High Speed 4
Κείμενο: Θάνος Ανδρόνικος
Φωτογραφίες: Νίκος Μαρκομπότσαρης
5.000 λίτρα ανά ώρα!
Όχι, δεν πρόκειται για τυπογραφικό λάθος. Αυτή είναι η κατανάλωση του High Speed 4 όταν
κινείται με υπηρεσιακή ταχύτητα, μέση κατάσταση εκτοπίσματος και ήπιες καιρικές συνθήκες!
Όμως, το? τίμημα είναι μικρό, εάν σκεφτεί κανείς τα μεγέθη.
TO μέγιστο εκτόπισμα του High Speed 4 είναι 1.602 τόνοι. Και μπορεί να κινεί τη μήκους
92,60 μέτρων και πλάτους 24 μέτρων γάστρα του με περίπου 39 κόμβους, δηλαδή 72 χλμ./ώρα.
Η τελική του ταχύτητα ξεπερνάει τους 42 κόμβους (78 χλμ./ώρα). Για όσους έχουν ξεκινήσει
να κάνουν τις συγκρίσεις, η ισχύς που απαιτείται για το πραγματικά εντυπωσιακό αυτό
αποτέλεσμα προέρχεται από τέσσερις κινητήρες Caterpillar 3.618 (18V), ο καθένας εκ των
οποίων αποδίδει 7.200 kW στις 1.050 στροφές ανά λεπτό.
Η τελευταία λέξη της τεχνολογίας
Στο Αιγαίο, αυτήν τη στιγμή, κυκλοφορούν ορισμένα από τα τελειότερα και πιο σύγχρονα
επιβατηγά σκάφη του κόσμου. Οι ταχύτητες τις οποίες μπορούν και επιτυγχάνουν σκάφη όπως
το High Speed 4 ανήκαν, πριν από μερικά χρόνια, στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.
Σήμερα, όμως, πολλές εταιρείες έχουν σκάφη τα οποία θα ζήλευαν ακόμα και οι πιο
προηγμένες χώρες. Αρκεί να επισημάνει κανείς ότι οι μηχανές του συγκεκριμένου σκάφους
είναι από τις πρώτες προσπάθειες της Caterpillar σε τόσο μεγάλες μηχανές θαλάσσης.
Μάλιστα, θεωρούνται πιλοτικές και η εξέλιξή τους παρακολουθείται στενά και με μεγάλο
ενδιαφέρον από την κατασκευάστρια εταιρεία. Η συντήρησή τους πρέπει να γίνεται περίπου
κάθε 5.000 ώρες λειτουργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η καθημερινή τους φροντίδα δε θα
αμελείται. Όπως μας είπε ο B? μηχανικός της βάρδιας: «Κάθε μέρα πάντα υπάρχει κάτι να
κάνεις. Ένα φίλτρο, μια βαλβίδα?»
Όσοι έχουν έστω και μια μικρή εμπειρία από μηχανοστάσια, τα οποία έχουν συνδυάσει με
λάδια, πετρέλαια, στουπιά και γράσα, σίγουρα θα εκπλαγούν αντικρίζοντας την «καρδιά» του
High Speed 4. Σε όλη τη σεντίνα του μηχανοστασίου δεν υπήρχε ούτε μια σταγόνα πετρέλαιο,
από τα 5.000 λίτρα που καταναλώνονται ανά ώρα πλεύσης, ούτε μια σταγόνα νερό? Μόνο
εκκωφαντικός θόρυβος που απαιτεί ωτασπίδες. Ξεπερασμένη πλήρως είναι και η εικόνα του Α?
μηχανικού με το κλειδί και τη φόρμα που ξεπροβάλλει κάθιδρος μέσα από ένα κλειστοφοβικό
αμπάρι. Ο Α? μηχανικός κάθεται ακριβώς πίσω από τον κυβερνήτη και έχει μπροστά του ένα
ειδικά διαμορφωμένο πάνελ, με όλες τις ενδείξεις που του χρειάζονται για να μπορεί να
ελέγχει την κατάσταση της μηχανής. Φυσικά, όλα είναι ψηφιακά.
