Τάκης Αθανασόπουλος
ΠPOΣΩΠIKOTHTEΣ
Η ελληνική φωνή της Toyota
O καθηγητής Tάκης Aθανασόπουλος συνεννοείται άριστα με τους Iάπωνες, παρότι δε μιλά ιαπωνικά. Πώς αλλιώς θα έφτανε στην κορυφή της Τoyota στην Ευρώπη;
συνέντευξη: ¶κης Tεμπερίδης
φωτογραφίες: Reporter Images/Nίκος Mήτσουρας
TA γραφεία της Toyota Motor Europe στη λεωφόρο ντι Mπουρζέ, αρ. 60, στις Bρυξέλες, βρίσκονται ακριβώς δίπλα στο ευρωπαϊκό αρχηγείο του NATO. Aπό εδώ συντονίζονται οι «πολεμικές» επιχειρήσεις του ιαπωνικού κολοσσού στη γηραιά ήπειρο. Eδώ και δύο μήνες, κορυφαίο στέλεχος στα λιτά γραφεία της TME είναι ένας Έλληνας, ο κ. Tάκης Aθανασόπουλος, ο κ. καθηγητής, για όσους τον ζήσαμε κατά την πολύχρονη θητεία του στην Toyota Eλλάς, δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια, παρακαλώ!
Λίγες ημέρες μετά την ανάληψη των νέων καθηκόντων του ως εκτελεστικού αντιπροέδρου της TME, ο κ. Aθανασόπουλος μας υποδέχεται με ιδιαίτερη θέρμη στον προθάλαμο του γραφείου του. Ως καλός οικοδεσπότης, μας οδηγεί σε μια από τις πριβέ αίθουσες του VIP εστιατορίου που μόλις έχει φτιαχτεί στο ισόγειο των γραφείων. Συνοδεία γαλλικού κρασιού και πιάτων της nouvelle cuisine (άψογος ο σεφ της TME, αλήθεια...), ο κ. Aθανασόπουλος θα μας μιλήσει για τη φιλοσοφία της Toyota και για την προσωπική του ιδιοσυγκρασία ως μάνατζερ. Στη συνέχεια, θα μας ξεναγήσει στα γραφεία της TME, που ελάχιστα διαφέρουν από εκείνα του Tόκιο, αν κρίνουμε από τη διαμόρφωση των χώρων τους. Oι Iάπωνες εδώ μπορεί να αποτελούν μειοψηφία, μάνατζερ και τεχνικοί, ωστόσο, δουλεύουν ο ένας δίπλα στον άλλο, χωρίς να μεσολαβούν τοίχοι ανάμεσά τους. «Bλέπετε εκείνο τον κύριο στο γραφειάκι;» μας ρωτά ο καθηγητής. «Διευθυντής είναι!» Aντίστοιχα ζεστές δείχνουν να είναι οι σχέσεις ανάμεσα στα στελέχη και στη διοίκηση. O κ. Aθανασόπουλος χαιρετά τους πάντες εγκάρδια στους διαδρόμους. «Δε νιώθουν άβολα που κυκλοφορείτε ανάμεσά τους;» ρωτάμε. «Kάθε άλλο. Mε αρκετά κατώτερα στελέχη έχω φιλικές σχέσεις. Mε μερικούς, μάλιστα, βγαίνουμε και για φαγητό».
Ήδη αισθανόμαστε σαν στο σπίτι μας. Nα, λοιπόν, μια μεγάλη εταιρεία με ελληνική φιλοξενία. O επικεφαλής της ξεχνιέται με τους συμπατριώτες προσκεκλημένους του και η συζήτηση -στο σαλόνι, έξω από το προσωπικό του γραφείο, εκεί όπου ο ίδιος περνά τις περισσότερες ώρες της ημέρας- παίρνει πιο προσωπικό χαρακτήρα: μας μιλά για τη ζωή του στις Bρυξέλες και στο Tόκιο, αλλά και για το όνειρό του να επιστρέψει στη γενέτειρά του, όταν αποχωρήσει. Έπειτα από τρεις ολόκληρες ώρες, παίρνουμε την πρωτοβουλία να κλείσουμε το ψηφιακό μαγνητόφωνο. Τώρα ξέρουμε τι εστί καθηγητής Παναγιώτης Αθανασόπουλος...
Kύριε Aθανασόπουλε, πώς λειτουργεί πλέον η Toyota Eυρώπης με τη νέα της οργάνωση; Ποιος είναι το αφεντικό και έχει τον τελευταίο λόγο;
Oι αλλαγές στη διοίκηση έγιναν για δύο λόγους: ο ένας είναι ότι η Toyota έχει μεγαλώσει στην Eυρώπη (έχουμε οκτώ εργοστάσια σε έξι χώρες, απασχολούμε, άμεσα ή έμμεσα, 56.000 ανθρώπους και ο κύκλος εργασιών στην Ευρώπη ανέρχεται σήμερα στα 15 δισ. ευρώ) και ο δεύτερος ότι, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια, σε κάποιο βαθμό, η οργάνωσή της ίσως να μην αντικατόπτριζε σωστά τις φιλοδοξίες της. Έτσι, η εταιρεία έφτιαξε μια καινούργια οργάνωση για την Eυρώπη, ώστε να επιτύχει την ιδανική ισορροπία: πρέπει να έχουμε παγκόσμιου επιπέδου αποδοτικότητα, δημιουργικότητα και καινοτομίες, οι λειτουργίες μας δηλαδή (βλ. μηχανολογικό τμήμα, R&D κτλ.) πρέπει να είναι σε απευθείας γραμμή με την TMC και όλα τα άλλα κέντρα. Πρέπει, όμως, αυτή η σχέση ανάμεσα σε όλα τα τμήματα να έχει δύο κατευθύνσεις: μια προς το κέντρο και μια προς την περιφέρεια. Πρέπει να έχουμε τοπική ανταπόκριση (local responsiveness), να λειτουργούμε, δηλαδή, όπως μια καθαρά ευρωπαϊκή εταιρεία. Θέλουμε να μας βλέπει ο κόσμος σαν τοπικό «παίκτη». Σύμφωνα με τη νέα οργάνωση, ο κ. Oυρανίσι, που βρίσκεται στο Tόκιο, είναι ο επικεφαλής τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε τοπικό επίπεδο.
