Συνέντευξη - Μάκης Ζευγώλης
Ελαστικά, αμορτισέρ και ευθυγράμμιση αποτελούν ένα τρίγωνο ζωτικής σημασίας για την ασφάλειά μας. Ο Μάκης Ζευγώλης, τεχνικός υπεύθυνος στο Quick Fit του Car Center, ως ο πλέον αρμόδιος, μας δίνει μερικές συμβουλές.
AΠOΔOΣH: KΩΣTAΣ ΦOYKHΣ
ΦΩTOΓPAΦIEΣ: ΘANOΣ HΛIOΠOYΛOΣ
Το σωστό στήσιμο ενός αυτοκινήτου δεν είναι απλή υπόθεση και ο άνθρωπος που φροντίζει για το «στρίβειν» του Fiesta S1600 του Λάμπρου Αθανασούλα μας εξηγεί τη σημασία της γεωμετρίας και των ελαστικών του αυτοκινήτου. Δεν είναι μόνο ζήτημα βελτίωσης και ταχύτητας, είναι θέμα ασφάλειας και αφορά τον καθένα.
Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε με τους τροχούς και όχι με τον κινητήρα, όπως πολλοί άλλοι;
Ποτέ δε μου άρεσε να είμαι μηχανικός ή ηλεκτρολόγος αυτοκινήτων. Το λάστιχο με γοήτευσε, γιατί μπορούσα να το χαράζω, να του δίνω μορφή. Δηλαδή, έφτιαχνα τα δικά μου σχέδια πάνω στα ελαστικά. Από μικρός μου άρεσε να ζωγραφίζω, αλλά δε μου έβγαινε ούτε στο χαρτί ούτε πουθενά. Ακόμα και σήμερα, η χάραξη των ελαστικών είναι αυτό που με γοητεύει, μπορείς να με αφήσεις να δουλεύω ώρες και μέρες πάνω σε τέσσερα λάστιχα.
Ισχύει η θεώρηση ότι ένα καλό ελαστικό είναι ιδανικό για κάθε αυτοκίνητο;
Για μένα όλα τα επώνυμα ελαστικά είναι καλά. Από εκεί και πέρα, είναι θέμα εφαρμογής ελαστικού–αυτοκινήτου, ενώ πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η αντίληψη του οδηγού. Υπάρχουν όμως και ελαστικά που πιθανώς να τα βάλεις σε ένα αυτοκίνητο και να μην ταιριάζουν, γιατί, για παράδειγμα, είτε ο σκελετός τους είναι τετράγωνος και το αυτοκίνητο έχει πολύ μικρή γωνία κάμπερ είτε η σύγκλιση είναι τέτοια, ώστε το ελαστικό φθείρεται υπερβολικά.
Σε ένα καθημερινό οδηγό τι ελαστικό θα προτείνατε;
Πιστεύω ότι ένα απλός οικογενειάρχης οδηγός, ο οποίος οδηγεί συντηρητικά θα πρέπει να επιλέξει ένα ελαστικό με μαλακό σκελετό και μαλακό πέλμα, για να είναι φιλικό το αυτοκίνητο στις αντιδράσεις του. Αντιθέτως, για σπορ οδήγηση ένας σκληρός σκελετός, με ό,τι γόμα και αν συνδυάζεται, είναι η καλύτερη επιλογή. Βέβαια, ο σκληρός σκελετός μπορεί να κουράζει τους επιβάτες, αλλά θα εκμεταλλευτεί καλύτερα τις δυνατότητες της γόμας.
Με το βάθος του πέλματος τι γίνεται; Ποια είναι η σωστή διαδικασία για κάποιον που θέλει να ελέγχει την κατάσταση των ελαστικών του;
Η πραγματικότητα στην Ελλάδα είναι η εξής, και αναφέρομαι πάντα σε αυτοκίνητα οικογενειακής χρήσης. Οι δρόμοι μας, δυστυχώς επειδή δεν έχουν καθόλου πρόσφυση, δε φθείρουν τα πέλματα. Έχουμε όμως πρόωρη γήρανση στους σκελετούς, γεγονός που οι περισσότεροι οδηγοί αγνοούν. Βλέπουν το πέλμα σε ένα ελαστικό τεσσάρων ετών και είναι μια χαρά, το ελαστικό όμως δε δουλεύει, γιατί έχει ξεραθεί. Είναι και αυτό σαν το ψωμί, γίνεται σιγά σιγά παξιμάδι. O περιοδικός τεχνικός έλεγχος των ελαστικών μας είναι επιβεβλημένος. Δεν επιτρέπεται να κυκλοφορείς με ελαστικά που έχουν λιγότερα από 2 χλστ. πέλμα. Ειδικά με τα καινούργια αυτοκίνητα, των οποίων τα ελαστικά δουλεύουν ανομοιόμορφα, αν η εξωτερική πλευρά έχει 2 χλστ. πέλμα, τότε η εσωτερική θα είναι σχεδόν λεία. Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η ηλικία του ελαστικού να υπερβαίνει την τριετία, ασχέτως χιλιομέτρων.
