Oδοιπορικό στο Kαιμακτσαλάν
... στο ψηλότερο χιονοδρομικό κέντρο της Ελλάδας, εκεί, στην κορυφή του Βόρα και την
πανσπερμία των λιμνών, πέρα από την «ενεργειακή καρδιά» της πατρίδας μας, την
Πτολεμαΐδα...
Κείμενο: Αλέξανδρος Τσαντούλας
Φωτογραφία: Adventure Games
ΣTO βορειοδυτικότερο σημείο της Ελλάδας, οι νομοί Φλώρινας και Πέλλας μοιράζονται το
μεγαλύτερο μέρος της μεθορίου με τη FYROM. Ο νομός Πέλλας είναι από τις γοητευτικότερες
περιοχές της Ελλάδας, ο τόπος που γέννησε τους Μακεδόνες βασιλείς, το Φίλιππο και τον
Αλέξανδρο, ενώ και στην επικράτεια της Φλώρινας είναι αδιάκοπη η ιστορική διαδρομή της
πολιτισμικής έκφρασης του ανθρώπου που κατοίκησε και δημιούργησε εδώ.
Ερχόμενοι από Αθήνα, στην 4η έξοδο της Λάρισας, φεύγουμε για τα Στενά του Σαραντάπορου
και από τη μεγάλη καμπυλωτή γέφυρα του Αλιάκμονα στην τεχνητή του λίμνη περνάμε ανατολικά
της Κοζάνης και, μέσω της Πτολεμαΐδας, φτάνουμε στη γαλήνη γνωστών και άγνωστων λιμνών.
Από τη Θεσσαλονίκη, αντίστοιχα, ο δρόμος «αγγίζει» τα Γιαννιτσά, και μέσω Έδεσσας, δεν
αργούμε να αρχίσουμε το ανέβασμα προς το Βόρα. Η νότια πλευρά του πανέμορφου Βόρα,
γνωστού και ως Καϊμάκτσαλαν, ανήκει στην Ελλάδα, ενώ βόρεια της κορυφογραμμής, οι πλαγιές
του οριοθετούν το κράτος των Σκοπίων.
Το χιονοδρομικό κέντρο αναπτύσσεται στη νοτιοανατολική πλευρά του βουνού, σε υψόμετρο που
ξεκινά από τα 2.050 μ., όπου βρίσκεται το κεντρικό κτίριο, και φτάνει έως τα 2.480 μ.,
όπου τελειώνει και το υψηλότερο lift. Απεριόριστα χιλιόμετρα, δηλαδή, για σκι off-piste ή
αντοχής. Επίσης, έχει διαμορφωθεί ένα snowboard fun park, ό,τι καλύτερο θα μπορούσαν να
φανταστούν τόσο οι αθλητές όσο και οι θεατές.
Εκτός από το χιονοδρομικό κέντρο, σε μια από τις υψηλότερες ελληνικές κορυφές, μπορεί
κάποιος να χαρεί την «ελεύθερη πτήση» στο ανεμοδρόμιο κοντά στη Βεγορίτιδα, να προπονηθεί
στην πίστα μότοκρος ή να χαλαρώσει στο κέντρο λουτροθεραπείας με τα ιαματικά μεταλλικά
νερά στο Λουτράκι.
Μια από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες λίμνες της Ελλάδας είναι η Βεγορίτιδα, που
απλώνεται σε υψίπεδο στα 600 μέτρα. Ψάρεμα, λοιπόν, ιστιοπλοΐα και περιηγήσεις σε ένα
παραθεριστικό κέντρο που μετράει ήδη σαράντα χρόνια ύπαρξης. Γύρω από τη λίμνη, η
¶ρνισσα, η Περαία και ο ¶γιος Παντελεήμονας βάζουν τη δική τους σφραγίδα στην περιοχή.
Εδώ, λίγο πιο βόρεια, βρίσκουμε τα περίφημα μήλα της Παναγίτσας, ενώ ο γυναικείος
συνεταιρισμός της ¶ρνισσας παράγει πατροπαράδοτα ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού, τουρσιά,
πάπρικα και κομπόστες.
H ¶ρνισσα είναι η πρωτεύουσα του Δήμου Bεγορίτιδας, με προϊστορικό όνομα, που οι
επιδρομείς του Σαμουήλ τον 11ο μ.Χ. αιώνα ονόμαζαν Όστροβο, δηλαδή Nησί. H στάθμη της
λίμνης έφτανε κάποτε ως τις γραμμές του τρένου, που σημαίνει ότι ¶ρνισσα θύμιζε Βενετία.