Το παίζουν στα δάκτυλα?
? στην κυριολεξία, καθώς όλος ο έλεγχος του σκάφους, τόσο κατά την πλεύση όσο και κατά τα
δεσίματα, γίνεται από ένα μικρό joystick που είναι προσαρμοσμένo στη θέση της
διακυβέρνησης. Η παραδοσιακή εικόνα της γέφυρας με τη ρόδα και τη μεγάλη πυξίδα είναι
πλέον παρωχημένη. Στις δύο θέσεις διακυβέρνησης, εκτός από το joystick, υπάρχει και ένα
track ball, το οποίο ελέγχει απόλυτα τις λειτουργίες του ραντάρ, του βασικότερου
συστήματος ναυσιπλοΐας πάνω στο σκάφος. GPS και plotter υπάρχουν, αλλά επειδή το σκάφος
εκτελεί γνωστούς και σταθερούς πλόες, τίθενται σε δεύτερη μοίρα. Κάτι που θεωρούμε
ιδιαίτερα καθησυχαστικό για τους κυβερνήτες των μικρών σκαφών ή τους ιδιοκτήτες βαρκών
είναι το ραντάρ που μπορεί και εντοπίζει με μεγάλη ευκολία ακόμα και τα μικρότερα
φουσκωτά. Για τη νύχτα υπάρχει ειδικό σύστημα (night vision), προκειμένου να αποφεύγονται
τα δυσάρεστα. Ανάμεσα στις δύο θέσεις διακυβέρνησης βρίσκονται τα εφεδρικά χειριστήρια
που χρησιμοποιούνται μόνο σε περίπτωση ανάγκης. Στα αριστερά της γέφυρας υπάρχει και η
θέση του «μαρκόνι», του ασυρματιστή, με δύο VHF, ένα GDMSS και το Navtex (δέκτης και
καταγραφέας μηνυμάτων που αφορούν τον καιρό ή και τους κινδύνους ναυσιπλοΐας). Βέβαια, η
θέση του ασυρματιστή, όπως τη θυμόμαστε από το Νίκο Καββαδία, έχει καταργηθεί. Οι
σύγχρονοι ασυρματιστές, όπου υπάρχουν, στην ουσία ασκούν και χρέη γραμματειακής
υποστήριξης της γέφυρας.
Τζετ vs προπέλες
Το σύστημα μετάδοσης της κίνησης είναι τζετ της πρωτοπόρου στο είδος Kamewa (125S II). Η
πρώτη εντύπωση ήταν ότι το τζετ θα πρόσφερε πολύ μεγαλύτερη ευελιξία, ιδιαίτερα μέσα στα
λιμάνια, σε αντίθεση με τις προπέλες. Τελικά όμως, όπως πληροφορηθήκαμε, οι διαφορές
είναι οριακές, ιδιαίτερα όταν τα καράβια με προπέλες έχουν «μπόου θράστερ» και ανεξάρτητα
τιμόνια. Κατά τη διάρκεια της πλεύσης, το σκάφος κατευθύνεται με δύο βοηθητικά τιμόνια,
ενώ τα τζετ είναι μονίμως στην ευθεία. Ο λόγος είναι απλός. Όταν το σκάφος στρίβει με τη
βοήθεια των τζετ, χάνει ταχύτητα. Για μικρές αλλαγές πορείας, μέχρι 10 μοίρες,
χρησιμοποιούνται τα τιμόνια, ενώ για τις μεγαλύτερες αλλαγές προτιμούνται τα τζετ, τα
οποία στρέφονται γύρω από σταθερό άξονα μέχρι και 30 μοίρες. Για να γίνει πιο σαφής η
διαφορά των δύο αυτών τρόπων διακυβέρνησης, να αναφέρουμε ενδεικτικά ότι η διάμετρος του
