Eφημερίδα - Mέρος 2ο
Ελληνικά αρχαία στο σφυρίΤο «αρχαίο ελληνικό πνεύμα» ζει και βασιλεύει. Και... πουλάει. Τουλάχιστον στο Internet,
το μέρος όπου οι απανταχού συλλέκτες μπορούν να αγοράσουν αντικείμενα αρχαίας ελληνικής
τέχνης: νομίσματα, αμφορείς, αγάλματα, σαρκοφάγους, πήλινα και χάλκινα δοχεία. Νόμιμα ή
παράνομα; Αυθεντικά ή πλαστά; Σπάνια ή συνηθισμένα; Αυτά είναι τα ζητούμενα.
Εικονογραφημένοι κατάλογοι έργων τέχνης, με στοιχεία που αφορούν τον τόπο προέλευσης, το
υλικό, τις διαστάσεις, την κατάσταση, την περίοδο στην οποία ανήκουν (συν πιστοποιητικά
γνησιότητας, αν τουλάχιστον πιστέψει κανείς τους ισχυρισμούς των πωλητών) είναι τα
δεδομένα που παρέχονται στον υποψήφιο πελάτη.
Η γκάμα είναι εκτεταμένη. Εκτός από μια τεράστια ποικιλία νομισμάτων (από 10 έως 400
δολάρια), εκτός από τα αγγεία και τα αγάλματα (από 150 έως μερικές χιλιάδες δολάρια),
διατίθενται και πιο εξειδικευμένα ευρήματα, όπως για παράδειγμα χάλκινη στλεγγίδα του 5ου
αι. π.Χ., κοινώς ξέστρα (γύρω στα 100 δολάρια), που χρησίμευε στους αρχαίους ημών
προγόνους για να αφαιρούν τη λάσπη από το σώμα τους μετά τις αθλητικές δοκιμασίες.
Νόμιμο εμπόριο γνήσιων αρχαιοτήτων ή, μήπως, απάτη, λαθρεμπόριο και αρχαιοκαπηλία; Εδώ
χρειάζεται προσοχή. Υπάρχουν εξειδικευμένα sites που πωλούν νόμιμα αρχαιότητες, όπως τα
www.antiquities.net, www.antique-shop.net, www.sandsoftimeantiquities.com, τα οποία
ανήκουν σε γνωστούς οίκους. Τα πράγματα γίνονται σχεδόν ανεξέλεγκτα στα sites γενικών
δημοπρασιών, όπως το E-Bay (www.ebay.com), που αριθμεί πάνω από 6.000.000 μέλη-αγοραστές
και πωλητές. Εδώ, τα περισσότερα ευρήματα προέρχονται από άγνωστους ιδιώτες, και ως εκ
τούτου είναι πολύ δύσκολη η πιστοποίηση της προέλευσης, της ποιότητας ή ακόμα και της
νομιμότητάς τους. Το ίδιο το site, εξάλλου, αποποιείται κάθε ευθύνη σε σχέση με την
αυθεντικότητα ή την ποιότητα των προϊόντων που δημοπρατούνται.
«Σ? αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να γίνει εκτίμηση» λέει στον ΑΝΤΙΛΟΓΟ η κ.
Μ. Καζανάκη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοπωλείων & Ιδιωτικών Συλλογών. «Από τη στιγμή
που μιλάμε για κάποιον ανώνυμο ιδιώτη και όχι για έναν πιστοποιημένο οίκο δημοπρασιών, δε
θα πρέπει να αποκλείουμε το ενδεχόμενο απάτης. Εξ αποστάσεως, και έχοντας μόνο μια
φωτογραφία ως στοιχείο, είναι αδύνατο ακόμα και για έναν ειδικό να εξακριβώσει τη
γνησιότητα ενός αντικειμένου. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να ζητήσουμε από τον πωλητή
επιπλέον στοιχεία».
