Γιάννης Eυσταθιάδης
Οι νοσταλγοί της γλώσσας«? Κάποιοι χώροι και επαγγέλματα διασώζουν και συντηρούν τη γλώσσα με γνήσια συντεχνιακή
φροντίδα, προσθέτοντας αναπάντεχο πλούτο?»
OΠΩΣ ακριβώς τα μικρά αγοραστικά γκέτο που δημιουργούνται σε ορισμένες πάντα περιοχές, με
τον αδιατίμητο χαρακτήρα της συντεχνίας: οι κλειδαριές στη Βύσσης, τα φωτιστικά στη
Βουλιαγμένης, τα μπαχαρικά στην Αθηνάς, τα νυφικά στην Ερμού, τα κουμπιά στη Ρόμβης, οι
κουρτίνες και τα υφάσματα στη Μητροπόλεως. Περιοχές παλαιών ποτοποιείων, αρχαίων
τυπογραφείων, βιτρίνες εν σειρά, μια ευγενική άλως που αναθρώσκει μνήμες μιας αχρείαστης
πια συνήθειας.
Σήμερα, όλο και περισσότεροι απορροφώνται στα ασύμμετρα πολυκαταστήματα, που, σαν
σύγχρονα χωνευτήρια και έξυπνα ηλεκτρονικά μάτια, διαισθάνονται τις ανάγκες μας πριν τις
ικανοποιήσουν. Ισόπεδη διαδικασία, λακωνικό και κυνικό νταραβέρι, μέσα από τα ομοιόμορφα
bar codes που ακροάζονται τις μύχιες προτιμήσεις μας. Κι όμως, αυτά τα εκτός μόδας
μαγαζιά υπάρχουν αγέρωχα εκεί για να επαναφέρουν τη νοσταλγία τής ―διά των αγορών―
επικοινωνίας.
Κατά την ίδια έννοια και σχεδόν αναλογία, κάποιοι χώροι και επαγγέλματα διασώζουν και
συντηρούν τη γλώσσα με γνήσια συντεχνιακή φροντίδα, προσθέτοντας αναπάντεχο πλούτο. Σε
μια εποχή όπου οι λέξεις περιβάλλονται τη χρυσόσκονη του life style, οι χρήστες των
ιδιόμορφων λεξιλογίων διασώζουν ―από διαίσθηση και παράδοση― το άρωμα μιας χαμένης
αυθεντικότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το ιδίωμα δεν έχει να
κάνει με καμία τοπικότητα (αυτό που λέμε «ντοπιολαλιά»), αλλά διατηρεί τα χαρακτηριστικά
της αστικής ένδυσης.
Σκέπτομαι, για παράδειγμα, τους κώδικες των σπορτκάστερ, που μεταδίδουν ποδοσφαιρικούς
αγώνες και έχουν πάντα εν ενεργεία τις ιδιότυπες εκφράσεις τους. Πόση παραμυθητική
γοητεία έχουν τα αγχωμένα κλισέ της περιγραφής: «αποκρούει όπως όπως», «βγαίνει στο
προσκήνιο», «η μπάλα ξετινάζει τα δίχτυα», «στο βάθος της εστίας», «το σουτ ήταν άστοχο»
ή «απελπιστικά άουτ», «η ευκαιρία περνάει ανεκμετάλλευτη», «ο κυνηγός μπαίνει
ανενόχλητος». Και πόση φρεσκάδα κάποια ρήματα: «επελαύνει», «πλαγιοκοπεί», «εισβάλλει
ακάθεκτος».
Αλλά, επίσης, και τους ηχητικούς κώδικες των ραδιοταξί: «¶νευ...», «Προς...»,
«Έτερος...», «Δώστε το στίγμα σας...», «Μεταβείτε...», «¶νευ ή αποβιβάζων».
Μηχανική εκφορά λέξεων που τις θεωρούμε ίσως νεκρές, αλλά που αποκτούν αίφνης τη διαρκή
τους νεότητα.
Ξαναθυμάμαι τον Εγγονόπουλο:
«Μιλούσε μιαν άλλη γλώσσα / την ιδιάζουσα διάλεκτο μιας / λησμονημένης, τώρα πλέον,
πόλεως / της οποίας και είτανε / άλλωστε, ο μόνος νοσταλγός»._ Γ. E.