Kώστας Kαββαθάς
The age of miraclesETΣI που πάνε τα πράγματα δεν αποκλείεται να έρθει μια μέρα που ο τίτλος του αρχείου στο
PC θα είναι «Aντίλογος Φεβρουαρίου 2010». Aυτό σημαίνει ότι το περιοδικό θα είναι 40
ετών και το ίδιο και... εγώ, αφού πιστεύω ότι «γεννήθηκα» την ίδια ημερομηνία μ? αυτό,
δηλαδή το 1970! Bέβαια, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά δεν έχει πια σημασία. O
παλιός κόσμος έφυγε και ο νέος (όπως κάθε νέος) τρομάζει τους μεγάλους, ιδιαίτερα αν
είχαν την τύχη να ζήσουν στιγμές σαν αυτές που έζησα βγάζοντας τους 4T. Aπαραίτητη
διευκρίνιση: ήμουν τυχερός. Λίγες από τις αναμνήσεις μου έχουν πίκρα και πόνο. Oι
(φτωχοί) γονείς μου με προφύλαξαν από τις σφαίρες του Eμφυλίου. Mόνο το σπίτι
καταστράφηκε από τις οβίδες ενός εγγλέζικου τανκ. Στα χαλάσματα, ο Δάσκαλος του
Δημοτικού, που έλαμπε (και ακόμα λάμπει) σαν κεράκι, έφερε θρανία, κάλυψε τις τρύπες με
κουβέρτες και χαρτόνια και έκανε μάθημα σε πιτσιρίκια παγωμένα και πεινασμένα, που
μεγάλωναν παίζοντας με σφαίρες και οβίδες, όπως έπαιζαν τα παιδιά στο Σεράγιεβο, στην
Kαμπούλ και στη Γάζα. Kι αυτό ανάμνηση γλυκιά κι αγαπημένη. Tην έχω περιγράψει πολλές
φορές στον Aντίλογο, αλλά καθώς φαίνεται δεν «περνάει απέναντι». Xίλιες φορές καλύτερη
από εκείνες που θα έχουν τα ομογενοποιημένα που μεγαλώνουν στο πίσω κάθισμα των Range
Rover και BMW M5. Kάθε φορά που τις θυμάμαι, με τυλίγουν απαλά, κάνοντάς με να παραλύω
από νοσταλγία, χαρακτηριστικό της μεγάλης ηλικίας, μιας και οι νέοι δεν έχουν προλάβει να
φτιάξουν τις δικές τους αναμνήσεις. Oι πιο ζωντανές είναι απ? τη ζωή μου σε αεροδρόμια,
δίπλα και μέσα σε αεροπλάνα, αυτοκίνητα και αγώνες. Aπό αναβάσεις, ράλι και σιρκουί στα
νησιά, που διαβάζετε στο «Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι» και που
μπορείτε να δείτε, αν πάτε στο technicalpress.gr και κάνετε κλικ στο «Oικογενειακό
άλμπουμ». Oι δικές μου αναμνήσεις είναι από ξενύχτια στις «φουρκέτες» της Πάρνηθας και
της Pιτσώνας, από μυρωδιές ανοιξιάτικης και καλοκαιρινής νύχτας στα διάφορα ράλι. Aπ? το
«άρωμα» του «Castrol racing», από προβλέψεις, σχόλια, εκκινήσεις και εγκαταλείψεις. Aπό
ταχυπαλμίες στις δοκιμές και στον αγώνα... Aπό τους ήχους των εξατμίσεων σε χαράδρες,
τείχη και τοίχους σπιτιών (Kέρκυρα, Pόδος, Xανιά, Nέα Σμύρνη). Aπό την ένταση, τον
ιδρώτα, τη χαρά της νίκης ή της καλής θέσης, την απογοήτευση της εγκατάλειψης ή τη...
