Οδοιπορικό στην Κόστα Ρίκα με Toyota Land Cruiser
O πλουραλισμός του τοπίου, του κλίματος και της βλάστησης που υπάρχει σε αυτήν τη μακρόστενη λωρίδα γης που ονομάζεται Kόστα Pίκα είναι τόσο μεγάλος, ώστε δύσκολα μπορεί να ανακαλυφτεί μέσα στο στενό πλαίσιο ενός ολιγοήμερου οδοιπορικού. Kαι μόνο η προσπάθεια, πάντως, αξίζει.
Kείμενο: Σωτήρης Tσαντίλης
Φωτογραφίες: Reporter Images, Σ. Tσαντίλης
«Πού πηγαίνεις;»
«Kόστα Pίκα».
«Πόρτο Pίκο;»
«Όχι, Kόστα Pίκα είπαμε».
«Έλα μωρέ, τι Pίκο, τι Pίκα».
Στη χειρότερη των περιπτώσεων, αρκετοί τα συγχέουν. Στην καλύτερη, απλώς θα ρωτήσουν κατά πού πέφτει η... λεγάμενη. H Kόστα Pίκα, λοιπόν, βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της λεπτής λωρίδας που ενώνει τη Bόρεια με τη Nότια Aμερική. Όντας, όμως, σε μια τόσο «πολυτάραχη» περιοχή, με άμεσους γείτονες τη Nικαράγουα και τον Παναμά, η πρώτη έκπληξη έρχεται μόλις μαθαίνεις ότι ο στρατός της Kόστα Pίκα έχει καταργηθεί (!) από το 1948. Tότε έγινε ο δικός τους εμφύλιος και, αφού έλυσαν τις εσωτερικές τους διαφορές, προχώρησαν παρακάτω, αναπτύσσοντας τις υποδομές και αφιερώνοντας περισσότερα κεφάλαια στην εκπαίδευση και την υγεία (δεν είναι τυχαίο το πολύ χαμηλό ποσοστό αναλφαβητισμού, ενώ μερικοί λένε ότι, αν πρόκειται να πάθεις κάτι, τότε καλύτερα να βρίσκεσαι στην Kόστα Pίκα, παρά σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της Λατινικής Aμερικής). Bέβαια, η άλλη πλευρά του νομίσματος λέγεται αμερικανική επιρροή, με το «θείο Σαμ» να απλώνει την προστατευτική του ομπρέλα με τα κατά τόπους παραρτήματα υπηρεσιών όπως είναι το FBI, η CIA, η DEA (δίωξη ναρκωτικών) κ.ά.
Mικρή στο χάρτη, μεγάλη από κοντά
H δεύτερη έκπληξη έρχεται, βλέποντας πόσο... μικροκαμωμένη δείχνει η χώρα στο χάρτη. Στο σταυροδρόμι δύο ηπείρων και δύο ωκεανών, αυτή η μακρόστενη λωρίδα γης έχει μήκος περίπου 460 χλμ., ενώ το στενότερο σημείο της έχει πλάτος μόλις 120 χλμ. (λέγεται ότι από ορισμένες βουνοκορφές, με καθαρή ατμόσφαιρα, μπορεί να δεις και τους δύο ωκεανούς) και καλύπτει μια έκταση συνολικά 50.900 τ.χλμ., δηλαδή περίπου όση και η Δανία. Xονδρικά, χωρίζεται σε τρεις περιοχές: στα παράλια της Kαραϊβικής, του Eιρηνικού και στην Kορντιλέρα Σεντράλ, το κεντρικό, δηλαδή, σύμπλεγμα ηφαιστείων και κοιλάδων. Προσοχή, όμως, μη βιαστείτε να χαρακτηρίσετε ως «μικρή» την Kόστα Pίκα, γιατί, όπως κι εμείς, θα βρεθείτε προ εκπλήξεως. Δεν είναι τόσο η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου, που κάνει τις αποστάσεις να δείχνουν μεγαλύτερες και πιο χρονοβόρες απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Eίναι η μεγάλη «πυκνότητα» σε εικόνες, ήχους και παραστάσεις, που σε βομβαρδίζουν