Ελάχιστη εγγύηση είναι το πιστοποιητικό γνησιότητας κι από κει και πέρα έγγραφα που
αφορούν την προέλευση του αντικειμένου, άδεια νόμιμης κατοχής, θεωρήσεις από τις αρμόδιες
αρχές. Τέλος, ο υποψήφιος αγοραστής θα πρέπει να ρωτήσει εάν το αντικείμενο μπορεί να
σταλεί στην Ελλάδα, λόγω της ειδικής νομοθεσίας περί αρχαιοτήτων.
Ο ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ έσπευσε να εφαρμόσει τις οδηγίες της κ. Καζανάκη σε δύο χαρακτηριστικές
περιπτώσεις από τις εκατοντάδες που φιγουράρουν στο E-bay. Η πρώτη ήταν εντυπωσιακή και
λόγω διαστάσεων: μια σαρκοφάγος του 500 π.Χ., εξ ολοκλήρου φτιαγμένη από λευκό μάρμαρο,
με πάνω από 2 μέτρα ύψος και συνολικό βάρος έναν τόνο, η οποία απεικονίζει ένα
αρχαιοελληνικό όργιο. Τιμή εκκίνησης, τα 25.000 δολάρια! Η δεύτερη περίπτωση, ένα
«σπάνιο», σύμφωνα με την περιγραφή, αρχαιοελληνικό πήλινο του 300 π.Χ., κοκκινωπού
χρώματος, με τιμή εκκίνησης τα 400 δολάρια, τιμή μάλλον δυσανάλογη σε σχέση με την
υποτιθέμενη «σπανιότητα» του αντικειμένου, το οποίο μάλιστα υποτίθεται ότι συνοδευόταν
από πιστοποιητικό γνησιότητας του οίκου «Ex Stanley F. Yolles» της Νέας Υόρκης. Αυτές
ήταν οι διαβεβαιώσεις που συνόδευαν τη φωτογραφία του.
Αμέσως ζητήθηκαν επιπλέον πληροφορίες. Στην πρώτη περίπτωση ο πωλητής ανέφερε ότι «η
σαρκοφάγος αγοράστηκε από τον οίκο Christie's», χωρίς να δώσει επιπλέον πληροφορίες, αλλά
ούτε και να στείλει ανάλογο πιστοποιητικό. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «το γεγονός ότι
είναι αγορασμένο από τους Christie's αποτελεί για μένα την καλύτερη απόδειξη». Όσο για το
πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί το ογκώδες αυτό αντικείμενο, ούτε λόγος. Στη δεύτερη
περίπτωση, ο πωλητής απλώς περιορίστηκε να επαναλάβει την περιγραφή του αγγείου, χωρίς κι
αυτός να στείλει οποιοδήποτε πιστοποιητικό. Και οι δύο φάνηκαν απρόθυμοι να αποστείλουν
τα αντικείμενα στην Ελλάδα, λόγω «της πολιτικής που ακολουθείται σε ό,τι έχει να κάνει με
κατοχή αρχαίων αντικειμένων».
Προσοχή, όμως. Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός κι ό,τι είναι αρχαίο δεν είναι απαραιτήτως
πολύτιμο. Η κ. Καζανάκη προειδοποιεί τους επίδοξους αγοραστές αρχαιοτήτων: «Πολλές φορές
τα αρχαία αντικείμενα υπερεκτιμούνται, με αποτέλεσμα η τιμή πώλησης να απέχει πολύ από
την πραγματική τους αξία. Έχουν απευθυνθεί αρκετοί σ? εμάς και μας έχουν φέρει νομίσματα.
Είναι γνήσια, αλλά δεν παρουσιάζουν κανένα ενδιαφέρον από αρχαιολογική άποψη. Και η τιμή
στην οποία αγοράστηκαν ήταν 50 φορές παραπάνω από την αξία τους...»