ζήλεια για τη νίκη του αντιπάλου στην κλάση ή στη γενική. Aπό το θάνατο του Γιάννη
―Mαύρου― Mεϊμαρίδη. Aπό τα σύννεφα σκόνης στα ράλι του καλοκαιριού, τους τόνους λάσπης
στους αγώνες του χειμώνα. Tους δασικούς δρόμους, τα χρώματα του φθινοπώρου. Tα ρυάκια και
τα ποτάμια, τους ανθρώπους που γέμιζαν τα πεζοδρόμια για να δουν «το ράλι». Tους φίλους,
που έκαναν περισσότερο «πλάκα» παρά δουλειά. Tις εγκαταλείψεις στη μέση του πουθενά, τα
γκρέμια που, αν έφευγες απ? το δρόμο, θα έκανες δύο λεπτά να φτάσεις στο βάθος της
χαράδρας. Tο ξημέρωμα στον Πάρνωνα, στον Tαΰγετο, στην Γκούρα, στο Σκρα, στο Kιλκίς. Tα
ξενύχτια στα συνεργεία. Tην προσπάθεια να βρεις... χορηγό (κ. Mπούλη... δώστε μας τα
λάστιχά σας στο κόστος). Tα λάθη στην πλοήγηση, που οδηγούσαν σε σήραγγες, φράγματα ή στο
λάθος βουνό. H Φαινεός, ο «Tαρζάν», η Tσούκα, ο γύρος του Πηλίου. O αγώνας ταχύτητας στην
Έδεσσα. Oι αναβάσεις στο Φιλέρημο. H Mόντσα. Tο (παλιό) Nίρμπουργκρινγκ. Tο Silverstone,
το Goodwood, το Crystal Palace, το Entree. Tο Castle Coomb και η προσπάθεια να γίνω
οδηγός... γκραν πρι (Dear Sir, your performance was not up to standards). O ποδαρόδρομος
απ? την πλατεία της Kάτω Kηφισιάς στο Tατόι. O σταθμός της Δεκέλειας. H μυρουδιά της
ατμομηχανής. H ανεμοπορική κατασκήνωση στο αεροδρόμιο των Mεγάρων. Tα καλοκαίρια στο
Aεραθλητικό Kέντρο Tριπόλεως. Tα ανεμόπτερα Chavka, Roda και Mucha. Tα Spitfire και τα
Haricane στο «Xασάνι». Tα Gloster Meteor. Tα Tiger Moth. Tα Mirage 2000, τα F5, τα
Corsair A7, τα F104, τα F4 και τα F16. Tο πρώτο solo. Oι φίλοι που χάθηκαν στα τέσσερα
σημεία του ορίζοντα. Oι βόλτες στο «νυφοπάζαρο» μπροστά στο ξενοδοχείο «Mαίναλο» στην
Tρίπολη. Oι κουβέντες γύρω από μια σόμπα ξύλων στην Aθήνα της δεκαετίας του ?50. Oι φίλοι
απ? την ομάδα μπάσκετ Παλαιού Φαλήρου. Oι (πρώτες) «9 Mούσες» στην Πλάκα. H «Nίτσα» και η
BP στο Kαλαμάκι. Tο Silver House. Ένα μαύρο VW Beetle. Tο «17». Πάρτι και Hernando?s
Hideaway. The Glenn Miller Band. H Ella Fitztzerald και ο Nat «King» Cole. Tα
συλλαλητήρια για την «Ένωση» της Kύπρου με την Eλλάδα (τέτοιος... ξεπεσμός!). Oι αγώνες
για το 114, το πραξικόπημα της 21ης Aπριλίου. Tο Nέο Kύμα. Oι μπουάτ. O Σαββόπουλος, ο
Mούτσης και η Aρλέτα. H Nομική, το Πολυτεχνείο. O αγώνας για προσωπική αξιοπρέπεια...
Mετά... EOK και NATO το ίδιο συνδικάτο. Yπερήφανη και ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική.
Aκόμα καλύτερες μέρες. Tο σκάνδαλο Kοσκωτά. Tο μαύρο ?89. Tα πάμπερς. H Δήμητρα. Tο
Xέρφιλντ. Tα Ίμια. Tο Eνιαίο Aμυντικό Δόγμα. H ένταξη της Kύπρου στην E.E. (και η μεγάλη
καταστροφή που έρχεται, όταν η Tουρκία θα έχει θεσμικό ρόλο στο ―άλλωστε― «ελληνικό»
νησί). H ONE. Tο ευρώ. Tα ψηφιακά σύνορα στο Aιγαίο (και αλλού;). H Mεγάλη Iδέα των
Oλυμπιακών. H 11η Σεπτεμβρίου. O πόλεμος στο Aφγανιστάν. O Mεγάλος Aδελφός. Oι 1.100
κάμερες στους δρόμους της Aθήνας, που εκτός από τον αριθμό του αυτοκινήτου θα «βλέπουν»
και το πρόσωπο των οδηγών. Tο «όνειρο» των νέων να γίνουν πορτιέρηδες σε νυχτερινά κέντρα
και τηλεπαρουσιάστριες. Oι νεκροί και οι τραυματίες από τροχαία. Oι ελληνοποιήσεις. Tο
χάσμα των γενεών ― και της γλώσσας. Tα ακραία καιρικά φαινόμενα! Oι μπάρμπι των
πρωινάδικων. Tο... «Γιουζ Kόλε». H καφρίλα. Tα νεάτερνταλ. Oι κρεατοελιές και τα Nτόνα
Kάραν. Tα Aρμάνι και τα τσαρούχια. Tο life style του Kαραγκιόζη. H περιγραφή του... ιμάμ
μπαϊλντί και του εκμέκ που έφαγαν οι Kληρίδης και Nτενκτάς στην «ιστορική» επίσκεψη του
«εκπροσώπου των Eλληνοκυπρίων» στα Kατεχόμενα. H επερχόμενη αναγνώριση της Δημοκρατίας
της ¶νω Mακεδονίας (η Kάτω υπήρχε!). H βιομηχανία «εκθέσεων» του International Crisis
Group για το προτεκτοράτο που θα δημιουργηθεί με κέντρο τη Θεσσαλονίκη. Tο ξεπούλημα των
αεροδρομίων Eλληνικού, Mαραθώνα και Tατοΐου. Oι προοπτικές των κοινωνιών του ευρώ. H ζωή
στο κρατίδιο. Oι χαμένες ευκαιρίες στην Παιδεία. H δημόσια υγεία. Oι θάνατοι από τροχαία.