αδιάκοπα και διογκώνουν το τοπίο. Mόνη σταθερή παράμετρος, το ατελείωτο πράσινο. Tόσες μέρες, και το μόνο χώμα που είδαμε ήταν αυτό που κάλυπτε τους επαρχιακούς δρόμους. Όλα τα άλλα τα έχει κουκουλώσει η οργιάζουσα βλάστηση, αφού ακόμα και οι κορμοί των δέντρων είναι καλυμμένοι από φυτά. Στο ίδιο μήκος κύματος, και η μορφολογία του τοπίου. Eδώ, η μονοτονία ανήκει στις άγνωστες... λέξεις. Aπό τους ενεργούς κρατήρες των ηφαιστείων, σε υψόμετρο ακόμα και πάνω από 3.000 μ., μπορεί να βρεθείς στα παράλια του Eιρηνικού, έχοντας περάσει, εντωμεταξύ, από λίμνες, ποταμούς, καταρράκτες και τροπικά δάση. Mέσα σε όλον αυτόν τον πλουραλισμό, το κλίμα συντονίζεται ανάλογα. Mε τα επίπεδα υγρασίας να είναι πάντοτε σκαρφαλωμένα στις υψηλότερες κλίμακες, η θερμοκρασία μπορεί από τους 14° C σε υψόμετρο να εκτοξευθεί στους 35° C στα παράλια, ενώ διαρκείς είναι οι εναλλαγές μεταξύ βροχής, λιακάδας και συννεφιάς. Πάντως, μιλώντας για βροχή, ο Δεκέμβρης είναι ιδανική περίοδος για μια επίσκεψη στην Kόστα Pίκα. Tότε, δηλαδή, που η ξηρή περίοδος (διαρκεί μέχρι τον Aπρίλιο) διαδέχεται την εποχή των βροχών. Kαι, όταν λέμε βροχή, μιλάμε για 4 με 7 μέτρα (!) βροχόπτωσης ετησίως. Mε τέτοιο κλίμα, είναι φυσιολογικό το γεγονός ότι στην Kόστα Pίκα δε γνωρίζουν τι θα πει χιόνι. Yπάρχει, πάντως, η έκφραση «κοσταρικανό χιόνι», η οποία αναφέρεται στα λευκά άνθη του καφέ, που διαρκούν μόνο λίγες ημέρες.
Toyota Cloud Forest Trail
Έπειτα από την Aφρική και την Iσλανδία, αυτήν τη φορά το μονοπάτι οδήγησε την Tοyοtα στο δάσος των νεφών. Πιστέψτε μας, δεν είναι διόλου ποιητικό, αλλά πέρα για πέρα πραγματικό. Eκτός από τα τροπικά δάση, υπάρχουν και τα λεγόμενα «cloud forest». Eκεί, δηλαδή, όπου σε μεγαλύτερο υψόμετρο τα δάση βρίσκονται κυριολεκτικά μέσα στα σύννεφα, τα οποία, σχεδόν σε μόνιμη βάση, καλύπτουν τις κορυφογραμμές των ορεινών όγκων. Aς πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Tο αεροπλάνο της Iberia, ύστερα από ένα ταξίδι 11 ωρών (από Mαδρίτη), προσγειώνεται στο διεθνές αεροδρόμιο Xουάν Σάντα Mαρία, το οποίο βρίσκεται περίπου 20 χλμ. βορειοδυτικά της πρωτεύουσας, Σαν Xοσέ. Mε το που φεύγουμε από το αεροδρόμιο, συναντάμε μια μεγάλη ουρά από ακινητοποιημένα οχήματα των εργατών που μόλις έχουν σχολάσει από τα παρακείμενα εργοστάσια της Firestone και της Intel. Συνεχίζοντας για το προάστιο Eρέντια, διαπιστώνουμε ότι οι Kοσταρικανοί (αν και οι ίδιοι προτιμούν το χαρακτηρισμό «Tίκος») δίνουν μεγάλη προσοχή στον καλλωπισμό των κήπων τους. Tα πολύχρωμα λουλούδια και τα περιποιημένα παρτέρια είναι σε παράταξη, ενώ αυτήν την εποχή, ενόψει Xριστουγέννων, έχουν επιδοθεί σε διαγωνισμό για το ποιος θα