Αποστολή στη Nορβηγία - Aγωνιστική οδήγηση σε πάγο
Χόγκλαντ, ο γκουρού του πάγου
Από κέφι, guts και ταλέντο, διαθέτει άφθονα ο «Φιλιππέντες». Το μέλλον είναι στα χέρια του...
Left foot brake! Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που μαθαίνεις στο «λευκό» μάθημα αγωνιστικής
οδήγησης που περάσαμε στη Νορβηγία. Και μόνο αν το μάθεις καλά μπορείς να χορέψεις στον
πάγο...
Kείμενο: ¶κης Τεμπερίδης
Φωτογραφίες: Θάνος Ηλιόπουλος
«ΔΕΥΤΕΡA, 6.000 στροφές, μην αλλάζεις (!), 6.500, 7.000, βάλε 3η, πάτα, πάτα, ΠΑΤΑ,
έρχεται η δεξιά, μην αφήνεις, μέσα τιμόνι, τσίμπα με το αριστερό, διόρθωσε, γκάζι,
ΓΚΑΑΑΖΙ, μην αφήνεις, ωραία, μπράβο, κατέβασε, φλικ, πάλι αριστερό, γκάζι στην κλειστή
δεξιά και πάμε. Λίγο φρένο με το αριστερό για να μη σπινάρει; ¶ψογος!».
Το 2λιτρο Almera στρίβει «γυρισμένο», αλλά ελεγχόμενα, στη flat out στροφή των 120
χλμ./ώρα, που καταλήγει σε κλειστή δεξιά δευτέρας. Με οδηγό όχι κάποιο Σκανδιναβό «χερά»,
αλλά έναν Έλληνα δημοσιογράφο που προσπαθεί να μάθει την τέχνη του χορού στον πάγο. Στο
δεξί μπάκετ κάθεται ο Γιώργος Φιλιππίδης, ο ταλαντούχος πιτσιρικάς (25άρης είναι, αλλά
λέμε τώρα...), που παλεύει κι εφέτος στο βρετανικό Peugeot 206 Cup, ενώ ετοιμάζεται να
«κατέβει» στο Ακρόπολις με Lancer EVO. Είμαστε σε μια παγωμένη λίμνη λίγα χιλιόμετρα έξω
από το Γιάιλο της Νορβηγίας, καταχείμωνο με... -100, και οδηγούμε ολημερίς, με σκοπό να
πολιτογραφηθούμε Σκανδιναβοί. Oδηγικά, εννοείται. Με Gr N αγωνιστικό και εκπαιδευτή τον
Τζον Χόγκλαντ, τον παλιό οδηγό από τη Νορβηγία. Τα μαθήματα διοργανώνονται μέσα στο
χειμώνα, διαρκούν τέσσερις ημέρες και τα παρακολουθούν αγωνιζόμενοι απ? όλη την Ευρώπη,
ανά έξι κάθε φορά. Στη δική μας τάξη, προτελευταία της περιόδου (αρχές Μαρτίου γαρ),
συμμετέχουν συνάδελφοι του Γιώργου Φ. στο βρετανικό 206 Cup και ο Ελβετός τζέντλμαν κ.
Φέσλερ, με το μπιμπικωτό του EVO VI. Το σκηνικό θυμίζει παιδική χαρά, αλλά δεν είναι. Στα
δεκατέσσερα χρόνια που λειτουργεί η σχολή, διάφορα ταλέντα (όπως ο Ρίτσαρντ Μπερνς) έχουν
περάσει από εκεί για να «ξεστραβωθούν». Όπως λέει ο ίδιος ο Χόγκλαντ, το μυστικό είναι η
παγωμένη λίμνη, που σου επιτρέπει να οδηγείς εξαρχής πάνω από το όριο χωρίς τον παραμικρό
κίνδυνο και, σιγά-σιγά, να βρίσκεις την τέλεια ισορροπία του αυτοκινήτου. Το μάθημα
ξεκινά με μία ώρα θεωρίας κάθε πρωί στο ξενοδοχείο και ακολουθεί οδήγηση χωρίς
περιορισμούς για οκτώ ώρες, μέχρι να νυχτώσει. Ο εκπαιδευτής παρακολουθεί, είτε απ? έξω
είτε από το δεξί μπάκετ, ενώ, αν του το ζητήσεις, οδηγεί και ο ίδιος, ώστε να σου δείξει
πώς και τι, αλλά και για να επέμβει στις ρυθμίσεις της ανάρτησης, εφόσον χρειαστεί.