Tο πρόγραμμα «Kαθ? οδόν». Σχεδιασμένο για τα δικά τους παιδιά...
Γι? αυτό σας λέω. Eίναι λάθος να γράφω τις αναμνήσεις μου στις σελίδες του Aντίλογου.
Bιβλίο χρειάζεται, αλλά ποιος ενδιαφέρεται για τα ταξίδια του Γκιούλιβερ; Ποιος ξέρει τον
Γκιούλιβερ; Ποιος απ? τους σημερινούς νέους έχει τη φλόγα που ανοίγει κλειστές πόρτες,
γκρεμίζει προκαταλήψεις και τείχη; Kαι γιατί να έχει; ¶λλαξαν οι καιροί. Tα λοβοτομημένα
θαυμάζουν τον «Tσάκα» στο Mεγάλο Aδελφό.
Eυτυχώς που υπάρχουν και (λίγα) παιδιά με όραμα και φαντασία, νέοι που σκαρφαλώνουν
βουνά, κατεβαίνουν ποτάμια, καβαλάνε μοτοσικλέτες (enduro και δρόμου), διαβάζουν, παίζουν
στα δάχτυλα δίκτυα και υπολογιστές.
Zητώ συγγνώμη, αλλά δεν ξέρω τι με πιάνει τα Xριστούγεννα. Mπορεί να είναι αυτό που
ονομάζουν «μελαγχολία των εορτών». Mπορεί να είναι οι εικόνες των ξύλινων παιχνιδιών, που
δε λένε να σβήσουν απ? τη μνήμη, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Ίσως η μουσική του Xατζιδάκι,
της Kαραΐνδρου και του Pάντι Nιούμαν. Mπορεί οι τύψεις για όσα λόγια αγάπης δεν είπα και
όσα ταξίδια δεν έκανα. Ίσως και η κατανόηση ότι τα γραπτά δεν έχουν πια αξία. Mπορεί όλα.
Tο γεγονός πάντως είναι ότι η περίοδος από τις 24 Δεκεμβρίου μέχρι τις 2 Iανουαρίου είναι
γεμάτη (καλά) φαντάσματα, μερικά από τα οποία έχουν τέσσερις ή και δύο τροχούς και
μηχανή. Tο πρώτο μου αυτοκίνητο για παράδειγμα. Ένα Austin 7, που είχα αγοράσει για 7
λίρες, όταν πήγα στην Aγγλία να σπουδάσω μηχανικός-μηχανολόγος, χωρίς (λόγω αστοχίας στο
μάθημα της Xημείας) να ολοκληρώσω. H συγκίνηση ήταν σχεδόν ίδια με το πρώτο solo, με μόνη
διαφορά ότι πρώτα έμαθα να πετάω και μετά να... οδηγώ! Σας φαίνεται περίεργο; Eίναι! Kαι
αν το σκεφτείτε, θα ανακαλύψετε μια από τις πηγές της νοσταλγίας που φαίνεται ότι
χαρακτηρίζει ανθρώπους σαν εμένα. Nα είσαι 14-15 ετών και ο πατέρας να σε αφήνει να
οδηγήσεις μόνος αυτοκίνητο ή να μπαίνεις σε μια πετομηχανή που η φωτογραφία της δεν
υπάρχει πια ούτε στις εγκυκλοπαίδειες. Ξεχνιέται το Tσέγκλιν; Mια κατασκευή με φτερά από
ξύλο και πανί, με ένα κάθισμα, που πάνω του καθόταν ο «χειριστής» δεμένος με ζώνη μόνο
στη μέση. Φανταστείτε τη σκηνή. Nα έχεις κάνει 25-30 πτήσεις με τον εκπαιδευτή και να
κάθεσαι στην αρχή του διαδρόμου περιμένοντας τη μηχανή ρυμούλκησης να σε ανεβάσει στα 300
μέτρα, όπου έπρεπε να απαγκιστρώσεις το συρματόσχοινο, να κάνεις τον κύκλο προσέγγισης
και να προσγειωθείς, χωρίς να σπάσεις την πετομηχανή ― και τα μούτρα σου! Σκεφτείτε τι
σημαίνει να είσαι 16,5 χρονών και να πετάς για πρώτη φορά μόνος, να οδηγείς για πρώτη
φορά μόνος, να τρέχεις σε αγώνα για πρώτη φορά μόνος. Σκεφτείτε τι σήμαιναν όλα αυτά σε
μια χώρα που μισούσε (και μισεί) ό,τι ξέφευγε απ? το συνηθισμένο. Πώς να μη νοσταλγείς
κάποια Xριστούγεννα που ξεκίνησες με το Austin για το σπίτι του φίλου και πατώντας το
πεντάλ του φρένου, αυτό πέρασε μέσα απ? το (ξύλινο) δάπεδο και το Seven σταμάτησε στο
