Xριστόφορος Kάσδαγλης

«? Ισορροπίες στις γραμμές του Αιγαίου δεν είναι να πάει ο κόσμος το ταχύτερο στις
δουλειές ή στα σπίτια του, αλλά να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των ακτοπλοϊκών
εταιρειών?»

Αγωνία στη... γόνιμη γραμμή

EXΩ δει πολλές φορές στα δελτία ειδήσεων επιβάτες της ελληνικής ακτοπλοΐας να
αποβιβάζονται εντέλει στον Πειραιά, με όψη ναυαγού, έπειτα από μακρά υπερωρία σε λιμάνια,
σε καταστρώματα, σε σαλόνια της τουριστικής θέσης και σε καμπίνες-ποντικοπαγίδες. Με μια
λάμψη τρόμου στο βλέμμα, με τα σημάδια της κακουχίας στο πρόσωπο, με λόγια καταγγελίας
στο στόμα. Οι προσωπικές ιστορίες που διηγούνται δεν έχουν συνήθως να κάνουν με μακάβρια
εφοπλιστικά κόλπα και με σκόπιμα δυστυχήματα προς άγραν κολοσσιαίων ασφαλίστρων. Έχουν να
κάνουν με μικρές δόσεις ταλαιπωρίας, που συσσωρεύονται σιγά σιγά, με στρώματα αδιαφορίας,
που τους τυλίγουν λίγο λίγο και τους φέρνουν σε απόγνωση.
Κάθε φορά συμπεραίνω ―όπως κι εσείς― ότι έχουν την τάση να υπερβάλλουν, να γενικεύουν
απερίσκεπτα την ατομική τους ταλαιπωρία, κάτω από το κράτος της ναυτίας και της αϋπνίας
ή, ίσως, ενός επαγγελματικού ραντεβού που ακυρώθηκε εξαιτίας της καθυστερημένης
επιστροφής. Κι όμως, αυτό το σκληρό χειμώνα του 2002, είχα την ευκαιρία να αναθεωρήσω
όλες τις εύκολες πρωτευουσιάνικες προκαταλήψεις. Λευκός Γενάρης, πορεία με αλυσίδες στους
δρόμους της Αθήνας, θεόρατα κύματα και μποφόρ. Ακριτικό νησί περικυκλωμένο από Αιγαίο
μπλαβί, σε φόντο γκρίζο. Ας μη μιλήσουμε αυτήν τη φορά για τους ανέμελους χειμερινούς
τουρίστες, για τους περαστικούς πολυτελείας, για τους φιλόδοξους νέους επιχειρηματίες,
που πρόλαβαν να το σκάσουν στα γρήγορα από τα γυάλινα γραφεία τους και απέδρασαν στα
νησιά. Αυτοί οι τελευταίοι, κάτω από άλλες συνθήκες, θα πλήρωναν αδρά για να ζήσουν μια
ανάλογη περιπέτεια με τη γυαλιστερή ετικέτα των adventure events, τα οποία χρηματοδοτούν
με προθυμία οι εργοδότες τους, ώστε να τους κρατάνε σε φόρμα και να ανανεώνουν την
αδρεναλίνη στο αίμα τους. Ας μιλήσουμε για νταλικέρηδες, για εποχιακούς επιτηδευματίες
και μεροκαματιάρηδες, για ντίλερ χονδρικών πωλήσεων, για μικρομεσαίους πλανόδιους
επιχειρηματίες, για φαντάρους που απέσπασαν την πολυπόθητη άδεια με ολίγα οδοιπορικά, για
οικογένειες που προσκλήθηκαν σε γάμο, βαφτίσια ή κηδεία αγαπημένου προσώπου. Ας μιλήσουμε
για νησιώτες που έχουν να διεκπεραιώσουν επείγουσες δουλειές σε άλλα νησιά ή πολύπλοκες
γραφειοκρατικές διατυπώσεις στην έδρα του νομού, για παραγωγούς που πρέπει επειγόντως να
μεταφέρουν τα προϊόντα τους, για ναυτικούς που οφείλουν εγκαίρως να επιστρέψουν στο
καράβι τους.
Όλοι αυτοί θα βρεθούν τις μικρές πρωινές ώρες στο κυλικείο μικρού λιμανιού της
Δωδεκανήσου, στο έλεος του κάθε λιμενικού υπαλλήλου, ταξιδιωτικού πράκτορα ή κυβερνήτη