κύκλου στροφής του High Speed 4 με το 100% της ισχύoς στις μηχανές και τα τζετ στραμμένα
στις 30 μοίρες είναι 760 μέτρα, ενώ με τα τιμόνια στραμμένα στις 10 μοίρες είναι 1.250
μέτρα! Με δεδομένο ότι τα περισσότερα ελληνικά λιμάνια είναι μικρά και? δύστροπα,
καθίσταται σαφές ότι οι προσπάθειες που καταβάλλουν οι καπετάνιοι προκειμένου να δέσουν
είναι ορισμένες φορές εντυπωσιακές! Κάτι που πρέπει να τονίσουμε στο σημείο αυτό είναι
ότι τα τζετ δημιουργούν πρόβλημα με το απόνερό τους, το οποίο φθάνει ιδιαίτερα ψηλά. Εάν
παρατηρήσει κάποιος τη γωνία προσέγγισης των λιμανιών, θα διαπιστώσει ότι πολλές φορές
είναι κάπως περίεργη, δεν είναι? ευθεία από λιμάνι σε λιμάνι, ενώ η ταχύτητα είναι σαφώς
μειωμένη. Αυτό γίνεται προκειμένου το απόνερο να παίρνει συγκεκριμένη κατεύθυνση και να
μην επηρεάζει λουομένους και άλλα σκάφη.
Τι φοβάται ο Γολιάθ;
Σίγουρα όχι τον καιρό. Το High Speed 4 μπορεί και ταξιδεύει με κατάσταση θάλασσας έως και
9Β, όσο ακριβώς και όλα τα συμβατικά πλοία. Μάλιστα, λόγω του μεγάλου του πλάτους, είναι
ιδιαίτερα σταθερό. Ο μεγάλος του εχθρός είναι τα πάσης φύσεως σκουπίδια που μπορούν να
εισροφηθούν και να καταστρέψουν τις φτερωτές του τζετ. Σακούλες, κάβοι, καδρόνια αλλά και
καλαδούρια είναι πιθανό να δημιουργήσουν προβλήματα. Από εκεί και πέρα, η μεγάλη του
ταχύτητα δημιουργεί μια ανησυχία ως προς τις πιθανές συγκρούσεις με άλλα σκάφη.
Διανύοντας ένα περίπου ναυτικό μίλι ανά δύο λεπτά της ώρας, πλησιάζει πολύ γρηγορότερα σε
σχέση με τα συμβατικά σκάφη, και αυτό μπορεί να δημιουργήσει λάθος εκτιμήσεις! Σε
περίπτωση ανάγκης, το High Speed 4 μπορεί να ακινητοποιηθεί σε περίπου 780 μέτρα ή 210
δευτερόλεπτα χωρίς να βάλει ανάποδα και σε 296 μέτρα ή 42 δευτερόλεπτα με ανάποδα!
Ταξιδεύοντας στη γέφυρα του High Speed 4, ομολογουμένως εντυπωσιάζεσαι από την τεχνολογία
και τις επιδόσεις αυτού του σκάφους. Όμως, εντυπωσιάζεσαι περισσότερο από τους ανθρώπους
που το κυβερνούν. Μια εκούσια πεντάλεπτη καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα τον εκνευρισμό
των πάντων. «Δεν είναι δυνατό να χάνουμε πέντε λεπτά χωρίς λόγο», μονολογούσαν
εκνευρισμένοι. «¶σκοπη καθυστέρηση!» Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμα επαγγελματίες οι οποίοι
θεωρούν υποχρέωσή τους τη συνέπεια, ακόμα και προς ένα κοινό που έχει συνηθίσει να
περιμένει λεωφορεία και αεροπλάνα για διαστήματα πολύ μεγαλύτερα των πέντε λεπτών?