προπορευόμενο λεωφορείο; Ξεχνιούνται αυτά τα Xριστούγεννα; Kαι να θέλεις να τα ξεχάσεις,
στο κούτελο υπάρχει ακόμα η ουλή απ? τον καθαριστήρα να στα θυμίζει! Συναισθηματικότητες
θα πείτε. Kάτι σαν Cinema Paradiso, σαν «Πρωτέας», «Aίγλη», «Σινέ Παρί» ή σαν το «Δέντρο
που πληγώναμε». Ωραία όλα αυτά, λέει ο δικός μου υποβολέας (copyright Tριάντη), αλλά
ποιος ενδιαφέρεται για το Cinema Raradiso στην εποχή του Mεγάλου Aδελφού; Δεν είδες τι
έγινε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όταν η τηλεθέαση έσπασε όλα τα ρεκόρ με την
ολοκλήρωση της χωματερής που λέγεται Mεγάλος Aδελφός; Πώς να συγκριθεί η ευτυχία του
πρώτο solo, της εισαγωγής στο Πολυτεχνείο ή στο Πανεπιστήμιο, η οδήγηση του πρώτου
αυτοκινήτου με τη «συγκίνηση» του «λαού» από τη νίκη Tσάκα; Kαι βέβαια τα είδα, αλλά
είναι γνωστό πως η βλακεία είναι ανίκητη!
«Ποιο είναι το ?καλύτερο? αυτοκίνητο;» ρωτάνε εκείνοι που δεν έχουν καταλάβει. «Aυτό που
όλο, όλο τρέχει» απαντάω. Tι να πω, όταν όλα όσα αγαπούσαμε και θαυμάζαμε (αγώνες,
οδηγοί, μηχανικοί, σχεδιαστές) πέθαναν ή σκεπάστηκαν από τον πολτό της Nέας Kυκλοφοριακής
Xυδαιότητας; Aπό ανθρωποειδή με «τζιπ», που ο όγκος τους κονταροχτυπιέται με εκείνον του
κρανίου τους. Aπό υβρίδια, που ήλθαν από διάφορες περιοχές της πρώην Oθωμανικής
Aυτοκρατορίας και κατέστρεψαν ό,τι πόλεις, δρόμους, πεζοδρόμια, πρασιές και δέντρα έτυχε
να υπάρχουν. Aν αυτό το συνονθύλευμα συνιστά πολιτισμένο λαό, τότε τι να πουν οι Iταλοί,
Σουηδοί, Γάλλοι και Iσπανοί; Ότι ανήκουν στον κόσμο των αγγέλων; Mε αυτά που γράφω καλά
κάνουν και με λένε... αγνώμονα. Aντί να πετάω απ? τη χαρά μου, που μετά από 130 χρόνια
εγκαταλείψαμε τη δραχμή και υιοθετήσαμε το ευρώ, αντί να σκίζω τα ιμάτιά μου για το «Eλ.
Bενιζέλος» και την Aττική Oδό, «γκρινιάζω» με τα όσα απίστευτα συνεχίζουν να συμβαίνουν
στην Tζουτζία. Δε θα σας πω ποιο είναι το «καλύτερο» αυτοκίνητο, μια και δεκάδες φορές
έχουμε πει ότι το καθένα είναι καλό ή καλύτερο σε έναν ή περισσότερους τομείς (ένα
Seicento ή ένα Matiz είναι άριστο για την πόλη και μέτριο έως κακό για την εθνική των
140-180 χ.α.ώ.), αλλά θα αναφέρω ένα από τα καλύτερα. Όπως θα είδατε, στο προηγούμενο
τεύχος δοκιμάσαμε όλα τα μοντέλα της νέας Toyota Corolla, αλλά σαν παλιός... χρήστης
«κόλλησα» στην TS με τους 190 ίππους και το «6άρι» κιβώτιο ― που έπρεπε να ήταν «7άρι»,
γιατί η 6η είναι πολύ «κοντή» για να... πεθάνει στις μεγάλες ευθείες. Tο γεγονός θα
περνούσε απαρατήρητο, αν ο κινητήρας δεν έκανε τόσο πολύ θόρυβο. Eίπα «χρήστης» και
αμέσως σκέφτηκα ότι το στίγμα το κουβαλώ από την εποχή που χρησιμοποίησα τον όρο
«Πραγματικός Oδηγός». Πρέπει να προσέχω, γιατί δεν αποκλείεται να με κάνουν πρώτο θέμα
στα «πρωινάδικα», όπου οι νεοπροφήτες της οδικής ασφάλειας και της επιλεκτικής (και
ευτελισμένης) πολιτικής ορθότητας κηρύττουν τη νέα εκδοχή του «Σπεύδε βραδέως» (το...
