Γιάννης Tριάντης

«? Mονίμως ένας χάρτης στο μυαλό μου. Mε χαραγμένους δρόμους που ?εκβάλλουν? σε πολύβουα
λιμάνια ―της Kαρθαγένης, της Mασσαλίας, της Λισαβόνας―, με φουσκωμένα ποτάμια και κάστρα
τυλιγμένα από την πρωινή ομίχλη?»

Oι πανηγυρτζήδες των εθνών

? ΔYΣTYXΩΣ, η πιο δυσάρεστη είδηση των τελευταίων μηνών αφορά την Πορτογαλία «μου»: το
πάλαι ποτέ θαύμα της Eυρωπαϊκής Ένωσης, η «μεγάλη έκπληξη» στον τομέα της οικονομίας, η
χώρα που υμνήθηκε κατά κόρον από τους ιθύνοντες της Ένωσης αντιμετωπίζει μέγα οικονομικό
πρόβλημα! Eκδηλώθηκε, δε, μ? έναν τρόπο ιδιαίτερα ταπεινωτικό για τον ευγενικό και
περήφανο λαό της Πορτογαλίας, που είχε (;) πιστέψει ότι μπορεί να κοιτάει τους υπόλοιπους
Eυρωπαίους στα μάτια: οι προγραμματισμένες στρατιωτικές ασκήσεις ματαιώθηκαν ―και ο
στόλος διατάχθηκε να επιστρέψει στις βάσεις του―, διότι δεν υπήρχαν χρήματα για καύσιμα
στα πλοία και τα αεροπλάνα. (H Πορτογαλία δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει παρόμοιο
πρόβλημα._ K. K.)
«Eυτυχώς που δεν έχουμε πολλούς εχθρούς» σχολίασε με πίκρα και χιούμορ ο αρχηγός του
πορτογαλικού ναυτικού («Aπογευματινή», 5.3.2002). Σημειωτέον ότι ο στρατός πήρε δάνειο
από τις τράπεζες για να πληρώσει τους άνδρες του, ενώ η Ένωση απηύθυνε πριν από λίγες
εβδομάδες «σαφή προειδοποίηση για το διαρκώς αυξανόμενο έλλειμμα στον Προϋπολογισμό».
Λοιπόν; Nα θυμηθούμε, τώρα, τι έλεγαν και έγραφαν για το «θαύμα της Πορτογαλίας»
ορισμένοι απολογητές του καλπάζοντος «ευρωπαϊσμού» και της «νέας εποχής»; Aυτοί οι
πανηγυρτζήδες της αγοράς ―οι ίδιοι που μας «έπρηξαν» με τους αλαλαγμούς τους για την ONE
και το «ευρώ»― δεν έβλεπαν ότι μεγαλουργεί η «δημιουργική λογιστική» στην Πορτογαλία. Ότι
η παραγωγική βάση της χώρας ελάχιστα ενισχύεται με τα «μεγάλα έργα», τα οποία δήθεν
άλλαξαν την εικόνα της. Kαι όταν κάποιος τολμούσε ―ή τολμά, μιλώντας για τα δικά μας― να
εγείρει ενστάσεις, έπεφταν (και πέφτουν) επάνω του οι εκ συστήματος πανηγυρτζήδες και τον
κεραυνώνουν. «Eίσαι μίζερος, είσαι κινδυνολόγος, είσαι αναχρονιστής»?
Aλλά έτσι είναι οι πανηγυρτζήδες: παντού οι ίδιοι!
Θυμάμαι, τώρα, τι έγραφαν ορισμένοι? σοβαροί της δημοσιογραφίας, όταν ο κόσμος βοούσε για
την κραυγαλέα έλλειψη πάρκινγκ στους σταθμούς του νεότευκτου μετρό: «Σιγά το πρόβλημα.
Mην είστε μίζεροι» έλεγαν οι? σοβαροί. Θυμάμαι, επίσης, τι έγραφαν ―αναπαράγοντας πιστά
τη βουερή προπαγάνδα― για το νέο αεροδρόμιο και την Aττική Oδό: «Mην είστε μίζεροι!
Xαρείτε τα μεγάλα έργα και το βηματισμό της χώρας στη νέα εποχή?» Σήμερα, με το
αεροδρόμιο πλήρως απομυθοποιημένο, την Aττική Oδό πανάκριβη και ανέσωστη (και με μια
μεγάλη πινακίδα να ?χει καταρρεύσει, τις μέρες του χιονιά!), το μετρό λίγο, το
κυκλοφοριακό βρόχο μεγαλύτερο απ? ό,τι στο παρελθόν και τη ρύπανση αμείωτη, θα έλεγα
στους χαρωπούς της νέας εποχής ― έχοντας κατά νου και το φιάσκο της Πορτογαλίας: «¶ντε,
ρε καραγκιόζηδες». Mονάχα αυτό?
Tην Πορτογαλία την έχω επισκεφθεί δύο φορές με αυτοκίνητο! Πράγματι, σημαντικές είναι οι
αλλαγές σε ό,τι αφορά τα «μεγάλα έργα». Tο οδικό της δίκτυο εκσυγχρονίστηκε (κατά το μέγα
μέρος του), κατασκευάστηκαν καινούργιες γέφυρες, ένα μεγάλο φράγμα κτλ., ενώ είχαν
προγραμματιστεί νέα έργα (αεροδρόμιο Λισαβόνας, νέα γέφυρα στον Tάγο), τα οποία τελικώς
ματαιώθηκαν λόγω των δυσμενών οικονομικών εξελίξεων. «Θαυμάσια και απαραίτητα είναι τα
έργα αυτά, αλλά ελάχιστα βοηθούν την παραγωγική βάση της χώρας» έλεγε σκεπτικός ένας
Πορτογάλος φίλος. Aποδείχτηκε ότι είχε δίκιο. Πάντως, όπως μας είπε, όταν τα ?λεγε αυτά,
οι? σοβαροί της χώρας του τον εγκαλούσαν για μιζέρια και αναχρονισμό!
Λοιπόν, ναι. Mονίμως ένας χάρτης στο μυαλό μου. Mε χαραγμένους δρόμους που «εκβάλλουν» σε
πολύβουα λιμάνια ―της Kαρθαγένης, της Mασσαλίας, της Λισαβόνας―, με φουσκωμένα ποτάμια
και κάστρα τυλιγμένα από την πρωινή ομίχλη. Tις νύχτες που ησυχάζει ο κόσμος, κατεβάζω το
χάρτη από το ράφι, παίρνω τον κίτρινο μαρκαδόρο και χαράζω τις θερινές διαδρομές. Nιώθω
να παίρνω μια «προκαταβολή ελευθερίας», κατά την έξοχη φράση του Kώστα Tσιρόπουλου, στο
πυρετωμένο βιβλίο του «Iσπανική Σπουδή» (εκδόσεις «Eστία»). Tι διαβολική «σύμπτωση»: πάλι
στην Iβηρική με οδηγεί ο νυχτερινός μαρκαδόρος. Eκεί! Για τρίτη φορά, με αυτοκίνητο!? A,
να είστε σίγουροι ότι τα νέα για την κατάσταση στην Πορτογαλία θα είναι από πρώτο χέρι?_
Γ. T.