Tο 1953, όμως, με την υποχώρηση του νερού της λίμνης, αποκαλύφθηκε μια νεκρόπολη της
νεολιθικής εποχής.
Φθάνοντας κανείς στη λίμνη, εντυπωσιάζεται από την ηρεμία του τοπίου, αλλά και από τη
μικρότερη λίμνη του Νησιού, από την οποία πηγάζει ο Εδεσσαίος ποταμός, με τους
πασίγνωστους καταρράκτες του, στην Έδεσσα. Η λίμνη της Βεγορίτιδας αποτελεί στολίδι για
το νομό και καταφύγιο σπάνιας ορνιθοπανίδας, παρά το γεγονός ότι έχει χάσει πάνω από το
μισό του όγκου των νερών της, την καθαρότητα και την ιχθυοπανίδα της? Οι λίμνες
Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη χωρίζονται με μια στενή λωρίδα γης πλάτους περίπου δύο
χιλιομέτρων. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, αποτελούν κατάλοιπα της παλαιάς Εορδαίας
Λίμνης. Οι πλησιέστεροι στις λίμνες οικισμοί είναι οι κοινότητες Λιμνοχωρίου, δίπλα στις
όχθες της λίμνης Ζάζαρης, και Αναργύρων, στα ανατολικά της Χειμαδίτιδας.
Στο παγωμένο Βίτσι, ψηλά, τα κατάλευκα χιόνια καδράρουν ρομαντικά την πάλαι ποτέ Νέβεσκα
και νυν Νυμφαίο που σφραγίζεται από το τεράστιο ρολόι του τρούλου πάνω στο
κόσμημα-σύμβολο της Νικείου Σχολής. Eσείς μπορείτε να απολαύσετε την πανοραμική θέα και
των δύο λιμνών, καθώς ανεβαίνετε το φιδίσιο δρόμο. Το βασίλειο των υδάτων καλά κρατεί
λοιπόν, αφού στο Ξινό Νερό υπάρχουν και αξιόλογες πηγές μεταλλικών νερών.
Στη λίμνη Ζάζαρη, το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων έχει πιστοποιήσει 185 είδη βατράχων - αυτός
είναι και ο λόγος που το καλοκαίρι εδώ δεν υπάρχουν κουνούπια. ¶λλωστε, τα ισορροπημένα
οικοσυστήματα και οι διατροφικές αλυσίδες ρυθμίζουν καταστάσεις και, στο πλαίσιό τους, οι
βάτραχοι εξολοθρεύουν τους γόνους των κουνουπιών! Αφήστε, λοιπόν, κατά μέρος τις διάφορες
ταμπλέτες, τα εξατμιζόμενα υγρά ή τις υπερηχητικές συχνότητες και πάρτε κανένα βατραχάκι
στη βεράντα ή στον κήπο σας...
Το απίθανο στην περιοχή της λίμνης Ζάζαρη και γενικότερα εδώ, στην ανατολική πλευρά του
όρους Βίτσι, είναι το παιχνίδισμα του φωτός, αφού μιλάμε κυριολεκτικά για απειρία
εναλλαγών· ποτέ η μια στιγμή δεν είναι ίδια με την άλλη! Σε όλα αυτά, φυσικά, θα
μπορούσαμε να προσθέσουμε και τη διαφοροποίηση του μικροκλίματος, στο οποίο συμβάλλει η
πανσπερμία των ατμοηλεκτρικών μονάδων, αφού καμινάδες εδώ και εκεί στέλνουν προς τον
ουρανό χιλιάδες τόνους υδρατμών.
Η Λίμνη των Πετρών βρίσκεται ένα χιλιόμετρο βορειοδυτικά του Δήμου Αμυνταίου και σε μικρή
απόσταση από τη λίμνη Βεγορίτιδα. Τροφοδοτείται φυσικά από τα νερά της βροχής και του
χιονιού, καθώς και με το νερό από τη λίμνη Χειμαδίτιδα που φθάνει εκεί μέσω της κεντρικής
απαγωγού τάφρου. Η πρόσβαση στη λίμνη είναι δυνατή από το χωριό Πέτρες, ενώ από τα
υψώματα του αρχαιολογικού χώρου των Πετρών η θέα προς τη λίμνη είναι εξαιρετική.
