4 troxoi website home 4 troxoi forum

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗΣ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ 4ΤΡΟΧΟΙ

Iστορίες Γνώσης και Πάθους

To τέλος των αγώνων!

Ο L.J.K. Setright μάς ταξιδεύει εκατό χρόνια πριν, όταν οι αγώνες αυτοκινήτου «πέθαναν»
και κατάφεραν να ξαναγεννηθούν.

ΓIA ακόμη μία φορά, οι κανονισμοί της Formula 1 αλλάζουν. Για άλλη μία φορά, πολλοί φίλοι
του αυτοκινήτου θα βρουν δικαιολογία για να πάψουν να είναι θιασώτες του μηχανοκίνητου
αθλητισμού. Λόγοι θα βρεθούν πολλοί. Κάποιοι θα παραπονεθούν για τη χρήση (ή την κακή
χρήση...) της τηλεμετρίας μεταξύ των αυτοκινήτων και των πιτ, άλλοι για τα ηλεκτρονικά
βοηθήματα, τα οποία μερικοί οδηγοί απολαμβάνουν, ενώ κάποιοι άλλοι ανέχονται με πικρία.
Πολλοί θα διαμαρτυρηθούν για το πόσο ισοδύναμα είναι τα αυτοκίνητα και άλλοι για το πόσο
μεγάλη είναι η διαφορά της δυναμικότητάς τους... Παρ? όλα αυτά, πολλοί λίγοι από όσους
παραπονούνται για τη μονοτονία των αγώνων θα αναγνωρίσουν ως πραγματική αιτία τη χρήση
σιρκουί αντί των πραγματικών δρόμων.
Οι πραγματικοί δρόμοι έχουν λακκούβες και στις άκρες τους υπάρχουν τοίχοι, γρασίδι ή
χαλίκι. Οι πραγματικοί δρόμοι μπορεί να έχουν σωστό κάμπερ, ανάποδο κάμπερ ή και να είναι
επίπεδοι, έτσι ώστε άλλες φορές να αποστραγγίζουν τα νερά της βροχής και άλλες φορές να
μετατρέπονται σε τεχνητές λίμνες. Οι πραγματικοί δρόμοι έχουν μεταβλητό πλάτος, μεταβλητό
ποσοστό πρόσφυσης και όπου έχει πέσει πάνω τους πετρέλαιο (είτε είναι ορατό είτε όχι) δεν
έχουν καθόλου πρόσφυση. Πολύ σπάνια έχουν την ποιότητα του οδοστρώματος μιας πίστας
αγώνων, πράγμα που σημαίνει πως οι αναρτήσεις πρέπει να έχουν μεγαλύτερη διαδρομή και πως
αρκετά από τα αεροδυναμικά βοηθήματα που χρησιμοποιούνται στην πίστα δεν μπορούν να
χρησιμοποιηθούν το ίδιο αποτελεσματικά ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν μπορούν να
χρησιμοποιηθούν καθόλου.
Από την άλλη πλευρά, η πίστα απαιτεί ιδιαίτερα ελαστικά. Τα λάστιχα για πίστα θα πρέπει
να στηρίζουν το βάρος του αυτοκινήτου σε μια αργή στροφή, καθώς και να παρέχουν υψηλά
επίπεδα πρόσφυσης και ελέγχου. Παράλληλα, σε μια γρήγορη στροφή ή στην ευθεία θα πρέπει
να στηρίζουν περισσότερο από το διπλάσιο βάρος του αυτοκινήτου, το οποίο οφείλεται στην
αεροδυναμικά παραγόμενη πίεση, η οποία και παρέχει και τα υψηλά επίπεδα πρόσφυσης κι
ελέγχου. Τα ελαστικά πίστας, λοιπόν, είναι πολύ διαφορετικά σε κατασκευή και σχεδιασμό
από το καλύτερο ελαστικό υπέρ-επιδόσεων που χρησιμοποιούν τα ταχύτερα αυτοκίνητα δρόμου.
