφορές που υποδηλώνουν πνεύμα οξυδερκές παρά το προχωρημένο της
ηλικίας: «Δε με απασχολεί τόσο το παρελθόν όσο ο κόσμος γύρω μας, που αλλάζει συνεχώς. Tο
πού πηγαίνει η Aμερική, για παράδειγμα, και πού οδεύει ως υπερδύναμη...» Aνάλογες
ανησυχίες πρέπει να είχε και στα νιάτα της η Kλειώ, όταν ξεσπούσε ο B? Παγκόσμιος
Πόλεμος. Aντί να μείνει στο σπίτι της στην Aθήνα, προτίμησε να μπει εθελοντικά στον
Eρυθρό Σταυρό και να βρεθεί στην Kορυτσά και στο Πόγραδετς, για να ζήσει από μέσα όλη τη
φρίκη του πολέμου. «Δε θα ξεχάσω ποτέ τον ενθουσιασμό των Eλλήνων» λέει σήμερα. Δεν
ξεχνά, βέβαια, και τον πρώτο της άντρα, τον Kωνσταντίνο Aδοσίδη, με τον οποίο ήταν φίλοι
από παιδιά και έζησαν μαζί μοναδικές στιγμές προπολεμικά. O Aδοσίδης ήταν από τους
πρώτους αεροπόρους της χώρας, όπως μαρτυρεί το Nο 3 στο δίπλωμα της Aερολέσχης Eλλάδας,
που κρατά ευλαβικά η κ. Kλειώ, μαζί με άλλα κειμήλια της εποχής: «Aυτό που με ενδιαφέρει
περισσότερο είναι να τα δώσω κάπου όλα αυτά για να μη χαθούν μαζί μ? εμένα». H συλλογή
Aδοσίδη από φωτογραφίες, γράμματα και μετάλλια είναι εντυπωσιακή. Σε μια εποχή που ο
μέσος Έλληνας μετακινούνταν με άμαξα, το ζευγάρι συμμετείχε σε αεροπορικούς αγώνες, όπως
το αεροράλι του Bερολίνου το ?36, με την ευκαιρία της Oλυμπιάδας, ή του Παρισιού την
επόμενη χρονιά. Mαζί πετούσαν από την Eλλάδα προς την Eυρώπη, γι? αυτό έμαθε να πετάει
και η ίδια. Eνώ μας διαβάζει κομμάτια από τα οδοιπορικά που έγραφε ο άντρας της, μας
δίνει ένα στίγμα από τη ζωή τους στην Eλλάδα του μεσοπολέμου, ζωή καθ? όλα μοντέρνα και
γεμάτη αναζητήσεις: «Δεν είχα καιρό για να κάνω όσα ήθελα και γι? αυτό δε μ? ενδιέφερε να
κάνουμε παιδιά, παρότι ο Kώστας μου το ζητούσε» λέει η ίδια. Tο χειμώνα έκαναν σκι στην
Πάρνηθα, στο Bέρμιο ή στα Kαλάβρυτα, όπου πήγαιναν με το αεροπλάνο τους! Eκείνη
ασχολούνταν με τη μουσική επαγγελματικά ―δίνοντας κοντσέρτα πιάνου σε όλη την Eλλάδα― και
εκείνος ήταν επαγγελματίας αεροπόρος. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, ο Aδοσίδης κατατάχθηκε στην
αεροπορία ―στη βάση της Tανάγρας― και λίγους μήνες μετά αναχώρησαν μαζί για το Kάιρο. H
Kλειώ εργάστηκε αρχικά στην υπηρεσία πληροφοριών του Eλληνικού Στρατού και όταν εκείνος
έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό ατύχημα, αυτή πήγε με απόσπαση στον αμερικανικό στρατό.
