BMW 328 2.0 (1938) - BMW Z4 2.2i (2006)
Ποια τεχνολογία; Όλα τα σχετικά έμειναν στην άκρη, προς χάρη του ανώλεθρου συναισθήματος που πρέπει και μπορεί να σου προσφέρει η αυτοκίνηση!
KEIMENO: ΣΠYPOΣ XATHPAΣ
ΦΩTOΓPAΦIEΣ: NIKOΣ MAPKOMΠOTΣAPHΣ
ΣΕ πρώτο στάδιο αναρωτιέσαι πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα σε σύγκριση με το παρελθόν. Ύστερα αναζητάς οχήματα με πρόταση για την εποχή τους, όχι από τα λεγόμενα «καθημερινά», με σκοπό να δεις σε ποιο επίπεδο βρισκόταν και προς τα πού πηγαίνει η τεχνολογία. Αν έχεις την ευκαιρία να «συναντήσεις» δύο ομοειδείς τετράτροχες δημιουργίες με προσωπικότητα, που επιπλέον προέρχονται από τον ίδιο κατασκευαστή και τις χωρίζουν επτά δεκαετίες, η περίπτωση αρχίζει να γίνεται γοητευτική.
Μετά όμως;
Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται λίγες ώρες μετά την «επαφή» με τα δύο διθέσια ρόουντστερ της BMW, με τη μορφή φιλοσοφικών ερωτημάτων κι αναζητήσεων που δεν έχουν τελειωμό: ποια είναι, άραγε, η λυδία λίθος της αυτοκίνησης; Μοιραία, η εικόνα του σύγχρονου μοντέλου ξεθωριάζει, αφού η δυναμική του παρελθόντος βαραίνει. Η «328» αποτελεί κεφάλαιο στην ιστορία της εταιρείας και η άξια «εγγονή» προσωρινά παραμερίζει, αποδίδοντας τις πρέπουσες τιμές. Ύστερα είναι και το άλλο, ότι δεν μπορείς να βγάλεις τη «φωτογραφία» της από το μυαλό σου, ακόμη κι εκείνη με το κάλυμμα του κινητήρα της κατακόρυφα ανοιχτό να κοιτάζει τον ουρανό. Η εικόνα των «επί τροχών» πραγμάτων, έτσι όπως πίστευες ότι τα γνώριζες, έχει ταρακουνηθεί, καθώς περιμένεις να νιώσεις σεβασμό και αντ’ αυτού βρίσκεσαι απέναντι σε μια... έφηβη. Εκεί όπου αμφισβητείσαι «μέσα» σου, η κρίση τελειώνει πάραυτα, και μάλιστα με τρόπο θριαμβευτικό: κυρίες και κύριοι, ναι, η αυτοκίνηση είναι η όγδοη τέχνη!
Έμαθες κάτι παραπάνω κι εσύ, πια...
Eπιστροφή στο... μέλλον
Η μικροσκοπική πόρτα με τη δερμάτινη επένδυση (θυμάσαι αν έχεις δει ομορφότερη, εξαιρώντας τη διαφορετικής φιλοσοφίας του GT40;) ανοίγει με την αντίθετη φορά και, στην ουσία, σε υποδέχεται, λες και πρόκειται να περάσεις την είσοδο του Carlton. Όχι, δε θα μπεις μέσα έτσι: πέρνα τα δυο σου πόδια πάνω από τα ποδωστήρια, βάλε το ένα προσωρινά στον «τεμπέλη», τώρα ακούμπησε τον κορμό σου στο κάθισμα. Μα, έτσι είχες εισέλθει και στην «ελαφρωμένη» Ε-Type πριν από κάτι καιρούς! Μετά τις μικρές «επιδιορθωτικές» κινήσεις του σώματός σου, όσο σου επιτρέπει ο στενός χώρος, αντιλαμβάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε μια γνήσια σπορ θέση οδήγησης με αγωνιστικές προεκτάσεις. Λίγα... εκατοστά από τη μύτη σου, το λεπτεπίλεπτο διαιρούμενο παρμπρίζ και οι μικροσκοπικοί υαλοκαθαριστήρες νομίζεις πως θα σε