Gary Telaak
ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ AUDI TTGet that beat!
Ο Ελληνογερμανός σχεδιαστής ξέρει από ρυθμό - είτε βρίσκεται στο σχεδιαστικό στούντιο της Audi, ως ενορχηστρωτής της ομάδας εξωτερικού ντιζάιν του νέου ΤΤ, είτε στο μουσικό στούντιό του, κάνοντας τη λευκή τάμα του να αναστενάζει. Είναι ένας άνθρωπος δημιουργικός με μυαλό και πάθος, μέλος μιας ικανής ομάδας που έχει απογειώσει τη γερμανική εταιρεία τα τελευταία χρόνια.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΚΟΜΠΟΤΣΑΡΗΣ
ΚΑΘΩΣ απολαμβάνουμε την κουζίνα του πολυτελούς εστιατορίου Avus μέσα στις εγκαταστάσεις της Audi στο Ίνγκολσταντ, το ξύλινο δάπεδο αρχίζει να δονείται. Είμαι έτοιμος, λοιπόν, να πετάξω τα μαχαιροπήρουνα και να αναζητήσω καταφύγιο, αλλά ο Γκάρι Τέλαακ με προλαβαίνει: «Μην ανησυχείς, είναι από τις πρέσες». Σε πολύ λίγες αυτοκινητοβιομηχανίες το σχεδιαστικό κέντρο και οι διοικητικές εγκαταστάσεις βρίσκονται τόσο κοντά στη γραμμή παραγωγής, κάτι που για τον Eλληνογερμανό σχεδιαστή της Audi αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Μπορείς να αφήσεις την οθόνη του υπολογιστή σου και σε ελάχιστα λεπτά να βρεθείς εκεί όπου κατασκευάζεται η δημιουργία σου, να παρακολουθήσεις τις εξελίξεις, ίσως να δώσεις και λύση σε κάποια μικροπροβλήματα της τελευταίας στιγμής - πριν μπει οριστικά το νερό στο αυλάκι.
Λίγη ώρα αργότερα, δίπλα στον κεντρικό σταθμό του τρένου στο Ίνγκολσταντ, σε μια παλιά αποθήκη που έχει μετατραπεί σε στούντιο για μουσικούς, ο Γκάρι προκαλεί τις δικές του δονήσεις με μια λευκή τάμα. Αν και δηλώνει χομπίστας ντράμερ, παίζει τόσο καλά, που θα έκανε πολλούς επαγγελματίες να χλωμιάσουν. «Εδώ έρχομαι, όταν θέλω να εκτονωθώ. Με τη μουσική εκτονώνεις το μυαλό. Αν παίζεις τύμπανα, εκτονώνεις και το σώμα» λέει, ενώ στο καλοσιδερωμένο του πουκάμισο αρχίζουν να φαίνονται μικρές στάμπες ιδρώτα. Πετάει σε μια καρέκλα το σακάκι του, βγάζει τα σινιέ μοκασίνια και μαζί το... υπηρεσιακό ύφος και τώρα είναι ένας απλός, δημιουργικός άνθρωπος, που του αρέσει να ροκάρει. Mπροστά από το σκαμνί του, το πάτωμα είναι γεμάτο σκλήθρες ξύλου από τις μπαγκέτες που έχει διαλύσει!
Σε μια παλιότερη συνάντησή μας είχε πει ότι για το σχεδιαστή το να δει το δημιούργημά του στο δρόμο είναι ό,τι είναι για το μουσικό η συναυλία. Τώρα, βλέπει στο δρόμο το πρότζεκτ που εκείνος ανέλαβε να φέρει σε πέρας, το νέο ΤΤ, κι έτσι έχει έρθει η στιγμή της κάθαρσης. Αυτή είναι που του δίνει το κουράγιο να συνεχίσει σε μια δουλειά όπου το ωράριο είναι μια πολύ σχετική έννοια. Ο ρόλος του ήταν να φροντίσει να ολοκληρωθεί η προσπάθεια στα σχεδιαστήρια και, στη συνέχεια, να φτάσει στην παραγωγή... χωρίς εκπτώσεις. Διότι πολλές φορές οι σχεδιαστές ακούν από τους τεχνικούς στη γραμμή παραγωγής «δε γίνεται», «στοιχίζει πολύ», «θα πάρει πολύ χρόνο» και, έτσι, αρκετά συχνά βλέπουμε ωραίες, πρωτοποριακές ιδέες να καταλήγουν σε αποτυχίες, επειδή κάπου στο δρόμο χάθηκε το όνειρο κι επικράτησε η... λογική του φασόν. Όχι, όμως, και στην Audi, όπου όλοι έχουν κατανοήσει 100% τη σημασία του ντιζάιν, την αξία της προσοχής στη λεπτομέρεια. Ελπίζουμε να μην αλλάξει τίποτα στο τέλος του χρόνου, όταν ο επικεφαλής του γκρουπ VW, Μπέρναρντ Πισετσρίντερ, παραχωρήσει τη θέση του στο νυν επικεφαλής της Audi, Μάρτιν Βίντερκορν (και προστατευόμενο του Φέρντιναντ Πιχ), αν και πριν από ελάχιστους μήνες είχε ανανεωθεί το συμβόλαιό του μέχρι το 2012. Ο Γκάρι Τέλαακ δε φαίνεται πρόθυμος να σχολιάσει αυτήν την εξέλιξη, η οποία έχει γίνει ήδη γνωστό ότι ήταν αναπάντεχη, τόσο για τους ανθρώπους της εταιρείας όσο και για τους αναλυτές της αγοράς. Πάντως, ο Πισετσρίντερ ήταν γνωστός για τη σκληρή στρατηγική μείωσης εξόδων του γκρουπ, ενώ ο Βίντερκορν έχει περισσότερο τη λογική που καθιέρωσε ο Πιχ στη VW, εκείνη, δηλαδή, του μηχανικού-«παντογνώστη» και όχι του ανθρώπου των οικονομικών αριθμών. Όπως και να έχει, ο Γκάρι εξομολογείται: «Όταν οι τεχνικοί μού πουν ότι κάτι δε γίνεται, ξέρω ότι έχουν εξαντλήσει κάθε όριο, δεν έχουν κάνει καμία έκπτωση». Πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, άλλωστε, τη στιγμή που επικεφαλής σχεδιασμού είναι ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους ντιζάινερ, ο Βάλτερ ντε Σίλβα; O Ιταλός, παρ’ ότι τρομερά πολυάσχολος, πάντοτε βρίσκει το χρόνο και το κουράγιο να παρακολουθεί από κοντά όλα τα πρότζεκτ, να δίνει ενέργεια στους ανθρώπους του, να ακούει με υπομονή και να προτείνει λύσεις. Eιδικά, βέβαια, στην περίπτωση του νέου ΤΤ, το πάθος του ήταν ακόμα πιο έντονο. Ο Γκάρι εξομολογείται ότι έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τον Ντε Σίλβα, καθώς μιλούν μεταξύ τους στα ισπανικά, μια γλώσσα που έμαθε ο άνθρωπός μας στα πρώτα παιδικά του χρόνια, όταν η δουλειά του πατέρα του ήταν στην Αργεντινή και αργότερα στη Βενεζουέλα. Στο μεσοδιάστημα (από το 1975 έως το 1981) ο Γκάρι θυμάται ότι πέρασε τα καλύτερα παιδικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη, όπου ο πατέρας του ήταν διευθυντής στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Τα ελληνικά του, που μιλά πολύ καλά, τα οφείλει κυρίως στην Eλληνίδα μητέρα του, γεννημένη στη Σπάρτη. Είναι βαθιές οι ρίζες της ελληνικής κουλτούρας μέσα του, λοιπόν, και αυτό τον κάνει να αποζητά σχεδόν με μανία την ελληνική γη. «Κάθε καλοκαίρι ανυπομονώ να ξεκινήσω από τη Γερμανία, να φτάσω στην Ιταλία οδηγώντας, να μπω στο Superfast και να βρεθώ στην Ελλάδα, στο σπίτι μου έξω από το Ναύπλιο. Κάθε φορά, μόλις οι τροχοί μου πατούν ελληνικό έδαφος, νιώθω ένα τρομερό σκίρτημα - αλλά, επειδή οι δρόμοι γλιστρούν, φροντίζω να οδηγώ Quattro!». Νιώθει, πάντως, απόλυτα εγκλιματισμένος στο χάος της ελληνικής πραγματικότητας, στην τρομερή ακαταστασία, που διαδέχεται απότομα τη γερμανική τάξη, και βλέπει με χιούμορ τα πράγματα που κάνουν όλους εμάς να βαρυγκομάμε - με πλήρη γνώση της έννοιας ελευθερία, όπως μπορείς να τη βιώσεις ακόμη στην Ελλάδα, ίσως την πιο ελεύθερη χώρα του δυτικού κόσμου. Μιλά με τόση θέρμη και νοσταλγία για την Ελλάδα, που είναι λες κι έχει ξεχάσει ότι στη Γερμανία οφείλει, κατά κάποιο τρόπο, την καριέρα του, αφού εκεί, σε μια από τις καλύτερες σχολές του κόσμου, στην πόλη Φορτζχάιμ, σπούδασε automotive design και, στη συνέχεια, εκπλήρωσε το όνειρό του, να δουλέψει για την αγαπημένη του αυτοκινητοβιομηχανία. Ο έρωτάς του για τα αυτοκίνητα της Audi ξεκίνησε στην Ελλάδα στα εφηβικά του χρόνια, όταν ο πατέρας του οδηγούσε ένα 100άρι Avant, ενώ η αγάπη του για το σχεδιασμό παραδέχεται ότι ξεκίνησε ακόμα νωρίτερα. Όλα τα σχολικά του τετράδια ήταν πάντοτε γεμάτα με σκίτσα αυτοκινήτων και, όταν έφτασε στα δεκατέσσερά του χρόνια, ήξερε τι ήθελε να κάνει στη ζωή του!
