Γιάννης Ευσταθιάδης
Εικονικός και πραγματικός θάνατος«... έχουν εθιστεί, πλέον, σε μια θεαματικά ιεροτελεστική και οπτικά σύνθετη άποψη του θανάτου...»
Ας όψεται ο ιδιοφυής Σαμ Πένκιπα που με την «¶γρια Συμμορία» του έδειξε και δίδαξε ένα διαφορετικό ύφος στην καταγραφή του θανάτου. Εκείνα τα αργόσυρτα -και ποιητικότατα- slow motions που αναλύουν στοχαστικά τη στιγμή του θανάτου.
Τα χρόνια πέρασαν και οι Aμερικανοί και αμερικανοτραφείς σκηνοθέτες καλλιέργησαν με συνέπεια την αναλυτικότητα του θανάτου.
Φυσικό επακόλουθο: σήμερα, σύμφωνα με τους νόμους του Θεάματος, κανείς δεν πεθαίνει απλά.
Μια (ασπρόμαυρη) σφαίρα ήταν αρκετή στα φιλμ νουάρ του ’40 για να στείλει τον κακό γκάνγκστερ στον άλλο κόσμο.
Αντιθέτως, ο Πολ Βερχόφεν στις μέρες μας εξαπολύει τουλάχιστον δέκα μέσα από την digital κάμερά του και, ενώ ο ήρωας είναι νεκρός από την πρώτη, χρειάζονται όλες οι υπόλοιπες για να απολαύσουμε -χάρη στο Dolby Surround- το ιεροτελεστικό θέαμα.
Και ο βιρτουόζος Τζέιμς Κάμερον καταφέρνει με τη μικροφωτογραφία να μας κάνει να δούμε τη λάμα να εισχωρεί στη λεπτομέρεια του πόρου, τη σταγόνα του αίματος να θεοποιείται και να πλημμυρίζει τον περίγυρο.
Ακόμα και ο παραμυθάς Ρίντλεϊ Σκοτ -με τη βοήθεια του DTS- αποσυνθέτει με βία τους ήρωές του μέχρι μορίου και διαλύει σε σκόνη τα μέρη τους.
Εκατομμύρια σύγχρονοι θεατές έχουν εθιστεί, πλέον, σε μια θεαματικά ιεροτελεστική και οπτικά σύνθετη άποψη του θανάτου.
Πώς να αντιδράσουμε όλοι σήμερα, παρακολουθώντας στις τηλεοράσεις τον πραγματικό θάνατο, όταν και όπως αυτός εμφανίζεται;
Όταν η κρυμμένη κάμερα στο αμερικανικό highway καταγράφει την εκτέλεση του υπόπτου από τους αστυνομικούς έξω από το αυτοκίνητό του, το θύμα πρώτα γονατίζει και μετά -καθόλου πειστικά- απλώς ξαπλώνει.
Όταν ο ρεπορταζιακός φακός παρουσιάζει το νεκρό λαθρομετανάστη, μόνο η κακοσχηματισμένη κηλίδα του αίματος στο λιθόστρωτο μαρτυρεί πως αυτός δεν κοιμάται.
Και οι ποδοπατημένοι Ζαϊρινοί μέσα στο ανοιχτό βαγόνι μήπως απλώς αναπαύονται;
Σίγουρα ως νεκροί είναι ελάχιστα πειστικοί, γιατί ο θάνατός τους δεν ακολούθησε κανέναν από τους παραδεκτούς θεαματικούς κανόνες.
Ο πραγματικός θάνατος της τηλεόρασης είναι τόσο απλοϊκά αδικαιολόγητος και τόσο εκφραστικά απλός, ώστε καταλήγει μη πειστικός και, εντέλει, ψεύτικος.
Έτσι, ο σημερινός θεατής συμπάσχει και θρηνεί όλους τους φανταστικούς νεκρούς του και προσπερνά κυνικά όλα τα πραγματικά πτώματα δίπλα του._ Γ. E.