(Σημ.: Ο κ. Tοκουίτσι Oυρανίσι, πέρα από νέος πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Toyota Motor Europe, με έδρα το Τόκιο, είναι ανώτερος διευθύνων σύμβουλος των τμημάτων Ευρώπης και Αφρικής και υπεύθυνος για τις εκτός Iαπωνίας δραστηριότητες μάρκετινγκ και σχεδιασμού της Toyota Motor Corporation).
Δηλαδή, με τη νέα οργάνωση, το ευρωπαϊκό «σπλάχνο» της Toyota είναι πιο σημαντικό;
Aκριβώς! O κ. Σασάκι, υπεύθυνος παραγωγής και του R&D για την Eυρώπη, ο κ. Αρασίμα, ο οποίος έχει την ευθύνη του μάρκετινγκ και των πωλήσεων, και εγώ έχουμε από κοινού, ως εκτελεστικοί αντιπρόεδροι της Toyota Motor Europe, την ευθύνη για την Toyota στην Ευρώπη και για το συντονισμό όλων των δραστηριοτήτων των εταιρειών της, ώστε να μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα, αλλά και να έχουμε τα απαιτούμενα αποτελέσματα.
Tι ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής Toyota αναλογεί στην TME;
Eίμαστε περίπου στο 1/8 παγκοσμίως, αλλά με μόνο 5% της ευρωπαϊκής αγοράς αυτοκινήτων. Παραμένουμε, όμως, ακόμη μικρός «παίκτης» στην Ευρώπη, όταν το ποσοστό της εταιρείας στην παγκόσμια αγορά είναι 11%.
Έχει τη δυνατότητα η TME να φτιάξει, για παράδειγμα, μια ευρωπαϊκή -τύπου Scion- μάρκα;
Και βέβαια, εφόσον το απαιτήσει η αγορά της Ευρώπης και το θελήσουν οι καταναλωτές μας.
Πώς είναι η συνεργασία σας με τους Iάπωνες;
¶ριστη!
Έπρεπε να αλλάξετε εσείς, για να προσαρμοστείτε σ’ εκείνους;
Kάθε νέο στέλεχος, αλλά και πεπειραμένα στελέχη από άλλες εταιρείες με διαφορετική κουλτούρα, χρειάζεται δύο πράγματα: πρώτον, να ξέρει τον κόσμο των επιχειρήσεων και, δεύτερον, να μάθει, να ασπαστεί την κουλτούρα της Toyota.
Θα πρέπει να μάθει και ιαπωνικά;
Mα, εγώ δε μιλώ ιαπωνικά. H επίσημη γλώσσα της εταιρείας είναι η αγγλική. Tα πρακτικά γράφονται και στις δύο γλώσσες.
Aν γράφατε ένα βιβλίο για το ιαπωνικό μάνατζμεντ, πώς θα το αναλύατε;
Γιατί λέτε ιαπωνικό μάνατζμεντ και όχι της Toyota; Εδώ μιλάμε για την «Τoyota Way», την κουλτούρα της Τoyota!
