Έκδοση αγωνιστικής άδειας στην Ελλάδα
Πιστοποίηση ικανότηταςΗ έκδοση αγωνιστικής άδειας οδήγησης αποκτά την πιστοποίηση ενός επίσημου επιστημονικού φορέα, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την προσπάθεια αναβάθμισης της ασφάλειας των αγώνων.
ΚEIMENO: ΓIANNHΣ ΧAPΠIΔHΣ
ΦΩTOΓPAΦIEΣ: ΘANOΣ ΗΛIOΠOYΛOΣ
Ο ANΘPΩΠINOΣ παράγοντας είναι και ο πιο καθοριστικός σε οποιαδήποτε οδηγική δραστηριότητα, καθώς οι αντιδράσεις και οι αποφάσεις του οδηγού είναι αυτές που διαμορφώνουν στο μεγαλύτερο βαθμό την έκβαση των καταστάσεων. Σκεφτείτε απλώς πως για την υπερβολική ταχύτητα ή για κάποια καθυστερημένη αντίδραση δεν είναι υπεύθυνο το αυτοκίνητο, αλλά ο οδηγός και η λανθασμένη του κρίση ή η αδυναμία του για έγκαιρους χειρισμούς. Όταν το ζητούμενο λοιπόν είναι η αντιμετώπιση δυσάρεστων καταστάσεων, η καλύτερη λύση είναι αρχικά η πρόληψη και στη συνέχεια η προσπάθεια ελέγχου και ελαχιστοποίησης των συνεπειών. Σε αυτό το πνεύμα ανταποκρίνεται και η απόφαση για την αλλαγή της διαδικασίας απόκτησης αγωνιστικής άδειας οδήγησης.
Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει τη βαρύτητα που έχουν οι οδηγικές ικανότητες και η εμπειρία στην αντιμετώπιση των δυσκολιών και των ιδιαιτεροτήτων που συνεπάγεται η αγωνιστική οδήγηση. Πριν από αυτό όμως σε πρωτογενές στάδιο ακόμα πιο σημαντικό είναι ο οδηγός να καλύπτει σε σωματικό και πνευματικό επίπεδο τις ελάχιστες απαιτήσεις που έχει η οδήγηση από τον ανθρώπινο οργανισμό. Όχι μόνο στους αγώνες, αλλά και στην απλή καθημερινότητα η ασφαλής οδήγηση συνδέεται άμεσα με την καλή όραση και ακοή, με την ταχύτητα των αντανακλαστικών, με τη δυνατότητα αυτοσυγκέντρωσης και τη συνολική αντίληψη των ερεθισμάτων από το περιβάλλον. Έτσι από σήμερα ο δρόμος για την έκδοση αγωνιστικής άδειας περνά από το Κέντρο Ψυχοδιαγνωστικής Αξιολόγησης (ΚΕ.Ψ.Α.), ώστε πλέον η αξιολόγηση κάθε ενδιαφερομένου στις παραπάνω παραμέτρους να έχει μια πιο ολοκληρωμένη και πιστοποιημένη επιστημονικά θεώρηση.
Επί της διαδικασίας
Με δεδομένο το βάρος της ευθύνης που φέρει ο κάθε οδηγός η εξέταση στο ΚΕ.Ψ.Α. θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στις υποχρεωτικές διαδικασίες που απαιτεί η έκδοση όχι μόνο αγωνιστικής, αλλά οποιασδήποτε κατηγορίας άδειας οδήγησης. Βλέπετε, δεν έχουμε να κάνουμε με μια εξέταση σε εξειδικευμένους τομείς που αφορούν μόνο την αγωνιστική οδήγηση, αλλά με την αξιολόγηση σε βασικές ικανότητες που οφείλει να έχει ο κάθε οδηγός. ¶λλωστε, αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος για τον οποίο το 1998 ιδρύθηκε το ΚΕ.Ψ.Α. σε συνεργασία με τον ΟΣΕ, αποτελώντας μέχρι σήμερα το μόνο αναγνωρισμένο από την πολιτεία φορέα αξιολόγησης και πιστοποίησης οδηγών κάθε είδους και κατηγορίας.