Μανόλης Πατεράκης
ΕΓΚΥΡΕΣ ΠΗΓΕΣ
Δολοφόνοι και γκαζάκια
«... Εκείνο που επείγει είναι το θέμα της τρομοκρατίας να κλείσει όσο γίνεται ταχύτερα.
¶λλο πράγμα είναι οι δολοφόνοι της ?17 Ν? και άλλο τα γκαζάκια των Εξαρχείων, που κατά
κανόνα δεν έχουν ανθρώπινους στόχους. Και η τρομοκρατία έχει διαβαθμίσεις».
Του Σταύρου Π. Ψυχάρη, από το κύριο άρθρο του στο Βήμα της Κυριακής, 2.2.03, με αφορμή
τις επικείμενες τότε συλλήψεις ηγετικών στελεχών του ΕΛΑ.
Η κρίση στην ΕΣΗΕΑ έχει ταυτότητα
«... Είναι γεγονός ότι με νομοθετικές παρεμβάσεις ?καθεστωτικού χαρακτήρα? έχει γίνει
προσπάθεια να απαξιωθεί το συνδικαλιστικό κίνημα και σε ορισμένες περιπτώσεις να ενταχθεί
στο σύστημα της διαπλοκής. Από την τελευταία εκδοχή θα ήταν παράλογο να εξαιρεθούν και
πρόσωπα του δημοσιογραφικού συνδικαλισμού, αφού έχει αποκαλυφθεί ―και έχουμε από καιρό
καταγγείλει το φαινόμενο― ότι τα μυστικά κονδύλια, τα πέιρολ των ιδιωτικών επιχειρήσεων
και τα γραφεία Τύπου, σε όλη την κλίμακα του Δημοσίου, αποτελούν στοιχεία που οδηγούν
στην εξαγορά και τη διαπλοκή...»
¶ρθρο του παραιτηθέντος προέδρου της Ένωσης Συντακτών Αριστείδη Μανωλάκου στην
Καθημερινή, 5.2.03
Η σπατάλη πόρων δεν έφερε σύγκλιση
«... Στην Ελλάδα, η αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων λαμβάνει πρωτίστως τη μορφή της
κατασκευής φυσικών υποδομών, ενώ στην Ιρλανδία οι επενδύσεις εστράφησαν πρωτίστως στην
εκπαίδευση, κατάρτιση και εν γένει βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού. Το ΑΕΠ της
Ιρλανδίας απογειώθηκε από το 93,2% στο 115,2% του μέσου κοινοτικού όρου, ενώ στην Ελλάδα,
από το 65,9% το 1995 έφθασε στο 67,7% το 2000, έτος ενάρξεως του Γ' ΚΠΣ...»
Ανταπόκριση του Κωνσταντίνου Καλλέργη από τις Βρυξέλλες στην Καθημερινή, 30.1.03
Όπως στρώσεις, θα κοιμηθείς
«... Ο στόχος του κράτους είναι οι αντιοικονομικοί αυτοκινητόδρομοι, οι οποίοι μας
εξαρτούν απολύτως στο ξένο κεφάλαιο. Και όχι οι οικονομικότατοι ηλεκτροκίνητοι
σιδηρόδρομοι. Γι? αυτό και το κάθε ποτάμι το βλέπει ως έναν ιδανικό αυτοκινητόδρομο.
Μετατρέπει λοιπόν το φυσικό δρόμο του νερού σ? έναν κλειστό υδαταγωγό, μ? όλες τις
καταστροφικές συνέπειες...»
¶ρθρο του Μανόλη Γλέζου στην Ελευθεροτυπία, 29.1.03, με αφορμή τις πλημμύρες στο
λεκανοπέδιο.