Όλη η... επιχείρηση γύρω από τους αγώνες πίστας είναι εντελώς τεχνητή. Ακόμα και η βασική
ιδέα του να βάζεις αυτοκίνητα να πηγαίνουν γύρω-γύρω σε ένα μικρού μήκους σιρκουί είναι
τεχνητή: αυτά τα αυτοκίνητα δεν πάνε πουθενά!
Αρχικά, η ιδέα γύρω από το αυτοκίνητο ήταν ότι έδινε τη δυνατότητα στους επιβάτες να
πηγαίνουν κάπου πιο εύκολα και πιο γρήγορα απ? ό,τι με τα άλογα. Οι πρώτοι αγώνες
αυτοκινήτου βασίστηκαν ακριβώς στις ίδιες γραμμές. Τα αυτοκίνητα αγωνίζονταν για να
αποδείξουν ποιο ήταν ταχύτερο από τη μια πόλη στην άλλη. Αυτός ήταν πραγματικά
ρεαλιστικός αγώνας, σε πραγματικούς δρόμους, με τα χωρίς ιδιαίτερες μετατροπές αυτοκίνητα
να είναι αντιμέτωπα με όλους τους κινδύνους που ενέχει η οδήγηση στο δρόμο. Οι ταχύτητες
ήταν, βέβαια, μεγαλύτερες από αυτές που μπορούσαν να επιτύχουν τα κανονικά αυτοκίνητα,
αλλά αυτό το γεγονός απλώς αύξανε το ρεαλισμό.
Παράλληλα, μεγέθυνε και τους κινδύνους. H ιστορία των σημαντικότερων αγώνων που
διεξάγονταν σε δρόμους είναι γεμάτη από μεγάλα ατυχήματα, τα οποία είχαν αυξητική πορεία
σε συχνότητα και σκληρότητα, καθώς αυξανόταν και η πίεση για επιτυχία, οπότε και
παίρνονταν μεγαλύτερα ρίσκα. Όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν και όπως γίνεται
και στις μέρες μας, οι αγώνες αυτοκινήτου, ακόμα και στην πρώτη εκείνη περίοδο, ήταν στον
έλεγχο επιχειρηματικών συμφερόντων που καθόριζαν το πνεύμα των αγώνων.
Πραγματικά, το πιο γνήσιο αγωνιστικό εγχείρημα της περιόδου ήταν μια διαδρομή με ένα
αυτοκίνητο, χωρίς κανέναν ανταγωνισμό, που πραγματοποίησε ο πλούσιος βαρόνος Tέοντορ φον
Λίμπικ από το σπίτι του, στη Βοημία, στο σπίτι της μητέρας του, στο Ρίνελαντ-Φαλς. Αυτό
το περιπετειώδες εγχείρημα του νεαρού βαρόνου, τον οποίο συνόδευσε ο φίλος του Φραντς
Στράνσκι, έγινε με μια Benz Victoria και με μέση ωριαία ταχύτητα 13,6 χλμ./ώρα για τα 939
χιλιόμετρα της διαδρομής. Οι δύο φίλοι χρειάστηκαν μία εβδομάδα για να ολοκληρώσουν το
εγχείρημα, το οποίο αποτελεί και το πρώτο επικό ταξίδι στην ιστορία της αυτοκίνησης. Ήταν
μια προσπάθεια να ερευνήσουν την προοπτική αυτών των νέων κάρων χωρίς άλογα για τη μείωση
του χαμένου χρόνου και την αναβάθμιση της ζωής των ανθρώπων.
Ήταν Ιούλιος του 1894. Aκριβώς την ίδια εβδομάδα, ο πρώτος αγώνας στην ιστορία του
αυτοκινήτου έλαβε χώρα στο δρόμο από το Παρίσι στη Ρουέν. Eπρόκειτο για έναν ασήμαντο
αγώνα αξιοπιστίας, 126 χιλιομέτρων, που οργανώθηκε από τη «Le Petit Journal». Το
καλοκαίρι του επόμενου έτους διοργανώθηκε ο πρώτος πραγματικός αγώνας, από το Παρίσι στο
Μπορντό και πίσω, σχεδόν 1.200 χιλιόμετρα διαδρομής δηλαδή, τα οποία πρώτη κάλυψε μια
Panhard, με μέση ταχύτητα 24 χλμ./ώρα. Δεν πρέπει να ήταν και ιδιαίτερα συγκλονιστικό το
θέαμα, με την Panhard να ολοκληρώνει τη διαδρομή σε 49 ώρες, 6,5 ώρες μπροστά από το
δεύτερο, και με το τελευταίο πλήρωμα να τερματίζει τον αγώνα μέσα σε τέσσερις... ημέρες.
Μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρων αγώνας, το θέαμα, όμως, ήταν σίγουρα εντυπωσιακό.
Αμέσως μετά ανακοινώθηκαν σχέδια για την πραγματοποίηση ακόμα ενός αγώνα, το 1816, αυτήν
τη φορά από το Παρίσι στη Μασσαλία και πάλι πίσω στο Παρίσι.
Για αρκετά από τα ατυχήματα που συνέβησαν σε αυτόν τον αγώνα η ευθύνη αποδόθηκε στον...
άσχημο καιρό. Αυτοκίνητα έφυγαν από το δρόμο ή έπεσαν πάνω σε πεσμένα δένδρα. Κάποια άλλα
συγκρούστηκαν με κάρα, ένα αναποδογύρισε, αφού χτύπησε ένα σκύλο, ενώ άλλα δύο δέχτηκαν
την επίθεση μαινόμενων ταύρων, με αποτέλεσμα να υποστούν σοβαρές ζημίες. Αυτά ήταν κάποια
στοιχεία που έδειχναν πως οι αγώνες αυτοκινήτου ήταν επικίνδυνοι, όμως η ιδέα ενός αγώνα
από το Παρίσι σε κάποια άλλη πόλη είχε στεριώσει, πλέον, για τα καλά και αρκετοί ακόμα θα
πραγματοποιούνταν τα επόμενα χρόνια, με συνεχώς αυξανόμενη ταχύτητα κι ενδιαφέρον. Η
απουσία ελέγχου του κοινού στα χωριά από τα οποία περνούσε ο αγώνας ήταν μια από τις
βασικές αιτίες των ατυχημάτων. Eπίσης, τα σύννεφα σκόνης που άφηναν πίσω τους τα
αυτοκίνητα κι «έκλεβαν» την ορατότητα των επόμενων οδηγών ήταν εξίσου επικίνδυνα.
Αυτά τα ζητήματα άρχισαν να αντιμετωπίζονται από το 1901, στον αγώνα Παρίσι-Βερολίνο, και
ακόμα περισσότερη προσοχή δόθηκε στην οργάνωση του αγώνα Παρίσι-Βιέννη το 1902, όπου
κριτές με σημαίες προειδοποιούσαν τους αγωνιζόμενους πριν από τις επικίνδυνες στροφές.
Τέτοια μαθήματα, όμως, πήγαν χαμένα το 1903, όταν οργανώθηκε ο μεγάλος αγώνας της
χρονιάς, από το Παρίσι στη Μαδρίτη, ο οποίος κατόρθωσε να μείνει στην Iστορία ως «ο
αγώνας προς το θάνατο».
Την ημέρα που άρχιζε ο αγώνας ο καιρός ήταν ιδιαίτερα ζεστός, οι δρόμοι γεμάτοι σκόνη και
τα πλήθη εκτός ελέγχου. Οι θεατές μαζεύονταν στο δρόμο για να παρακολουθούν από όσο το
δυνατόν πιο κοντά τον αγώνα, αγνοώντας εντελώς την ταχύτητα και τον κίνδυνο που
παραμόνευε. Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι μαζεύτηκαν στην αφετηρία, στις Βερσαλίες.
