Χρήστος Μιχαηλίδης
Πληθυντικός«... Είναι, άραγε, τόσο παλιομοδίτικες αυτές οι λέξεις; Αγωγή; Αρχές; Ξέρω γω...»
Καλημέρα σας και δόξα τω Θεώ, λέω, που εδώ στην Ελλαδίτσα μας μιλάμε ακόμα στον πληθυντικό. Δε νομίζω πως υπάρχει αυτό σε άλλη χώρα και θαρρώ πως, αν εκλείψει, που εύχομαι όχι, τότε θα μιλάω, εγώ τουλάχιστον, για άλλη χώρα και για άλλο λαό.
Οι γονείς μας έλεγαν ότι μιλάμε στον πληθυντικό σε ανθρώπους που δεν ξέρουμε και σε ανθρώπους μεγαλύτερους από εμάς, εις ένδειξιν σεβασμού. Νομίζω πως είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Εμπεριέχει ο πληθυντικός και κάτι το αριστοκρατικό, που εμένα μου αρέσει να υπάρχει στους ανθρώπους.
Δείχνει ευγένεια ψυχής. Ταπεινότητα, αλλά και μεγαλοπρέπεια μαζί. Δεν είναι «μια τυπικότητα» - τον καταλαβαίνω, ακόμα και όταν χρησιμοποιείται σε ορισμένες παλιές οικογένειες από τα παιδιά προς τους γονείς, κι ας μη συνέβη αυτό ποτέ στο δικό μας σπίτι.
Το να «έχεις τρόπους», ακόμα κι αν αυτό μερικές φορές μοιάζει με κάτι «έξω από μας» ή ακόμα και «επιβαλλόμενο», είναι για μένα -τον παλιομοδίτη- μια αρκετά σημαντική ένδειξη ευγενούς κι ευαίσθητου ανθρώπου.
Ας το πω αλλιώς: δεν κοστίζει τίποτα το «ευχαριστώ» και το «παρακαλώ». Ένα τηλεφώνημα που αρχίζει με τη φράση «καλησπέρα σας» ή «γεια σας» είναι πάντοτε πολύ πιο καλοδεχούμενο από το «το Γιάννη θέλω».
Και πιο πριν: απαντώντας «παρακαλώ», μου ακούγεται πολύ πιο φιλικό και ανθρώπινο από εκείνο το στεγνό, αγενές και απότομο «ναι» - μια προσφώνηση της εποχής, που φανερώνει, εκτός από κακούς τρόπους, και τη βιασύνη της εκπομπής. «Λέγε να τελειώνουμε...»
Επίσης, το απότομο κλείσιμο της συσκευής από κάποιον που σε έχει καλέσει και του λες «λάθος αριθμό καλέσατε» είναι και αυτό, πιστεύω, ένα δείγμα άξεστου ανθρώπου, χωρίς αγωγή και αρχές.
Είναι, άραγε, τόσο παλιομοδίτικες αυτές οι λέξεις; Αγωγή; Αρχές; Ξέρω γω...
Όταν ακούω κάποιον να μιλάει σε άνθρωπο που δεν ξέρει στον ενικό, αισθάνομαι εγώ ντροπή για λογαριασμό του. Το κάνουμε πολλές φορές με τους σερβιτόρους, που ακόμα δεν έχουμε καταλάβει ότι η δουλειά τους είναι «κανονικό επάγγελμα» και όχι... υποχρέωση του υπηρέτη προς τον αφέντη. Το «έλα εδώ, σε παρακαλώ», αντί «έρχεστε, σας παρακαλώ;» δε μου αρέσει. Mου φαίνεται φτηνό και απρεπές.
Κι όμως, είναι τόσο ωραίο και τόσο εύκολο, αυτήν την παλιά καλή συνήθεια να τη συντηρήσουμε και να την κληροδοτήσουμε σαν ένα πολύτιμο πετράδι πολιτισμού σ’ εκείνους που έρχονται.
Μας αρέσει να λέμε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε «λαός ξεχωριστός». Δεν πιστεύω σε τέτοιες... εξαιρέσεις της φύσης - όλοι ίσοι είμαστε, αλίμονο. Αλλά, αν θέλουμε για κάτι, ντε και καλά, να ξεχωρίζουμε, ας ξεχωρίζουμε τουλάχιστον για μιαν, έστω και τυπική, θα ’λεγα ακόμα και «αριστοκρατική», ευγένεια, παρά να γίνουμε ξακουστοί ανά την υφήλιο, όπως κοντεύουμε να γίνουμε, ως «γνήσιοι, αυθόρμητοι και αγενείς».
Eυχαριστώ που με διαβάσατε._ X. M.