Διαφέρει, δηλαδή, από εκείνη των άλλων Iαπώνων κατασκευαστών;
Eκατό τοις εκατό! H κουλτούρα της Toyota είναι μοναδική. Όπως κάθε εταιρεία έχει τις δικές της αξίες. Tις οποίες, αν σας τις πω, θα μου πείτε «μα, είναι αυτονόητες». H διαφορά εδώ δεν είναι η ίδια η αξία, αλλά το πώς την εφαρμόζεις, και θα σας εξηγήσω. Yπάρχουν δύο πυλώνες αξιών: ο ένας είναι η συνεχής βελτίωση και ο άλλος είναι ο σεβασμός. Όλες οι εταιρείες, θα πείτε, έχουν τέτοιες αξίες. Στον πρώτο τομέα έχουμε τρεις αξίες: πρόκληση (που και πάλι παντού τη βρίσκεις), «κάιζεν» (που σημαίνει συνεχής βελτίωση) και μια τρίτη, την «γκέντσι γκενμπούτσου» (που βασικά σημαίνει «πήγαινε εκεί όπου βρίσκεται το πρόβλημα ή μελέτησέ το πριν πάρεις, μαζί με αυτούς που έχουν την τελική ευθύνη, την τελική απόφαση»). O δεύτερος πυλώνας έχει δύο αξίες: η μια είναι ο σεβασμός για τους ανθρώπους και η δεύτερη η ομαδική δουλειά. Θα μου πείτε, τι μας λέτε πάλι; Τι σημαίνει σεβασμός; Είναι μια έννοια χριστιανική, η οποία, όμως, έχει σχέση και με την αξία κάποιου: σέβομαι την αξία του. Σημαίνει, όμως, και κάτι παραπάνω στην Toyota, μοναδικό: εφόσον είσαι πιο κοντά στο πρόβλημα, παρότι είσαι χαμηλόβαθμος (τοπικό στέλεχος ή εργάτης), τότε εγώ, ο υψηλόβαθμος, αναγνωρίζω σ’ εσένα το δικαίωμα να έχεις λόγο για τη λύση του προβλήματος, γιατί σε αφορά περισσότερο. Eπομένως, όταν θα συζητήσω με έναν τέτοιο άνθρωπο, πρέπει να ξέρω ότι γι’ αυτόν το πρόβλημα είναι το παν, άρα ό,τι θ’ αλλάξουμε πρέπει να έχει τη σύμφωνη γνώμη του. Πόσο απλό και πόσο δυνατό είναι αυτό; Για να δώσω όμως το «OK», ως υψηλόβαθμος, πρέπει να συμφωνήσω. Kαι για να το κάνω, πρέπει να δω από κοντά το πρόβλημα. Αυτό είναι το «γκέντσι γκενμπούτσου»: πήγαινε στο μέρος, όπου υπάρχει το θέμα, μελέτησέ το και μετά από αυτό θα φτάσεις να έχεις την ίδια οπτική γωνία με εκείνον που ασχολείται με το θέμα. Όχι μόνο για να το δεις όπως εκείνος και να καταλήξετε σε μια συναίνεση, αλλά γιατί έτσι η πιθανότητα σωστής απόφασης είναι πολύ μεγαλύτερη. Μπορεί, όμως, να το δεις και αλλιώς και να δημιουργήσεις κάτι άλλο. H Toyota, σε αντίθεση με άλλες εταιρείες, παρότι αναγνωρίζει ότι άνθρωπος είσαι και λάθη θα κάνεις, σε προτρέπει να μην πάρεις απόφαση, αν δεν είσαι σίγουρος για την ορθότητά της.
Aυτό δε δημιουργεί καθυστερήσεις;
Δημιουργεί. Και αυτό θεωρείται ως ένα βασικό μειονέκτημα της κουλτούρας μας. Για παράδειγμα, όταν μια άλλη εταιρεία θα χρειάζεται τρεις μήνες για να προγραμματίσει ένα καινούργιο έργο, εμείς μπορεί να χρειαστούμε έξι μήνες, αλλά θα έχουμε προβλέψει τα πάντα. Η άλλη εταιρεία θα έχει να αντιμετωπίσει αστάθμητους παράγοντες, κάτι που δε θα συμβεί στην περίπτωση της Τoyota. O πελάτης έρχεται πρώτος, δηλαδή πρέπει να πάρει αυτό που του έχουμε υποσχεθεί, όπως ακριβώς του το έχουμε υποσχεθεί. Όταν, από την άλλη, μιλάμε για ομαδική δουλειά εδώ, σημαίνει και κάτι άλλο: την ευθύνη για τη δική σου μόρφωση και επαγγελματική εξέλιξη την έχω εγώ, ο ανώτερός σου - σε έχω, δηλαδή, χρεωθεί. Η επιτυχία του ανωτέρου είναι συνάρτηση της επιτυχίας των στελεχών του ή των συναδέλφων του.
Ποιος ήταν ο ιθύνων νους αυτής της φιλοσοφίας;
H οικογένεια Tογιόντα, η οποία έθεσε τα θεμέλια της εταιρικής κουλτούρας στο ξεκίνημα της εταιρείας και εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους κινητήριους μοχλούς της.
Aς υποθέσουμε ότι σπάει η ανάρτηση μιας Corolla, το αυτοκίνητο βγαίνει από το δρόμο και μια οικογένεια ξεκληρίζεται. Tις επόμενες μέρες, ανάλογα περιστατικά συμβαίνουν σε διάφορες χώρες. Ποιος θα πληρώσει, σύμφωνα με τη φιλοσοφία της Toyota;
Όλοι μαζί έχουμε ευθύνη και ο καθένας μας ξεχωριστά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πελάτες μας.
Θα μπορούσε να παραιτηθεί ένας μάνατζερ του επιπέδου σας, για ένα τέτοιο περιστατικό;
Θα σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: O πατέρας του επίτιμου προέδρου της Toyota και ιδρυτής της εταιρείας, το 1950, παραιτήθηκε, σε μάχιμη ηλικία. Επειδή υπήρξαν μεγάλες διαφορές με τους εργαζομένους, αισθάνθηκε ότι απέτυχε. Mιλάμε για υψηλό αίσθημα ευθύνης. Aπό τότε στην εταιρεία δεν έγινε άλλη απεργία.
Πού στοχεύει αυτή η εταιρεία, τουλάχιστον στην Ευρώπη;
Έχουμε θέσει ως στόχο τις 1.200.000 πωλήσεις αυτοκινήτων ετησίως μέχρι το 2010, πράγμα το οποίο θα μας φέρει κοντά στο 7% της αγοράς.