Το τι συνέβη στον αγώνα είναι δύσκολο να περιγραφεί. Όλα ξεκίνησαν όταν μια De Dietrich
χτύπησε ένα σκύλο με 125 χλμ./ώρα. Tο πτώμα του άτυχου ζώου μπλόκαρε το σύστημα
διεύθυνσης, με αποτέλεσμα το αυτοκίνητο να πέσει πάνω σε ένα δένδρο. Ένα αυτοκίνητο της
ίδιας εταιρείας ανετράπη μετά από σύγκρουση, ενώ μια Wolseley, καθώς έφτασε με ταχύτητα
σε μια κλειστή κι εγκαταλειμμένη ισόπεδη διάβαση, χτύπησε σε έναν τοίχο, με αποτέλεσμα να
σκοτωθεί ο μηχανικός και το αυτοκίνητο να τυλιχθεί στις φλόγες. Μια τρίτη De Dietrich
συγκρούστηκε με μια Darracq κι ένα Mors, ενώ ένα Renault αναποδογύρισε μέσα σε ένα
σύννεφο σκόνης. ¶λλο ένα θλιβερό συμβάν που σημάδεψε τον αγώνα συνέβη όταν ένα παιδί
διέφυγε της προσοχής των γονιών του, πέρασε στο δρόμο κι ένας στρατιώτης προσπάθησε να το
σώσει από μια Brouhot που ερχόταν με ταχύτητα. Αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν ακαριαία το
παιδί, ο στρατιώτης, καθώς και ο μηχανικός της Brouhot. Αυτά τα ατυχήματα ήταν τυπικά του
αγώνα, αλλά δεν ήταν και τα μοναδικά. Πολλά ακόμα αυτοκίνητα βγήκαν από το δρόμο και
συνετρίβησαν.
Ο αγώνας διακόπηκε. Η γαλλική κυβέρνηση τον σταμάτησε στο Μπορντό και διέταξε όλα τα
εναπομείναντα αυτοκίνητα να ρυμουλκηθούν από άλογα μέχρι το σταθμό των τρένων, ώστε να
επιστρέψουν στο Παρίσι. Σε κανέναν δε θα επιτρεπόταν να κινήσει το αυτοκίνητό του.
Η χρυσή εποχή των αγώνων από πόλη σε πόλη είχε πλέον λήξει. Oι ίδιοι οι αγώνες
αυτοκινήτου θα μπορούσαν να είχαν τερματίσει την ιστορία τους τότε, εκατό χρόνια πριν.
Όμως επέζησαν, αν και πραγματοποιούνταν διοργανώσεις μικρότερης σημασίας, όπως αναβάσεις
και αγώνες αξιοπιστίας, αρκετοί εκ των οποίων μετατράπηκαν σε αγώνες ταχύτητας, διότι η
αξιοπιστία των αυτοκινήτων βελτιωνόταν συνεχώς. Παρά το γεγονός ότι οι αγώνες αυτοί ήταν
διοργανωμένοι με σοβαρότητα και με τις καλύτερες προθέσεις, το κοινό είχε τη δίψα για ένα
νέο «θεό». Aυτός ο νέος «θεός» βρέθηκε στη μορφή των πραγματικών αγωνιστικών αυτοκινήτων,
τα οποία υπόσχονταν καθαρή ταχύτητα, για την οποία δε θα υπήρχε υποκατάστατο. Η σκέψη
ήταν πως, αν δε θα μπορούν πλέον τα γρηγορότερα αυτοκίνητα του κόσμου να αγωνίζονται από
πόλη σε πόλη, τότε ας τα βάλουμε να τρέχουν σε κάποιο κλειστό σιρκουί, όπου το κοινό θα
μπορεί να ελέγχεται και θα πρέπει να πληρώνει για να παρακολουθεί το θέαμα.
Από τη στιγμή που αυτή η πρόταση φάνηκε επικερδής, συνέχισε να πραγματοποιείται με αυτόν
τον τρόπο. Bέβαια, οι σημαντικότεροι αγώνες εξακολουθούσαν να θεωρούνται εκείνοι που
διοργανώνονταν στους δρόμους, όπως, για παράδειγμα, το Gordon Bennett Trophy του 1903,
που, όμως, πραγματοποιήθηκε σε κλειστό για την κυκλοφορία οδικό δίκτυο. Το τυπικό σιρκουί
πλέον ξεκινούσε από έναν κεντρικό δρόμο κάποιας πόλης, συνέχιζε σε κάποιον επαρχιακό
δρόμο κι έκλεινε το τρίγωνο χρησιμοποιώντας και πάλι κάποιον κεντρικό δρόμο που κατέληγε
στην ίδια πόλη. Ένα γύρος μπορούσε να καλύπτει απόσταση 50 χιλιομέτρων, αλλά οι θεατές θα
είχαν πολλές ευκαιρίες να δουν το κάθε αυτοκίνητο να περνά από μπροστά τους -περίπου κάθε
μισή ώρα- σε έναν αγώνα που θα διαρκούσε δύο ημέρες.