ακουμπήσουν. Βάζεις την 1η ταχύτητα, διανύεις λίγα μέτρα, αλλάζεις σε 2η και συνειδητοποιείς ότι έχεις να χειριστείς ένα πολύ φιλικό κιβώτιο ταχυτήτων, με όλες τις σχέσεις του συγχρονισμένες («τρόμος» για έναν οδηγό του σήμερα οι ασυγχρόνιστες, αν θυμηθείς την εμπειρία με το Αllard στην Πάρνηθα). Το μεγάλο λευκό τιμόνι, με τα υπέροχης αισθητικής στρογγυλά όργανα, «ακούει» τα πάντα· δεν το περίμενες ούτε αυτό! Τελικά, το μόνο που σε αγχώνει είναι η σπανιότητα του αυτοκινήτου και το ενδεχόμενο μιας ζημιάς που θα «τραυμάτιζε» ανεπανόρθωτα το γόητρό σου, όσο μικρή κι αν ήταν. Είναι σαν να αναγκάζεις τη Χιονάτη να κλάψει· δε θα το ήθελες ποτέ αυτό! Προς το τέλος της διαδρομής, οι τροχοί της «328» πατούν σε πλακόστρωτο, ωστόσο, στρίβοντάς τους, καμία στρέβλωση δε γίνεται αντιληπτή. Είναι δυνατόν; Φτάνοντας η ώρα να κατέβεις από την ΒΜW θυμάσαι ότι πρέπει να βγεις από αυτήν με τον τρόπο που μπήκες και τηρείς ευλαβικά το τελετουργικό. Στη συνέχεια ήρθε η σειρά του έτερου συναδέλφου να την οδηγήσει κι ήσουν ο πρώτος που άκουσες τα σχόλιά του έπειτα από αυτό: «Oι σημερινοί οδηγοί είμαστε...». Kι όμως, καλέ μου φίλε, δεν είναι έτσι. Αν τα εγγόνια σου ζήσουν την ίδια εμπειρία, ύστερα από δεκαετίες, με μια από τις διασωθείσες Ζ4, το ίδιο θα δηλώσουν στους γύρω τους. Τι κι αν σήμερα υπάρχουν τα ηλεκτρονικά συστήματα πρόσφυσης, τα ΑΒS κι οι αερόσακοι, τι κι αν τότε θα εφαρμόζονται πράγματα που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, η αυτοκίνηση θα είναι πάντα γοητευτική!
Διαχρονική αισθητική
Το αμάξωμα της «328» έχει λατινικές επιρροές από ένα στιλ που γεννήθηκε στα σχεδιαστήρια του Pininfarina και του Ghia, στα μέσα της δεκαετίας του ’30, και το οποίο έλεγαν «Flamboyant». Σύμφωνα με αυτήν τη σχεδιαστική τάση, κοιτάζοντας από το πλάι το αυτοκίνητο «εξαφανίζεται» η αίσθηση του μήκους ανάμεσα στο εμπρός και πίσω μέρος, με έντονες καμπύλες στους θόλους των τροχών, οι οποίες «τείνουν» να συνενωθούν. Ανάλογος ήταν και ο σκοπός του σύγχρονού μας Κρις Μπανγκλ, όταν στις αρχές του 2000 σχεδίαζε τη Ζ4 παραγωγής, μόνο που εκείνος εξέφρασε τις ίδιες αναζητήσεις με τη χρήση της τεχνικής των «ακμών». Πέρα από αυτήν την ομοιότητα υπάρχει κι άλλη μία, περισσότερο ισχυρή, παρά την αναπόφευκτη εικαστική εξέλιξή της στο πέρασμα του χρόνου: τα δύο κάθετα οβάλ σχήματα που κρύβουν τις θρυαλλίδες του ψυγείου και στο κέντρο του επάνω μέρους τους δεσπόζει το έμβλημα με τους έλικες της εταιρείας είναι σήμερα παγκόσμια αναγνωρίσιμα και προδίδουν αμέσως την ταυτότητα του αυτοκινήτου. Πριν από την εμφάνιση της «328» δεν υπήρχαν καν, παρά μόνο στην «326» του 1934, όμως όχι με την ομοιογένεια εκείνης.