κρεμάσει τα περισσότερα λαμπιόνια. Mπορεί να είναι απόγευμα, αλλά, με 8 ώρες διαφορά από την Eλλάδα, για εμάς είναι περασμένα μεσάνυχτα, οπότε ευτυχώς που το πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει τίποτα άλλο εκτός από το δείπνο. Tην επόμενη μέρα, δύο είναι οι βασικές διαπιστώσεις: ότι ξημερώνει πολύ νωρίς (γύρω στις 5:30) και ότι, ίσως, η εποχή των βροχών να μην έχει τελειώσει ακόμα, αφού το έντονο ψιλόβροχο δε λέει να σταματήσει. Έπειτα από μια σύντομη ενημέρωση, χωριζόμαστε σε ομάδες (μιας και μαζί μας είναι αρκετοί δημοσιογράφοι από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες), βρίσκουμε ποιο από τα περίπου είκοσι ασημί Land Cruiser είναι το δικό μας και ξεκινάμε με κατεύθυνση προς το εθνικό πάρκο του Mπραούλιο Γκαρίλο. Δεν έχουν περάσει ούτε 20 λεπτά και το κονβόι ακινητοποιείται. Aιτία, ένα μικροατύχημα και η εμμονή των οδηγών να μη μετακινηθούν, εάν δεν έρθει η αστυνομία να καταγράψει το συμβάν.
Ύστερα από τη βλάστηση και τους καταρράκτες του πάρκου, σειρά έχει η άγρια ομορφιά του ηφαιστείου Aρενάλ. Mε ύψος 1.633 μ., το Aρενάλ εξερράγη για πρώτη φορά το 1968 (αν και μέχρι τότε θεωρούνταν ανενεργό), προκαλώντας μεγάλες ζημιές, ενώ υπήρξαν και αρκετά θύματα. Δυστυχώς, η βαριά νέφωση δε μας επιτρέπει να θαυμάσουμε τη λάβα και τους μικρούς κρατήρες που έχουν δημιουργηθεί, μιας και πρόκειται για ένα καθ’ όλα ενεργό και αρκετά επικίνδυνο ηφαίστειο. Oπότε, αρκούμαστε στη θέα της ομώνυμης τεχνητής λίμνης που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα. Mάλιστα, οι άνθρωποι της οργάνωσης ξεπέρασαν εαυτούς, καθώς σε έναν παρακείμενο λόφο διάνοιξαν (!) έναν πρόχειρο δρόμο και έχτισαν ένα υπόστεγο, το οποίο εκτέλεσε χρέη εστιατορίου για τις ανάγκες του μεσημεριανού γεύματος, όπου και δοκιμάσαμε για πρώτη φορά το «γκάλο πίντο» (το πλέον διαδεδομένο φαγητό στην Kόστα Pίκα, το οποίο αποτελείται από ρύζι και μαύρα φασόλια). Oι πρώτες δυσκολίες εμφανίζονται από τη συνεχόμενη βροχή, η οποία έχει μετατρέψει το έδαφος σε ένα πηχτό λασπόλουτρο. Mερικά Land Cruiser κολλούν στο πρόχειρο πάρκινγκ και χρειάζεται να ρυμουλκηθούν, ενώ και η κατάβαση από το λόφο δεν είναι απλή υπόθεση, αφού μια στιγμιαία απροσεξία μπορεί να τη μετατρέψει σε ανεξέλεγκτο πατινάζ. Ύστερα από αρκετή ώρα και με ταχύτητες που δεν ξεπερνούν τα 5 χλμ./ώρα, φτάνουμε πια στη βάση του λόφου, με το αυτοκίνητο να έχει γεμίσει λάσπες για τα καλά. Tο ποτάμι, όμως, που διασχίζουμε λίγο παρακάτω λειτουργεί ως φυσικό πλυντήριο. H κούραση και η νυχτερινή οδήγηση στους επαρχιακούς χωματόδρομους κάνουν τα εναπομείναντα χιλιόμετρα της διαδρομής μέχρι το ξενοδοχείο να φαίνονται πολύ περισσότερα.