Σήμερα, κατασταλαγμένος πια, αποκαλύπτει ότι δεν αρκεί η εξωτερική εμφάνιση για να κρίνει ένα αυτοκίνητο. Παραφράζοντας ένα κινεζικό ρητό, που λέει ότι οι άνθρωποι σε υποδέχονται ανάλογα με το πώς είσαι και σε ξεπροβοδίζουν ανάλογα με το ποιος είσαι, θα λέγαμε ότι ο Γκάρι δε μένει πια μόνο στο περιτύλιγμα - παρ’ ότι η δουλειά του είναι να φτιάχνει ωραία περιτυλίγματα. «Αφού δω ένα αυτοκίνητο εξωτερικά, πάντοτε περιμένω να φτάσω και στο εσωτερικό, γιατί δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το κόκπιτ σε κάνει να νιώθεις απογοήτευση. Μετά βάζω εμπρός τον κινητήρα, πάντα με ανοιχτή πόρτα, για να ακούσω τον ήχο, και, φυσικά, πρέπει να με κερδίσει και με τη συμπεριφορά του στο δρόμο». Ο Γκάρι δεν κρύβει ούτε το γεγονός ότι απολαμβάνει τη γρήγορη οδήγηση ούτε την περηφάνια του για την εμπλοκή του στο νέο ΤΤ, παρ’ ότι το σχήμα του -που επιλέχθηκε μεταξύ πέντε διαφορετικών προτάσεων- «ανήκει» σε ένα άλλο μέλος της σχεδιαστικής ομάδας του Τέλαακ, τον Ισπανό Χόρχε Ντίεθ.
Για όλη την ομάδα, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του ΤΤ αποτελούσε και τη μεγαλύτερη πρόκληση. Eντάξει, ξεκινάς με γκολ από τα αποδυτήρια. Πόσο εύκολο είναι, όμως, να σχεδιάσεις το διάδοχο ενός κλασικού, τρομερά επιτυχημένου αυτοκινήτου, που άφησε εποχή; Ο Γκάρι εξηγεί:
«Ένα τόσο δυνατό σύμβολο δεν πρέπει να το αλλάξεις εντελώς, να ανακαλύψεις ξανά τον τροχό. Κάποιοι προσπάθησαν να κάνουν κάτι ανάλογο με άλλα αυτοκίνητα, απέτυχαν παταγωδώς κι έκαναν τους πιστούς οπαδούς του μοντέλου να νιώσουν προδομένοι. Όταν έχεις κάτι τόσο καλό, πρέπει απλώς να “μεταφράσεις” τα βασικά στοιχεία του σε μια πιο σύγχρονη σχεδιαστική γλώσσα. Κι επειδή το προηγούμενο ΤΤ ήταν πιο τευτονικό και βιομηχανικό, αποφασίσουμε τώρα να το κάνουμε πιο “συναισθηματικό”. Στο προηγούμενο μοντέλο θα έβαζε κανείς στοίχημα ότι οι λιτές επιφάνειές του προέρχονταν από ελάχιστα χτυπήματα της πρέσας. Στο νέο μοντέλο μπορείς να πεις ότι προσθέσαμε λίγη ακόμα κατεργασία στο μέταλλο και το κάναμε πιο σοφιστικέ, πιο χυτό, με την καμπίνα μετατοπισμένη λίγο προς τα πίσω, τα “τρισδιάστατα” πίσω φώτα να σε προκαλούν, το καπό να είναι λίγο μακρύτερο και πιο “δραματικό” και τη γραμμή που αγκαλιάζει τις πλευρές στο ύψος των ώμων του αμαξώματος να προσδίδει, ταυτόχρονα, δυναμισμό και χάρη».