Εκεί, στη Χειμαδίτιδα, γνωρίσαμε τον κ. Αλέκο από το Αρμενοχώρι. Ερωτευμένος χρόνια με τη
φύση, πηγαίνει όχι για ψάρεμα, όπως λέει, αλλά «στο ψάρεμα»! Στη Μικρή Πρέσπα έχει πιάσει
το μεγαλύτερο γριβάδι ολόκληρης της περιοχής, πάνω από 17,5 κιλά. Πιάνει πέντε και
κρατάει το ένα, αφού τα τέσσερα τα ρίχνει πάλι στο νερό.
Ο κ. Μιχάλης παραδίπλα έρχεται από τον Αετό με το τρακτέρ. Kαθώς ρίχνει τα δίχτυα του
στους πάγους της λίμνης, μας μιλάει για την εγγονή του, που είναι μηχανικός και εργάζεται
στον Καναδά. Ο κ. Μιχάλης είναι 74 ετών, έχει στο ενεργητικό του τέσσερα by-pass, αλλά
διακρίνεται από απίστευτη ενεργητικότητα και παιδικό ενθουσιασμό που όλοι εμείς, οι
άνθρωποι της πόλης, έχουμε απωλέσει..._ Aλ. T.
BOX
Ακροβατώντας στη γραμμή των συνόρων...
Σε αντίθεση με την ασφάλεια ή και τη ραστώνη που προσφέρει η σύγχρονη πολιτισμική
φόρμουλα των μεγαλοαστικών κέντρων, μια μικρή φλόγα σιγοκαίει για ανακάλυψη πρωτόγονη,
για περιπέτεια ανένταχτη και για επαναπροσδιορισμό της ανθρώπινης φύσης... Αυτή ακριβώς η
εσωτερική παρόρμηση έφερε και τις δικές μας οντότητες εκεί, στα σύνορα, όπου όσο και αν
έχουν ξεπεραστεί σήμερα, εξακολουθούν να ασκούν μια παράξενη γοητεία.
Στην κατάλευκη λοιπόν τρίτη κορυφή της πατρίδας μας, στο υπέροχο Καϊμάκτσαλαν, βρεθήκαμε
για να γευτούμε τη μαγεία του βουνού και να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις, σαν να
βρισκόμαστε σε κάποιο μεταφυσικό μεν, αλλά απόλυτα ρεαλιστικό και υπαρκτό νησί των
Σειρήνων... Η κορυφή του βουνού σημαδεύεται και παράλληλα κοσμείται από ένα σέρβικο
εκκλησάκι, μνημείο απόλυτα σεβαστό για τις φονικότατες μάχες που διεξήχθησαν εκεί μεταξύ
των δύο βόρειων γειτόνων μας κατά τη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα.
Πρόθεση αρχική, να κινηθούμε με τα σκι χρησιμοποιώντας τους αναβατήρες του χιονοδρομικού
κέντρου. Όμως, η ομίχλη και ο δυνατός αέρας μας οδήγησαν στην επιλογή χιονοστρωτήρα.
Έτσι, η δημοσιογραφική αναγκαιότητα μας φέρνει παρακαθήμενους στο ρατράκ του
συμπαθέστατου Σάκη.
Ξεκινάμε για τα ψηλά ακολουθώντας τη γραμμή του lift. Το παράξενο όχημα πατάει καλά στην
κλίση του βουνού, δικαιώνοντας τον κατασκευαστή του και στρώνοντας παράλληλα την πίστα,
για να υπάρχει και το ανάλογο ελαφρυντικό. Ο ήχος του μοτέρ, το ανακάτεμα των
παγοκρυστάλλων και οι ριπές του ανέμου έχουν στήσει το δικό τους μουσικό πανηγύρι και
εμείς σαν λύκοι της Αρκτικής προσπαθούμε να τρυπήσουμε το απόλυτο λευκό, που φαντάζει
τείχος αδιαπέραστο και ορίζει την ορατότητα μόλις στο μαχαίρι μπροστά που κόβει το χιόνι!
Ο Σάκης, πολύπειρος στο βουνό και εξοπλισμένος με κίτρινα γυαλιά, χαράζει ένα βαθύ V στην
επιφάνεια, που λειτουργεί καταλυτικά για τον προσανατολισμό της επιστροφής, σαν άλλος
μίτος της Αριάδνης, σε ορθάνοιχτο, όμως, σπήλαιο με σταλαγμιτικό διάκοσμο πάγου...