Για να συμμετάσχεις στη σχολή του Χόγκλαντ, πρέπει να είσαι μάχιμος «αγωνιάρης». Ο
εκπαιδευτής βάζει μόνο την εμπειρία του και το χώρο, δηλαδή τη χάραξη στην παγωμένη λίμνη
και το κλείσιμο των γύρω ειδικών διαδρομών. Δε διαθέτει δικά του αγωνιστικά (πολύ
μπλέξιμο, όπως λέει), οπότε πρέπει να φέρεις το προσωπικό σου. Ειδάλλως, σε βοηθά εκείνος
να νοικιάσεις και να βρεις κατάλληλα λάστιχα με καρφιά. Σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει
να κουβαλήσεις δικό σου φορτηγό και μηχανικό για σέρβις. Ο Γιώργος Φ. προχώρησε ακόμη
παραπέρα. Αντί να νοικιάσει, αγόρασε ένα 2λιτρο Nissan Almera Gr N και, πέραν της σχολής,
έκανε δύο αγώνες στη Νορβηγία, όπου υπάρχει και σχετικό κύπελλο. Ο τελευταίος ήταν το
μονοήμερο Numedalsrally, όπου τον παρακολουθήσαμε από κοντά. Και το καλύτερο είναι ότι
γίναμε μέλη της ομάδας του για μερικές ημέρες.
Greeklish Rally Team!
Όσλο, Παρασκευή βράδυ, ώρα 8 μ.μ.: παίρνουμε το τρένο από το αεροδρόμιο προς το Ντράμεν,
όπου πρόκειται να συναντηθούμε με τη Βερούσκα, τη γλυκύτατη σύντροφο ―και ικανή μάνατζερ―
του Γιώργου Φ. Από εκεί, με οδηγό το μηχανικό της ομάδας, ξεκινάμε για Ρούντμπεργκ, όπου
είναι η βάση του αγώνα. Στη 1:30 μετά τα μεσάνυχτα η μέρα τελειώνει με κρύο σάντουιτς στο
ξύλινο σπίτι δίπλα στη λίμνη, το πάρκινγκ του οποίου είναι γεμάτο αγωνιστικά. Ο Γιώργος
και ο Μάικ, ο συνοδηγός του, ήδη κοιμούνται ηχηρά...
Την επόμενη μέρα, το ασημί Almera των «Philippedes-Panes» με το Νο 104 και την ελληνική
σημαία στο καπό, παίρνει εκκίνηση μεταξύ 140 πληρωμάτων. Ο αγώνας περιλαμβάνει επτά ε.δ.,
συνολικού μήκους 90 χλμ., και οι ντόπιοι οδηγοί (ερασιτέχνες οι περισσότεροι) είναι
πραγματικοί μάστορες. Όσο για τα αυτοκίνητα; Πέραν των Almera και δύο WRC, Corolla και
Accent, τα υπόλοιπα είναι η ζωντανή ιστορία των ράλι: από Escort MK1/2 και Ascona μέχρι
θηριώδη Volvo 240. Και, βέβαια, άπαντες πηγαίνουν με το πλάι διαρκώς. Το ίδιο και ο
Έλληνας του αγώνα, που, όμως, στο τέλος δεν είναι ευχαριστημένος με την κατάταξή του.
¶λλο οι λάσπες της Σκοτίας, άλλο οι πάγοι, Γιωργάρα... Οι ντόπιοι με τα Nissan ξέρουν τις
ειδικές σαν τις τσέπες τους κι εσύ αξιοπρεπέστατος έδειχνες απ? έξω. «Βάλε» ώρες σε λευκό
τερέν και θα δεις!