Δεν ήταν εύκολη υπόθεση, δεδομένου ότι έπρεπε να διατηρηθούν οι βασικές αναλογίες και, την ίδια στιγμή, η καμπίνα να μεγαλώσει και να βρεθεί «ελεύθερος» χώρος κάτω από το καπό, που ήταν απαραίτητος για την προστασία των πεζών σε περίπτωση ατυχούς... συνάντησης, σύμφωνα με τις πρόσφατες νόρμες του EuroNCAP. Ρωτήστε εκατό σχεδιαστές και θα σας πουν ότι αυτός ο έξτρα χώρος, που αποτελεί το μεγαλύτερο πονοκέφαλό τους, είναι ικανός να καταστρέψει τη γραμμή όλου του αυτοκινήτου.
Τρία χρόνια τους πήρε αυτό το... ταξίδι, από την απόφαση της αντικατάστασης του μοντέλου μέχρι και το στάδιο του «design freeze», όπως λέγεται στη γλώσσα των σχεδιαστών, όπου τελειώνει η βασική δουλειά και μένει χώρος μόνο για μικροδιορθώσεις, που έχουν κάνουν κυρίως με τη διαδικασία παραγωγής. Kι όπως σε κάθε Audi της σύγχρονης εποχής, τα γονίδια έπρεπε να μη μεταλλαχθούν - απλώς να εξελιχθούν. Για τον Γκάρι τα βασικά στοιχεία που κάνουν κάθε Audi να ξεχωρίζει από το πλήθος είναι η αρχιτεκτονική, οι δυναμικές αναλογίες και η έντονη παρουσία στο δρόμο. Οι τροχοί, μεγάλοι κι εντυπωσιακοί, παίζουν εδώ σημαντικότατο ρόλο (ας μη γελιόμαστε, αυτοί είναι που δίνουν στο αυτοκίνητο τη διαφορετικότητα και την αίσθηση της κίνησης), αποτελώντας τη φυσική προέκταση ενός καλογυμνασμένου «σώματος» και την έμμεση αναφορά στο κράτημα του συστήματος Quattro και στο σπορ χαρακτήρα. Κι όμως, ένα στοιχείο τόσο δυναμικό συνδυάζεται τέλεια με τις μικρές κομψές πινελιές, τις λεπτές ακμές που διατρέχουν το καπό, το μικρό φιλέτο από χρώμιο στη μάσκα και τα σοφιστικέ φωτιστικά σώματα.
Καθώς αφήνουμε πίσω μας το στούντιο, ο Γκάρι φορά ξανά το σακάκι του, πριν ξεκινήσει για το γραφείο, κι εμείς τον ρωτάμε: «Τελικά, τι είναι το νέο ΤΤ; Πιο ροκ, πιο τζαζ;»
«Πιο συναισθηματικό, πιο παθιασμένο» πετάει, χαμογελώντας κεφάτα. «Mάλλον πιο λάτιν...»
Ο Γκάρι Τέλαακ είναι κάτι περισσότερο από «μισός Έλληνας», βάσει της καταγωγής του. Τα καλύτερα παιδικά χρόνια του τα πέρασε στη Θεσσαλονίκη, στα τέλη του ’70, και κάθε χρόνο γυρίζει ξανά στην Ελλάδα - σχεδόν πάντα οδηγώντας κάποιο Quattro!
Αν και η βασική του δουλειά είναι ο εξωτερικός σχεδιασμός, ο Γκάρι δε μένει στην εμφάνιση, όταν κρίνει ένα αυτοκίνητο. Για εκείνον έχει εξίσου μεγάλη σημασία το εσωτερικό, o κινητήρας και η συμπεριφορά στο δρόμο.
Το προηγούμενο ΤΤ ήταν λιτό, τευτονικό και βιομηχανικό. Η μετεξέλιξή του έπρεπε να είναι πιο «συναισθηματική», με περισσότερο πάθος στις γραμμές της, αλλά χωρίς να μεταλλαχθούν τα αρχικά γονίδια.
ΠOIOΣ EINAI
Ο Γκάρι Τέλαακ, αν και γερμανο-ελληνικής καταγωγής (η μητέρα του είναι από τη Σπάρτη), γεννήθηκε το 1969 στην Αργεντινή, λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του. Εκεί πέρασε και τα πρώιμα παιδικά του χρόνια, μέχρι να μετακομίσει η οικογένεια στη Θεσσαλονίκη, όπου και παρέμεινε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Στη συνέχεια βρέθηκαν στο Καράκας της Βενεζουέλας, πριν «κατασταλάξουν» στη Γερμανία. Εκεί σπούδασε automotive design ο Γκάρι, σε μια από τις πιο αναγνωρισμένες σχολές παγκοσμίως, στην πόλη Φορτζχάιμ, ενώ ως σχεδιαστής εργάζεται στην Audi περισσότερα από δέκα χρόνια.