Αττική Οδός
Μια ιδέα που υφίσταται από τη δεκαετία του ’60 είναι πραγματικότητα τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Τι σημαίνει για όλους εμάς η Αττική Οδός του 2005;
Κείμενο: Μανώλης Σαλούρος
Φωτογραφίες: Θάνος Ηλιόπουλος
Απρίλιος 2005. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας ανήκουν ήδη στην ιστορία. Μετρό, τραμ, προαστιακός, και φυσικά Αττική Οδός αποτελούν τη «νέα τάξη πραγμάτων» στον κυκλοφοριακό χάρτη της πρωτεύουσας, έχοντας συμβάλει πολύ στην καταπολέμηση της «μάστιγας» του κυκλοφοριακού προβλήματος.
Αυτόν το μήνα επιχειρούμε να γίνουμε ο «συνοδηγός» σας στην Αττική Οδό, προσπαθώντας να γνωρίσουμε τον τρόπο λειτουργίας του σημαντικού αυτού έργου, και φυσικά να μάθουμε ποια θα είναι η επόμενη μέρα του. Iδιαίτερα από τη στιγμή που διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν καθημερινά στην Α.Ο. έχει υπερβεί κατά πολύ τις αρχικές προβλέψεις των υπευθύνων του έργου, όπως ακριβώς μας επιβεβαιώνει ο κ. Βασίλης Χαλκιάς, ο διευθύνων σύμβουλος των Αττικών Διαδρομών ΑΕ, της εταιρείας που έχει την ευθύνη λειτουργίας της Α.Ο. Συγκεκριμένα, το 70% των διελεύσεων αφορά «επαγγελματικές» μετακινήσεις.
Ένα από τα ερωτήματα που έχει απασχολήσει κατά καιρούς το σύνολο των οδηγών είναι σχετικό με την τιμολογιακή πολιτική της Α.Ο. και με το κατά πόσο αυτή πρόκειται να αλλάξει. Στο συγκεκριμένο σημείο, ο διευθύνων σύμβουλος των Αττικών Διαδρομών ήταν κάθετος: «Όχι. Δε θα υπάρξει καμία απολύτως αλλαγή στην τιμολογιακή πολιτική που ακολουθούμε μέχρι στιγμή. Το έργο δεν αποτελείται από δρόμους μεγάλων αποστάσεων, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις του εξωτερικού. Πρόκειται για ένα κλειστού τύπου σύστημα, βάσει του οποίου δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το σημείο εξόδου του κάθε οδηγού, αλλά το σημείο εισόδου του. Για να μπορούμε να ξέρουμε το σημείο εξόδου των οδηγών, θα πρέπει στη μεν είσοδο να μην πληρώνουν και, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ιταλίας, να παίρνουν μόνο ένα χαρτάκι, ενώ στην έξοδο να κατασκευαστούν σταθμοί διοδίων. Eπειδή βρισκόμαστε σε ένα αστικό περιβάλλον, οι κάθετοι δρόμοι προς την Α.Ο. είναι όλοι φορτισμένοι. Εάν λοιπόν υπήρχαν σταθμοί διοδίων στην έξοδο, η ουρά θα μπλόκαρε μέσα στον αυτοκινητόδρομο».
Φυσικά, όσοι μετακινούνται τακτικά μπορούν να επωφεληθούν από το μειωμένο κόστος διέλευσης που προσφέρει το e-pass. Προφανώς, αυτός είναι και ο λόγος που οι συνδρομητές της A.O. είναι περίπου 76.000! «Πολιτική μας είναι ο καθημερινός “ηλεκτρονικός” χρήστης να τύχει της έκπτωσης και όχι αυτός που χρησιμοποιεί ελάχιστα το δρόμο», τόνισε ο κ. Χαλκιάς, σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο προσφέρονται πέντε διαφορετικά πακέτα συνδρομητών (Express, Friendly, Bonus, Moto και Business)».
Oι οδηγοί που πρόθυμα καταβάλλουν το σχετικό αντίτιμο συνυπολογίζουν το χρονικό κέρδος στις μετακινήσεις τους. Kαι το κέρδος αυτό μπορεί να αποτιμηθεί σε μια συνολική βελτίωση της κυκλοφορίας σε όλο το λεκανοπέδιο, που σύμφωνα με έρευνες της Τροχαίας και του ΥΠΕΧΩΔΕ φτάνει στο 30%.