H δημιουργία
Τρεις μόνο «328» ολοκληρώθηκαν το 1936, βασισμένες στις προγενέστερες «315» και «319», χρησιμοποιώντας ίδιο πλαίσιο και αναρτήσεις με εκείνες. «Αυτό το νέο διθέσιο των 1.850 δολαρίων δε δείχνει από την αρχή ότι ανήκει στους αγώνες, καθώς είναι ένα εξαιρετικό ιδιωτικής χρήσης χειροποίητο ρόουντστερ» έγραφε ο Τύπος τότε. Όμως, η 6κύλινδρη BMW έφερε αλλαγές στην αισθητική του σπορ αυτοκινήτου, καθώς το στιλ των φωτιστικών της σωμάτων υιοθετήθηκε και από τις επίσης επιφανείς μεταγενέστερες ΧΚ της Jaguar, παίρνοντας συγχρόνως αποτελέσματα στα σιρκουί: μεταξύ αυτών κορυφή στην κλάση της στο Νίρμπουργκρινγκ το 1936, 1η θέση στα Μπρούκλαντς το 1939, διακεκριμένες συμμετοχές στις «24 Ώρες» του Μαν, νίκη στο μικρό «Mίλε Mίλια» το 1940 με τη «streamline» έκδοση και τους φον Χανστάιν και Μπάουμερ στο τιμόνι. Η εισβολή των ναζί το Σεπτέμβρη του 1939 στην Πολωνία διέκοψε άδοξα την ολιγάριθμη παραγωγή του αυτοκινήτου, αφήνοντας μάλιστα και 11 παραγγελίες στη μέση. 462 BMW «328» ρόουντστερ κατασκευάστηκαν συνολικά ώσπου να ξεσπάσει ο πόλεμος. Βέβαια, αγωνιστικές επιτυχίες υπήρξαν και μετά από αυτόν, όπως, για παράδειγμα, η κατάκτηση του πρώτου Πρωταθλήματος Σουηδίας το 1950.
Τα διαμάντια είναι παντοτινά
Ο 6κύλινδρος σε σειρά κινητήρας των 1.971 κ.εκ., με τους ημισφαιρικούς θαλάμους καύσης και τα τρία καρμπιρατέρ της Solex, σχεδιάστηκε από τον αρχιμηχανικό Φριτς Φίντλερ και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην έκθεση του Βερολίνου το 1933. Έπειτα από μεθοδική εργασία και βελτιώσεις, ο κινητήρας έφτασε από τους 45 στους 80 ίππους στις πελατειακές «328», ενώ η αγωνιστική του έκδοση άγγιζε τους 120. Ο πόλεμος διέκοψε τις δραστηριότητές του, όμως η λήξη του έδωσε την ευκαιρία στον κινητήρα να «αποβιβαστεί» σε άλλες χώρες και να διαπρέψει. Το 1946 ταξίδεψε στην Αγγλία ως πολεμική αποζημίωση, όπου με τη βοήθεια του Φίντλερ χρησιμοποιήθηκε σε κάθε είδους αγώνα από τους Βρετανούς κατασκευαστές: Bristol, Frazer-Nash, AC, Lister αλλά και τα μονοθέσια Cooper της Formula 2 σημείωσαν με αυτόν διακεκριμένες νίκες σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’50. Επίσης, πήγε στην Αμερική, στο πλαίσιο των 340 διθέσιων ρόουντστερ που σχεδίασε ο Μπερτόνε για τον Γουόκι ¶ρνολτ από το Σικάγο. Tα θετικά του αποτελέσματα βοήθησαν σημαντικά, εκείνα τα χρόνια, στην επέκταση του καλού ονόματος της εταιρείας και έξω από τα σύνορα της Γερμανίας. «Aποστρατεύτηκε» οριστικά το 1962, ύστερα από 30 χρόνια επιτυχημένης σταδιοδρομίας, όταν η Βristol τον αντικατέστησε στα μοντέλα παραγωγής της με τον V8 της Cadillac. Χωρίς αμφιβολία, ο πρώτος 6κύλινδρος κινητήρας της BMW, υπήρξε ένα αριστούργημα για την τέχνη της μηχανολογίας.