Λειτουργώντας κάτω από τη διεύθυνση του Ερευνητή και Κλινικού Αθλητικού Ψυχολόγου, Δρ Αναστάσιου Σταλίκα -ο οποίος είναι ο εμπνευστής και ιδρυτής του κέντρου-, το ΚΕ.Ψ.Α. είναι σήμερα υπεύθυνο για την αξιολόγηση των οδηγών όλων των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΟΑΣΑ, ΗΛΠΑΠ, ΗΣΑΠ, ΤΡΑΜ, ΟΣΕ, ΜΕΤΡΟ, ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ) αλλά και των οδηγών ταξί και σχολικών λεωφορείων. Από το 1999 μέχρι το 2005 οι εγκαταστάσεις του βρίσκονταν στο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του ΟΣΕ, ενώ από φέτος μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Κέντρο Αθλητικών Ερευνών στο ΟΑΚΑ.
Η διαδικασία της αξιολόγησης περιλαμβάνει μια σειρά από ειδικά διαμορφωμένες δοκιμασίες που έχουν την πιστοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, χρησιμοποιώντας μια επιστημονική μεθοδολογία και με βάση προκαθορισμένα ανθρώπινα όρια που απαιτεί η ασφαλής οδήγηση γίνονται η ανάλυση και η αξιολόγηση του κάθε εξεταζομένου. Τα αποτελέσματα αυτών μπορούν να δώσουν μια σαφή εικόνα για την καταλληλότητα ή μη του οδηγού, για τα όρια ασφάλειας που διαθέτει, για τη ροπή του σε ατύχημα και, ακόμα πιο ειδικά, για το επίπεδο αποκατάστασής του έπειτα από ατύχημα ή απεξάρτηση από χρήση τοξικών ουσιών. Οι δοκιμασίες που περιλαμβάνει η εξέταση αφορούν τη διαπίστωση του επιπέδου όρασης και ακοής, την καταγραφή του χρόνου αντίδρασης σε οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, την εξέταση της προσοχής, της αυτοσυγκέντρωσης και του οπτικού προσανατολισμού, καθώς και την αξιολόγηση των ορίων ψυχικής καταπόνησης και του επιπέδου νοημοσύνης. Ο Δρ Σταλίκας, από τη μέχρι στιγμής εμπειρία του, σημειώνει πως αρκετοί οδηγοί ερχόμενοι στο ΚΕ.Ψ.Α. δεν κρύβουν το άγχος τους ως προς την εξέταση, επηρεασμένοι από το άκουσμα λέξεων όπως «ψυχοδιάγνωση» ή «ψυχοτεχνική αξιολόγηση». Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική, όπως άλλωστε διαπιστώσαμε και στη δική μας εξέταση-επίσκεψη στο ΚΕ.Ψ.Α.
Ουσιαστικά, πρόκειται για μια σειρά απλών ασκήσεων που φυσικά δε χρειάζονται κάποια ιδιαίτερη δεξιότητα για να ολοκληρωθούν. Η αρχή γίνεται με τον έλεγχο της οξύτητας της όρασης και της ακοής, με τη διαδικασία σε γενικές γραμμές να είναι αντίστοιχη της εξέτασης που γίνεται στον οφθαλμίατρο και τον ΩΡΛ, καθώς το ζητούμενο είναι η ανάγνωση συμβόλων και η αναγνώριση ήχων φθίνουσας έντασης. Η συνέχεια έχει να κάνει με τα αντανακλαστικά στην άσκηση όπου καταγράφεται ο χρόνος αντίδρασης σε οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα. Εδώ ο εξεταζόμενος καλείται να αντιδράσει άμεσα και να πατήσει όσο το δυνατό συντομότερα ένα διακόπτη μόλις ανάψει μια φωτεινή λυχνία ή αντίστοιχα μόλις ακουστεί ο χαρακτηριστικός ήχος, ενώ η συχνότητα επανάληψης των οπτικών και ηχητικών σημάτων δεν είναι περιοδική, αλλά μεταβαλλόμενη τυχαία.