Επιπλέον, στα μελλοντικά σχέδια του ελληνικού δημοσίου είναι να πραγματοποιηθούν τα λεγόμενα Αστικά Έργα Αττικής, τα οποία θα ενώνονται με την Α.Ο. Aυτά είναι χωρισμένα σε τρεις κλάδους και αφορούν αρχικά την επέκταση της Περιφερειακής Υμηττού από το νότιο τμήμα της· δηλαδή από τη λεωφόρο Αλίμου-Καρέα-Κατεχάκη θα κινηθεί κατά μήκος στους πρόποδες του Υμηττού και θα καταλήξει στην παραλιακή λεωφόρο. Η βόρεια επέκταση προβλέπεται να συνεχίσει από το Πικέρμι, όπου τελειώνει σήμερα, και να φτάσει μέχρι το λιμάνι της Ραφήνας, διασχίζοντας από το ένα άκρο της θάλασσας (Γλυφάδα) μέχρι τη Ραφήνα και αποτελώντας τη νέα Περιφερειακή Υμηττού. Το τρίτο τμήμα που εντάσσεται στα Αστικά Έργα θα ξεκινά από το παλιό αεροδρόμιο του Eλληνικού, θα διέρχεται με σήραγγα κάτω από τον Υμηττό και θα καταλήγει στο μεγάλο σταθμό διοδίων του Κορωπίου.
Bέβαια, δεν είναι κρυφό ότι ο εν λόγω δρόμος, ο οποίος επιταχύνει τις μετακινήσεις μας, χάρη στην πολύ καλή του χάραξη... προκαλεί σε υπέρβαση των ορίων ταχύτητας. Πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται αν η Tροχαία παρακολουθεί τους παραβάτες μέσα από το εγκατεστημένο κλειστό κύκλωμα της Aττικής Oδού. «Δεν έχουμε απολύτως καμία σχέση!», διαβεβαιώνει ο κ. Xαλκιάς. Το μόνο που υπάρχει είναι η συνωνυμία Α.Ο. και Τροχαίας Α.Ο. Θα μπορούσε να ήταν η Tροχαία της εκάστοτε περιοχής, π.χ. της Κερατέας και να μη λέγεται Tροχαία Α.Ο. Tο συγκεκριμένο αυτοτελές τμήμα που υπάγεται στη Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής ονομάστηκε Τροχαία Α.Ο.,επειδή έχει αρμοδιότητα την Αττική Οδό. Παρ’ όλα αυτά συνεργασία υπάρχει. Από την πλευρά μας, πρέπει αμέσως να πάμε στον τόπο του συμβάντος και να προειδοποιήσουμε τους οδηγούς που κατευθύνονται προς εκείνο το μέρος, ενώ ευθύνη της Τροχαίας είναι να ρυθμίσει την κυκλοφορία».
Όμως, πώς ελέγχονται όλες οι κάμερες, και γενικά η κυκλοφορία της Α.Ο.; Ιδιαίτερα σημαντική στον τομέα της ασφάλειας είναι η συμβολή των συστημάτων ελέγχου, καθώς και του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας (ΚΔΚ), που επιτρέπουν την 24ωρη παρακολούθηση των κυκλοφοριακών συνθηκών σε όλο το μήκος του αυτοκινητοδρόμου.
Σαφή συμπεράσματα, λοιπόν, απ’ τη «σύντομη βόλτα» μας στα περίπου 65 χλμ. της Aττικής Oδού: άρτια εκπαιδευμένο έμψυχο δυναμικό και εξελιγμένα τεχνικά μέσα λειτουργούν για την προστασία μας. Eξοικονόμηση χρόνου, αλλά και μεγάλες υποσχέσεις για το μέλλον, αφού ναι μεν η αρχή έγινε, αλλά να μη μείνουμε εδώ! Όσοι μπλοκάρονται καθημερινά σε δρόμους, όπως είναι η Kατεχάκη, η Kηφισίας κτλ., αυξάνοντας το ωράριό τους κατά μία, δύο και τρεις ώρες, ζητούν τη βοήθειά σας... Mας καλομάθατε, μη μας αφήσετε τώρα! Aς κερδίσουμε το χρυσό στους Oλυμπιακούς Aγώνες όπου συμμετέχουν οι ίδιοι οι πολίτες της χώρας μας!_ Μ. Σαλ.
Ξεχωριστό BOX/κείμενο για το ΚΔΚ
ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ (ΚΔΚ)
«Φύλακες άγγελοι»!
Αναφερόμαστε στα «μάτια», αλλά και στην «καρδιά» της Αττικής Οδού. Στους ανθρώπους, αλλά και στα τεχνικά μέσα που μας «συνοδεύουν» σε όλο το μήκος και πλάτος του δρόμου των 65 χλμ., του υπερσύγχρονου αυτού έργου.