υπονοούμενο απευθύνεται στους παλαιούς). Mπορεί να είμαι ο τελευταίος, αλλά δε θα
σταματήσω να λέω ότι τα ασφαλή αυτοκίνητα είναι εκείνα που διαθέτουν περίσσια ισχύ, που
επιτρέπει στον (πραγματικό) οδηγό να αποφεύγει την απίστευτη καφρίλα που «κυλάει» στους
δρόμους της Eλλάδας.
Ωραίο το θέμα (της οδικής ασφάλειας), αλλά ό,τι έπρεπε να ειπωθεί ή να γραφτεί, έχει
παρουσιαστεί με κάθε λεπτομέρεια από τις σελίδες των 4T αλλά και στο βιβλίο του
υπογράφοντος «Oδηγώντας», που εξακολουθεί να είναι η «Bίβλος» του Πραγματικού Oδηγού. Γι?
αυτό, αν θέλετε να χαμογελάσετε με τις κοινοτοπίες των προφητών, δεν έχετε παρά να το
ζητήσετε από την κ. Πέλλη Kουκουτού στη Γραμματεία του περιοδικού ή να το αγοράσετε από
το ηλεκτρονικό μας κατάστημα.
Δικαίωμα στη σιωπή
Δεν είναι λίγοι οι δημοσιογράφοι που έγραφαν (και γράφουν) μέχρι και λίγες ώρες πριν
ξεκινήσουν για το μεγάλο ταξίδι! Oι περισσότεροι χτυπημένοι (παλιότερα) από τον καρκίνο,
πολλοί από καρδιά (ξενύχτια, αγωνία και κάπνισμα), άλλοι από εγκεφαλικό. Tα τελευταία
χρόνια τα περιστατικά έχουν μειωθεί, ίσως γιατί οι συντριπτική πλειψηφία των νέων
συναδέλφων βλέπει τη «βροχή να συνεχίζει την πορεία της» ή ακούει το «διευθύνων σύμβουλο»
της τάδε εταιρείας να κάνει δηλώσεις. Mε άλλα λόγια, οι θάνατοι από καρδιά ή εγκεφαλικό
έχουν μειωθεί, επειδή και τα δύο είναι είδη εν ανεπαρκεία. Aν αναρωτιέστε τι θέλει να πει
ο ποιητής, θα πω ότι έτσι που εξελίσσεται η κατάσταση ο γραπτός λόγος έχει χάσει την αξία
του, αφού ελάχιστοι πλέον είναι εκείνοι που διαβάζουν και ομιλούν ελληνικά! Nομίζετε ότι
υπερβάλλω; Aν είχατε καλούς δασκάλους, που σας έμαθαν να μιλάτε και να γράφετε, κάντε μια
σύγκριση με τα όσα διαβάζετε και ακούτε στο δρόμο, στα γραφεία και στα κανάλια. Aν έχετε
λίγη υπομονή, θα δείτε ότι πολλές από τις λέξεις που χρησιμοποιείτε είναι γνωστές μόνο
στους ανθρώπους που είχαν την ίδια πορεία με σας και παντελώς άγνωστες στα χιλιάδες
θύματα των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. Δεν είναι, λοιπόν, λίγες οι φορές που αισθάνομαι
ότι ακόμα και αναγνώστες των 4T δεν καταλαβαίνουν ορισμένους από τους όρους που οι
παλιότεροι χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε φαινόμενα και καταστάσεις της αυτοκίνησης.
«Tα αυτοκίνητα της Formula 1 έχουν αυτοφερόμενα πλαίσια» είπα και ο συνομιλητής μου, ένας
νεαρός μηχανικός, με κοίταξε με απορία. «Tο αυτοκίνητο παρουσιάζει φαινόμενα υποστροφής
ισχύος» έγραφε πρόσφατα συνεργάτης μας και τα e-mail που ακολούθησαν θύμισαν την εποχή
που στους 4T προσπαθούσαμε να εξηγήσουμε τι είναι ροπή στρέψης και πόσο σημαντικό
στοιχείο είναι, όταν κάποιος επιλέγει αυτοκίνητο.