Μεταπολίτευση=βία
«? Η Μεταπολίτευση παρουσιάζεται σαν μια εποχή αχαλίνωτης βιαιότητας, κι όχι ενός
σταδιακού κι επίπονου εκδημοκρατισμού: ?Η χώρα συγκλονίζεται από ένα αδιάκοπο κύμα
διεκδικητικής βίας και μια ακόρεστη διάθεση συγκεκριμένων ομάδων για συγκρούσεις με την
αστυνομία μετά από 7 χρόνια καταπίεσης? (σελ. 64). Δεν αμφιβάλλουμε ότι κάπως έτσι τη
θυμούνται οι Σύρος και Νασιάκος, θα περίμενε όμως κανείς από δύο δημοσιογράφους που
αγωνίστηκαν στις τάξεις κομμουνιστικών νεολαιίστικων οργανώσεων να έχουν μια κάπως πιο
ισορροπημένη εκτίμηση?»
Από την κριτική του βιβλίου «17» των Α. Παπαχελά-Τ. Τέλογλου, από τον «Ιό της Κυριακής»
στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 26.1.03.
Αντισταθείτε στην τρομοκρατία της TV
«Η τηλεόραση δεν έχει άλλο έσοδο από τη διαφήμιση. Η διαφήμιση για να λειτουργήσει
χρειάζεται πελάτη. Σκοπός της είναι ο επαγγελματίας θεατής. Αυτός που δε θα ξεκολλάει από
το γυαλί. Αυτός που θα μείνει κλεισμένος μέσα στο σπίτι και θα αποχαυνωθεί, νομίζοντας
πως έχει την πολυτέλεια της επιλογής. Αν διαπιστωθούν τάσεις δραπέτευσης, τον
τρομοκρατεί. Χρησιμοποιεί το ύπουλο μέσο της δήθεν ενημέρωσης και τον απειλεί. Όταν
βρέχει, κινδυνεύει να πνιγεί. Όταν έχει ήλιο, να πεθάνει από ηλίαση. Όταν χιονίζει, να
σκοτωθεί σε σύγκρουση. Σε κάθε συναναστροφή ελλοχεύει ο κίνδυνος των επιδημιών.
Αντισταθείτε στην τρομοκρατία της?»
Από το πρόγραμμα των παραστάσεων του Θεάτρου Στοά.
Ένας είναι ο αρχηγός
Απρίλιος 1980. «Αν οι Ευρωπαίοι εξακολουθήσουν να αγνοούν τις εκκλήσεις της Ουάσιγκτον
για τη λήψη μέτρων εναντίον του Ιράν και το συντονισμό της πολιτικής της Δύσης, υπάρχει
κίνδυνος να αποχωρήσουν οι Αμερικανοί από το ΝΑΤΟ» δήλωνε ο υφυπουργός Εξωτερικών της
Βρετανίας Ντάγκλας Χερντ.
Ο Σάχης έχει ανατραπεί από την ισλαμική επανάσταση, ισλαμιστές φοιτητές έχουν καταλάβει
την αμερικανική πρεσβεία και κρατάνε 50 ομήρους. Η υπερδύναμη εξευτελίζεται με μια
αποτυχημένη στρατιωτική απόπειρα να τους απελευθερώσει. Η Ουάσιγκτον απαιτεί να διακόψουν
όλοι τις οικονομικές τους σχέσεις με το Ιράν. Οι Ευρωπαίοι αντιστέκονται.
Σεπτέμβριος 1980. Ο Εβρέν κατεβάζει τα τανκς στην Τουρκία. Το πραξικόπημα ανακοινώνεται
πρώτα στην Ουάσιγκτον. Είναι το πράσινο φως στο Σαντάμ Χουσεΐν να εισβάλει στο Ιράν. Δύο
βδομάδες αργότερα, ιρακινά Μινγκ προσπαθούν να κάψουν τα αμερικανικά αεροπλάνα του Ιράν
στο έδαφος, με μικρή επιτυχία. Τα ιρακινά τανκς περνάνε τα σύνορα. Οι Aμερικανοί έχουν
τάξει στο Σαντάμ το Σατ Ελ ¶ραμπ και τον έχουν παραμυθιάσει ότι με το που θα μπει αυτός,
ο στρατός του Ιράν θα κάνει πραξικόπημα και θα ξεσηκωθεί η αραβική μειονότητα στο Ιράν.
