Pεπορτάζ - Xώροι Στάθμευσης
Aν η απόκτηση του πολυπόθητου «I.X.» έχει γίνει πλέον μια πιο εύκολη υπόθεση για τον
Έλληνα οδηγό, δε συμβαίνει το ίδιο και με την αναζήτηση χώρου στάθμευσης, έστω σε μη
ελεγχόμενες συνθήκες.
Kείμενο: Φαίη Xρυσοχόου
ΣTHN αναζήτηση μιας θέσης πάρκινγκ επιδίδονται καθημερινά οι οδηγοί της Αθήνας, καθώς οι
χώροι στάθμευσης τόσο στο κέντρο όσο και στην περιφέρεια είναι πλέον δυσεύρετοι.
Συνολικά, στην πρωτεύουσα λειτουργούν επί πληρωμή 13.000-15.000 θέσεις, όταν στις μελέτες
των ειδικών αναφέρεται ότι μόνο από το κέντρο λείπουν άλλες 15.000.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Συγκοινωνιολόγων, ο χρόνος που οι οδηγοί ψάχνουν για μια
θέση πάρκινγκ φτάνει κατά μέσο όρο στα 30 λεπτά, ενώ το 70% των θέσεων είναι στους
δρόμους και όχι σε ειδικά στεγασμένους χώρους. Η κατάσταση θα γίνει πιο δύσκολη για τους
οδηγούς στο μέλλον, καθώς ο στόλος των αυτοκινήτων αυξάνεται κατά 250.000 ετησίως και
μέχρι το 2010 ο δείκτης ιδιοκτησίας αναμένεται να φτάσει στα 600 αυτοκίνητα ανά 1.000
κατοίκους, από 420 που είναι σήμερα.
Την ίδια ώρα, στο εξωτερικό λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή των προβλημάτων στάθμευσης,
όπως, για παράδειγμα, στο Τόκιο, όπου για την αγορά αυτοκινήτου απαιτείται βεβαίωση από
το δήμο για ιδιόκτητο χώρο στάθμευσης, ή στο Λονδίνο, όπου ήδη λειτουργούν διόδια στο
κέντρο της πόλης.
Η συσσώρευση της στάθμευσης τις εργάσιμες ημέρες στον εσωτερικό Δακτύλιο της Αθήνας
εμφανίζει σημαντικές διακυμάνσεις. Από τα μεσάνυχτα έως τις επτά το πρωί σταθμεύουν
συνολικά 60.000 αυτοκίνητα, ενώ κατά το τρίωρο της αιχμής (10:00-13:00) εκτιμάται ότι
σταθμεύουν περίπου 100.000 αυτοκίνητα, εκ των οποίων τα 35.000 παρκάρουν παράνομα. Μελέτη
της «Αττικό Mετρό» έδειξε ότι, τις ώρες αιχμής, μεταξύ Συντάγματος και Ομόνοιας, μόνο ένα
στα έξι αυτοκίνητα είναι νόμιμα σταθμευμένο. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι το 40% των θέσεων
στάθμευσης στα όρια του Δακτυλίου είναι παράνομες, με αποτέλεσμα το 56% των δρόμων να
διαθέτουν μόνο μία ελεύθερη λωρίδα κυκλοφορίας, τη στιγμή που οι δρόμοι αυτής της
κατηγορίας αντιπροσωπεύουν μόλις το 11% του συνόλου.
Παράλληλα, όμως, το πρόβλημα της στάθμευσης έχει περιβαλλοντική διάσταση. Σύμφωνα με
μελέτη ειδικής ομάδας του Πολυτεχνείου, οι παράνομες σταθμεύσεις αυξάνουν τις εκπομπές
μονοξειδίου του άνθρακα κατά 33-77%, καθώς μεγιστοποιούν την κατανάλωση καυσίμων στα
οχήματα που εμποδίζονται. Για παράδειγμα, ένα αυτοκίνητο που είναι σταθμευμένο σε στάση
λεωφορείου αυξάνει το μποτιλιάρισμα κατά μήκος του δρόμου κατά περίπου 30%,
υπερδιπλασιάζοντας το χρόνο διέλευσης. Έτσι, διπλασιάζεται η κατανάλωση καυσίμων των
διερχόμενων οχημάτων και πενταπλασιάζονται οι εκπομπές μονοξειδίου του άνθρακα.
