Γιάννης Eυσταθιάδης
«... Ένας Δαβίδ με τη σφεντόνα του απλού μολυβιού απέναντι στο Γολιάθ της ηλεκτρονικήςαναπαραγωγής...»
ΠOΣO παλιομοδίτικος φάνηκε στην «εικονική» μας συνείδηση ο ζωγράφος και σκιτσογράφος
Σπύρος Ορνεράκης, όταν τις πρώτες μέρες της δίκης των τρομοκρατών προσπάθησε μόνος να
αποτυπώσει πρόσωπα με τα καλόβουλα σκίτσα του! Ύστερα από μια καλοδεχούμενη «λογοκρισία»
στη χρήση των οπτικοακουστικών μέσων και των φωτογραφιών, ο μοναχικός σκιτσογράφος
επέλεξε τη σχεδόν ουτοπική μέθοδο της προσέγγισης των μορφών μέσα από την αθωότητα της
χειροποίησης. Σε μια εποχή που η εικόνα (κινούμενη ή στατική) εκφράζει την ουσία του
μιντιακού πολιτισμού, αυτός προτίμησε το ανέφικτο του παιδικού πριμιτιβισμού. Ένας Δαβίδ
με τη σφεντόνα του απλού μολυβιού απέναντι στο Γολιάθ της ηλεκτρονικής αναπαραγωγής.
Κανένα zoom και κανένας τηλεφακός δε θα μπορούσε ποτέ να εισέλθει με τόση παρθενικότητα
σ? αυτήν τη λεπτομέρεια του αναχρονισμού. Ύστερα από ένα οκτάμηνο σαρκοβόρας αδιακρισίας
της κάμερας, που έγινε αδιάκριτη γιατί ακριβώς δεν είχε τίποτε άλλο να αποκαλύψει ―όπως
το τελείως γυμνό, που δεν αφήνει περιθώριο για κανέναν στοχαστικό υπαινιγμό―, οι γραμμές
του Ορνεράκη λειτούργησαν κατασταλτικά στο αλαζονικό συναίσθημα της απόλυτης καταγραφής.
Αν οι πανταχού παρούσες κάμερες και ο φωτογραφικός φακός ενσκήπτουν συνήθως σαν όρνεα στο
όποιο αντικείμενο, αυτό σημαίνει πως τα σήματα πλεονάζουν στην κυριολεξία τους και δεν
αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία στη δική μας φαντασία. «Ο ίδιος ο Γιωτόπουλος», διαβάζω,
«ποζάρισε όταν αντελήφθη ότι τον ζωγραφίζουν», ίσως γιατί ακόμα κι αυτός προτίμησε το
ήθος των δακτύλων από την ψυχρότητα του αυτοματισμού.
Σε μια ιστορία και μια δίκη όπου το άδικο αίμα περισσεύει και το κόκκινο κατακλύζει τον
αμφιβληστροειδή, η σεμνότητα του κώδικα είχε τα παστέλ χρώματα του Ορνεράκη να οργανώνουν
ταπεινά την αφήγηση. Αυτό δε σημαίνει, υπογραμμίζω, πως ο ζωγράφος εξωράισε τους
κατηγορούμενους, σημαίνει όμως πως, τώρα που όλοι έχουμε φυσιολογική κόπωση από τη «βία»
της ενημέρωσης, εξανθρώπισε την πληροφορία.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η φωτογράφιση έχει ήδη επιτραπεί και,
ενδεχομένως, όταν το κείμενο θα κυκλοφορεί τυπωμένο, οι κάμερες να έχουν ξαναρχίσει το
φτερούγισμά τους στο βίαιο τοπίο της αίθουσας. Καμιά σημασία. Αυτό το σύντομο ιντερλούδιο
λειτούργησε αποσυντονιστικά και παρηγορητικά μέσα στις αντιφάσεις. Κι αν, όπως λένε, ο
πρωτόγονος άνθρωπος ζωγράφιζε στις σπηλιές τα μεγάλα θηρία για να τα ξορκίσει, ίσως ―στο
βάθος― και ο σκιτσογράφος του 2003 μ.Χ. να είχε, χωρίς να το ξέρει, τα ίδια κίνητρα._ Γ.
E.