Του έχουν πει ότι τα αεροπλάνα του Ιράν δε θα σηκωθούν καν, γιατί οι πιλότοι είναι με το
Σάχη (και στη φυλακή) και οι Αμερικανοί δε θα δώσουν έτσι κι αλλιώς πυρομαχικά και
ανταλλακτικά. Οι πιλότοι βγαίνουν από τη φυλακή, τα αεροπλάνα σηκώνονται, οι Πέρσες
αντιστέκονται σθεναρά. Εκπληκτικές σκηνές στην τηλεόραση ξυπόλητων Περσών οπλισμένων
ακόμη και με ξύλα, να σκαρφαλώνουν στα ιρακινά τανκς και να πλακώνουν στις σφαλιάρες τα
πληρώματά τους. Το Ιράκ χρησιμοποιεί χημικά όπλα, χωρίς να ενοχληθεί η Ουάσιγκτον.
Η Συρία λέει ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν είναι πράκτορας των Αμερικανών και ότι στρέφει τους
¶ραβες εναντίον του Ιράν, ενώ ο εχθρός είναι το Ισραήλ. Μόλις πριν από ένα χρόνο, τα
«σοσιαλιστικά» κόμματα Μπάαθ του Ιράκ και της Συρίας συζητούσαν ενοποίηση των δύο χωρών!
Η Ουάσιγκτον απαιτεί τη συγκρότηση πολυεθνικής δύναμης για επέμβαση στον Περσικό. Οι
Ευρωπαίοι αντιστέκονται. Ο πόλεμος κρατάει σχεδόν οκτώ χρόνια. Ενάμισι εκατομμύριο
νεκροί, τεράστιες καταστροφές και στις δυο χώρες.
Το 1990, ο Σαντάμ, καταχρεωμένος στο Κουβέιτ και στη Σαουδική Αραβία, διαπιστώνει ότι οι
γείτονές του βγάζουν περισσότερο πετρέλαιο στην αγορά από το συμφωνημένο, οι τιμές
πέφτουν και η κατάσταση χειροτερεύει. Το Κουβέιτ, μάλιστα, τους κλέβει και πετρέλαιο,
αντλώντας διαγωνίως. Σε συνάντησή του με την Έιπριλ Γκλάσμπι, πρεσβευτή των Ηνωμένων
Πολιτειών, της εξιστορεί τα προβλήματά του και την πρόθεσή του να καταλάβει το Κουβέιτ. Η
Γκλάσμπι του απαντάει ότι αυτή η υπόθεση δεν αφορά τα αμερικανικά συμφέροντα και ότι η
Ουάσιγκτον δεν αναμιγνύεται σε ενδοαραβικές διενέξεις.
Αργότερα θα καταθέσει στο Κογκρέσο ότι έκανε λάθος και θα υποστεί συνέπειες. Το «λάθος»
αυτό διορθώθηκε με 500.000 στρατιώτες, αεροπλανοφόρα και καινούργια όπλα, που έπρεπε να
δοκιμαστούν. Και χάρη σ? αυτό το «λάθος», είδαν όλοι σ? αυτό τον πλανήτη ποιος είναι ο
αρχηγός, τώρα που δεν υπάρχει Σοβιετική Ένωση.
Κάθε δέκα χρόνια περίπου, πρέπει να γίνεται κι ένας πόλεμος στην περιοχή των πετρελαίων
σύμφωνα με το? Διεθνές Δίκαιο. Και οι Ευρωπαίοι, οι Γιαπωνέζοι, οι Σαουδάραβες και οι
άλλοι να πληρώνουν το λογαριασμό..._ Σ. Κ.