Τι προβλέπεται, όμως, τελικά για τις θέσεις πάρκινγκ;
Σχέδια επί χάρτου
Από το 1994 υπάρχουν οι οριστικές μελέτες υλοποίησης οκτώ σταθμών μετεπιβίβασης του μετρό
με 5.000 θέσεις. Η κατασκευή τους έχει εξαγγελθεί αρκετές φορές από τότε, ιδιαίτερα την
περίοδο 1999-2000, επ? ευκαιρία της λειτουργίας των δύο γραμμών.
Μέχρι σήμερα, ωστόσο, λειτουργούν δίπλα στους σταθμούς του μετρό μόνο τρία γκαράζ: στην
Εθνική ¶μυνα, στην Κατεχάκη και στο νοσοκομείο «Σωτηρία», συνολικής χωρητικότητας 700
θέσεων.
Με βάση τη μελέτη της «Αττικό Mετρό», που κόστισε 5.850.000 ευρώ, σχεδιάζεται να
κατασκευαστούν μέχρι τη άνοιξη του 2004 έξι νέοι σταθμοί μετεπιβίβασης στους σταθμούς
Συγγρού-Φιξ, Εθνική ¶μυνα, Κατεχάκη, Δουκίσσης Πλακεντίας, Χαλάνδρι και Κεραμικός. Aς
δούμε, όμως, μερικές λεπτομέρειες αυτής της μελέτης:
- Σταθμός Συγγρού-Φιξ
Οι εργασίες που ξεκίνησαν για την κατασκευή του μεγαλύτερου πάρκινγκ της πρωτεύουσας,
προϋπολογισμού 12,6 εκατ. ευρώ, έχουν «παγώσει» εδώ και τέσσερις μήνες, εξαιτίας
αρχαιολογικών ευρημάτων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να «πιάσουν» δουλειά οι σκαπάνες των
αρχαιολόγων, να «σβήσουν» οι μπουλντόζες και κανείς, πλέον, να μην είναι σίγουρος για το
εάν το έργο θα ολοκληρωθεί εντός χρονοδιαγράμματος, δηλαδή πριν από τους Oλυμπιακούς
Aγώνες. Ο σταθμός μετεπιβίβασης θα αποτελείται από έναν υπόγειο χώρο στάθμευσης έξι
ορόφων με 670 θέσεις και από ένα σταθμό μετεπιβίβασης προς τα λεωφορεία στο επίπεδο της
λεωφόρου Συγγρού. Ακόμη, προβλέπονται καταστήματα, πάρκο 2.300 τ.μ. και απευθείας
συνδέσεις με το σταθμό του μετρό (Συγγρού-Φιξ).
- Σταθμός Χαλάνδρι. Ο σταθμός πάρκινγκ στο Χαλάνδρι θα είναι ένας επίγειος χώρος
στάθμευσης χωρητικότητας 500 θέσεων. Έχει σχεδιαστεί εκατέρωθεν της λεωφόρου Δουκίσσης
Πλακεντίας στη θέση του σταθμού του μετρό και η δημοπράτησή του θα γίνει αμέσως μόλις
ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες απαλλοτριώσεις γύρω από το σταθμό.
- Σταθμός Κατεχάκη. Θα κατασκευαστεί κοντά στο στρατιωτικό νοσοκομείο και θα έχει
συνολική χωρητικότητα 250 θέσεις. Για την καλύτερη λειτουργία του, προβλέπεται η
κατασκευή πεζογέφυρας πάνω από τη Μεσογείων, που θα φέρει την υπογραφή του Iσπανού
αρχιτέκτονα Σαντιάγκο Καλατράβα και θα κοστίσει 4.140.000 ευρώ. Ο διαγωνισμός βρίσκεται
σε εξέλιξη, καθώς δώδεκα τεχνικές εταιρείες έχουν υποβάλει προσφορά και ο ανάδοχος, που
θα ολοκληρώσει το έργο σε 365 ημέρες από την υπογραφή της σύμβασης, αναμένεται να
αναδειχθεί εντός του Ιουνίου.