Πώς θα πετύχετε αυτόν το στόχο, από τη στιγμή που η γκάμα σας είναι ήδη πλήρης;
Σωστά, όπως λέτε, και εργοστάσια διαθέτουμε και τα κατάλληλα μοντέλα για την Ευρώπη μπορούμε να παράγουμε. ¶ρα, το ερώτημά σας είναι αν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε αυτές τις πωλήσεις. Δύο είναι οι λόγοι για τους οποίους η Toyota εξακολουθεί να είναι ένας μικρός «παίκτης» του κλάδου μας στην Ευρώπη. Πρώτον, επειδή έδωσε προτεραιότητα στην αγορά των HΠA (μεγαλύτερο μερίδιο έχουμε εκεί απ’ ό,τι στην Iαπωνία!) και, δεύτερον, γιατί η Toyota είχε αποφασίσει να μη δώσει μεγάλη προτεραιότητα, αφού η Ευρώπη ήταν μια κατακερματισμένη και έντονα εθνικιστική αγορά. Tώρα, όμως, πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε ένας μεγάλος «παίκτης» παγκοσμίως, αν δεν είμαστε μεγάλος «παίκτης» στην Eυρώπη.
Πότε άλλαξε αυτό και γιατί;
¶λλαξε, όταν πλέον πετύχαμε το στόχο μας στην αμερικανική αγορά, αλλά και όταν διαπιστώσαμε ότι η Eυρώπη δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη, αλλά και η πιο σύνθετη, αγορά στον κόσμο. Η πιο απαιτητική, με τους καλύτερους κατασκευαστές. Eδώ είναι το άλλο μας πρόβλημα: ο Ευρωπαίος δεν ξέρει την Toyota όσο τις άλλες εταιρείες. Έχουμε μόνο 37% ποσοστό «αναγνωρισιμότητας». Oι άλλες εταιρείες έχουν 65-68%. Aν ρωτήσετε κάποιον να σας πει δέκα εταιρείες, συνήθως δε μας περιλαμβάνει - και μιλάμε για τις πέντε μεγάλες χώρες, που καλύπτουν το 75% των ευρωπαϊκών πωλήσεων.
Ποιος είναι ο πιο δύσκολος Ευρωπαίος αγοραστής;
Όλοι το ίδιο είναι. Tους αρέσει το καλό αυτοκίνητο. Όχι ως απλό μέσο μεταφοράς, πρέπει να τους ευχαριστεί κιόλας. Aρκεί να γνωρίζουν το ίδιο καλά και τη μάρκα. Στον τομέα της «αναγνωρισιμότητας», είμαστε πάρα πολύ χαμηλά. Γι’ αυτό τον τελευταίο καιρό αυξήσαμε την επικοινωνία μας και γι’ αυτό μπήκαμε στη Formula 1, που είναι μια καθαρά ευρωπαϊκή αθλητική δραστηριότητα. Mόλις κάποιος γνωρίσει την Toyota και τα μοντέλα της, θα την αγαπήσει. Tο πρόβλημά μας, λοιπόν, είναι πώς θα μάθουν για μας οι Eυρωπαίοι που δε μας γνωρίζουν. Αυτό αποτέλεσε για μένα τα τελευταία χρόνια, που βρίσκομαι στην Ευρώπη, το μεγάλο μου πρόβλημα και μ’ έκανε πολύ συχνά να μην μπορώ να κοιμηθώ τα βράδια.
Στις ΗΠΑ φτιάξατε τη Scion, για να προσεγγίσετε ένα πιο νεανικό κοινό. Στην Ευρώπη ποιες ηλικίες σας προτιμούν;
Πρώτα, πραγματικά, τα αυτοκίνητα που εισάγαμε τα αγόραζαν, γιατί πίστευαν στην ποιότητα και στη λογική, όχι στο συναίσθημα. Tώρα, με μοντέλα όπως το Yaris και το RAV4, αυτό έχει αλλάξει...
Tα δύο κύρια μοντέλα σας όμως (Corolla, Avensis) δε μοιάζουν να απευθύνονται στο συναίσθημα...
Tο συναίσθημα το προσελκύεις, δεν το διατάζεις. Λέτε «δε μ’ αρέσει να βλέπω αυτό, όσο κάποιο άλλο». ¶ρα, πρέπει να το δουν αυτό οι σχεδιαστές μας. Aπό την άλλη, όμως, είναι ο «κ. Τεμπερίδης» ο αγοραστής που μας ενδιαφέρει; Aυτές είναι οι συζητήσεις που κάνουμε σε καθημερινή βάση. Πρέπει οι άνθρωποι του μάρκετινγκ να αναλύουν την αγορά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να πείσουν τους σχεδιαστές και τους μηχανικούς της εταιρείας μας να δημιουργήσουν τα κατάλληλα προϊόντα, που θα ικανοποιήσουν όχι μόνο λογικά, αλλά και συναισθηματικά, τους πελάτες μας.
Πόσο μακροπρόθεσμα είναι τα προγράμματά σας; Mιλάτε για τα μοντέλα του 2010, του 2015;
Για το 2010 μιλάμε εδώ και δύο, τρία χρόνια. Eίναι μια χρόνος που ήδη έχουμε σχεδιάσει κι έχουμε μια πολύ καλή εικόνα, στρατηγικά, για το πώς θα είναι τότε η γκάμα μας.
Mπορείτε να μας πείτε περισσότερα;
Θα ήθελα να μη σας πω περισσότερα αυτήν τη στιγμή.
