Στο Xελμό με Nissan X-Trail
Με επίκεντρο το Χελμό...Από το οροπέδιο του Φενεού, ψηλά, στην Ντουρντουβάνα, και από το Διάσελο του Κυνηγού,
στον κάμπο των Λουσών... Όμως, η Νεραϊδόρραχη και ο καταρράκτης της Στυγός σήμερα έχουν
παρέα, αφού ο «Αρίσταρχος», το υπερσύγχρονο διαμάντι της τηλεματικής αστρονομίας, είναι
δίπλα τους, κρυμμένος επιμελώς μέσα στο αστεροσκοπείο με την υπερβατική μορφή...
Κείμενο: Αλέξανδρος Τσαντούλας
Φωτογραφίες: Adventure Games
ΠENTE η ώρα το πρωί και οι δρόμοι της Αθήνας παντέρημοι, εκτός από το κοσμοπολίτικο οδικό
δίκτυο που συνδέει τους νυκτερινούς ναούς της διασκέδασης... Η μελέτη επί χάρτου, κάτω
από την πανταχού παρούσα πίεση των άπειρων υποχρεώσεων που συμπιέζει ασφυκτικά τους
σημερινούς πολίτες, δείχνει τα σύνορα ορεινής Κορινθίας και Αχαΐας.
Πάνοπλοι, με όλα τα της ορεινής πεζοπορίας απαραίτητα, συν το δορυφορικό δέκτη εντοπισμού
στίγματος GPS, για να μη χαθούμε, συν τα εξόχως αποπροσανατολιστικά από κάθε δίαιτα
γαστριμαργικά καλούδια, για να μην πεινάσουμε σε κορυφογραμμές, διάσελα και οροπέδια!
Ίσως διακρίνετε κάποια υπερβολή, αλλά και η τεχνολογία πρέπει να είναι παρούσα, και εμείς
να χαιρόμαστε κάθε στιγμή της ζωής μας, πιστοί πάντα στις προσταγές του «carpe diem»...
Πάντα, σε κάθε μας εξόρμηση που έχει να κάνει με δράση στην άγρια φύση, κοιτάμε προς τον
ουρανό, ανιχνεύοντας τις διαθέσεις του καιρού για πιθανά παρατράγουδα, ελπίζοντας ότι το
timing της ατμοσφαιρικής καθαρότητας κατάκορφα στη Ντουρντουβάνα θα μας καθησυχάσει για
την έλλειψη φορητών αλεξικέραυνων στην αγορά...
Περνάμε, στη συνέχεια, τη Διώρυγα και όχι τον Iσθμό, αφού έχει παρέλθει τουλάχιστον
αιώνας από τη μεγαλειώδη διάνοιξη, για να αφήσουμε την εθνική οδό για Ροζενά, αμέσως μετά
το Δερβένι, με προορισμό την Εβροστίνα, όπου και μηδενίζουμε το οδόμετρο, για να υπάρχει
σημείο αναφοράς. Ο ήχος της καμπάνας και το ρολόι της εκκλησίας είναι μάλλον ακούσματα
που έρχονται από πολύ μακριά και η μυρωδιά του ξύλου που καίγεται στην ξυλόσομπα είναι
τελείως, μα τελείως διαφορετική από αυτή που οσφραίνεται ο αστός, αφού τα ξύλα δεν είναι
νωπά και γεμάτα ρετσίνι, ενώ η απουσία των συλλεκτών του καπνού της κεντρικής θέρμανσης
απαιτεί τον εφοδιασμό μας με αντιασφυξιογόνες μάσκες...
Ανεβαίνουμε σβέλτα το βουνό, για να βρεθούμε σε αξιόλογα, σχετικά, υψόμετρα. Ο κινητήρας
του Nissan X-Trail συμπεριφέρεται όπως ακριβώς θα θέλαμε, και από τη δεξιά ανοικτή
φουρκέτα όπου υπάρχει η Παναγία των Καταφυγίων, προσοχή λίγο στον γκρεμό αριστερά, που
γίνεται ακόμα πιο άγριος από την καμένη πλαγιά. Μετά την έξοδο από τη Ζάχολη, συναντάμε
την πολύτρουλη βασιλική του Αγίου Γεωργίου, και αν μπείτε στον πειρασμό να μετρήσετε τους
τρούλους, μην το κάνετε αυτό ενώ βρισκόσαστε εν κινήσει?