Όταν τοποθετούμε πιο σκληρή ανάρτηση, δεν πρέπει να αλλάζουμε και τις πιέσεις στα λάστιχα;
Ναι, αλλά η σωστή πίεση μπορεί να βρεθεί μόνο κατόπιν δοκιμής. Xρειάζεται λοιπόν ένα μυημένο οδηγό. Πάντως, κατά 99% η πίεση θα πρέπει να αυξηθεί.
Τι φθείρει περισσότερο τα ελαστικά και πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη συγκεκριμένη φθορά;
Στην επαρχία έχουμε μεγαλύτερη φθορά ελαστικών, γιατί οι επαρχιακοί δρόμοι έχουν περισσότερη πρόσφυση σε σχέση με το γυαλισμένο δρόμο της Αθήνας. Το ίδιο ισχύει και για την οδήγηση στην εθνική οδό. Κάτι ακόμα που δεν έχει εμπεδώσει η πλειονότητα των οδηγών των προσθιοκίνητων αυτοκινήτων είναι ότι το σταύρωμα των ελαστικών (εμπρός δεξί στη θέση του πίσω αριστερού και αντίστοιχα εμπρός αριστερό στη θέση πίσω δεξιού) είναι απαγορευτικό. Όπως επίσης η τοποθέτηση καινούργιων ελαστικών μόνο μπροστά. Tα φθαρμένα ελαστικά πίσω μπορεί να γίνουν αιτία ατυχήματος, μιας και ο μέσος οδηγός δεν έχει την ικανότητα να διορθώσει ένα αυτοκίνητο που θα υπερστρέψει. Στην υποστροφή, οι αντανακλαστικές κινήσεις είναι πιθανό να αποσοβήσουν το ατύχημα, ή έστω να οδηγήσουν σε λιγότερο σημαντικό πρόβλημα.
Τι πρέπει να προσέξει κάποιος που πάει το αυτοκίνητό του για ευθυγράμμιση;
Για μένα είναι καθαρά θέμα εμπειρίας αυτού που θα το φτιάξει. Πολλές φορές έχω έρθει σε αντιπαράθεση με πελάτες που φέρνουν τα χαρτιά του κατασκευαστή. Kανένα αυτοκίνητο δεν είναι ίδιο με εκείνο που αρχικά σχεδίασε ο κατασκευαστής. Aκόμα και σ’ ένα καινούργιο αυτοκίνητο έπειτα από 2.500 χλμ. η γεωμετρία θα έχει αλλοιωθεί. Ο λόγος είναι ότι το αυτοκίνητο συναρμολογείται με όλα τα εξαρτήματα καινούργια, τα ελατήρια, τα αμορτισέρ και τα silent block. Μόλις αυτά αρχίσουν να δουλεύουν συμπιέζονται και το αυτοκίνητο χάνει ύψος, οπότε αυτόματα αλλάζουν όλες οι γωνίες. Συνεπώς, ύστερα από κάποιο διάστημα, πρέπει το αυτοκίνητο να πάει οπωσδήποτε για ευθυγράμμιση. Όλα είναι θέμα γεωμετρίας, ποιότητας κατασκευής και τοποθέτησης των ανταλλακτικών του εργοστασίου. Έχουμε φτάσει στο σημείο το πρώτο αναλώσιμο πάνω στο αυτοκίνητο να είναι τα αμορτισέρ. Τα αλλάζουμε πριν καν αλλάξουμε λάστιχα. Αυτό οφείλεται στη χαμηλή ποιότητά τους. Ακόμα όμως και στα after market ανταλλακτικά υπάρχουν προβλήματα. Αν πάρεις δύο αμορτισέρ του ίδιου σετ και τα βάλεις σε ένα δυναμόμετρο πάγκου, θα δεις ότι μεταξύ δεξιού και αριστερού υπάρχουν μεγάλες διαφορές.