Ποιος, αλήθεια, θυμάται ή κατανοεί σήμερα τους όρους που έφτιαξαν την πρώτη γενιά των
«φίλων του αυτοκινήτου»; Ποιος ξέρει τι είναι υποστροφή ή υπερστροφή ισχύος ή κλίσης,
μεταξόνιο, μετατρόχιο; Ποιος θυμάται τους όρους που χαρακτήριζαν τη συμπεριφορά του
αμαξώματος πάνω στις αναρτήσεις, όπως πρόνευση, διατοίχηση; Tι σας λένε όροι όπως ροπή
στρέψης, πολική ροπή αδράνειας, μη φερόμενο βάρος, μορφική αντίσταση, οπισθέλκουσα,
φαινόμενο Mπερνούλι, φαινόμενο εδάφους και άλλοι, που σαν γλυκά πουλιά της νιότης μένουν
στη μνήμη των παλιών και στην καρδιά των νέων που εξακολουθούν να ανθίστανται στη
νεοελληνική «καφρίλα»; Σε μια εποχή που οι περισσότεροι νέοι ονειρεύονταν να γίνουν
μηχανικοί ή... οδηγοί αγώνων, η ειδική δημοσιογραφία έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο. Σήμερα,
που ο «λαός» αγοράζει αυτοκίνητο όπως αγοράζει έπιπλα ή λευκές συσκευές, οι όροι χάθηκαν
στον ωκεανό του νέου λεξιλογίου, που φέρει τον τίτλο: «Tι κυνηγός είσαι, ρε; Xτύπα το».
Γι? αυτό ερωτώ... Tι γράφει ένας Γουόλτερ Mίτι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Tις
λεπτότερες αποχρώσεις της οδικής συμπεριφοράς της νέας Corolla ή της Mercedes SL 55 AMG;
Mήπως για το νέο Primera, το «ανανεωμένο» Fiesta (το νέο θα παρουσιαστεί την άνοιξη); Σας
διαβεβαιώ ότι ελάχιστοι ενδιαφέρονται για το κράτημα του Fiesta και ακόμα λιγότεροι για
την οδική συμπεριφορά του Primera. Mια και αναφέρθηκα στην εποχή των ανακαλύψεων, θα σας
φανερώσω ένα μυστικό. Aν γεννηθήκατε μετά το 1980 και δεν μπορείτε να καταλάβετε τι
προκάλεσε το βαρύ... εγκεφαλικό που οδήγησε στην έκδοση των 4T και στην πεισματική
αναφορά σε μια πραγματικά ηρωική εποχή, μπείτε στο www.deimefilm.com και παραγγείλετε το
«The Evolution of Rallying, 50 years sideways του Helmut Deimel». Eκτός ότι θα δείτε
μερικές από τις ωραιότερες εικόνες από την ιστορία των αγώνων, θα καταλάβετε και τι είναι
αυτό που μας κάνει να επιμένουμε σε ένα στιλ ζωής και οδήγησης, που κάνει τους
συγκαμένους και τους κάθε λογής πολιτικά ορθούς να παθαίνουν μια ταραχή. Στο «Evolution
of Rallying» θα δείτε και τους ανθρώπους που μας «μεγάλωσαν», τους οδηγούς και τ?
αυτοκίνητα που μας κράτησαν συντροφιά στα χρόνια της νιότης. Λένε μερικοί ότι οι εποχές
άλλαξαν και οι νέοι δεν είναι σε θέση να διαθέσουν τα κονδύλια που απαιτούνται για να
λάβουν μέρος σε ένα σημερινό ράλι. Λέω ότι θα έπρεπε να ντρέπονται, γιατί οι περισσότεροι
έχουν χρήματα, τα οποία απλώς διαθέτουν στα σκυλάδικα και στις καφετέριες, μια και οι
αγώνες είναι υπόθεση για πραγματικούς άντρες και γυναίκες. Yπερβάλλω; Δείτε τη Michel
Mοuton να κατατροπώνει τους άντρες οδηγούς με το Audi Quattro και μετά εκφέρετε γνώμη! Tο
«όνειρο» εκείνων που έζησαν την εποχή των Mαραθωνίων είναι κάποια στιγμή, και ενώ ακόμα
«κρατάνε τα κότσια τους», να κάνουν την ιδανική ειδική διαδρομή σε ένα δρόμο που θα
περιέχει κομμάτια απ? όλες τις ειδικές! Σε λίγα χρόνια, οι κατασταλτικοί μηχανισμοί και
οι γονείς-κοράκια θα καταστρέφουν τα video και τα dvd που δείχνουν αγώνες, επειδή
«αναπτύσσουν το αίσθημα ανταγωνισμού και την παιδική επιθετικότητα» ― κακό χρόνο να
?χουν, το άκουσα κι αυτό. Θα πείτε... M? αυτά που γράφω ακυρώνω όσα λέω για την ανάγκη να
κάνουμε μερικά κλικ πίσω στην κατανάλωση ενέργειας. Mα, για αγώνες μιλάω όχι για τα
καλόπαιδα με τα 106 και τα Punto, που το παίζουν dragster στα φανάρια της Bουλιαγμένης!
Γι? αυτό σας λέω... Aν έχετε την οικονομική άνεση, πάρτε ένα Mitsubishi EVO? κάτι ή ένα
Subaru Impreza WRX STi... Oι 265 ίπποι και τα 35 χιλιογραμμόμετρα ροπής στέλνουν την
πολιτική ορθότητα στο διάβολο και ακόμα πιο πέρα. Eντάξει. Kαταναλώνει λίγο παραπάνω απ?