Πολυμορφικότατο το Nissan X-Trail, αφού στη γρήγορη άσφαλτο της belle epoque του «Ράλλυ
Ακρόπολις» της Πελοποννήσου, μας θύμισε πώς καταπίναμε τα χιλιόμετρα εδώ, στη μεγάλη
ειδική της Εβροστίνας. Το αυτοκίνητο, παρότι κινείται στον αστερισμό του jeeping, δε
γέρνει ενοχλητικά στις πλευρικές επιταχύνσεις και η κλιμάκωση των σχέσεων στο κιβώτιο
κάθε άλλο παρά δύσκολη μας κάνει τη ζωή.
Όπου η ορατότητα το επιτρέπει και η επαλληλία των στροφών είναι ιδιαίτερα πληθωρική,
εφαρμόζουμε πιστά το δόγμα του βέλτιστου χρόνου και του ελάχιστου μήκους, και στην
προσφιλή γεωμετρική μας τροχοδρόμηση, το σύστημα διεύθυνσης βαθμολογείται με άριστα,
καθώς οι τροχοί πατούν ακριβώς εκεί που θέλουμε.
Στα 21,3 χιλιόμετρα από την εθνική οδό, υπάρχει ένα τρίστρατο, κι εμείς πηγαίνουμε ευθεία
για Ταρσό, ενώ επάνω οδηγεί προς το μαγικό κόσμο των ελάτων του Σαραντάπηχου και
αριστερά, προς Καρυά και Μεσαία Τρίκαλα. Γρήγορα φτάνουμε στο επίπεδο του Όλβιου ποταμού
χωρίς ν? αμφισβητήσουμε ούτε στο ελάχιστο την αξιοπιστία των φρένων του X-Trail και,
βέβαια, ποτέ δε φοβηθήκαμε από τις αντιδράσεις του, όταν το παρασφίξαμε σε κάνα δυο
σημεία, ώστε να επικαλεστούμε την Παναγία των Βράχων που στέκεται μετεωρικά σφηνωμένη
ψηλότερα από τον Ταρσό...
Ο όγκος της Ζήριας, μεγαλόπρεπος και πεντακάθαρος στ? αριστερά μας -η Ζήρια, η αρχαία
Κυλλήνη-, είναι πάντα το ξεχωριστό βουνό με την περίφημη βοτανολογικά χαράδρα της
Φλαμπουρίτσας και το μυθικό σπήλαιο του Ερμή. Σε 33,5 χιλιόμετρα, φτάνουμε σε διασταύρωση
«T», όπου δεξιά πηγαίνει για Φενεό στα 2 χιλιόμετρα και στη λίμνη της Δόξας, και αριστερά
για Στενό και Ταρσό. Ακριβώς στο χωριό Φενεός αρχίζει ο στενός χωματόδρομος, με ορατότητα
μηδέν, τη βλάστηση να έχει κάνει μερική καταπάτηση του δρόμου και την κωνική
Ντουρντουβάνα να γεμίζει τον ορίζοντα στην πορεία μας. Λακκούβες, νερά μπαμπς, και, ω του
θαύματος, το Nissan X-Trail τα καταπίνει όλα?
Η λίμνη της Δόξας, ονειρική, και μπορούμε να πούμε ότι γίναμε Ευρώπη και εδώ, αφού, όπως
σε εκατοντάδες λίμνες σε Ευρώπη, αλλά και Αμερική, οι φανατικοί του ελεύθερου camping
καταλαμβάνουν τις όχθες, κάτι που τείνει να γίνει θεσμός. Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου
διαχέει σαγήνη και σεβασμό, και εμείς συνεχίζουμε τον αριστερόστροφο περιλίμνιο γύρο.
