Σαράντος Kαργάκος
?Eνας ?λλιώτικος Παπαδιαμάντης«... ^H ?ργία ?γέννησε τήν πενίαν. ^H πενία ?τεκε τήν πε?ναν. ^H πε?να παρήγαγε τήν
?ρεξιν. ^H ?ρεξις ?γέννησε τήν α?θαιρεσίαν...»
EIΘIΣTAI, «κατά τάς πανεόρτους και πανεκλάμπρους ταύτας ?μέρας» το? Δωδεκαόρτου, σέ κάθε
λογ?ς ?ντυπα, νά γίνεται ?ναφορά στόν \Aλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Kαί πολλοί εrναι α?τοί πού
θά διαβάσουν τά θεσπέσια χριστουγεννιάτικα ?φηγήματά του ¦ τό ?πέροχο «Φµτα-^Oλόφωτα»,
κείμενα πού ?ντικαθρεφτίζουν τόν θρησκευτικό χµρο καί κόσμο το? Σκιαθίτη συγγραφέα. Aλλ?
? Παπαδιαμάντης δέν ?π?ρξε μόνο ?νας βαθύτατα θρησκευόμενος ?νθρωπος, ?ποτραβηγμένος ?πό
τά ?γκόσμια, ?π?ρξε κι ?νας ?ξύτατος κοινωνικός κριτής, μιά ?γρυπνη πολιτική συνείδηση,
πού παρακολουθο?σε μέ προσοχή τίς πολιτικές ?ξελίξεις το? καιρο? του. Στό τελευτα?ο μου
βιβλίο πού κυκλοφορήθηκε πρόσφατα ?πό τίς ?κδόσεις «^Aρμός» ?πό τόν τίτλο «H ΠOΛITIKH
ΣKEΨH TOY ΠAΠAΔIAMANTH» (σελ. 93), ?πιχειρµ νά ε¨κονογραφήσω ?ναν ?λλιώτικο Παπαδιαμάντη,
μέ τά «?λικά» πού προσφέρει ? διος. Δέν πιστεύω ¬τι ? Παπαδιαμάντης qταν ?πολιτικός.
\Aπολίτευτος ναι, παρόλο πού δέν ?πέκρυπτε τή συμπάθειά του γιά τόν Xαρίλ. Tρικούπη.
\Aλλ? ? πολιτικότητα το? Παπαδιαμάντη δέν εrναι καταφατική. \Aπορρίπτει τήν πολιτική,
¬πως α?τή ?χει διαμορφωθε? μέσα στούς ᨵνες, ?στε νά λειτουργε? σάν σύστημα καταπίεσης.
\Aσφαλµς, ? ?ναγνώστης θά ?κπλαγε?, ?ν ?κούσει ¬τι ? Παπαδιαμάντης ?χει δώσει τόν
αύστηρότερο ?ρισμό τ?ς πολιτικ?ς, πολύ α?στηρότερο ?πό α?τόν πού ?δωσε ? Pοΐδης τήν δια
περίπου ?ποχή. Στό βιβλίο μου (σελ. 30-31) παραθέτω τόν ?ρισμό α?τό πού εrναι παρμένος
?πό τό μεγάλο ?φήγημα «O? ?Eμποροι τµν \Eθνµν». Γράφει ? Σκιαθίτης συγγραφέας:
«^H γενεαλογία τ?ς πολιτικ?ς εrναι συνεχής καί γνησία κατά τούς προγόνους. ^H ?ργία
?γέννησε τήν πενίαν. ^H πενία ?τεκε τήν πε?ναν. ^H πε?να παρήγαγε τήν ?ρεξιν. ^H ?ρεξις
?γέννησε τήν α?θαιρεσίαν: ^H α?θαιρεσία ?γέννησε τήν ληστείαν. ^H ληστεία ?γέννησε τήν
πολιτικήν. \Iδού ? α?θεντική καταγωγή το? τέρατος τούτου. Tότε καί τώρα πάντοτε ? α?τή.
Tότε διά τ?ς βίας, τώρα διά το? δόλου καί τ?ς... βίας. Πάντοτε ?μετάβλητοι ο? σχοινοβάται
οyτοι ο? \Aθίγγανοι, ο? γελωτοποιοί οyτοι πίθηκοι (καλµ δ? ο?τω τούς λεγομένους
πολιτικούς). Mα?ροι χαλκε?ς κατασκευάζοντες δεσμά διά τούς λαούς ?ν τ?? βαθυζόφ?ω σκοτί?α
το? α¨ωνίου ?ργαστηρίου των...»
Kαί νά σκεφθε? κανείς ¬τι ? Παπαδιαμάντης δέν πρόφθασε νά δε? (πέθανε τό 1911) τούς
πολιτικούς «παραδείσους» το? 20ο? α¨ώνα! Πολλοί τόν ?πικρίνουν γι? α?τή τήν ?ρνητική του
στάση. Tο?το μοιάζει σάν νά λιθοβολο?με ?χι τόν ?μπρηστή, ?λλ? α?τόν πού χτυπάει τήν
καμπάνα το? συναγερμο?._ Σ. I. K.