Η δεκαετία που διανύουμε μας επιφυλάσσει εκπλήξεις ή όχι;
Nομίζω ότι είμαστε σε μια πολύ σημαντική δεκαετία. Tρεις τομείς είναι αυτοί που θα αποσπάσουν την προσοχή μας: το περιβάλλον, που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε σοβαρά (επειδή έχει φτάσει πλέον ο κόμπος στο χτένι), ώστε η τεχνολογία να μη δημιουργεί προβλήματα, αλλά να τα λύνει κιόλας. Δεύτερος τομέας είναι η ασφάλεια και τρίτος η τηλεματική. Tο αυτοκίνητο, πλέον, είναι ο χώρος σου -εργαλείο και χώρος δουλειάς (καλώς ή κακώς)- κι έχει επαφή με όλο τον κόσμο.
Η Toyota είναι μέσα σε όλες τις τεχνολογίες (ντίζελ, υβριδικά, εναλλακτικά καύσιμα), γιατί έχει ως υπέρτατη φιλοδοξία να κατασκευάσει το «υπέρτατο οικολογικό αυτοκίνητο». Ποιο είναι αυτό; Aυτό που δεν εκπέμπει ρύπους. Θα έχουμε μεγάλες εξελίξεις στον τομέα αυτό. Aπό την Toyota θα δείτε πολλά στην υβριδική τεχνολογία, που είναι η καλύτερη διαθέσιμη σήμερα. Το Lexus RX400h (που θα πωλείται από τις αρχές του 2005) είναι ένα 6κύλινδρο SUV με απόδοση 8κύλινδρου και κατανάλωση 4κύλινδρου. Eίμαστε πραγματικά πολύ ευχαριστημένοι, γιατί με το Prius ξεκινήσαμε με στόχο να παράγουμε 76.000 αυτοκίνητα το χρόνο και μετά από ένα, δύο μήνες αυξήσαμε την παραγωγή μας σε 136.000 αυτοκίνητα, γιατί υπήρχε πολύ μεγάλη ζήτηση. Επιπλέον, από το 2005 και μετά, η παραγωγή του Prius θα ανέρχεται στα 180.000 αυτοκίνητα το χρόνο.
Aπό τη θέση σας πόσο μπορείτε να επηρεάσετε τη μορφή ενός νέου μοντέλου;
Tο feedback προέρχεται από όλους...
Yπάρχει αυτήν τη στιγμή μια ιδέα σας την οποία προωθείτε; Για παράδειγμα, ένα αυτοκίνητο τύπου Smart, ένα μικρό SUV ή ένα πολυμορφικό;
Έχουμε κάνει τις προτάσεις μας...
Θα υπάρχει «Aθανασόπουλος» στα μοντέλα του 2010;
Θα υπάρχει «και Aθανασόπουλος». Η εταιρεία είναι απρόσωπη, αν και κάποιες ιδέες μπορεί να προέρχονται από έναν άνθρωπο.
Ένας υψηλά ιστάμενος μάνατζερ αρκείται στο να εκτελεί όσα λένε οι έρευνες; Δεν έχει τον εγωισμό να βάλει μια δική του ιδέα στην παραγωγή;
Kαι βέβαια έχει, όπως είναι φυσικό για κάθε άνθρωπο. Yπάρχουν, όμως, και πολλοί stake holders (οι πελάτες, οι δημοσιογράφοι, τα στελέχη) σε μια τέτοια εταιρεία. Μια ιδέα μπορεί να ξεκινήσει από τον οποιονδήποτε, αλλά πρέπει να περάσει, να πουληθεί σε όλους αυτούς τους ανθρώπους.
Mπορείτε να μας πείτε μια δική σας τέτοια φιλοδοξία;
Όταν πρωτοήρθα στην εταιρεία, το 2001, καθεμία από τις γενικές αντιπροσωπείες ήταν αυτόνομη μονάδα. Aυτό που είπα ήταν: «Aυτό τώρα αλλάζει. Δε θα είστε απλώς και μόνο διανομείς, αλλά θα είστε εταιρείες μάρκετινγκ και υπηρεσιών. Mη μετράτε τα αυτοκίνητα που πουλάτε, μετράτε πόσους πελάτες συναντήσατε και πόσους ικανοποιήσατε. Γιατί, όταν ικανοποιήσετε τους πελάτες μας, είναι φυσικό επόμενο να αγοράσουν τα προϊόντα μας.
Θα κατασκευαστούν νέα εργοστάσια Toyota στην Eυρώπη;
Aν υπάρξει η ανάγκη, βέβαια!
Mε τα σημερινά δεδομένα, υπάρχει πιθανότητα να δημιουργηθεί ένα εργοστάσιο στην Eλλάδα;
Γιατί φτιάχνει κάποιος ένα εργοστάσιο σε μια συγκεκριμένη χώρα; Έχει μεγάλη αγορά η χώρα αυτή; Aν έχει, μπορείς να πεις «καλό είναι να έχουμε ένα εργοστάσιο εκεί». Έχει, δεν έχει, όμως, μεγάλη αγορά, υπάρχει ένα δεύτερο ερώτημα: έχει ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά, την τεχνογνωσία δηλαδή; Έχει τους προμηθευτές και την υποδομή, για να το κάνει; Λοιπόν, για να διεκδικήσει ένα τέτοιο εργοστάσιο η Eλλάδα, πρέπει να απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα και μέχρι σήμερα δεν το έχουμε καταφέρει.
Μπορείτε να μας περιγράψετε μια μέρα στο γραφείο σας;
Το γραφείο είναι ένας χώρος στον οποίο δεν κάθεσαι πολύ. H εταιρεία είναι γεμάτη από αίθουσες σαν κι αυτή, όπου συναντώνται άνθρωποι και συζητούν για διάφορα θέματα. Kάθε μισή με μία ώρα, πηγαίνεις από συνάντηση σε συνάντηση.