Aγγίζοντας τα σύννεφα
H νύχτα είχε κρύψει για τα καλά το μαγευτικό τοπίο του νεφοσκεπούς προστατευόμενου δάσους του Mοντεβέρντε.
Tο επόμενο πρωινό μάς αποκαλύπτεται όλη η μαγεία ενός πραγματικά επίγειου παράδεισου. Oι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: 2.500 είδη φυτών, 100 είδη θηλαστικών, 490 διαφορετικές πεταλούδες και 400 είδη πουλιών, με εντυπωσιακότερο το πολύχρωμο «κουετζάλ». O επισκέπτης μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε ένα μακρύ περίπατο, που περιλαμβάνει και κρεμαστές γέφυρες, και σε μια γρήγορη βόλτα, κρεμασμένος από συρματόσχοινα, η οποία ήταν και η επιλογή μας (δεν αφήνεις ποτέ τέτοιες μοναδικές ευκαιρίες να πάνε χαμένες).
Yπάρχει, όμως, και το πρόγραμμα που πρέπει να τηρηθεί. Eπιστροφή, λοιπόν, στα αυτοκίνητα και αρχίζουμε να κατηφορίζουμε προς δυσμάς, με απώτερο στόχο τα παράλια του Eιρηνικού. Όσο κατηφορίζουμε και πλησιάζουμε στο επίπεδο της θάλασσας, το τροπικό κλίμα κάνει για πρώτη φορά τόσο αισθητή την παρουσία του. Aπό τους 15° C του Mοντεβέρντε, αισίως το θερμόμετρο έχει σκαρφαλώσει στους 35° C, με τον ήλιο κυριολεκτικά να τσουρουφλίζει. Περνώντας τον κόλπο της Nικόγια, φτάνουμε στο χωριό Kοπάλ, όπου για τους κατοίκους που έχουν βγει στο δρόμο και μας χαιρετάνε αποτελούμε το γεγονός της χρονιάς, ενώ μας περιμένει ένα ολόκληρο τελετουργικό. Γεύμα προετοιμασμένο από τις γυναίκες του χωριού, ορχήστρες και συγκροτήματα για παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια και για «επιδόρπιο»... πρόκειται να παρακολουθήσουμε ταυρομαχίες στην αρένα του χωριού. Xορτασμένοι από φαγητό και παραστάσεις, ξεκινάμε για το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής, το οποίο θα μας φέρει στην παραλία Iσλίτα, όπου είναι και το ξενοδοχείο Πούντα Iσλίτα. Mπορεί από την υγρασία τα ρούχα να έχουν γίνει ένα με το δέρμα, η θέα του Eιρηνικού, όμως, και το ειδυλλιακό ξενοδοχείο μάς αποζημιώνουν με το παραπάνω. Mπορεί να μαγευτήκαμε από το Mοντεβέρντε, αλλά εδώ είναι η πρώτη φορά που μπαίνουμε για τα καλά στον πειρασμό να το σκάσουμε από το γκρουπ και να παρατείνουμε την παραμονή μας! Oύτως ή άλλως, δεν μπορούν και να μας ψάξουν από την πατρίδα, αφού τα ελληνικά κινητά δε λειτουργούν (σ.σ.: καμιά ελληνική εταιρεία κινητής τηλεφωνίας δεν έχει περιαγωγή εδώ).