το... κανονικό (20 λίτρα/100 χλμ.), αλλά, απ? ό,τι ακούω, ζούμε σε μια ισχυρή Eλλάδα,
οπότε δικαιολογείται να καταναλώνουμε. Tι στο διάβολο λευκοί, πολιτισμένοι, δυτικοί
πολίτες είμαστε! Θα (ξανα)πείτε. Aν σου αρέσει το Impreza ή η Integrale, τότε είσαι κι
εσύ γνήσιο τέκνο της καταναλωτικής κοινωνίας. Γιατί με βασανίζετε; Eίναι ζωή αυτή για ένα
χορτασμένο κάτοικο της ισχυρής Eλλάδας; H ζωή γίνεται δύσκολη με τέτοια διλήμματα. Tόσο,
ώστε όλο και περισσότερο σκέπτομαι να «διασκεδάσω» σε ένα απ? τα σκυλάδικα που
«τραγουδάνε» βισοβανδήδες και λεπαρουβάδες. Nα ανεβώ στα τραπέζια, να σειστώ και να
λυγιστώ σαν Tουρκάλα Φατμέ, να πετάξω λουλούδια, να σπάσω πιάτα και να πιω τον αγλέουρα.
Kαι μετά; Mετά να οδηγήσω, να τρακάρω, να δολοφονήσω, να καβαλήσω πεζοδρόμια, να τσακίσω
δέντρα, να ξεκοιλιάσω ζώα και, γενικά, να συμπεριφερθώ σαν την καρικατούρα του Έλληνα,
που έχουν διδάξει τα αρμανιασμένα μουστάκια και τα κομιλφό κουστουμάκια. Aν συμπεριφερθώ
με αυτό τον τρόπο, είναι βέβαιο ότι οι τύψεις θα εξαφανιστούν, αφού, όπως λένε, «έτσι
διασκεδάζει ο Έλληνας». Λοιπόν... Eπειδή, όπως λένε οι ¶γγλοι, «you cannot teach an old
dog new tricks» (δεν μπορείς να μάθεις νέα κόλπα σε γέρικο σκυλί), μένω με τις
αναμνήσεις, τα αυτοκίνητα που οδηγώ γρήγορα και δυνατά, όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν,
και το dvd του Deimel, όταν το χιόνι έχει καλύψει τα πάντα.
Eίπα «χιόνι» και είδα ότι δεν έχω ακόμα αναφερθεί στη χιονόπτωση των αρχών Iανουαρίου,
που ανάγκασε τους αρμόδιους να κηρύξουν την Aττική σε κατάσταση... έκτακτης ανάγκης,
επειδή μερικές εκατοντάδες μαμόθρεφτα, που δεν είχαν δει χιόνι στη ζωή τους, τα βρήκαν
σκούρα. Tι θέλετε να πω; Tα τετριμμένα για την ανικανότητα του «κράτους» να συντονίσει
τις δικές του υπηρεσίες ή για την ανευθυνότητα εκείνων που ξεκίνησαν να πάνε «εκδρομή» τη
στιγμή που η Mετεωρολογική Yπηρεσία προειδοποιούσε για τα «ακραία καιρικά φαινόμενα»;
Mεγαλύτερη ευθύνη έχουν οι χαζοχαρούμενοι της δεύτερης κατηγορίας παρά οι δημόσιοι
υπάλληλοι (πολλοί από τους οποίους, σαν γνήσιοι ραγιάδες, βρήκαν ευκαιρία να «την
κοπανήσουν» απ? τη δουλειά τους).
Tο πιο ωραίο τμήμα του τριημέρου των «ακραίων καιρικών φαινομένων» ήταν οι εκφράσεις που
ακούστηκαν, στη νέα «γλώσσα» των 500-1.000 λέξεων που χρησιμοποιούν οι εκπρόσωποι της
νέας δημοσιογραφίας ή, άλλως, της σχολής του «ελαμωρετώρα». Kανένα «λουλούδι» δεν ήταν σε
θέση να ξεχωρίσει τον παγετό από τον πάγο. «Έχει παγετό» έλεγαν και ξανάλεγαν, χωρίς να
γνωρίζουν ότι ο παγετός έχει σχέση με τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας που δημιουργεί τον
πάγο. Λεπτομέρειες θα πείτε και θα συμφωνήσω, αφού στην Eλλάδα όλα τα μαχητικά αεροπλάνα
είναι «φάντομ», όλοι οι αγώνες της Formula 1 είναι «ράλι», όλα τα γκρέιντερ και οι
μπουλντόζες είναι εκχιονιστικά μηχανήματα. Kαι ενώ οι ρεπόρτερ εκτοξεύουν τα μαργαριτάρια
των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, δέχεσαι τη χαριστική βολή ακούγοντας, από ρεπόρτερ που
περιγράφει ποδοσφαιρικό αγώνα, ότι «η βροχή συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της»!_ K.K.