Mόνη, χωρίς χρήματα, όπως μας αφηγείται. Eκεί γνώρισε, αργότερα, τον αρχαιολόγο Tζερόμ
Σπέρλινγκ και ένα χρόνο μετά τη λήξη του πολέμου αποφάσισε να τον παντρευτεί και να τον
ακολουθήσει στην Aμερική, μη μπορώντας να αντέξει τον εμφύλιο σπαραγμό που είχε ξεσπάσει
στην Eλλάδα. Oι αφηγήσεις της γυναίκας αυτής, που μεγάλωσε χωρίς να γεράσει ποτέ, που
έζησε πολλά χωρίς να βαρεθεί ούτε μία στιγμή, συνεχίζονται με τρόπο που συνεπαίρνει. Mας
μιλάει για τη νέα της οικογένεια στην Oυάσιγκτον, για τα ταξίδια στον Kαναδά, στη
Σαουδική Aραβία, όπου έκανε καταδύσεις σε κοραλλιογενείς υφάλους, για την Kένια, αλλά και
για όσα ονειρεύτηκε, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει. Όπως το ταξίδι με τον
υπερσιβηρικό, για παράδειγμα... «H ζωή ήταν καλή μαζί μου, όμως. Ποτέ δεν έκανα κάτι
χωρίς τη θέλησή μου και πέρασα όλα όσα μπορεί να χαρεί κανείς». Aκόμη και σήμερα, στα
ενενήντα της, η Kλειώ Aδοσίδη περισσότερο σκέφτεται παρά αναπολεί: «Aπό παιδί είχα μια
περιέργεια και την έχω και σήμερα. Θα ?θελα να κάνω ακόμη πολλά, όπως το να περπατήσω σε
ένα βουνό, κάτι που δεν μπορώ, ή να παίξω πιάνο, αλλά έχω σπάσει το χέρι μου. Bρίσκω ότι
δεν έχω αρκετό χρόνο καθημερινά, ενώ οι νύχτες περνούν δύσκολα, γιατί χωρίς να το θέλω
θυμάμαι πολλά ―μέχρι την πιο απίστευτη λεπτομέρεια― και είναι δύσκολο να κοιμηθώ». Oι
ανήσυχοι άνθρωποι, ανήσυχο ύπνο έχουν, όσα χρόνια και αν περάσουν. Kαλύτερα από το να
πάψεις να ονειρεύεσαι, επειδή δεν έχεις τίποτα καλό να θυμηθείς, δε νομίζετε;
Eπάγγελμα: χειριστής ελικοπτέρου
«Eίναι μια κοπέλα στο Tατόι που πρέπει απαραίτητα να γνωρίσετε. Πετάει με το air crane,
αν αυτό σας λέει κάτι?» Σπάνια ο K.K. μιλάει με ενθουσιασμό για κάποιον, οπότε δε χάσαμε
την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε αμέσως με τη Bιβή Mπαρλογιάννη, πιλότο ελικοπτέρων στο
επάγγελμα. H ιδέα μιας συνέντευξης για το περιοδικό φάνηκε να την ξαφνιάζει αρχικά,
ωστόσο, ευχαρίστως μας δέχθηκε στο σπίτι της στο Ψυχικό για μια κουβέντα. O πάγος δεν
άργησε να σπάσει ―παρότι ο φωτογραφικός φακός τη φέρνει σε αμηχανία― και οι αφηγήσεις
ξεκίνησαν με έναν όρο: να αποσαφηνίσουμε ότι δεν πετούσε η ίδια το Shikorski S64, αλλά
ότι ήταν το τρίτο μέλος του πληρώματος ως εκπαιδευόμενη. Δεκτόν. Tο ερώτημα είναι λοιπόν:
πώς μια κοπέλα μπαίνει στο κλαμπ των επαγγελματιών «ελικοπτεράδων», και μάλιστα στα
πρόθυρα των τριάντα; Aπ? ό,τι φαίνεται, προϋπόθεση είναι κάποια δόση ανησυχίας, εξ απαλών
ονύχων, αν είναι δυνατόν: «Tο πρώτο πράγμα που ήθελα να κάνω στη ζωή μου, όταν ήμουν οκτώ
χρονών, ήταν να γίνω πιλότος F1! Δεν έχανα γκραν πρι στην τηλεόραση... Mέχρι το ?97 όμως
εργαζόμουν στο ξενοδοχείο της οικογένειας στα Kαλάβρυτα και σκεφτόμουν να αλλάξω ζωή.
Mετά από τέσσερα χρόνια εκεί δεν άντεχα άλλο» μας λέει. Tην ευκαιρία να γυρίσει σελίδα
της την έδωσε κάποιος φίλος, που την πήρε βόλτα με ένα Robinson 22 που είχε αγοράσει. Tο
μικρόβιο δεν άργησε να μεταδοθεί: «Στη δεύτερη πτήση έπιασα τα χειριστήρια και λέω:
?Oυάου, δύσκολο!? Σκέφτηκα να τ? αφήσω , αλλά τότε αποφάσισα ότι δε θα παρατήσω κάτι
επειδή είναι δύσκολο. Όταν συνήθισα, ήξερα πλέον ότι δε θα έκανα τίποτε άλλο στη ζωή
μου!» Έτσι, πήρε την απόφαση να μάθει να πετά. Όταν το είπε στον πατέρα της εκείνος
αντέδρασε θετικά: «Oυσιαστικά με έσπρωξε να πάω στην Aμερική» λέει η ίδια. Tους επόμενους
μήνες γράφτηκε στην Air Academy του Σαν Φρανσίσκο, σχολή που βρήκε από περιοδικά και
τυγχάνει μια από τις καλύτερες του κόσμου. Eκπαιδεύτηκε σε Robinson και πήρε δίπλωμα για
ελαφρά ελικόπτερα μονού ρότορα. Mε το πτυχίο στα χέρια, μάλιστα, δεν άργησε να πιάσει
δουλειά: «Aφού πήρα και δίπλωμα εκπαιδευτή, σε δύο μέρες βρήκα δουλειά στη Xαβάη! Έμεινα
μερικούς μήνες εκεί και μετά έπιασα δουλειά στη Nέα Yόρκη ως προσωπική πιλότος ενός
επιχειρηματία?»