- Σταθμός Εθνική ¶μυνα. Ολοκληρώνονται οι εργασίες για την κατασκευή ενός υπαίθριου
πάρκινγκ κοντά στο χώρο στάθμευσης του Υπουργείου Μεταφορών, συνολικής χωρητικότητας 520
θέσεων.
- Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας. Πάρκινγκ δίπλα από τον τερματικό σταθμό Δουκίσσης
Πλακεντίας. Σε πρώτη φάση, προβλέπεται επίγειος χώρος στάθμευσης με 640 θέσεις.
- Σταθμός Κεραμικός. Προβλέπεται η αξιοποίηση του πρώην σταθμού του μετρό στον Κεραμικό,
με τη μετατροπή της υπάρχουσας υποδομής σε χώρο στάθμευσης 280 θέσεων.
Στελέχη του ΥΠΕΧΩΔΕ τονίζουν ότι προωθείται η κατασκευή χώρων στάθμευσης κοντά και σε
άλλους σταθμούς του μετρό, όπως στο Πολεμικό Μουσείο, στην πλατεία Αιγύπτου, στη
Γυμναστική Ακαδημία, στη διασταύρωση των οδών Μιχαλακοπούλου και Διοχάρους (πίσω από το
ξενοδοχείο Hilton), καθώς και στο ύψος της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου στο Περιστέρι,
για την εξυπηρέτηση του ομώνυμου σταθμού. Οι χώροι αυτοί προγραμματίζεται να
κατασκευαστούν με την πλήρη ή μερική συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση
κι εκμετάλλευσή τους.
Η κατασκευή, πάντως, και η λειτουργία πάρκινγκ στο Λεκανοπέδιο αποτελεί πεδίο
αντιπαράθεσης μεταξύ δήμων, πολιτών, ιδιωτικών φορέων και κράτους. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα αποτελεί η κατασκευή του πάρκινγκ στην πλατεία Κολωνακίου, που τελικά δεν
έγινε ποτέ.
Στις 7 Ιουλίου του 1999 αναρτήθηκε η πινακίδα του έργου, ενώ στις 4 Δεκεμβρίου του 2000
αποφασίστηκε η ματαίωσή του, λόγω έντονης αντίδρασης των κατοίκων, οι οποίοι προσέφυγαν
στο ΣτΕ, ισχυριζόμενοι ότι τα έργα θα προκαλέσουν αναστάτωση. Η κοινοπραξία των ελληνικών
εταιρειών που είχε αναλάβει την κατασκευή του γκαράζ με αυτοχρηματοδότηση ζήτησε, τελικά,
και κέρδισε, ως αντάλλαγμα, την κατασκευή του πάρκινγκ στη οδό Ριζάρη, πίσω από το
Πολεμικό Μουσείο.
Από τον Ιούνιο του 2002 ξεκίνησε, για να ολοκληρωθεί μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2004, η
κατασκευή τριών γκαράζ (Ριζάρη, Κάνιγγος, Παίδων), συνολικής χωρητικότητας 1.600 θέσεων,
με σύμβαση παραχώρησης κι εκμετάλλευση για τριάντα χρόνια. Μετά το 2004, λόγω των δικτύων
που βρέθηκαν, μετατοπίζεται, τελικά, η κατασκευή του πάρκινγκ, χωρητικότητας 400 θέσεων,
στην πλατεία Αιγύπτου. Υπόγειο γκαράζ με αυτοεξυπηρέτηση και σύστημα καθοδήγησης και
αυτόματου ελέγχου εισόδων-εξόδων σχεδιάζεται και στην οδό Μουστοξύδη (στη Σχολή
Ευελπίδων). Ακόμη, έχουν δημοπρατηθεί δύο σταθμοί πάρκινγκ 1.150 θέσεων στην Αττική, στην
πλατεία του πρώτου Νεκροταφείου και στη Δημητρακοπούλου στην Καλλιθέα. Στα τέλη του 2004
θα έχουν κατασκευαστεί νέοι χώροι στάθμευσης και στο Περιστέρι (¶γιος Αντώνιος και
πλατεία Δημοκρατίας), συνολικής χωρητικότητας 750 θέσεων. Χώροι στάθμευσης σχεδιάζονται
και για τον Πειραιά, όπου ο δήμαρχος ζήτησε εγγράφως κι έγινε αποδεκτό να επιλέξει ο
ίδιος τους χώρους, που θα κατασκευαστούν με σύμβαση παραχώρησης.