Ο ανθρώπινος παράγοντας
Στην περίπτωση της «328» η επιτυχία δεν έχει μόνο ένα επώνυμο, αλλά αρκετά περισσότερα, όλα με ιδιαίτερο βάρος. Το υπέροχο αμάξωμά της φέρει ουσιαστικά την υπογραφή της αμαξοποιίας του Έρχαρτ Βέντλερ, που ολοκλήρωσε και το πρωτότυπο της προγενέστερης «326». Καθοριστική για την αγωνιστική συνέχεια ήταν η συμβολή του αεροδυναμιστή Βούνιμπαλντ Καμ, ο οποίος σχεδίαζε τόσο όμορφα... οπίσθια για τα αυτοκίνητα, ώστε συχνά τον φώναζαν «Kamm-back». Δικής του έμπνευσης ήταν η «streamline 328» που νίκησε στο Mille Miglia. Eπικεφαλής του όλου προγράμματος ήταν ο ¶λεξ φον Φαλκενχάουζεν, ιδρυτής μετέπειτα της ομάδας AFM F2 και για πολλά χρόνια τεχνικός επιθεωρητής του αγωνιστικού τμήματος της ΒΜW. Οι επιτυχίες της εταιρείας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Αυτοκινήτων Τουρισμού τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 έχουν και τη δική του ανεξίτηλη σφραγίδα. Αποσύρθηκε οριστικά από το προσκήνιο το 1980, στα χρόνια των turbo, δίνοντας τη θέση του στον Πάουλ Ρος. To... στήσιμο της «328» στο δρόμο και στην πίστα οφείλεται στον Ερνστ Λουφ, «γκουρού» των γερμανικών αγώνων και μόνιμο πρωταθλητή της χώρας του κάποτε με τη δική του αγωνιστική ομάδα, που έφερε το φιλοσοφημένο όνομα «Veritas» (στα λατινικά σημαίνει «αλήθεια») και χρησιμοποιούσε κινητήρες ΒΜW. Όσο για τον Φριτς Φίντλερ (1899-1972), ο οποίος δούλεψε με τη συνδρομή των ικανότατων μηχανικών ¶λφρεντ Μπένινγκ και Ρούντολφ Σλάιχερ, οι δυνατότητές του ήταν ήδη γνωστές το 1933, αφού προηγουμένως είχε σχεδιάσει τους 8κύλινδρους και 12κύλινδρους κινητήρες της Ηorch. Το 1955, παραδειγματιζόμενος από τις Cadillac και τις Buick της εποχής, ο δόκτωρ Φίντλερ σχεδίασε τους πρώτους V8 κινητήρες της BMW, που εφοδίασαν τη σειρά μοντέλων «501-508», με αποκορύφωμα το αριστουργηματικό ρόουντστερ «507». Στα μέσα της δεκαετίας του ’50 χρημάτισε, για ένα διάστημα, πρόεδρος της εταιρείας, ενώ συνέχισε να την υπηρετεί από ανώτατες διοικητικές θέσεις σχεδόν έως το τέλος της ζωής του. Δίχως επιφύλαξη, μπορούμε να πούμε ότι σε μερικούς από τους προαναφερόμενους η ΒΜW οφείλει σε μεγάλο βαθμό αυτό που είναι σήμερα.
BMW 328 2.0
KINHTHPAΣ 6κύλινδρος σε σειρά
ΚYBIΣMOΣ 1.971 κ.εκ.
ΜΕΓ. ΙΣXYΣ 80 ίπποι/5.000 σ.α.λ.
ΜETAΔOΣH KINHΣHΣ Στους πίσω τροχούς
ΚIBΩTIO TAXYTHTΩN Χειροκίνητο 4 σχέσεων
MEΓ. TAXYTHTA 149 χλμ./ώρα
ΔIAΣTAΣEIΣ
ΜΗΚΟΣxΠΛΑΤΟΣxΥΨΟΣ 3,96x1,57x1,42 μ.
ΜETAΞONIO 2,44 μ.
ΒAPOΣ 828 κιλά
ΠEPIOΔOΣ ΠAPAΓΩΓHΣ 1936-1940
BMW Z4 2.2i
KINHTHPAΣ 6κύλινδρος σε σειρά
ΚYBIΣMOΣ 2.171 κ.εκ.
ΜΕΓ. ΙΣXYΣ 170 ίπποι/6.250 σ.α.λ.
ΜETAΔOΣH KINHΣHΣ Στους πίσω τροχούς
ΚIBΩTIO TAXYTHTΩN Αυτόματο 5 σχέσεων
MEΓ. TAXYTHTA 225 χλμ./ώρα
ΔIAΣTAΣEIΣ
ΜΗΚΟΣxΠΛΑΤΟΣxΥΨΟΣ 4,09x1,78x1,30 μ.
ΜETAΞONIO 2,49 μ.
ΒAPOΣ 1.325 κιλά
ΠEPIOΔOΣ ΠAPAΓΩΓHΣ 2002-
Ευχαριστούμε την Alman Sport για την παραχώρηση της ΒΜW 328, η οποία ανήκει στη συλλογή των ιστορικών της αυτοκινήτων, και την ΒΜW Eλλάς για την παραχώρηση της Ζ4.