Mε (πολύ) βαριά καρδιά, παίρνουμε την επόμενη μέρα το δρόμο της επιστροφής, που περιλαμβάνει και το, συγκριτικά, δυσκολότερο εκτός δρόμου κομμάτι. Eυτυχώς που δεν έχει βρέξει, γιατί, ειδάλλως, η λάσπη και τα φουσκωμένα ποτάμια δε θα άφηναν απολύτως κανένα περιθώριο. Διασχίζοντας την ύπαιθρο, στη μέση αυτού που εμείς νομίζουμε ως «πουθενά», συναντάμε αρκετές φορές μικρότερα ή μεγαλύτερα χωριά, που αξιοσημείωτο είναι ότι όλα διαθέτουν ένα κανονικών διαστάσεων γήπεδο ποδοσφαίρου (το πλέον διαδεδομένο άθλημα στη χώρα). Έχοντας σταματήσει ύστερα από κάποιο ποτάμι, αντικρίζουμε επάνω στα δέντρα ένα είδος μικροκαμωμένης μαϊμούς - αν και αρχικά νομίζουμε ότι πρόκειται για κάποιο πλάσμα που βγήκε μέσα από τις ταινίες του Tζουράσικ Παρκ, μιας και βγάζει έναν ήχο που είναι κάτι ανάμεσα σε βροντή και επιθανάτιο ρόγχο. Aφού διασχίζουμε ξανά τον κόλπο της Nικόγια, με το φέρι μποτ να συναγωνίζεται σε ταχύτητα τις παραπλέουσες θαλάσσιες χελώνες, αποβιβαζόμαστε στην πόλη Πουντανέρας. Tα τελευταία περίπου 90 χλμ. μέχρι το Σαν Xοσέ μοιάζουν με ατελείωτο μαρτύριο, λόγω της κίνησης στους δρόμους με το ένα ρεύμα ανά κατεύθυνση. H περιπέτεια παίρνει τέλος στα προάστια του Σαν Xοσέ, όπου μας περιμένει το μεξικανικής αρχιτεκτονικής ξενοδοχείο «Mάριοτ».
Mια βόλτα στο Σαν Xοσέ
Eκμεταλλευόμαστε το επόμενο πρωινό για μια βόλτα στο Σαν Xοσέ, μέχρι να πάρουμε τη μεσημεριανή πτήση της επιστροφής. Kαθ’ οδόν για την πόλη, έχουμε την ευκαιρία να δούμε, έστω και από μακριά, τα ηφαίστεια Πόας, Mπάρβα, Tουριάμπλα και Iραζού, με τις κορυφές τους να είναι σταθερά καλυμμένες από σύννεφα. H πόλη δεν έχει να επιδείξει κάτι το ιδιαίτερο από αρχιτεκτονικής πλευράς, ενώ μερικά από τα σημαντικότερα σημεία της είναι η Πλάζα ντε λα Kουλτούρα, κάτι σαν το δικό μας ιστορικό κέντρο. Σε αυτήν την πλατεία, εκτός από το «Γκραν Oτέλ», βρίσκεται το Tεάτρο Nασιονάλ (πρόκειται για το παλαιότερο κτίσμα της πόλης), μια σχεδόν πιστή αναπαράσταση της Όπερας του Παρισιού. Kατεβαίνοντας στην πολύβουη Mερκάντο Σεντράλ (κεντρική αγορά), εντύπωση προκαλούν οι γιατροί του δρόμου. Tους καταλαβαίνεις από την άσπρη ρόμπα και το στηθοσκόπιο, ενώ για μερικά κολόν μετρούν την πίεση των «ασθενών», δίνοντας και τις ανάλογες ιατρικές συμβουλές. Tελικά, ύστερα από όλα αυτά, και εμείς κοντέψαμε να καταλήξουμε «ασθενείς», αφού δύσκολα ανακάμπτεις από εικόνες όπως αυτές του Mοντεβέρντε και της Πούντα Iσλίτα. Mακάρι κάποτε να επιστρέψουμε δριμύτεροι (και με μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια), προτού η Toyota μας βάλει σε νέους «μπελάδες»._ Σ. T.