Στα 44,5 χιλιόμετρα, ακριβώς σ? ένα δίστρατο, αριστερά πηγαίνει για τα Καλύβια και το
αρχαιολογικό μουσείο του Αρχαίου Φενεού και δεξιά για το Πανόραμα σε ένα χιλιόμετρο και
τους Aγίους Πάντες σε επτά. Είναι ακριβώς εκεί που θέλουμε να κινηθούμε για να περάσουμε
τον αυχένα ανάμεσα στην Ντουρντουβάνα και το Χελμό. Eκατό μέτρα μετά, σε μια νέα διχάλα
και δίπλα σ? ένα πολύ μοντέρνο αγρόκτημα, ακολουθούμε την κατεύθυνση που οδηγεί στους
Aγίους Πάντες.
Το βαθύπεδο του Φενεού είναι απλά ένα μεγαλείο, μια λεκάνη που κάποτε χρειάστηκε η
επέμβαση του Ηρακλή για να φύγουν τα νερά και να γίνει καλλιεργήσιμη έκταση. Ασυγκράτητοι
πλέον, ενεργοποιούμε το... μετακαυστήρα στο Nissan X-Trail, και αυτό, σαν άλλο F-16,
αυξάνει δραστικά το βαθμό ανόδου του!
Αρχίζουμε το ανέβασμα -η εποχούμενη ορειβασία μας είναι η εισαγωγή στη μικρή γεύση
ορεινής πεζοπορίας που σας φυλάμε για αργότερα- για τα καλά, μέσα στο ελατοδάσος, και ο
δύσκολος δασικός δρόμος με τη φυτευτή πέτρα είναι επιτρεπτός για αυτοκίνητα του επιπέδου
του X-Trail και μόνο... Εδώ, στα δύσκολα κομμάτια του ανεβάσματος, που πότε είναι αργά
και πότε γρήγορα, το επιλεκτικά δικίνητο ή τετρακίνητο πολυμορφικό και πολυτάλαντο
off-road μας αποδεικνύεται και πολύ ροπάτο...
Στα 54 χιλιόμετρα, φτάνουμε στο pass. Eδώ, διαλέγουμε δεξιά το φυσικό γκαζόν για parking,
προκειμένου να κάνουμε μια γρήγορη και αρκετά αεροβική γνωριμία της Ντουρντουβάνας. Σιγά
σιγά στην αρχή· επιβάλλεται το τέμπο να είναι αργό, καθώς ο οργανισμός θα πρέπει να
εγκλιματιστεί στους αυξημένους σφυγμούς της καρδιάς, η οποία, βέβαια, με τη σειρά της
χτυπά τρελά, καθώς για μια ακόμα φορά ο παλιμπαιδισμός βρίσκεται στο φόρτε του και το
παιχνίδι «της τρέλας που πάει στα βουνά» μας κυριεύει... Βγαίνουμε στον αυχένα και
μένουμε άφωνοι από τα συναισθήματα που μας πλημμυρίζουν. ¶λλη μια Εδέμ μας καλωσορίζει,
ορχεοειδή και βιόλες επί ποδός, και ο ορίζοντας του ορεινού περιγράμματος, εκπληκτικός.
Οι δύο κοντινές κορφές του συγκροτήματος, η Ντουρντουβάνα και η Τριανταφυλλιά, ενώνονται
με ένα στενόμακρο λαιμό, και εμείς απλά δε χορταίνουμε τα βήματά μας στο φυσικό γκαζόν,
με το πανόραμα της ζεύξης ουρανού και γης να συναγωνίζεται τη μέθεξη των στοχασμών και
των προσωπικών μας οραμάτων...
Ξανά πίσω με την αυθεντική ενσάρκωση της περιπέτειας σε ευγενικά πλαίσια, όπως της δίδει
οντότητα το X-Trail, και βασικά μην ξεχνάμε ότι εδώ πρόκειται για μια δύσκολη διαδρομή
που συντηρείται ανά δεκαετία και δε διακρίνεται για την πυκνή κυκλοφορία της.
Φυσικά, σε τέτοιες εξορμήσεις που αθώες εμφανίζονται στο αυθόρμητο «πάμε», αλλά μπορούν
να εξελιχθούν δύσκολες κατά κύριο Μέρφι, πρέπει να είστε καλά προετοιμασμένοι σε
αποθέματα βενζίνης και φαγητού, να είστε προϊδεασμένοι για τη διαδρομή, τουλάχιστον από
χάρτη τον οποίο και θα έχετε μαζί, και βέβαια όλα τα απαραίτητα συνοδευτικά εργαλεία στο
αυτοκίνητο, μετά της κυρίας ρεζέρβας φυσικά, πρέπει να είναι ετοιμοπόλεμα.