Σαββατόβραδο στο Ρούντμπεργκ. Ερημιά παντού, εκτός από το κεντρικό ξενοδοχείο όπου
μαζευόμαστε όλοι για φαγητό και κλάμπινγκ. Απίστευτες παρουσίες (για τις γυναίκες
μιλάμε), άφθονο το κέφι, αλλά οι ντόπιοι άντρες (με αρκετούς οδηγούς ανάμεσά τους) χάνουν
το παιχνίδι με το αλκοόλ και γίνονται ενοχλητικοί από ένα σημείο και μετά. Γύρω στα
μεσάνυχτα πρέπει να είμαστε οι μόνοι ξεμέθυστοι στην περιοχή, οπότε καλό είναι να
επιστρέφουμε στο σπίτι, μιας και την επομένη κιόλας ξεκινά το μάθημα. Μα, πώς είναι
δυνατόν να πίνουν τόση μπίρα και να πηγαίνουν «αέρα» αυτοί οι Νορβηγοί;
Ανωτάτη Σχολή Παγοδρομίας
Ξημερώματα Κυριακής, στο δρόμο προς το Γιάιλο... Ύστερα από δίωρη ταλαιπωρία με την
αντλία πετρελαίου του φορτηγού, φτάνουμε στη λίμνη του Χόγκλαντ. Αρχικά απογοητευόμαστε
από την ελλιπή οργάνωση της σχολής (ούτε μια τέντα, Τζον;), αλλά, από τη στιγμή που
μπαίνουμε στο Almera, τα ξεχνάμε όλα. Η πρώτη μέρα περιλαμβάνει οδήγηση σε στιλ «παίζω
και μαθαίνω». Μετά το πρώτο σοκ στα δεξιά του Γ. Φ. (πώς πάει έτσι;), έρχεται η σειρά
σου. Τα λάστιχα κρατάνε εντυπωσιακά και παρέχουν αίσθηση, οπότε, στην κλειστή πίστα των
2,7 χλμ., όπου οι ταχύτητες είναι χαμηλές, ξεθαρρεύεις γρήγορα. Μέχρι που μπαίνει στο
δεξί μπάκετ ο εκπαιδευτής και σου τα ανατρέπει όλα. Καταρχήν, σου αποδεικνύει γιατί
πρέπει να ξεχάσεις το φρενάρισμα με το δεξί πόδι. Ο λόγος είναι απλός: κάθε φορά που
αφήνεις το γκάζι στο μπάσιμο της στροφής, το αυτοκίνητο αποσταθεροποιείται και μέχρι να
ανακτήσει την ισορροπία του έχεις χάσει πολύτιμο χρόνο. Ακολουθώντας τη συμβουλή του
Χόγκλαντ, καταλαβαίνεις αμέσως τη διαφορά, παρότι το αριστερό πόδι είναι «αγύμναστο».
Εκεί όπου στην ίδια στροφή πήγαινες διπλωμένος και χωρίς δύναμη στον κινητήρα, με το
αριστερό στο πεντάλ του φρένου και το δεξί στο γκάζι, το αυτοκίνητο περνά «αέρα» ―
συγκριτικά πάντα... Το μυστικό είναι να στρίβεις με δύναμη στον κινητήρα, λέει ο
Νορβηγός. Παρατήρηση δεύτερη: ποτέ φρενάρισμα μέσα στη στροφή, αλλά νωρίς, όταν το
αυτοκίνητο είναι ακόμη στην ευθεία. Αν προσπαθήσεις το ίδιο, δυσκολεύεσαι να συνδέσεις
την αλληλουχία χειρισμών, δηλαδή, φρενάρισμα, φλικ, μπάσιμο και σωστή έξοδο. Με αυτόν τον
τρόπο, ως πρωτάρης, μπαίνεις πάντα υποστροφικά και χάνεις τη γραμμή. Χώρια που δεν το
διασκεδάζεις όπως πριν, οπότε απογοητεύεσαι. Η λύση είναι μία: να βάλεις το Νορβηγό
δάσκαλο στο τιμόνι. Τι κάνει εκείνος; Δε φρενάρει με διάρκεια στην είσοδο της στροφής,
αλλά πιέζει αποφασιστικά το μεσαίο πεντάλ (με τρόπο μαγικό, ομολογουμένως), σταθεροποιεί
τη μούρη και μετά ξεκινά τη διαδικασία εισόδου. Έτσι, στην κορυφή της στροφής το
αυτοκίνητο κοιτά στην ευθεία, επιταχύνει άμεσα με το στροφόμετρο ψηλά και σπινάρει
ελεγχόμενα όσο το αριστερό πιέζει απαλά το φρένο. Εύκολο ακούγεται; ¶ντε να το κάνεις...