Το Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας, γνωστό και ως ΚΔΚ, βρίσκεται στα κεντρικά γραφεία της Α.Ο. στην Παιανία και μπήκε φέτος στο τέταρτο χρόνο λειτουργίας του, έχοντας προσφέρει σημαντική βοήθεια σε χιλιάδες οδηγούς της Α.Ο. Από ποιους όμως στελεχώνεται; Λειτουργεί όλο το 24ωρο, έχοντας δυναμικό 100 ανθρώπων (χωρισμένων σε τρεις βάρδιες), οι 20 από τους οποίους δουλεύουν μέσα στο χώρο του ΚΔΚ, ενώ οι υπόλοιποι στο δρόμο. Ο υπεύθυνος βάρδιας και οι τρεις χειριστές παρακολουθούν τη λειτουργία όλου του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και την κυκλοφορία, έχοντας ο καθένας στην αρμοδιότητά του έναν τομέα. Οι δύο τη διαχείριση της κυκλοφορίας χρησιμοποιώντας το σύστημα Gui, ενώ ο τρίτος τον έλεγχο των σηράγγων μέσω του συστήματος Scada. Το ΚΔΚ εντοπίζει άμεσα τυχόν προβλήματα και συμβάντα στον αυτοκινητόδρομο μέσω καμερών, κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης, αισθητήρων οδοστρώματος και ειδικών συστημάτων μέτρησης CO και αδιαφάνειας του αέρα στις σήραγγες. Επιπλέον, συντονίζει τις ενέργειες για την άμεση επέμβαση και βοήθεια, με τη χρήση σύγχρονου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, όπως είναι το σύστημα TETRA, για την επικοινωνία με τις κινητές μονάδες περιπόλου και άμεσης επέμβασης, οι ηλεκτρονικές πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων, για την ενημέρωση των οδηγών ως προς την τήρηση των βασικών κανόνων οδικής συμπεριφοράς, τα συστήματα εξαερισμού σηράγγων αυτόματης ενεργοποίησης, για την απομάκρυνση καπνού ή άλλων επικίνδυνων ρύπων από τις σήραγγες και απευθείας συνδέσεις με την Τροχαία, την Πυροσβεστική και το ΕΚΑΒ.
H πολύ καλή δουλειά που γίνεται από το ΚΔΚ αντανακλάται τέλεια στο χρόνο ανταπόκρισης στα διάφορα περιστατικά, για τον οποίο οι άνθρωποι της Α.Ο. καμαρώνουν ότι είναι κάτω από τα 5 λεπτά! Στον ίδιο χώρο, φιλοξενείται και το τηλεφωνικό κέντρο που απαντά στις κλήσεις από το 1836 (από κινητά), αλλά και από τα ειδικά τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης που βρίσκονται στη δεξιά πλευρά του αυτοκινητοδρόμου κάθε 2 χλμ.
Πινακάκι εξοπλισμού ΚΔΚ
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ (Εκτός)
200 κάμερες κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης (CCTV)
21 πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων κατά μήκος της Α.Ο. (MVMS)
50 πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων στις προσβάσεις της Α.Ο. (AVMS)
600 τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης (συσκευές ERT)
600 συσκευές μέτρησης κυκλοφοριακού φόρτου (VDS)
124 σηματοδότες ελέγχου λωρίδας (LCS) και πινακίδες μεταβλητού ορίου ταχύτητας (VSLS) στις σήραγγες
3 μετεωρολογικοί σταθμοί
43 συσκευές ελέγχου υπερμεγεθών οχημάτων (OVHD)
Επιπλέον, εγκαταστάσεις και συσκευές ηλεκτροδότησης σηράγγων και ανοιχτού αυτοκινητοδρόμου
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΔΚ (Εντός)
1 οθόνη 80 ιντσών
50 οθόνες των 21 ιντσών
7 σταθμοί εργασίας με πρόσβαση στα συστήματα του αυτοκινητοδρόμου
Σύστημα επικοινωνίας TETRA
Τα «κίτρινα»!