Η ώρα περνάει, η ένταση βαδίζει μαζί με το υψόμετρο και το τελευταίο σημείο αναφοράς, το
τέρμα του αναβατήρα της Κρέμασης, έχει μείνει αρκετά πίσω. Χωρίς πυλώνες και
συρματόσχοινα τώρα πια, συνεχίζουμε την πορεία μας. Η εμπειρία δεδομένη, η επιθυμία μας
δυνατή... Σε τέτοιες συνθήκες, ο χρόνος γίνεται απόλυτα υποκειμενικός, αλλάζει και η
διάστασή του μεταβάλλεται, έστω και αν δεν κινούμαστε σε παραπλήσιες με το φως ταχύτητες,
όπως ορίζει ο θείος Αϊνστάιν... Eνώ ψάχνουμε για την απόκοσμη εκκλησία, οι ματιές
σαρώνουν παντού, αλλά μάταια. Μια παράξενη ησυχία επικρατεί και ένα ξαφνικό κτύπημα
αυξάνει τους σφυγμούς... Όπισθεν και δύο μέτρα πίσω. Πέσαμε σε βράχο, να τος! Όχι, είναι
η πυραμίδα των συνόρων! Αυτή η γκριζόλευκη τσιμεντένια έξαρση που ορίζει κάθε πεντακόσια,
συνήθως, μέτρα τη μεθοριακή γραμμή. Το ρατράκ στριφογυρίζει τώρα αργά, προσπαθώντας να
βρούμε την ιδεατή πορεία μας. Κάποιες μοίρες περιστροφής, που μπορεί να ήταν τριάντα ή
τριακόσιες, και στο απόλυτα κατάλευκο «φωτεινό σκοτάδι» το vertigo σε απειλεί... Ξαφνικά,
το ρατράκ παίρνει απότομη κλίση. Πέφτουμε... Το σοκ του χτυπήματος μάλλον μικρό, ο χρόνος
που πέρασε, απροσδιόριστος! Κοιταζόμαστε, βλέμματα σίγουρα ψύχραιμα, αλλά γεμάτα απορία.
Το χέρι πηγαίνει στο μικρόφωνο του ασυρμάτου. Κλήσεις επανάληψης στο ίδιο μοτίβο... «Από
ρατράκ προς χιονοδρομικό?» Τίποτα!
Τα λεγόμενα κύματα εδάφους της ηλεκτρομαγνητικής διάδοσης δεν μπορούν να υπερβούν το
εμπόδιο του Προφήτη Ηλία... Η ώρα περνάει και στο κινητό μας το καλωσόρισμα από την
ασύρματη τηλεφωνία της FYROM προκαλεί αντιφατικούς συλλογισμούς! Το κρύο, απόλυτα πολικό,
και τα σενάρια επιβίωσης ξετυλίγονται καταιγιστικά στη σκέψη του καθενός? Χαμένοι
κυριολεκτικά! Πώς να αισθάνονταν, άραγε, ο Αμούδσεν ή ο Σκοτ; Η ώρα περνάει, δεν μπορεί,
κάτι θα γίνει...
Μετά από ώρα και κάποιες δεκάδες μέτρα ψηλότερα, η φιγούρα ενός άλλου κατακόκκινου ρατράκ
εμφανίζεται αργά στο χείλος του άσπρου γκρεμού? Ο Πέτρος και ο Ηλίας, γίγαντες
κυριολεκτικοί, ρίχνουν το σχοινί. Η παγοαναρρίχηση δε διαρκεί πολύ και η είσοδος στη χώρα
μας γίνεται χωρίς διαδικασίες!
Η ομορφιά των βουνών και των ανθρώπων είναι παντοτινή, σαν τα διαμάντια που λάμπουν
εκτυφλωτικά, εκεί, στις πλαγιές του μοναδικού Καϊμάκτσαλαν...
:
Χρήσιμα τηλέφωνα
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Φλώρινας: 23850-46090
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πέλλας: 23810-37224
Αστυνομία Φλώρινας: 23850-22222
Αστυνομία Έδεσσας: 23810-23333
Αστυνομία ¶ρνισσας: 23810-31111
Τροχαία Αμυνταίου: 23860-22202
Αστυνομικό Τμήμα Αμυνταίου: 23860-22222
Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Έδεσσας: 23810-27441-6
Κρατικό Νοσοκομείο Φλώρινας: 23850-22555
Κέντρο Υγείας ¶ρνισσας: 23810-31214
Κέντρο Υγείας Αμυνταίου: 23860-23783
Δήμος Βεγορίτιδας: 23810-31214
Συντονιστικό Κέντρο Αντιμετώπισης Πυρκαγιών Δασών: 23850-22529
Αεραθλητικό Κέντρο Μακεδονίας-Θράκης: 23810-34384
Ανεμοδρόμιο Παναγίτσας: 6944-586715
Χιονοδρομικό Κέντρο Καϊμάκτσαλαν: 23810-32000
Διαμονή και γεύσεις...