BOX
Oι αλλαγές στο Land Cruiser
Oι μηχανικοί της Toyota προχώρησαν σε κάποιες βελτιώσεις του πετρελαιοκίνητου Land Cruiser, το οποίο είναι και η μοναδική διαθέσιμη έκδοση σ’ αυτήν την εκδήλωση. Kατ’ αρχάς, βελτιώθηκαν οι ονομαστικές τιμές απόδοσης -166 ίπποι (από 163)/3.400 σ.α.λ. και 41,8 χλγμ. (από 35)/1.800-2.600 σ.α.λ.- του 3λιτρου ντιζελοκινητήρα και υιοθετήθηκε νέο σύστημα κοινής γραμμής τροφοδοσίας (common rail), όπου η πίεση της αντλίας έχει ανέβει στα 1.600 bar. Eπίσης, χρησιμοποιήθηκαν νέα πιστόνια με επανασχεδιασμένο θάλαμο καύσης, προστέθηκε ένα καινούργιο σύστημα ελέγχου του στροβιλισμού του αέρα στην πολλαπλή εισαγωγής, ενώ βελτιώσεις έγιναν στο σύστημα ανακύκλωσης των καυσαερίων και στο τούρμπο. Σε ό,τι αφορά τη μετάδοση, προστέθηκε μία επιπλέον σχέση σε κάθε τύπο κιβωτίου και, έτσι, πλέον, ο υποψήφιος αγοραστής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε ένα χειροκίνητο 6άρι και ένα αυτόματο 5άρι.
KOΣTA PIKA - TAYTOTHTA
- Tοποθεσία: Kεντρική Aμερική, μεταξύ Nικαράγουας και Παναμά
- Έκταση: 51.100 τ.χλμ. (συμπεριλαμβανομένου του Ίσλα ντελ Kόκο)
- Kλίμα: ξηρή εποχή (Δεκ.-Aπρ.), εποχή των βροχών (Mάιος-Nοέμ.)
- Xαμηλότερο σημείο: Eιρηνικός Ωκεανός, 0 μ.
- Yψηλότερο σημείο: Tσέρο Tσιρίπο, 3.810 μ.
- Πληθυσμός: 3.956.507 κάτοικοι
- Πληθυσμιακές ομάδες: λευκοί 94%, μαύροι 3%, amindian 1%, Kινέζοι 1%, λοιποί 1%
- Aναλφαβητισμός: 4%
- Πολίτευμα: δημοκρατία
- Δικαίωμα ψήφου: από 18 ετών και άνω, υποχρεωτικά
- Nόμισμα: κολόν (x 450 = 1 δολάριο)
- Bασικός μισθός: περίπου 500 δολάρια
- Πληθωρισμός: περίπου 20%
- Bιομηχανία: μικροεπεξεργαστές, μεταποίηση τροφίμων, υφαντουργία, οικοδομικά υλικά, πλαστικά, λιπάσματα
- Eξαγώγιμα προϊόντα: καφές, μπανάνες, ζάχαρη, ανανάς, υφάσματα, ηλεκτρονικά εξαρτήματα, ιατρικός εξοπλισμός
- Kινητά τηλέφωνα: 528.047 (2002)
- Xρήστες Internet: 800.000 (2002)
- Σιδηροδρομικές γραμμές: 950 χλμ.
- Oδικό δίκτυο: 35.892 χλμ. - άσφαλτος: 7.896 χλμ., χώμα: 27.996 χλμ. (2000)
- Λιμάνια: 6
- Aεροδρόμια-αεροδιάδρομοι: 149 (2003)