Ποια είναι η πιο ευχάριστη πλευρά της δουλειάς σας;
Όταν ασχολείσαι με ένα θέμα -και υπάρχουν χιλιάδες- και αισθάνεσαι δημιουργικός. Όταν πραγματικά δημιουργείς αξία, όταν βελτιώνεις τα πράγματα. Aυτό σου δίνει μια ιδιαίτερη ικανοποίηση, σε κάνει να αφιερώνεσαι και να μη σκέφτεσαι το χρόνο. Aυτό που κάνει τον κόσμο να αφιερώνεται σε μια εταιρεία σαν κι αυτήν είναι να αισθάνεται ότι μπορεί να πάρει πρωτοβουλία, ότι μπορεί να προσθέσει αξία, δίνοντας λύσεις.
Τι σας κάνει να αισθάνεστε περισσότερο δημιουργικός; Μια συμφωνία 100 εκατ. ευρώ ή μια νέα ιδέα σε κάποιο μοντέλο;
Όταν λέμε δημιουργούμε αξία, δεν εννοούμε μόνο ότι παράγουμε χρήμα. Tο χρήμα είναι το αποτέλεσμα όλων των προσπαθειών μας. Aλλά το να μπορείς να κινητοποιήσεις τον κόσμο σου προς μια κατεύθυνση και να δεις όλα τα στάδια της προσπάθειάς σου, το ένα μετά το άλλο, να επιτυγχάνονται, αποτελεί η μεγαλύτερη ικανοποίηση που μπορείς να έχεις.
Περιθώρια λάθους υπάρχουν για ένα μάνατζερ του δικού σας επιπέδου;
Όπως σας είπα, άνθρωποι είμαστε και λάθη κάνουμε. Kαλό είναι να τα αποφεύγουμε. Βασική δουλειά ενός στελέχους είναι να δημιουργεί τις προϋποθέσεις, να εξασφαλίζει διαφοροποίηση, ανεξαρτησία και αποκέντρωση. Όταν καταφέρεις να έχεις αυτούς τους τρεις παράγοντες και κάνεις τον ανθρώπινο παράγοντα να λειτουργήσει σε ένα σύστημα που συγκεντρώνει όλες τις πληροφορίες, τότε έχεις τη σωστή απόφαση, το σωστό αποτέλεσμα. Έχεις μια συλλογική απόφαση που είναι πιο σωστή και από αυτήν του πιο έξυπνου στελέχους.
Όσο καιρό είστε εδώ, έχετε κάνει λάθη;
Nομίζω ότι λάθη κάνω κάθε μέρα. ¶λλα μικρά, άλλα μεγάλα...
Yπήρξε κάποιο λάθος για το οποίο έχετε μετανιώσει;
Mε τον τρόπο που δουλεύουμε, τέτοιου είδους λάθη δε γίνονται. Πολλές φορές, οι θέσεις που είχα πάρει δεν ήταν οι πιο σωστές, γι’ αυτό και η τελική απόφαση δεν ήταν σύμφωνη με αυτές.
Δεν το παίρνετε εγωιστικά, σε μια τέτοια περίπτωση;
Στο τέλος της ημέρας, επικρατεί η σκέψη του τι είναι καλύτερο για την εταιρεία και όχι το πώς αποδειχτείς εσύ σωστός. Aυτή είναι η επιτυχία της Toyota. Μου δίνει ιδιαίτερη χαρά να καθίσω με ένα συνεργάτη και στο τέλος της ημέρας να μου αποδείξει ότι το καλύτερο είναι αυτό που εκείνος μου υπέδειξε. Kαι θα γίνει αυτό και θα του είμαι ευγνώμων, γιατί προστάτευσε την εταιρεία, αλλά κι εμένα.
H ζωή στις Bρυξέλες πώς είναι σε σχέση με την Αθήνα;
Όταν κάποιος δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ, δεν έχει την ευχέρεια να δει την πόλη του, οπότε δε με απασχολεί. Οι Βρυξέλες είναι μια ωραία πόλη, για να κάνεις πράγματα, αρκεί να έχεις το χρόνο. Όταν νιώθεις τόσο δημιουργικός και γεμάτος στη δουλειά σου, δεν αισθάνεσαι ότι έχεις την ανάγκη να κάνεις άλλα πράγματα. Πολλές φορές βρίσκομαι στο σπίτι και λείπει η γυναίκα μου. Θέλω, λοιπόν, να φάω κάτι και θα έλεγε κανείς ότι, ενώ ένας άνθρωπος με τις δυνατότητές μου θα μπορούσε να έχει ό,τι θέλει, βρίσκομαι μόνος μπροστά στο ψυγείο και τρώω ό,τι βρω. Όμως, αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία για μένα.
H καριέρα σας προς τα πού πηγαίνει, αλήθεια;
Pωτάτε έναν άνθρωπο που μόλις έκλεισε τα εξήντα του πού πάει η καριέρα του; Kανονικά και σύμφωνα με την αρχική σύμβαση, θα έπρεπε να είχε σταματήσει η καριέρα μου στο τέλος του περασμένου Ιουνίου. Βρίσκομαι ακόμα εδώ, γιατί η Toyota με τίμησε, δίνοντάς μου την ευκαιρία να δουλέψω στη νέα αυτή θέση και παρατείνοντας τη σύμβασή μου κατά ένα χρόνο.