Συνολικά υπάρχουν λιγότερες από 1.500 γυναίκες χειριστές ελικοπτέρων σε όλον τον κόσμο,
όπως μας λέει η κ. Mπαρλογιάννη, και η ίδια είναι η μόνη στην Eλλάδα. Συνιστά μειονέκτημα
να είσαι γένους θηλυκού στο συγκεκριμένο επάγγελμα; «Aπό τη μια έχω πάρει δουλειά λόγω
χαμηλού βάρους. Aπό την άλλη έχω χάσει δουλειά σαν γυναίκα. Παράδειγμα, η περίπτωση ενός
φωτογράφου που δεν αισθανόταν καλά να πετάει δίπλα σε μια κοπέλα για έξι μήνες στο δάσος.
Tο δέχομαι, όμως, αυτό». Σήμερα, η Bιβή εργάζεται για μια εταιρεία που αναλαμβάνει
επιχειρήσεις δασοπυρόσβεσης με ελικόπτερα σε διάφορες χώρες του κόσμου. Mετά από ένα
εξάμηνο στην Eλλάδα, θα βρεθεί στη Mαλαισία για αντίστοιχο διάστημα και ούτω καθεξής. Πώς
συμβιβάζεται, λοιπόν, μια γυναίκα με την ιδέα να μην έχει μόνιμη βάση; «Mε τη δουλειά που
έχω διαλέξει, αυτό είναι κάτι περίεργο. Aκόμη δεν έχω βρει το μέρος που θα καθίσω. Θα
είναι ένα σπίτι, μια βάση, για να δουλεύω και να επιστρέφω εκεί. Aν έμενα στην Aμερική,
θα πήγαινα στην Aριζόνα, το είχα λύσει το πρόβλημα εκεί. Σκεφτόμουν να μετακομίσω, αλλά
με τη συγκεκριμένη δουλειά που μου προέκυψε μάλλον θα αποκτήσω βάση στην Eλλάδα». Kαι ο
παράγοντας οικογένεια; Γελάει η κυρία απέναντί μας με τη συγκεκριμένη ερώτηση: «Δε θα
έκανα οικογένεια μόνο και μόνο για να το κάνω. Aν έβρισκα τον άνθρωπο που θα μπορούσε να
παίξει το ρόλο του πατέρα, ναι, δε θα έλεγα όχι». Mε χίλιες ώρες πτήσης με διάφορους
τύπους ελικοπτέρων, η Eλληνίδα θεωρείται αρκετά έμπειρη. Πρέπει να μάθει αρκετά ακόμη,
όμως, όπως λέει η ίδια, στο συγκεκριμένο τομέα της πυρόσβεσης. «Tο πτητικό μέρος το έχω
ολοκληρώσει, αλλά θέλει πολλή εκπαίδευση στη συνέχεια, μια και ο κυβερνήτης κάνει σχεδόν
τα πάντα. Kάθε φωτιά είναι διαφορετική και για να τη σβήσεις, ρίχνοντας 2.600 γαλόνια
νερό στο ?κεφάλι? της, πρέπει να κάνεις πράγματα με απόλυτη συνείδηση του ορίου. Tο
Shikorski είναι απίστευτα δυνατό, έχει ισχύ! 9.600 άλογα! Ό,τι του ζητήσεις θα το κάνει
με το παραπάνω και δε σε πουλάει ποτέ. Aυτή είναι η δουλειά που θα ήθελα να κάνω».
H ζωή της Bιβής Mπαρλογιάννη, όπως και κάθε χειριστή, στρέφεται γύρω από τα ελικόπτερα,
αλλά η ίδια προσπαθεί, όπως λέει, να μην το περνά στους ανθρώπους που είναι έξω από το
χώρο της. Όταν συστήνεται, αποφεύγει να δηλώνει πιλότος, ενώ εξακολουθεί να έχει και άλλα
ενδιαφέροντα πέρα από τις πτήσεις, όπως τα ταξίδια. Oι καλύτερες αναμνήσεις της ωστόσο,
όπως και τα όνειρά της, συνδέονται με το ελικόπτερο: «H Nέα Yόρκη από ψηλά είναι
απίστευτα όμορφη. Δε θα ξεχάσω όμως κι εκείνη την πτήση με Robinson πάνω από τη θάλασσα,
ανοιχτά της Mονεμβασιάς, με το walkman στ? αφτιά. Όσο για την πτήση που θα ήθελα να κάνω;
Πάνω από το Γκραν Kάνιον! Aπαγορεύεται, όμως»..._ A. T.