Δε χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να αυξηθεί η ταχύτητα και να μειωθεί το μήκος του γύρου,
έτσι ώστε ένας αγώνας 800 χιλιομέτρων να μπορούσε να καλυφθεί σε μία ημέρα, κάτι που ήταν
και πιο βολικό για τους θεατές. Kάποια στιγμή άλλαξε και ο τρόπος εκκίνησης των αγώνων,
με τα αυτοκίνητα να ξεκινούν όλα μαζί, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε, όπου οι
οδηγοί έτρεχαν με αντίπαλο το ρολόι. Βέβαια, εκείνες τις ημέρες δεν υπήρχαν πολλοί
άνθρωποι της εργατικής τάξης που μπορούσαν να αποκτήσουν ρολόι, ώστε να παρακολουθούν τα
δρώμενα. Όμως, αν οι αγώνες ήθελαν να εξελιχθούν σε μια επικερδή επιχείρηση, θα έπρεπε να
είναι κατανοητοί στις μάζες.
Η κατάσταση, πάντως, δεν άλλαξε τα επόμενα χρόνια. Oι αγώνες πραγματοποιούνταν σε
πραγματικούς δρόμους, όπου έπαιρναν μέρος κανονικά αυτοκίνητα. Τα αγωνιστικά αυτοκίνητα
ήταν, βέβαια, κατά ένα βήμα πιο εξελιγμένα από οποιοδήποτε αυτοκίνητο μπορούσε κανείς να
αγοράσει, αλλά, παρά την ταχύτητα και πολυπλοκότητά τους, ήταν ακόμα αυτοκίνητα τα οποία
ο καθένας μπορούσε να αναγνωρίσει.
Χρειαζόταν ακόμα μία τραγωδία για να αλλάξουν τα πράγματα και αυτή συνέβη το 1955 στο Λε
Μαν, όταν ένα ατύχημα μπροστά από τα πιτ έστειλε μια Mercedes-Benz στους θεατές. Το
μακελειό που προκάλεσε το συγκεκριμένο ατύχημα ήταν το μεγαλύτερο στην ιστορία των
αγώνων, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν την αναστολή τους. Aκριβώς τότε άρχισαν να
κυριαρχούν οι ανησυχίες γύρω από το θέμα της ασφάλειας των αγώνων, που ουσιαστικά οδήγησε
στη μεταφορά αυτών από τους δρόμους σε ειδικά διαμορφωμένες πίστες. Τα νέα σιρκουί ήταν
μικρότερα από ποτέ, τα πλήθη ελέγχονταν και πλήρωναν περισσότερο από ποτέ, η διαφήμιση
και το εμπόριο γενικά εξυπηρετούνταν κατά τον καλύτερο τρόπο.
Το αποτέλεσμα είναι η σύγχρονη μορφή των αγώνων, όπου το κάθε αυτοκίνητο περνά περίπου
κάθε λεπτό ή και λιγότερο μπροστά από το θεατή, η δράση μπορεί να παρακολουθηθεί από το
σπίτι στην τηλεόραση πιο εύκολα απ? ό,τι στην πίστα και τα αυτοκίνητα υποβάλλονται σε
δυνάμεις πέραν της αντίληψης των περισσότερων θεατών. Αυτοκίνητα απίστευτα υψηλού
κόστους, κατασκευασμένα έτσι ώστε να επιτυγχάνουν επιδόσεις που ποτέ δε θα μπορούσαν να
χρησιμοποιηθούν σε κανονικούς δρόμους.
Ίσως δεν είναι εύκολο να κρίνει κάποιος τη μορφή που έχουν καταλήξει να έχουν σήμερα οι
αγώνες αυτοκινήτου, ένα όμως είναι βέβαιο: ότι θα ήταν διαφορετική, αν δεν είχε τραγική
έκβαση ο αγώνας Παρίσι-Μαδρίτη._L.J.K.S.