Η εξέταση του επιπέδου νοημοσύνης και των ορίων ψυχικής σταθερότητας γίνεται μέσω ειδικού προγράμματος σε υπολογιστή. Στην πρώτη περίπτωση η άσκηση ουσιαστικά δε διαφέρει από αυτές που υπάρχουν για την καταμέτρηση του IQ. Ο εξεταζόμενος βλέπει στην οθόνη μια σειρά γεωμετρικών σχημάτων με λογική συνέχεια και καλείται να απαντήσει θετικά ή αρνητικά για το αν το σχήμα που του δίδεται κάθε φορά ξεχωριστά έχει λογική σχέση με τα παραπάνω. Στο δεύτερο μέρος της εξέτασης το ζητούμενο είναι η γρήγορη και σωστή αντίδραση κάτω από την πίεση του χρόνου. Εδώ, με πολύ μικρή διάρκεια, προβάλλονται διαδοχικά στην οθόνη του υπολογιστή διάφοροι χρωματιστοί κύκλοι ή απεικονίζονται ένα δεξί και ένα αριστερό πεντάλ ή ακούγονται δύο διαφορετικοί ήχοι. Στην κονσόλα μπροστά από τον εξεταζόμενο υπάρχουν τα αντίστοιχα κουμπιά για τους χρωματιστούς κύκλους και τους ήχους, ενώ στα πόδια του υπάρχουν και δύο πεντάλ. Η άσκηση απαιτεί από αυτόν να πατήσει το αντίστοιχο με το οπτικό ή ηχητικό ερέθισμα κουμπί μέσα στο λίγο χρόνο που αυτό διαρκεί, αποφεύγοντας τα λάθη και τις παραλείψεις.
Τέλος, η ικανότητα οπτικού προσανατολισμού εξετάζεται μέσα από μια άσκηση στην οποία προβάλλονται διαδοχικά φωτογραφίες με απεικονίσεις από διάφορους δρόμους. Για κάθε εικόνα ο εξεταζόμενος θα πρέπει να σημειώσει τα αντικείμενα που είδε σε αυτήν, όπως για παράδειγμα, αυτοκίνητα, πεζούς, δίκυκλα, φωτεινούς σηματοδότες και διάφορα άλλα στοιχεία. Το δύσκολο της υπόθεσης βέβαια έχει να κάνει με το ότι η κάθε εικόνα προβάλλεται μόλις για 1 δλ.! Η ολοκλήρωση των παραπάνω ασκήσεων που περιλαμβάνει η ψυχοκινητική αξιολόγηση δεν απαιτεί περισσότερο από μισή ώρα, ενώ σημαντικό σε επίπεδο ευκολίας είναι και το γεγονός πως στον ίδιο χώρο του Κέντρου Αθλητικών Ερευνών στο Ο.Α.Κ.Α. πραγματοποιούνται ταυτόχρονα και οι απαιτούμενες, για την έκδοση της άδειας, ιατρικές εξετάσεις. Αυτές περιλαμβάνουν αιματολογική εξέταση και καρδιογράφημα, το οποίο ελέγχεται από γιατρό του Κέντρου, και όλα τα αποτελέσματα καταχωρίζονται σε βάση δεδομένων, προσφέροντας ευκολία πρόσβασης σε αυτά ανά πάσα στιγμή. Σύντομα μάλιστα αναμένεται η λειτουργία παραρτήματος του ΚΕ.Ψ.Α. και στη Θεσσαλονίκη για την εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων από τη Β. Ελλάδα. Η διάρκεια ισχύος των αποτελεσμάτων είναι συνολικά τρία χρόνια (για το έτος που εκδόθηκαν και τα επόμενα δύο), ενώ το συνολικό κόστος των εξετάσεων φτάνει τα 110 ευρώ (70 ευρώ για τις ψυχοκινητικές εξετάσεις και 40 ευρώ για τις ιατρικές). Για τη διευκόλυνση της διαδικασίας η ημερομηνία εξέτασης καθορίζεται κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης στο τηλέφωνο 210.6829.350, ενώ ύστερα από διάστημα δύο ημερών από την ολοκλήρωση των εξετάσεων οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προχωρήσουν στην έκδοση της αγωνιστικής άδειας χωρίς την ανάγκη προσκόμισης ιατρικών εγγράφων, καθώς υπάρχει απευθείας επικοινωνία του ΚΕ.Ψ.Α. με το αρμόδιο γραφείο της ΕΘ.Ε.Α.