πλοίου. Να μην ξέρουν αν το καράβι τους ξεκίνησε, αν θα κατορθώσει να «πιάσει» κι αν
τελικά θα αναχωρήσει. Να μην ξέρουν πού θα ξημερωθούν και πού θα καταλύσουν.
Πολύ αργότερα, θα πληροφορηθούν ότι έχει εκδοθεί απαγορευτικό κι ότι το πλοίο δεν
ξεκίνησε ποτέ. Ότι είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα ξεκινήσει, ακόμη κι όταν αρθεί το
απαγορευτικό, παρά μόνο την επόμενη μέρα, την ίδια ώρα. «Είναι», μας λένε από το
Λιμεναρχείο, «οι ισορροπίες στη γραμμή που πρέπει να κρατηθούν». Όπου «ισορροπίες» δεν
είναι να πάει ο κόσμος το ταχύτερο στις δουλειές ή στα σπίτια του. Ισορροπίες είναι τα
συμφέροντα των ακτοπλοΐκών εταιρειών, το ποιος θα περάσει πρώτος να πάρει όλο το χαρτί
και ποιος δεύτερος να συνεχίσει άδειος. Ισορροπίες είναι να γλιτώσουν κάνα δυο ζημιογόνα
χειμερινά δρομολόγια, μήπως ο ισολογισμός τους στο τέλος της χρονιάς κερδίσει μερικά
δεκαδικά, χάρη στο αντιστάθμισμα της χρυσοφόρας θερινής σεζόν.
Αργά το απόγευμα, η περιπέτεια μεταστρέφεται σε ένα λεπτό ψυχολογικό παιχνίδι: στα
γραφεία της ναυτιλιακής εταιρείας δε γνωρίζουν/δεν απαντούν αν το δρομολόγιο θα
πραγματοποιηθεί. «Ξαναπάρτε αργότερα» απαντούν κατά τις οχτώ παρά τέταρτο. Μόνο που στις
οχτώ ακριβώς τελειώνει το ωράριό τους, κλείνουν το μαγαζί και φεύγουν... Στο τοπικό
λιμεναρχείο δεν έχουν πάρει σήμα και επιφυλάσσονται... Τελευταία ελπίδα, το κεντρικό
λιμεναρχείο Πειραιώς, στα νούμερα 4593.000, 4593.140. Κουδουνίζουν αδιάκοπα,
εκνευριστικά, μόνο που κανένας δεν είναι εκεί ή δεν τα ακούει ή δεν ενδιαφέρεται να τα
σηκώσει. Προφανώς είναι τα ίδια αυτά τηλέφωνα που υποδέχονται παντός είδους ειδοποιήσεις
για ναυάγια, ναυτικά ατυχήματα ή άλλες καταστάσεις επείγουσας ανάγκης.
Την άλλη μέρα, αναγκαστικά, θα ξαναστηθούν όλοι αυτοί ―και μερικοί ακόμη ανυποψίαστοι―
πρωί πρωί, στο ίδιο κυλικείο. Ίδιες φάτσες, λίγο πιο τσαλακωμένες, κάπως πιο
εξοικειωμένες με τους κανόνες του παιχνιδιού. Θα πληροφορηθούν ότι το απαγορευτικό ήρθε
μεν, αλλά το πλοίο θα αναχωρήσει το απόγευμα από τον Πειραιά, τη συνηθισμένη ώρα, και θα
φτάσει το άλλο πρωί ― σύνολο 48 ώρες αργοπορία. Υπάρχει βεβαίως και η πιθανότητα να
«ξαναφρεσκάρουν» τα μποφόρ και να εκδοθεί, εν τω μεταξύ, νέο απαγορευτικό. Να χαθεί έτσι
αυτή η μικρή ανάπαυλα της τρικυμίας, αυτή η ελάχιστη ευκαιρία διεξόδου και να
εγκλωβιστούν εκ νέου οι επίδοξοι επιβάτες, εν είδει επενδυτών της Σοφοκλέους.
Δεν πειράζει, απλώς οι εταιρείες θα κερδίσουν λίγα ακόμη δεκαδικά ― σε ευρώ πλέον. Η
λάμψη στα μάτια θα είναι πιο κοφτερή μεθαύριο και η κακουχία πιο εμφανής, αλλά και πάλι
δεν πειράζει. Τα παράπονα και οι καταγγελίες, στο βραδινό δελτίο, θ' ακούγονται ακόμα πιο
εξωφρενικά και αναξιόπιστα. Σαν κύματα θεόρατα, που είναι ωστόσο βέβαιο πως τελικά θα
κοπάσουν. Μπορεί προς στιγμήν να απειλούν το καράβι ―αλλά και την αμεριμνησία―, αλλά
σπανίως το καταβάλλουν._ X. K.