Στη Θεσσαλονίκη ετοιμάζονται δύο εργολαβίες για την κατασκευή γκαράζ 1.100 θέσεων στο
Ιπποκράτειο Νοσοκομείο και στο Μέγαρο Μουσικής.
Όσο μια γκαρσονιέρα!
Η θέση σε πάρκινγκ δεν είναι μόνο δύσκολη, είναι και μια πολύ δαπανηρή υπόθεση.
Ενοικιάζονται όσο μια γκαρσονιέρα και πωλούνται σε τιμές που ξεπερνούν την αγορά ενός
ακριβού αυτοκίνητου. Ένα γκαράζ στο Κολωνάκι μπορεί να κοστίσει ακόμη και 47.000 ευρώ,
στο κέντρο της Πάτρας 44.000 ευρώ και στη Θεσσαλονίκη 23.500 ευρώ.
Στο κέντρο της Αθήνας το ενοίκιο μιας θέσης πάρκινγκ κυμαίνεται στα 150 ευρώ μηνιαίως,
στην περιοχή του Κολωνακίου στα 200 ευρώ, ενώ από 75 έως 120 ευρώ κυμαίνεται το μηνιαίο
κόστος για χώρο στάθμευσης στα προάστια. Οι τιμές εισόδου στα πάρκινγκ της Αθήνας για
ολιγόωρη στάθμευση είναι «τσουχτερές». Κυμαίνονται μεταξύ 5 και 7 ευρώ, ενώ η επιπλέον
χρέωση για κάθε ώρα κυμαίνεται από 50-70 λεπτά. Στο Κολωνάκι υπάρχουν περιπτώσεις που η
είσοδος φτάνει και τα 12 ευρώ.
Την ίδια στιγμή, στη Ρώμη, στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, αλλά και στο Βερολίνο, η τιμή
εισόδου είναι 2-3 ευρώ, ενώ 0,50-0,70 ευρώ επιπλέον είναι η χρέωση για κάθε ώρα.
Υπολογίζεται ότι στην Αθήνα το κόστος πάρκινγκ για τον οδηγό είναι το ίδιο με το
αντίστοιχο στο Λονδίνο, αφού στη βρετανική πρωτεύουσα η είσοδος σε χώρο στάθμευσης
κοστίζει από 7-10 στερλίνες.
Και ενώ τα ιδιωτικά πάρκινγκ στη χώρα προσφέρουν ακριβά την εξυπηρέτηση φύλαξης των
οχημάτων, τίθεται πλέον και θέμα να πληρώνεται εισιτήριο και για τη στάθμευση στα
πάρκινγκ του μετρό, που μέχρι και σήμερα είναι δωρεάν.