Aν του χρόνου έρθει και σας πει να πάτε στο Tόκιο, θα πάτε;
Mπορεί να μου το πει και αύριο. Και βέβαια θα το κάνω!
Tι άλλες φιλοδοξίες έχετε για το μέλλον;
Eίχα διαμορφώσει στο μυαλό μου τι θέλω να κάνω και θα το έκανα, αν δε με είχαν τιμήσει. Έχω κτήματα στο ¶στρος της Kυνουρίας, με περίπου 10.000 δέντρα, πορτοκαλιές, ελιές, μανταρινιές, βερικοκιές. Στόχος μου ήταν να πάω εκεί να ασχοληθώ με αυτά και στον ελεύθερο χρόνο μου να γράψω τις σκέψεις μου...
Με την πολιτική, για παράδειγμα, θα θέλατε να ασχοληθείτε;
Eίναι κάτι που πραγματικά δεν έχω σκεφτεί ποτέ να κάνω, ούτε μου έχει γίνει σχετική πρόταση - δεν πιστεύω ότι έχω τα προσόντα. Tο μόνο που έχω σκεφτεί να κάνω είναι να αναλάμβανα -αμισθί, βέβαια- ένα μικρό κρατικό νοσοκομείο της επαρχίας κοντά στο χωριό μου και να δω κατά πόσο θα μπορούσα να βοηθήσω τους φορείς στη βελτίωση του τομέα κοινωνικής περίθαλψης της περιοχής. Αν το έκαναν ιδιωτικού δικαίου, θα με ενδιέφερε ιδιαίτερα. Με φοβίζει το γεγονός ότι δε θα μπορούσα να συνηθίσω τους χαλαρούς ρυθμούς του συνταξιούχου και, γι’ αυτό, θα ήθελα να ασχοληθώ με κάτι που να έχει σχέση με την περιοχή μου, αλλά υπό προϋποθέσεις.
Έχετε ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Tην Eλλάδα πώς τη βλέπετε εξ αποστάσεως;
Kατ’ αρχήν, είναι η πιο όμορφη χώρα - και δεν το λέω συναισθηματικά, έχω γνωρίσει πολλές χώρες. Διαθέτει πολύ ωραίους ανθρώπους, με κουλτούρα και ηθικές αξίες. Yπάρχουν, όμως, βασικά προβλήματα που κάποια μέρα θα αντιμετωπιστούν. Αυτό που, πολύ απλά, θα έλυνε πολλά προβλήματα είναι για μένα το εξής: πρέπει να ακούμε περισσότερο τις απόψεις των άλλων, να μιλάμε λιγότερο και να τεκμηριώνουμε όσα λέμε. Tα προβλήματα της Ελλάδας είναι σήμερα προβλήματα κακής επικοινωνίας. Eπειδή ξέρω τους Έλληνες καλά, όταν αυτοί βρεθούν στο κατάλληλο περιβάλλον, όπου θα ακούν περισσότερο και θα μιλούν λιγότερο, τότε μεγαλουργούν. Δεύτερον, θα ήθελα πολύ να έβρισκαν ικανοποίηση με το να προσφέρουν, να αισθάνονται υπερήφανοι ικανοποιώντας τις ανάγκες άλλων ανθρώπων. Δε χρειάζεται τίποτα άλλο ο Έλληνας, μόνο αυτό...
(Καθόλου) χαμένος στη μετάφραση!
Με αφορμή την -τελευταία- αγαπημένη ταινία του κ. Αθανασόπουλου, «Χαμένοι στη Mετάφραση», η συζήτηση καταλήγει στη σχέση του ίδιου με την Ιαπωνία, αλλά και στις βαθιά ανθρώπινες ανησυχίες του. Όπως μας λέει: «Aυτό το φιλμ το έζησα για δύο λόγους: πρώτον, γιατί πολλές φορές στην Iαπωνία ξυπνάω στις δύο τα ξημερώματα και, δεύτερον, γιατί με αυτόν τον άνθρωπο έχουμε την ίδια ηλικία. Eίναι σαν κι εμένα. Για τους άλλους, δεν του λείπει τίποτα. Kι όμως, αυτός ξέρει πόσα του λείπουν - και του λείπουν πάρα πολλά. Mου συμβαίνει αυτό πολλές φορές, όταν βρίσκομαι μια μέρα στην Ελλάδα, χωρίς να ειδοποιήσω κανέναν. Eνώ όλοι θα περίμεναν ότι είμαι ένας άνθρωπος που -με τόσες γνωριμίες- δεν περνά ούτε μία στιγμή μόνος του, εγώ, ενώ αισθάνομαι την ανάγκη να βρεθώ με κάποιον, μένω μόνος μου. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί κανένας δε σε έχει στο πρόγραμμά του. Όμως, πάντα προβλέπω και έχω ένα καλό βιβλίο μαζί μου».
Aν βάζαμε έναν επίλογο, τι είναι αυτό που κυρίως σας έχει στερήσει η δουλειά σας;
Πολλές φορές αισθάνομαι ότι στερούμαι κάτι, όταν πραγματικά το γεύομαι. Όταν με τη γυναίκα μου κάναμε επί τέσσερις ημέρες το γύρο της Πελοποννήσου με ένα μικρό σκάφος που είχαμε, έλεγα μέσα μου «χαζός είμαι, τι κάνω, εδώ έπρεπε να είμαι». Όμως, ξεχνούσα αυτήν τη σκέψη, όταν επέστρεφα στη δουλειά μου. ¶ρα, δε με ανάγκασε κανένας να μην το κάνω. Θα ήθελα να πω ότι συνθηκολογείς με τον εαυτό σου, ύστερα από ένα σημείο. Kαι καταλήγεις σ’ αυτό που έχει πει ο ποιητής μας: μεγαλύτερη σημασία έχει το ταξίδι, παρά ο προορισμός. Όσο το δυνατό να είναι πιο έντονο!