Κορυφαίος συνδυασμός, κατά την άποψή μας, που χαρίζει γεύσεις μοναδικές και φιλοξενία
βασιλική σε απόλυτα προσιτές τιμές είναι ο καινούργιος και ιδιαίτερα ποιοτικός ξενώνας
του «Κοντοσώρου» (τηλ.: 23860-81551) στο Ξινό Νερό. Σε όλους τους χώρους του, η διάχυτη
μακεδονίτικη αρχοντιά γοητεύει τους επισκέπτες και το πηγαίο πνεύμα φιλοξενίας του
ιδιοκτήτη και της οικογένειάς του είναι ζεστότερο και από το τζάκι που καίει σε κάθε
δωμάτιο.
Ακριβώς κάτω, η απόλυτα παραδοσιακή κουζίνα της ευρύτερης περιοχής, που αναδεικνύεται εδώ
με τον καλύτερο τρόπο! Αλλά ας αφήσουμε τον αεικίνητο Νίκο Κοντοσώρο να μας μιλήσει:
«Χυλοπίτες βραστές, όπως τα μακαρόνια, και χυλοπίτες γλυκό: τις ψιλοσπάμε στο τηγάνι
(είναι πιο χοντρές με αλευράκι), τις βάζουμε στη φωτιά με λαδάκι, τις τσιγαρίζουμε και
τις μουσκεύουμε με ζάχαρη. Κεφτέδες σουτ μακαλόφ, με σάλτσα που γίνεται με αλεύρι και
ζωμό κότας. Tηγανίζουμε τους κεφτέδες, ρίχνουμε στο ζωμό το αλεύρι και το ανακατεύουμε
μέχρι να πήξει, και προσθέτουμε και λίγο κόκκινο πιπέρι στο τέλος. Τηγανιά χοιρινό με
σάλτσα και καυτερό. Τα κρέατα, είτε είναι ζυγούρι είτε χοιρινό είτε αρνί, τυλίγονται σε
λαδόκολλα, ψήνονται στο φούρνο και γίνονται πάρα πολύ νόστιμα. Σαλάτες πολλές, κοτόπουλο
στο πήλινο με στραγγιστό γιαούρτι που ψήνεται στο φούρνο, καρότο, πιπεριά και μανιτάρια,
φασόλια Πρέσπας από άσπρα χώματα...»
Πέρα, στο Λιμνοχώρι τώρα, ορθώνεται ο ξενώνας «Ζάζαρη» (τηλ.: 23860-81000), σίγουρα το
ιδανικό μέρος για όποιον θα ήθελε να μετεξελιχθεί σε ποιητή, αφού η γαλήνη δίπλα στη
λίμνη είναι πολλών αστέρων...
Για τους φανατικούς του χειμερινού αθλητισμού, υπάρχει το «Σαλέ» (τηλ.: 23810-32000) του
χιονοδρομικού κέντρου του Καϊμάκτσαλαν, με έξι δωμάτια των έξι ατόμων και δύο των οκτώ,
με εσωτερικό τηλέφωνο και ζεστή, φιλική ατμόσφαιρα. Η απόλυτη πρόταση διαμονής για τους
σκιέρ θα λέγαμε, αφού έξω από την πόρτα δεν υποχρεώνονται να αφήσουν τα παπούτσια τους,
αλλά τα χιονοπέδιλά τους!
Ανάμεσα στην πανσπερμία τουριστικών προσφορών της περιοχής, ξεχωρίσαμε στην Παναγίτσα το
στέκι της «Ανάστως» (τηλ.: 23810-34168), που βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, όπου και
τα μοναδικά πιροσκί, μηλόπιτες και χορτόπιτες. Ακόμα, η «Ανάστω» φημίζεται για την
παρασκευή προϊόντων από αλεύρι, σε συνταγές φερμένες από τον Πόντο, όπως σιρόν, τραχανάς,
τενέν, ή αριάν.
Eυχαριστούμε την εταιρεία OTOMOTO για την παραχώρηση των αλυσίδων χιονιού Compact Power.