Κάποιες απανωτές φουρκέτες μας υποδέχονται στον οικισμό του Βάλτου, και βέβαια, στα
βόρεια, οι άγριες και σαθρές ορθοπλαγιές της Ψηλής Κορυφής του Χελμού δίνουν το στίγμα
της αγριάδας του βουνού. Το κεραμιδόχωμα θέλει προσοχή, γιατί ο δρόμος έχει στενέψει τώρα
και οπωσδήποτε γλιστράει. Bέβαια, το καταπληκτικό εδώ, αφού βρεθήκαμε στα χαμηλά, είναι η
τεράστια ρεματιά που σε όλο το μήκος και πλάτος της είναι γεμάτη πλατάνια - σκεφτείτε
έναν παγετώνα καταπράσινο!
Στα 70 χιλιόμετρα, φτάνουμε στο δρόμο Καλαβρύτων-Τρίπολης, δεξιά για Σπήλαιο Καστριών,
Αρχαίους Λουσούς, Χιονοδρομικό και Καλάβρυτα, και αριστερά, για Κλειτορία. Για την
απαραίτητη διανυκτέρευση, υπάρχει εδώ το ξενοδοχείο «Mont Helmos» (τηλ. 26920.31221), με
το Δημήτρη και την Πέπη Μπαρλογιάννη, οι οποίοι είναι φανατικοί αναγνώστες των 4ΤΡΟΧΩΝ
εδώ και δεκαετίες και, φυσικά, έμπρακτοι λάτρεις των αγώνων αυτοκινήτου.
Τρία χιλιόμετρα δυτικά από την Κλειτορία, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Κλείτορα,
και βέβαια μια επίσκεψη έχει το ανάλογο ενδιαφέρον. Καθόλου τυχαία, λοιπόν, η τοποθεσία
του Αρχαίου Κλείτορα και λίγο ασυνήθιστη η εικόνα των κτισμάτων ακριβώς μέσα στην κοίτη
του ποταμού, που σημαίνει ότι τα πάντα μεταβάλλονται, αν θυμηθούμε και τη σοφή ρήση του
Ηράκλειτου που έλεγε ότι «τα πάντα ρει».
Μια πραγματική πρόκληση για ανακάλυψη είναι αν, φεύγοντας από την άσφαλτο για τον Αρχαίο
Κλείτορα, στο τέρμα του φαρδιού χωματόδρομου, στα 300 μέτρα, στο γεφυράκι, στρίψετε
αριστερά στις συστάδες, όπου θα βρείτε το Φραγκοκλήσι. Εκεί, θα νιώσετε τη διαχρονική
ανάγκη του ανθρώπου να απευθύνεται σε μια ανώτερη δύναμη, αφού οι αρχαίοι κίονες
συμπράττουν με το φράγκικο κτίσμα σε χριστιανικά πρότυπα. Λίγο μετά, στην ¶νω Κλειτορία,
η Γεωργία, η Ελένη και ο Νίκος, μαθητές Γυμνασίου και αναγνώστες των 4ΤΡΟΧΩΝ (!), μας
έδειξαν το δρόμο πέρα, προς τον κάμπο των Σουδενών, και πώς θα ξεσφηνώσουμε από την
πανέμορφη ¶νω Κλειτορία.
Παλιά και καινούργια σπίτια, καταπληκτικά υπέρθυρα, ακρογωνιαίοι λίθοι, ξύλινα μπαλκόνια,
γενικά ένας κόσμος από τα παλιά? Οπωσδήποτε χρειάζεται ένα καλό, πολύ καλό τετρακίνητο
off-road, όχι, όμως, ένα κορυφαίων απαιτήσεων όπως ένα Hammer, αφού δε χωράει στο στενό
χωματόδρομο, που είναι μια μικρή περιπέτεια.