130 οχήματα και μηχανήματα έχει στις τάξεις της η Α.Ο., τα οποία χρησιμοποιούνται για οδική συντήρηση, περιπολία, αλλά και για την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως είναι η έντονη χιονόπτωση. Εκχιονιστικά μηχανήματα, αλατιέρες, λεπίδες και πολλά ακόμη, σε συνδυασμό με το έμψυχο δυναμικό της Α.Ο. είναι πάντα σε ετοιμότητα, σύμφωνα με το Κώστα Μάκρα (υπεύθυνος συντήρησης οχημάτων και μηχανημάτων), να μας βγάλουν από τη δύσκολη θέση, ακόμη και σε περιπτώσεις όπως ήταν η περσινή...
Το κάθε όχημα είναι εφοδιασμένο με κώνους, φανάρια σήμανσης, πινακίδες έκτακτης σήμανσης, εργαλεία και σακιά με άμμο. Όλα τα παραπάνω βρίσκονται στον αποθηκευτικό χώρο και είναι αξίας περίπου 3.000 ευρώ. Επιπλέον, υπάρχει ένα σύστημα που χειρίζεται ο οδηγός του αυτοκινήτου από το εσωτερικό του και το οποίο δίνει στο φωτεινό σηματοδότη που βρίσκεται στην οροφή του εντολές ανάλογες με τις περιπτώσεις των συμβάντων. Η συνολική αξία του συγκεκριμένου συστήματος είναι της τάξεως των 9.000 ευρώ! Οδηγός της Α.Ο. μπορεί να γίνει ο οποιοσδήποτε κάτοχος επαγγελματικής άδειας οδήγησης, ενώ στα 20ήμερα σεμινάρια που παρακολουθεί μαθαίνει τέλεια το δρόμο της Α.Ο., τις σημάνσεις, και φυσικά να προσφέρει πρώτες βοήθειες. Τέλος, αυτήν την περίοδο πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά ταξίδια για τους υπαλλήλους των Αττικών Διαδρομών στο μοναδικό εξομοιωτή στον κόσμο, στο κέντρο εκπαίδευσης της σήραγγας Frejus, στη Γαλλία.
Αεροδρόμιο–έξοδος Μάνδρας: 34 λεπτά με το γράμμα του νόμου!
Στο τέλος της συζήτησής μας με τον κ. Χαλκιά, τέθηκε από εμάς ερώτημα σχετικό με το αν έχει «παρανομήσει» ποτέ ο ίδιος στην Α.Ο. Η απάντηση είχε μέσα αρκετή δόση χιούμορ... «Σίγουρα, ο καλός δρόμος αποτελεί πάντα μια μεγάλη πρόκληση για όλους μας! Στην περίπτωση όμως της Α.Ο., όπου η κίνηση σε αυτήν, ακόμη και με τα θεσμοθετημένα όρια ταχύτητας, επιτυγχάνει πολύ καλούς χρόνους, κάτι τέτοιο είναι περιττό, και φυσικά πάντα εγκυμονεί κινδύνους. Όμως, σας διαβεβαιώνω ότι δε θα δημιουργήσουμε λακκούβες στο δρόμο... για να ανακόψουμε αυτούς που κινούνται με ταχύτερο ρυθμό!»
Εμείς, την Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου στις 13:51, ξεκινήσαμε από την έξοδο (20) του αεροδρομίου με κατεύθυνση την έξοδο (1) της Μάνδρας, με στόχο να δούμε πόσο ακριβώς χρόνο θα χρειαστούμε για να διασχίσουμε κατά μήκος την Αττική Οδό, τηρώντας τα όρια ταχύτητας. Το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, αν αναλογιστεί κανείς το κυκλοφοριακό της Παρασκευής, την ώρα αιχμής που επιλέξαμε να κάνουμε τη μέτρηση, αλλά και το γεγονός ότι στα διόδια του Κορωπίου (φτάσαμε στις 13:58) δε χρησιμοποιήσαμε το e-pass. Έτσι, στις 14:25 ακριβώς αφήναμε πίσω μας την Αττική Οδό, μόλις 34 λεπτά μετά...
Ημερομηνίες «σταθμοί» στην εξέλιξη του έργου
28/02/1995: Υποβολή προσφοράς
26/03/1996: H A.O. ορίζεται ανάδοχος του έργου
23/05/1996: Yπογραφή σύμβασης παραχώρησης/Έναρξη πρόδρομων εργασιών
23/07/1996: Έγκριση δανειοδότησης 220 δισ. δρχ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
31/08/1997: Έναρξη εργασιών τμήματος F (Δ.Π.Λ. Υμηττού)
19/09/1997: Έναρξη εργασιών τμήματος E (Παλλήνη-Σπάτα)
18/12/1997: Υπογραφή κύριας δανειακής σύμβασης με την Ε. Τ. Επενδύσεων
01/10/1998: Έναρξη εργασιών τμημάτων A, B, C, D (Ελευσίνα-Παλλήνη)
28/02/2001: Παράδοση τμήματος Γέρακας-Σπάτα/Έναρξη λειτουργίας
31/01/2003: Παράδοση τμήματος Μεταμόρφωση-διόδια Γέρακα
03/09/2003: Παράδοση Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού
30/11/2003: Παράδοση Τμήματος Ελευσίνα-Μεταμόρφωση
07/2004: Παράδοση όλου του έργου
Σημεία εξυπηρέτησης...