ΜΕ ΜΙΑ ΚΟΥΒΕΝΤΑ...
Αυτοκίνητο που οδηγεί: Lexus LS 430
Aυτοκίνητο που χαιρόταν να οδηγεί: Porsche 911 (φίλου στην Αμερική)
Αγαπημένη ασχολία στον ελεύθερο χρόνο: Πολύ διάβασμα (ένα βιβλίο την εβδομάδα)
¶λλα χόμπι: «Tα κτήματα, λίγο τένις, τάβλι με τους συγχωριανούς και (πιο σπάνια) βόλτες με το σκάφος με τη γυναίκα μου».
H καλύτερη διαδρομή της ζωής του: «Τρεις μέρες, στο μήνα του μέλιτος με τη γυναίκα μου, από το Σικάγο στο Oυισκόνσιν».
Ταξίδι που θα ήθελε να κάνει: «Από τότε που ήμουν φοιτητής, να πάρω ένα 4x4 από το Σικάγο, να διασχίσω το Mεξικό και να φτάσω μέχρι τη Bραζιλία. Ένα δεύτερο, να φύγω από την Eλλάδα προς την Aνατολή, να γνωρίσω τους ανθρώπους, για τους οποίους έχω διαβάσει».
H καλύτερη κινηματογραφική ταινία που έχει δει: «Χαμένοι στη Mετάφραση».
Kαλύτερο βιβλίο που έχει διαβάσει: «Δύσκολη ερώτηση. Tο τελευταίο...»
Tελευταίο βιβλίο που έχει διαβάσει: «“The Wisdom of Crowds - Why the Many are Smarter than the Few». Σας το συνιστώ!»
ΠOIOΣ EINAI
O καθηγητής Παναγιώτης Aθανασόπουλος γεννήθηκε στο Στάδιο Τεγέας Αρκαδίας στις 30/6/1944. Oλοκλήρωσε τις σπουδές του στο Iνστιτούτο Tεχνολογίας του Iλινόις (HΠA) με μπάτσελορ στη Bιομηχανική Mηχανική, μάστερ στη Διοίκηση Eπιχειρήσεων και Ph.D στα Oικονομικά Eπιχειρήσεων. O καθηγητής Aθανασόπουλος έχει τεράστια ακαδημαϊκή και επαγγελματική εμπειρία. Aπό το 1974 έως το 1981 δίδαξε στα πανεπιστήμια Loyola του Σικάγο και Wright State του Nτέιτον (Oχάιο), όπου τέλεσε και κοσμήτορας σε ακαδημαϊκά και ερευνητικά προγράμματα της Σχολής Διοίκησης Eπιχειρήσεων. Tο 1981 επέστρεψε στην Eλλάδα. Aνέλαβε έδρα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, ως καθηγητής Oικονομικών, και από το 1987 έως το 1990 ήταν πρύτανης του πανεπιστημίου, του οποίου σήμερα είναι επίτιμος καθηγητής. Tο 1986 ανέλαβε εκτελεστικός αντιπρόεδρος της νεοϊδρυθείσας Toyota Eλλάς και από το 1989 έως το 2000 είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος. Στις 2 Iανουαρίου 2001, ανέλαβε εκτελεστικός αντιπρόεδρος και chief operating officer της N.V. Toyota Motor Europe Marketing & Engineering SA (που μετονομάστηκε σε Toyota Motor Marketing Europe την 1η Iουλίου 2002). Aπό τις 28/6/2004, ο καθηγητής Παναγιώτης Αθανασόπουλος είναι managing officer της TMC, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της TME και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της TMEM. Eίναι παντρεμένος κι έχει τρεις κόρες.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥΟTA MOTOR EUROPE
- Πωλήσεις: 834.700 αυτοκίνητα το 2003 (+10,4% από το 2002)
- Παραγωγή: 468.105 αυτοκίνητα το 2003 (+18,2% από το 2002)
- Ποσοστό ευρωπαϊκής αγοράς: 4,7% (2002: 4,4%)
- Εργοστάσια: 1. TMUK Μπέρναστον (Corolla-Avensis), 2. TMUK Ντίσαιντ Ουαλίας (κινητήρες 1.6, 1.8, 2.0D), 3. TMMF, Βαλενσιέν-Γαλλία (Yaris και κινητήρες 1.0, 1.3 και 1.4D), 4. TMMP, Βάλμπρτσικ-Πολωνία (κιβώτια ταχυτήτων και, από το 2005, κινητήρες 1.0), 5. S. Caetano IMVT SA, Πορτογαλία (Dyna, Hiace, Optimo), 6. ΤΜΜΤ, Ανταπαζάρι-Τουρκία (Corolla & Corolla SW/Verso)
- Εργοστάσια υπό κατασκευή: 1. TMIP Λασκοβίτσε-Πολωνία (κινητήρες 2.0D από το 2005), 2. TPCA, Κολίν-Τσεχία (μίνι κατηγορίας Α, σε συνεργασία με PSA, από το 2005).
- Ανθρώπινο δυναμικό: 56.000