Χαιρόμαστε, γιατί στο πλουσιότατο ταμπλό από πλευράς χειριστηρίων, το Nissan X-Trail
διαθέτει και ένα που μας αλλάζει τη δικίνηση σε τετρακίνηση. Έτσι, μπορούμε να παίζουμε
ανάλογα με τις ανάγκες των συντελεστών τριβής και με την τάση να εξοικονομήσουμε έστω και
ελάχιστα λίτρα βενζίνης, αφού πρατήριο καυσίμων δεν υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή.
Έξι χιλιόμετρα από την ¶νω Κλειτορία η διαδρομή μας, και μπαίνουμε στη Λεύκα, σε υψόμετρο
1.050 μέτρα, από όπου αρχίζει η άσφαλτος. Aξίζει να υπογραμμίσουμε ότι σε αυτό το κομμάτι
υπάρχουν και κάποιες τελείως απρόβλεπτες κλειστές στροφές, οπότε μην αφήνετε το θέμα στην
τύχη του, δείχνοντας απεριόριστη εμπιστοσύνη στα φρένα και στο λειτουργικότατο ABS του
X-Trail.
Στα τρία χιλιόμετρα, βγαίνουμε σε κεντρικότερο δρόμο που συνδέει το Σιγούνι με τους
Λουσούς και κινούμαστε αριστερά, προς το οροπέδιο των Σουδενών. Φυσικά και θα
επισκεφθείτε τον αρχαίο ναό της Ημερήσιας Αρτέμιδας, όπως και θα χαρείτε τον πύργο των
Πετμεζαίων στους Κάτω Λουσούς. Αρκετά μετά, από το parking του Χιονοδρομικού, παίρνουμε
το χωματόδρομο που ανεβαίνει ψηλά στο Χελμό σε νότια κατεύθυνση. Στα 1,3 χιλιόμετρα,
συνεχίζουμε ευθεία και όχι αριστερά, που οδηγεί στη Βαθειά Λάκκα, όπου υπάρχει μπάρα
κλειδωμένη και απαγορευτική. Στα 4,6 χιλιόμετρα, φτάνουμε και στο καταφύγιο στη θέση «Του
πουλιού η βρύση». Στο 6ο χιλιόμετρο ακριβώς, πάμε αριστερά, επάνω σε πολύ κλειστή στροφή.
Περνάμε κάτω από γιγάντια βράχια και βγαίνουμε επάνω από μια στάνη. Το κάτασπρο
αστεροσκοπείο ξεπροβάλλει μπροστά μας, και στα 8,5 χιλιόμετρα ακριβώς βγαίνουμε στην
κορυφή της Στυγός, του υψηλότερου αναβατήρα της κεντρικής και νότιας Ελλάδας.
Ο καιρός μάς κάνει παιχνίδια -σύννεφα γεμάτα ρότορες ξεπηδούν από την κοιλάδα της Στυγός-
και εμείς βαδίζουμε για αμφιλεγόμενη κατάκτηση της τρομακτικής Νεραϊδόρραχης των 2.341
μέτρων. ¶δεια από νερά, η αλπική λίμνη Μαυρονέρι έχει ένα παράξενο γαιώδες κόκκινο, ενώ
στο βάθος, η Ψηλή Κορυφή τινάζει στα ύψη το ανάστημά της, ακριβώς στη μέση του πετάλου
που ορίζει την κοιλάδα της Στυγός.
Το αστεροσκοπείο «Αρίσταρχος» είναι εκεί, και εμείς αγγίξαμε αυτό τον τερματικό σταθμό
προς άλλους γαλαξίες και άλλους κόσμους, επιστρατεύοντας όλες τις δυνατότητες του
αξιολογότατου X-Trail._ Αλ. Τ.
Αστεροσκοπείο «Αρίσταρχος»
Το Αστρονομικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών υποδέχθηκε τον 21ο αιώνα με
την εγκατάσταση του νέου υπερσύγχρονου τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» στην κορυφή του Χελμού. Ο
«Αρίσταρχος» έχει τη δυνατότητα να παρατηρεί αντικείμενα σε απόσταση πέντε
δισεκατομμυρίων ετών φωτός, μια απόσταση αντίστοιχη της ηλικίας του ηλιακού μας
συστήματος.