Η επόμενη μέρα ξεκινά με παρατηρήσεις πάνω στην τεχνική των μαθητών. Όλοι σχεδόν το ίδιο
λάθος κάνουμε· φρενάρουμε, δηλαδή, αργά και πηγαίνουμε με το πλάι περισσότερο απ? όσο
πρέπει. Κι εκεί θέλει δουλειά. Ακολουθεί θεωρία για τις ιδανικές γραμμές και το σωστό
χειρισμό σε κάθε φάση της στροφής, που, όμως, δεν αρκεί, αν δε γράψεις χιλιόμετρα. Τις
επόμενες ημέρες το θεωρητικό μάθημα εξειδικεύεται σε θέματα όπως τα λάστιχα και η ρύθμιση
της ανάρτησης. Ο πάγος ακολουθεί αρκετούς γνωστούς κανόνες, αλλά έχει και τους δικούς
του, βλέπετε. Τα λάστιχα, για παράδειγμα, με τα καρφιά των 7 χλστ. δουλεύουν καλύτερα υπό
φορτίο, όταν, δηλαδή, στρίβουν ή σπινάρουν ελαφρά. Όταν ζεσταθούν, τα καρφιά δε
λειτουργούν το ίδιο καλά (διαστέλλονται οι βάσεις τους) και η απόδοση πέφτει, με κίνδυνο
να αρχίσουν να φεύγουν από το πέλμα. Η ρύθμιση του αυτοκινήτου ξεκινά από εκεί, από τις
πιέσεις δηλαδή, με σημείο εκκίνησης τα 26 psi. Και ακολουθεί η ρύθμιση της ανάρτησης,
πάντα με την εξής σειρά: ρύθμιση της απόσβεσης συμπίεσης κι επαναφοράς εμπρός, αντίστοιχα
πίσω, σύγκλιση των τροχών, ύψος της πίσω ανάρτησης και, εφόσον αυτά δεν αρκούν,
επεμβάσεις στις αντιστρεπτικές ράβδους. Τη δεύτερη μέρα η οδήγηση συνοδεύεται από αρκετή
δουλειά πάνω στο αυτοκίνητο. Στην παγωμένη λίμνη ο Χόγκλαντ έχει χαράξει μια δεύτερη
διαδρομή, 2,3 χλμ., αρκετά πιο γρήγορη και συναρπαστική. Στο τέλος της ημέρας το Almera
έχει 200 χλμ. περισσότερα στο οδόμετρο κι εμείς αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει
οδήγηση στον πάγο...
Η «αποφοίτηση»...
Την τρίτη μέρα το πρόγραμμα προβλέπει και πάλι οδήγηση στην παγωμένη λίμνη, αντί στις
γύρω ειδικές, μιας και κυκλοφορούν πολλοί τάρανδοι στην περιοχή. Καλύτερα για εκείνους,
δηλαδή, αλλά και για μας... Η συνολική διαδρομή ξεπερνά πλέον τα 5 χλμ. και περιλαμβάνει
τα πάντα: από κλειστές φουρκέτες μέχρι παρατεταμένες στροφές διαρκείας. Το αυτοκίνητο
είναι στημένο καλύτερα από ποτέ, τα Avon αντέχουν ακόμη, οπότε πυροβολούμε κατά βούληση.
Με το Χόγκλαντ να κρατάει χρονόμετρο, το πνεύμα όλων είναι πλέον καθαρά αγωνιστικό.
Ύστερα από ακόμη 170 χλμ., μέχρι το τέλος της ημέρας, το αριστερό πόδι δουλεύει πλέον
μηχανικά και η οδήγηση γύρο με το γύρο γίνεται πιο ομοιογενής. «Καλό είναι να το
χρησιμοποιείς καθημερινά, ακόμη και στην πόλη, για εξάσκηση», συμβουλεύει ο Χόγκλαντ. Πώς
να μην τον ακούσεις, όταν έμαθες τόσα δίπλα του; Μόλις χθες όλα ήταν δύσκολα, κουραστικά
έως κι επικίνδυνα, ακόμη και μέσα στη λίμνη. Ο κάθε χειρισμός, σε κάθε στροφή,
συνοδευόταν από πολλή σκέψη. Πότε και πόσο να φρενάρεις; Πώς να αλλάξεις τα πόδια στα
πεντάλ, όταν πρέπει να φρενάρεις με το δεξί για να κατεβάσεις ταχύτητα και μετά να
ελέγξεις με το αριστερό στο μπάσιμο; Πώς να υπολογίσεις σωστά την κορυφή της στροφής; Πώς
να μη χάνεις χρόνο με σπινάρισμα στην έξοδο; Τώρα όλα αυτά γίνονται σχεδόν αυτόματα και
αυτό είναι μια υπέροχη αίσθηση, ειδικά όταν έχεις καβαλήσει τα 35 και πάλι σου δίνεται η
ευκαιρία να μάθεις κάτι καινούργιο. ¶σχετα αν δε σου χρειαστεί ποτέ...