Για τους νέους στα μπάκετ...
Η συμβολή ενός καταρτισμένου επιστημονικού φορέα στη διαδικασία έκδοσης αγωνιστικής άδειας είναι ακόμα ένα βήμα προς τη βελτίωση της ασφάλειας των αγώνων. Οι αλλαγές μάλιστα δε σταματούν εδώ, καθώς οι νέοι κανονισμοί περιλαμβάνουν και ένα πακέτο πρόσθετων υποχρεώσεων για όσους θέλουν να αποκτήσουν αγωνιστική άδεια για πρώτη φορά ή δεν την έχουν ανανεώσει τα τελευταία πέντε χρόνια. Από το 2007 όσοι περιλαμβάνονται στις παραπάνω κατηγορίες για την έκδοση της αγωνιστικής άδειας θα πρέπει να παρακολουθήσουν υποχρεωτικά και ειδικά διαμορφωμένα εκπαιδευτικά σεμινάρια σχετικά με την αγωνιστική οδήγηση και συνοδήγηση. Με επικεφαλής τον Τάσο Μαρκουίζο («Ιαβέρη») στον τομέα της οδήγησης και το Λώρη Μελετόπουλο («ΕΛ-ΕΜ») στον τομέα της συνοδήγησης, πλαισιωμένους από μια ομάδα έμπειρων αγωνιζομένων, τα σεμινάρια αυτά θα έχουν ως στόχο την επιμόρφωση σε θέματα ασφάλειας, καθώς και την καθοδήγηση των νέων στο χώρο οδηγών, διδάσκοντάς τους τις σωστές βάσεις που απαιτεί η αγωνιστική εμπλοκή. Η διεξαγωγή και η επανάληψη των σεμιναρίων θα καθοριστεί ανάλογα με τις υπάρχουσες ανάγκες, ενώ η παρακολούθησή τους δε θα έχει κάποια οικονομική επιβάρυνση και θα είναι ελεύθερη και για όσους παλαιότερους αγωνιζομένους το επιθυμούν. Όσοι θα αποκτήσουν αγωνιστική άδεια για πρώτη φορά θα πρέπει να συμμετάσχουν σε τουλάχιστον τέσσερις αγώνες Ράλλυ Σπριντ και Αναβάσεων για να αποκτήσουν δικαίωμα συμμετοχής και σε αγώνα ράλλυ.
Μπορεί λοιπόν για ορισμένους η διαδικασία μέχρι την απόκτηση της αγωνιστικής άδειας και μέχρι τη στιγμή που θα δεθούν στο μπάκετ να δείχνει πιο πολύπλοκη, όμως μην ξεχνάτε πως τίποτα δεν είναι περιττό στο δρόμο για την αναζήτηση της ασφάλειας!_ Γ. Χ.
ΚΕ.Ψ.Α.: Οδηγίες προς... ναυτιλλομένους
Ημερομηνίες εξέτασης: Κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας στο 210.6829.350
Κόστος εξέτασης: 110 ευρώ
Πρόσβαση: Από Λ. Κηφισίας στρίβετε στη Σπ. Λούη και σε 200 μ. κάτω από τη γέφυρα στρίβετε δεξιά και ακολουθείτε τις πινακίδες «Εργομετρικό-ΟΑΚΑ». Σε περίπου 800 μ. συναντάτε αριστερά το σταθμό της πυροσβεστικής και το ΚΕ.Ψ.Α.