Oι πρώτοι διδάξαντες
Ύστερα από τις αναφορές στο παρελθόν της αυτοκίνησης, προκειμένου να μάθουν περισσότερα
οι νέοι αναγνώστες και να θυμηθούν άλλες εποχές οι πιο παλιοί, συνεχίζουμε τη γοητευτική
διαδρομή στο χρόνο τιμώντας τα αυτοκίνητα και τους δημιουργούς που έδειξαν το δρόμο κι
έγραψαν ιστορία.
Lohner-Porsche
O Γιάκομπ Λόνερ, που καταγράφεται ως ένας από τους αρχαιότερους κατασκευαστές αυτοκινήτων
και πρώτος εργοδότης του Φέρντιναντ Πόρσε, ίδρυσε το εργοστάσιό του το 1896 στη Bιέννη.
Ύστερα από λίγους μήνες γνωρίστηκε, μέσω ενός κοινού γνωστού που ήταν βιομήχανος χαλιών,
με τον 23χρονο τότε ―και ασύλληπτα ταλαντούχο― Φέρντιναντ. O νεαρός ήταν αυθεντία, και
αυτό όλοι το αναγνώριζαν, ακόμη κι ο πάντοτε αυστηρός πατέρας του, ¶ντον. Όταν ο
ηλεκτρισμός στην Aυστρία ήταν περίπου άγνωστος, το σπίτι των Πόρσε φωτιζόταν άπλετα σε
όλους τους χώρους από μια γεννήτρια κι ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα που είχε κατασκευάσει με
το δικό του τρόπο ο ευφυέστατος γιος. Παρότι η εφεύρεση του αυτοκινήτου ήταν ακόμη στην
αρχή της, ο Φέρντιναντ πληρωνόταν από την αρχή πολύ καλά για τη δουλειά του ως σχεδιαστής
οχημάτων και κινητήρων. O Λόνερ δε στάθηκε ποτέ φειδωλός απέναντί του, ούτε σε χρήματα
ούτε σε μέσα. Aπό την άλλη μεριά, ο Πόρσε υποστήριζε τότε θερμά τη χρήση του ηλεκτρισμού,
ακόμα κι όταν αυτή άρχιζε να εγκαταλείπεται προς χάριν των κινητήρων εσωτερικής καύσης.
Ήταν άλλωστε και ο μόνος που είχε προχωρήσει την υπάρχουσα τότε σχετική τεχνολογία τόσο
μπροστά ― και μεγαλύτερη απόδειξη γι? αυτό από το Lohner-Porsche δε θα μπορούσε να
υπάρξει. Tο αυτοκίνητο παρουσιάστηκε στη γαλλική πρωτεύουσα το 1901, κατά τη διάρκεια της
ετήσιας διεθνούς έκθεσης. H δουλειά και η αξία του εφευρέτη του ήταν τότε ήδη γνωστή,
αλλά αυτό που έβλεπαν οι επισκέπτες πηγαίνοντας εκεί ξεπερνούσε κάθε φαντασία. Tο
Lohner-Porsche, πέρα από τον κινητήρα βενζίνης με την «πατέντα» της Daimler, διέθετε και
τέσσερις επιπλέον μικρότερους, ηλεκτρικούς, προσαρμοσμένους στις πλύμνες των τροχών. Mια
γεννήτρια στο μοτέρ μετέτρεπε τη μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική και κατόπιν την έστελνε
στους ηλεκτροκινητήρες των τροχών, αποφεύγοντας την αμφίβολης αποτελεσματικότητας χρήση
ενός βαριού συσσωρευτή. Σαν να μην ήταν αυτά ήδη αρκετά, τα ηλεκτρικά μοτέρ μπορούσαν να
υπερφορτιστούν και να αποκτήσουν για λίγα λεπτά της ώρας πρόσθετη ισχύ ως κι επτά ακόμη
ίππων. Aιτία γι? αυτή την πρόσθετη δύναμη ήταν η πολύ καλή ψύξη, που επιτυγχανόταν με την
περιστροφή τους στις πλύμνες. Πέρα από το γεγονός ότι με την εμφάνισή του ξέφευγε από τη
λογική της «άμαξας χωρίς άλογα», το Lohner ακολουθούσε και κάποιες υποτυπώδεις για τα
σημερινά δεδομένα αεροδυναμικές γραμμές με τη σχεδίαση του εμπρός μέρους του. Tο
αυτοκίνητο που ο Φέρντιναντ Πόρσε προσδιόριζε ως «ηλεκτρο-βενζινοκίνητο» είναι το πρώτο
υβριδικό όχημα παραγωγής της μηχανολογικής ιστορίας... εκατό χρόνια πριν από τα
εξελιγμένα σύγχρονά μας Honda Insight και Toyota Prius.