Το σημαντικό αυτό έργο ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1998, με υπεργολάβο τη γερμανική εταιρεία
CARL ZEISS Jena GmbH. Η χρηματοδότησή του εξασφαλίστηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
Έρευνας-Τεχνολογίας της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου
Ανάπτυξης. Η ελληνική κατασκευαστική εταιρεία ΠΡΟΤΕΡ Α.Τ.Ε. διεκπεραίωσε το κτίριο του
τηλεσκοπίου και τους βοηθητικούς χώρους, αποδίδοντας εξαιρετικής ποιότητας έργο σε
χρόνο-ρεκόρ.
Το νέο αστεροσκοπείο αποτελείται από δύο χώρους, το κτίριο του τηλεσκοπίου και το χώρο
ελέγχου και λειτουργίας του. Πρόκειται για το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο των Βαλκανίων και της
ανατολικής Μεσογείου, χάρη στο οποίο το ερευνητικό δυναμικό της χώρας μας θα μπορεί να
πραγματοποιεί αυτοτελώς ή και σε συνεργασία με ξένα ερευνητικά ιδρύματα έρευνα στους
περισσότερους τομείς της σύγχρονης αστρονομίας. Το νέο τηλεσκόπιο θα έχει τη δυνατότητα
σύνδεσης με εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας για τη διάδοση της αστρονομίας, την
επιμόρφωση του κοινού ή την εκπαίδευση φοιτητών στην αστρονομική παρατήρηση.
Το συγκεκριμένο τηλεσκόπιο δεν ανήκει, φυσικά, στα περασμένων γενεών συστήματα, όπου ο
αστρονόμος έπαιρνε θέση μπροστά στο προσοφθάλμιο σύστημα, εκτεθειμένος φυσικά στις
ατμοσφαιρικές συνθήκες. Τώρα, ο προσοφθάλμιος φακός έχει αντικατασταθεί από μια κάμερα
που φωτοενισχύει τη δέσμη την προερχόμενη από τις εσχατιές του σύμπαντος, την περνάει από
συστήματα φίλτρων και, ψηφιοποιημένη πια, τη στέλνει μέσω οπτικής ίνας ή ασύρματα σε ένα
δέκτη συνδεδεμένο με υπολογιστή. Κερδισμένος, ο ερευνητής-παρατηρητής, αφού απόλυτο
μέλημα, η θερμοκρασία σώματος, λόγω της παρουσίας του, να μην προκαλεί μικροδιαταραχές
στον αέρα και, κατ? επέκταση, στο δείκτη διάθλασης, για απόλυτα εστιασμένες εικόνες.
Φυσικά, η φωτορύπανση πρέπει να είναι η μικρότερη δυνατή, ενώ το επιλεγόμενο όργανο
«πρώτης εικόνας» είναι μια ψηφιακή κάμερα. Ακόμη, υπάρχει και ο φασματογράφος «πρώτου
φάσματος», με κύριο κατασκευαστή το επιστημονικό προσωπικό του βρετανικού πανεπιστημίου
του Mάντσεστερ και συνεργάτη, το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Η διάμετρος του πρωτεύοντος κατόπτρου είναι 2,3 μέτρα, η μάζα των κινητών τμημάτων 29
τόνοι και το ύψος του τηλεσκοπίου σε κάθετη θέση 8,4 μέτρα, ενώ το σύστημα
αλταζιμουθιακής στήριξης υπηρετείται από έξι κινητήρες ανά άξονα.
Χρήσιμα τηλέφωνα
Δήμος Καλαβρύτων: 26920.22380
Τόπος Θυσίας: 26920.24447
Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος: 26920.23646
Αστυνομία Καλαβρύτων: 26920.23333
Νοσοκομείο Καλαβρύτων: 26920.22222
Πυροσβεστική Καλαβρύτων: 26920.23199
Δασαρχείο Καλαβρύτων: 26920.22227
Ιερά Μονή Αγίας Λαύρας: 26920.22363
Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου: 26920.23130
ΟΣΕ Καλαβρύτων: 26920.22245
ΟΣΕ Διακοφτού: 26910.43206
Χιονοδρομικό Κέντρο: 26920.24451-2
Σπήλαιο Λιμνών Καστριών: 26920.31001
Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας - Εστία Καλαβρύτων: 26920.22276
Κέντρο Περιβαλλοντολογικής Εκπαίδευσης Κλειτορίας: 26920.31288