Ποια μυστικά κρύβει η ρύθμιση της σύγκλισης ή της απόκλισης των τροχών;
Σε αυτόν τον τομέα πολύ σημαντικό ρόλο έχει το σύστημα διεύθυνσης. Μπορεί να ευθυγραμμίσεις τέλεια ένα αυτοκίνητο και μόλις περνάει από μια λακκούβα να αλλάζει ένα εκατοστό στο κάμπερ και ένα στη σύγκλιση, οπότε όλα ακυρώνονται, αυτό είναι το λεγόμενο bump steering. Μια ένδειξη για το τι γίνεται στο μπροστινό σύστημα ενός αυτοκινήτου αποτελεί αυτό που συμβαίνει όταν το χαμηλώνεις. Για παράδειγμα, το ίδιο χαμήλωμα σε ένα αυτοκίνητο δημιουργεί απόκλιση των τροχών κατά 1-2 χλστ., ενώ σε ένα άλλο 1,5 εκ. Αυτό σημαίνει πως το σύστημα του δεύτερου είναι λάθος. Γενικά, ο κανόνας που πρέπει να ακολουθούμε είναι πως, από τη στιγμή που το αυτοκίνητο συμπιέζεται προς τα κάτω, θα πρέπει να φροντίζουμε, ώστε οι τροχοί να είναι απόλυτα παράλληλοι, δηλαδή με μηδέν σύγκλιση ή απόκλιση. Μπορεί κάποιο αυτοκίνητο στατικό να είναι στο μηδέν και την ώρα που μπαίνει ο οδηγός να παρουσιάζει σύγκλιση 2 χλστ. Συνεπώς, πρέπει να λαμβάνεις υπόψη τις μεταβολές της ανάρτησης, ώστε να υπολογίζεις και τη μεταβολή στις γωνίες των τροχών και να κάνεις τις σωστές ρυθμίσεις.
Τι προτείνεται σε εκείνους που πηγαίνουν στα track day; Τι πρέπει να κάνουν με τα ελαστικά τους;
Πρέπει να αυξάνουν την πίεση των ελαστικών τους. Δηλαδή, αν χρησιμοποιούν στο δρόμο 32 psi, τότε στην πίστα πρέπει να ανέβουν στο 38 psi. Βέβαια, ανάλογα και με το αυτοκίνητο, η σωστή πίεση μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 45 psi. Αυτό πρέπει να γίνεται για να στηριχθούν τα πλαϊνά του ελαστικού. Γενικά, η φθορά αυξάνεται με τη θερμοκρασία, η οποία με τη σειρά της ευνοείται από τη χαμηλή πίεση. Πρέπει το αυτοκίνητο να στρίβει και ο τροχός να πατάει κάτω με το πέλμα και όχι με τα πλαϊνά. Σε αυτό ακριβώς βοηθάει η αύξηση της πίεσης. Βέβαια, όταν ζεσταθεί αρκετά το ελαστικό, η πίεση μπορεί να φτάσει και στα 50 psi. Mπορεί τότε να μην έχουν τη μέγιστη απόδοση, όμως θα έχουν μια σταθερότητα και βέβαια μικρότερη φθορά.
Ο Μάκης Ζευγώλης γεννήθηκε πριν από 37 χρόνια στη Λευκάδα. Ξεκίνησε τις σπουδές του στην Τεχνική Σχολή Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού, όμως τελικά τον κέρδισε η αγάπη του για το αυτοκίνητο. Aπό το 1983 συνεργάζεται με την ομάδα του Car Center των αδελφών Kαρανικόλα, υποστηρίζοντας πολλούς από τους κορυφαίους Έλληνες οδηγούς αγώνων. O χώρος ευθύνης του, από τότε που ξεκίνησε, είναι τα ελαστικά και η γεωμετρία των αναρτήσεων των αγωνιστικών αυτοκινήτων.
Τσιτάτο:
«Το λάστιχο με γοήτευσε, γιατί μπορούσα να το χαράζω, να του δίνω μορφή.»