Eν όψει των Oλυμπιακών Aγώνων
Χώρους στάθμευσης των αυτοκινήτων και μετεπιβίβασης στα μέσα μαζικής μεταφοράς που θα
χρησιμοποιηθούν τις ημέρες διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων αναζητά η οργανωτική επιτροπή
του «Αθήνα 2004». Ήδη έχουν εντοπιστεί πενήντα εκτάσεις πολύ κοντά στις αθλητικές
εγκαταστάσεις, χωρητικότητας 45.000-70.000 θέσεων. Σε πρώτη φάση, έχουν προκριθεί οι
δεκαεπτά χώροι που ανήκουν στο Δημόσιο και μπορούν να εξυπηρετήσουν 29.120 οχήματα, καθώς
και δεκαεννέα ιδιωτικοί, χωρητικότητας 39.000 οχημάτων. Η δυσκολία αναζήτησης χώρων για
στάθμευση αποκαλύπτεται από τους αριθμούς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα χρειαστεί να
εξασφαλιστούν 1.000.000 τ.μ. στις πύλες εισόδου της πόλης για να εξυπηρετηθούν 41.000
αυτοκίνητα. Δίπλα στις αθλητικές εγκαταστάσεις θα απαιτηθούν επιπλέον 1.400.000 τ.μ. για
55.000 αυτοκίνητα. Χρειάζεται, λοιπόν, να βρεθεί άμεσα ο τρόπος για να σταθμεύει όλος
αυτός ο στόλος των αυτοκινήτων, προκειμένου οι οδηγοί, χωρίς να ταλαιπωρούνται και να
«χρυσοπληρώνουν» τις υπηρεσίες στάθμευσης, να παρκάρουν σε ασφαλή χώρο και να
χρησιμοποιούν για τις μετακινήσεις τους τις αστικές συγκοινωνίες.
Σταθμεύοντας στο «Eλ. Bενιζέλος»
Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) διαθέτει 4.700 θέσεις στάθμευσης μικρής και μεγάλης
διάρκειας. Οι χώροι στάθμευσης βρίσκονται μπροστά από το κεντρικό κτιρίο (Ρ1, Ρ2) και,
παράλληλα, από αυτό της Αττικής Οδού (Ρ3). Οι εγκαταστάσεις στάθμευσης περιλαμβάνουν
αυτοματοποιημένο σύστημα πληρωμής, καθώς επίσης σύστημα μεταβλητής σήμανσης, που παρέχει
συνεχώς πληροφορίες για τις κενές θέσεις στους χώρους στάθμευσης. Ιδιαίτερη προσοχή έχει
δοθεί στους επιβάτες με ειδικές ανάγκες, για τους οποίους έχουν δημιουργηθεί θέσεις
στάθμευσης μπροστά στο κτίριο του κεντρικού αεροσταθμού.
Εάν σκοπεύετε να σταθμεύσετε για λιγότερες από 4 ώρες στο αεροδρόμιο, χρησιμοποιήστε τους
χώρους στάθμευσης μικρής διάρκειας, Ρ1 και Ρ2. Η συνολική χρέωση είναι 2,90 ευρώ για την
πρώτη ώρα και 2,1 ευρώ για κάθε επόμενη ώρα. H επιπλέον επιβάρυνση πέραν των 24 ωρών
είναι 25,50 ευρώ ανά ημέρα. Εάν σκοπεύετε να παραμείνετε για πάνω από 4 ώρες ή και για
μερικές ημέρες, χρησιμοποιήστε το χώρο στάθμευσης μακράς διάρκειας, Ρ3. Τα λεωφορεία του
πάρκινγκ, με τακτικά δρομολόγια και έξι στάσεις στο Ρ3, σας μεταφέρουν στο επίπεδο
αναχωρήσεων του κεντρικού αεροσταθμού σε περίπου 5 λεπτά, διασφαλίζοντας γρήγορη κι
εύκολη μετακίνηση από και προς το Ρ3. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη γέφυρα
πεζών, που σας οδηγεί από και προς το Ρ3 σε περίπου 10 λεπτά.
Η συνολική χρέωση είναι 10 ευρώ ημερησίως, ενώ, αν αφήσετε για 20 λεπτά το αυτοκίνητό
σας, το πάρκινγκ είναι δωρεάν.
Πάρκινγκ εκτός Αθηνών...
Μάχη για μια θέση στάθμευσης δίνουν οι οδηγοί και στην περιφέρεια.
Iδιαίτερα έντονο είναι το πρόβλημα στάθμευσης που αντιμετωπίζει το ευρύτερο πολεοδομικό
συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, όπου, σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους, τουλάχιστον 50.000
αυτοκίνητα σταθμεύουν παράνομα, ενώ το κόστος για μια νόμιμη θέση στάθμευσης θεωρείται
ιδιαίτερα υψηλό. Το μέσο κόστος αγοράς μιας θέσης πάρκινγκ κυμαίνεται γύρω στα 13.000
ευρώ, ενώ για ενοικίαση οι οδηγοί καλούνται να πληρώσουν από 100 ως 150 ευρώ μηνιαίως.