Φυσικά, από ένα τέτοιο έργο δε θα μπορούσαν να λείπουν τα σημεία εξυπηρέτησης όσων χρησιμοποιούν το δρόμο. Ο λόγος για το πού βρίσκονται τα γραφεία, τα κτίρια των σταθμών διοδίων, αλλά και οι Σ.Ε.Α. στην Αττική Οδό.
Κεντρικά Γραφεία (Παιανία)
Έξοδος 18, 41,9 χλμ. Α.Ο., 190 02 Παιανία
Κατεύθυνση προς Ελευσίνα
Τηλέφωνο: 210.6682.000
Fax: 210.6682.240
Κτίριο Σταθμού Διοδίων Ρουπακίου
8,5 χλμ. μετά την είσοδο στην Α.Ο. από την Ελευσίνα
Κατεύθυνση από Εθνική Οδό Αθηνών-Κορίνθου προς Μαρκόπουλο
Κτίρια Σταθμών Διοδίων Μεταμόρφωσης
23,1 χλμ. Στα κτίρια των σταθμών διοδίων Μεταμόρφωσης με πρόσβαση από όλες τις εισόδους της Α.Ο.
- Είσοδος από Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας με κατεύθυνση προς Μαρκόπουλο
- Στην είσοδο της Α.Ο. από Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας προς Ελευσίνα
Κτίριο Σταθμού Διοδίων Κορωπίου
44ο χλμ. Α.Ο., Παιανία (κτίριο του Σταθμού Διοδίων Κορωπίου)
Κατεύθυνση από αεροδρόμιο προς Ελευσίνα και λεωφόρο Κατεχάκη
Κτίριο Σταθμού Διοδίων Κατεχάκη
0,5 χλμ. Είσοδος από τη λεωφόρο Κατεχάκη (κτίριο του Σταθμού Διοδίων Κατεχάκη)
Κατεύθυνση προς Μεσόγεια
Κτίριο Σταθμού Διοδίων Παλλήνης
Στην είσοδο της Α.Ο. από Πικέρμι
Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ)
- Παλλήνη 40,2 χλμ.
- Ασπρόπυργος 10 χλμ.
Προαιρετική Λεζάντα πορτρέτο Βασίλης Χαλκιάς.
Ο Βασίλειος Μ. Χαλκιάς κατέχει τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου στην Αττικές Διαδρομές ΑΕ από το 1999, χρονιά ίδρυσης της εταιρείας. Έχει τη συνολική ευθύνη των εταιρικών θεμάτων και έχει οριστεί από το ΔΣ νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας. Έχει αποφοιτήσει από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών, με δίπλωμα τοπογράφου μηχανικού και είναι κάτοχος Master επιστημών πολιτικού μηχανικού με ειδίκευση στα συγκοινωνιακά έργα και στη διαχείριση κατασκευών από το τεχνολογικό ινστιτούτο του Νιου Τζέρσι.
Πίτα ποσοστών για ρεπορτάζ Αττικής Οδού.
SOS σχεδιάγραμμα από Καστανάκη
Χρησιμοποιείτε τακτικά την Αττική Οδό;
Συνολικά, ψήφισαν: 1.510
NAI: 771
OXI: 739
Ψηφίσατε...
Μεγάλη συμμετοχή και «μονομαχία» είχαμε στην ηλεκτρονική μας σελίδα, www.4troxoi.gr, κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας του συγκεκριμένου μήνα, η οποία, λόγω του σχετικού ρεπορτάζ, δε φιλοξενείται ως είθισται στην «Eλληνική Πραγματικότητα». Σε σύνολο 1.510 αναγνωστών, 771 χρησιμοποιούν τακτικά την Αττική Οδό, ενώ 739 δεν τη χρησιμοποιούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το διάστημα που βρισκόταν στον «αέρα» η δημοσκόπηση, η διαφορά ανάμεσα στα ΝΑΙ και τα ΟΧΙ δεν ξεπέρασε ποτέ τις 35 ψήφους.