Τρεις ημέρες και περίπου 600 χλμ. στον πάγο με αγωνιστικό. Όσο δύο αγώνες WRC, δηλαδή,
και μάλιστα σε προστατευμένο περιβάλλον, χωρίς δέντρα και θεατές τριγύρω. Έχεις λυσσάξει
κι όμως γνωρίζεις καλύτερα από ποτέ ότι χρειάζονται εκατοντάδες χιλιόμετρα ακόμη για να
φτάσεις να κινείσαι στο όριο, έστω με ένα αθώο Almera. Και πολλά περισσότερα για να μην
κάνεις λάθη στο γύρο των 5 χλμ. μιας παγωμένης λίμνης. Πόσο μάλλον σε ειδική των 30, και
μάλιστα υπό πίεση... Δεν είσαι, όμως, 25άρης με μέλλον, σαν το Γιωργάρα, ούτε «¶γγλος
ασθενής», σαν τους αντιπάλους του με τα 206, για να ασχολείσαι με τέτοια πράγματα. Οπότε,
χαλάλι η εμπειρία, κι ας έχασες το τελευταίο μάθημα στις γρήγορες ειδικές του Γιάιλο.
Όπου, σύμφωνα με το Νορβηγό διδάσκαλο (που δύσκολα ξεστομίζει καλή λέξη), ο Φιλιππίδης
πραγματικά έλαμψε. Είναι δυνατόν να μην αισθάνεσαι υπερήφανος, όταν ακούς κάτι τέτοιο για
τον καλό φίλο ―πλέον― και συμμαθητή σου στην πιο extreme σχολή οδηγών του κόσμου;_ Α. Τ.
ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΟΥ
1. Φρενάρεις μόνο με το αριστερό.
2. Στη στροφή χρειάζεσαι δύναμη (κινητήρα).
3. Δε στρίβεις υπερβολικά το τιμόνι.
4. Δε φρενάρεις μέσα στη στροφή.
5. Γρήγορη είσοδος ίσον κακή έξοδος.
6. Αργή είσοδος ίσον γρήγορη έξοδος!
7. Τα κρύα λάστιχα κρατούν καλύτερα.
8. Ελέγχεις πάντα την πίεση των ελαστικών.
9. Ρυθμίζεις πρώτα την εμπρός ανάρτηση.
10. Ο πάγος κρατά καλύτερα μετά από περάσματα.
ΠΟΣΟ ΚΟΣΤΙΖΕΙ;
Σχολή (4 ημέρες) 1.200 ευρώ
Ενοικίαση αυτοκινήτου/ελαστικά 2.100 ευρώ
Καύσιμα 300 ευρώ
Ξενοδοχείο/φαγητό (4 διανυκτ.) 750 ευρώ
Πάρκινγκ (3 νύχτες) 50 ευρώ
__________________________________
Σύνολο 4.400 ευρώ
Για να συμμετάσχετε στo Winter Rally School του Τζον Χόγκλαντ, επικοινωνήστε με την κ.
Βερούσκα Γεωργαντή (0044.771.1687396). Περισσότερες πληροφορίες στο
www.hauglandmotorsport.no
ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΟ
1. Φρενάρισμα: πάντα στην εξωτερική πλευρά της ευθείας, νωρίς και αποφασιστικά, με το
αριστερό πόδι, ώστε να μεταφερθεί πρόσφυση στη μούρη του αυτοκινήτου. Αφήνεις στιγμιαία
το γκάζι, χωρίς να σηκώνεις το δεξί πόδι από το πεντάλ.
2. Φινλανδικό φλικ: μειώνεις ελαφρά το φρενάρισμα και στρίβεις απότομα προς την αντίθετη
κατεύθυνση της στροφής, ώστε να αποσταθεροποιηθεί η ουρά του αυτοκινήτου.
3. Είσοδος: συνεχίζεις να φρενάρεις απαλά με το αριστερό και τοποθετείς το αυτοκίνητο με
αποφασιστικό ελιγμό προς το εσωτερικό της στροφής, κρατώντας ανοιχτή (αργή) γραμμή.
Κρατάς το δεξί πόδι στο γκάζι και στοχεύεις στην ιδανική κορυφή της στροφής.
4. Κορυφή: ελέγχεις με το τιμόνι, ώστε οι τροχοί να κοιτούν στην έξοδο της στροφής, και
πατάς γκάζι, προσέχοντας να μη σπινάρουν υπερβολικά οι τροχοί.
5. Έξοδος: ολοκληρώνεις ―αν χρειαστεί― τη διόρθωση με το τιμόνι κι επιταχύνεις με οριακό
σπινάρισμα, ελέγχοντας τους τροχούς με φρένο με το αριστερό.
6. Ευθεία: επιτάχυνση 100% μέχρι την επόμενη στροφή.