Μεγάλο πρόβλημα στάθμευσης έχουν και τα Ιωάννινα, που είναι η δεύτερη πόλη μετά το Μιλάνο
στην Eυρώπη με τόσο υψηλή αναλογία οχημάτων ανά κάτοικο. Στην Πάτρα το κόστος στα
υπαίθρια πάρκινγκ φτάνει στα 125 ευρώ το μήνα, ενώ στο Ηράκλειο η μόνιμη θέση κοστίζει
100 ευρώ.
Tο απογοητευτικό της υπόθεσης είναι ότι, αντί τα προβλήματα της Aθήνας να συντελούν στην
πρόληψη ανάλογων φαινομένων στις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις, οι τελευταίες, με μαθηματική
ακρίβεια, ακολουθούν το λανθασμένο σχεδιασμό της πρωτεύουσας._Φ.X.
Η γνώμη του... ειδικού
«Η δημιουργία χώρων στάθμευσης στην Αθήνα είναι απαραίτητη. Όμως, πριν την εξαγγελία
τους, χρειάζεται να μελετάται ο απαιτούμενος αριθμός, η χωροθέτηση των σταθμών και ο
τρόπος λειτουργίας τους, ο σκοπός, δηλαδή, της ύπαρξής τους. Οι τιμές στα πάρκινγκ της
Αθήνας είναι σήμερα υψηλές. Την ίδια στιγμή, η ελεγχόμενη στάθμευση είναι ανύπαρκτη, με
αποτέλεσμα τα πάρκινγκ να παραμένουν άδεια, αφού οι οδηγοί προτιμούν να σταθμεύουν
παράνομα. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη η δημιουργία οργανωμένων σταθμών μετεπιβίβασης
στους τερματικούς σταθμούς του μετρό, αλλά κι εκεί όπου συγκλίνουν οι μεγάλοι οδικοί
άξονες. Στην Ελλάδα παρατηρείται πλήρης απουσία αποτελεσματικής πολιτικής στάθμευσης,
όταν είναι περισσότερο από αναγκαία η εφαρμογή αποτελεσματικού συστήματος ελεγχόμενης
στάθμευσης και η δημιουργία υπόγειων σταθμών αυτοκινήτων στις κεντρικές περιοχές των
δήμων, με διασφάλιση της σχεδόν αποκλειστικής χρήσης τους από τους κατοίκους. Τα πάρκινγκ
που σχεδιάζονται σήμερα στην Αθήνα, όπως στην πλατεία Κάνιγγος, είναι λάθος, γιατί θα
προσελκύσουν, εκτός από τα αυτοκίνητα των κατοίκων, και τα οχήματα των επισκεπτών».
Γιώργος Γιαννής
Συγκοινωνιολόγος, λέκτορας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ
=======
Αθήνα - Χώροι πάρκινγκ
Δημοπράτηση: τέλη 2003
Πλατεία Κύπρου - Καλλιθέα (500 θέσεις)
Γενικό Κρατικό Αθηνών (600 θέσεις)
Γυμναστική Ακαδημία - Δάφνη (300 θέσεις)
Πλατεία Κουντουριώτη - Κουκάκι (300 θέσεις)
Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής (500 θέσεις)
* Για την κατασκευή των πάρκινγκ, είναι αναγκαίες οι περιβαλλοντικές και κυκλοφοριακές
μελέτες, καθώς και οι έρευνες για τη δυνατότητα κατασκευής γκαράζ σε κάθε περιοχή.
Κόστος πάρκινγκ
Εντός-Εκτός
ΑΝΑ ΜΗΝΑ
Λονδίνο έως 674 ευρώ
Νέα Υόρκη έως 460 ευρώ
Αθήνα έως 155 ευρώ
¶μστερνταμ έως 155 ευρώ
Παρίσι έως 145 ευρώ
Πάτρα έως 130 ευρώ