Matias Cindric
«Η Saab θα μπορούσε να γίνει η Apple του αυτοκινήτου»Με αφορμή την άφιξη της περιοδεύουσας έκθεσης Design S στην Αθήνα (η οποία προκύπτει από το σημαντικότερο διαγωνισμό σχεδιασμού της Σουηδίας), συναντάμε τον επικεφαλής Προηγμένου Σχεδιασμού της Saab, Ματίας Σίντρικ, και δε χάνουμε την ευκαιρία για μια συζήτηση για το μέλλον της εταιρείας - και όχι μόνο.
Βρίσκεστε στην Αθήνα για να μιλήσετε για το σουηδικό ντιζάιν. Ποιος είναι, αλήθεια, ο ορισμός και τα χαρακτηριστικά του;
Αν θέλουμε να μιλήσουμε για σουηδικό ντιζάιν, θα μιλήσουμε για το πώς συνδυάζονται σχήμα και λειτουργικότητα. Κάθε σχέδιο πρέπει να έχει την πρακτική πλευρά του στο σκανδιναβικό -ακόμα και το σουηδικό- ντιζάιν. Για εμάς, στον τομέα του αυτοκίνητου, το πιο σημαντικό στοιχείο του σκανδιναβικού ή σουηδικού ντιζάιν είναι η έμπνευση από τη φύση, το περιβάλλον όπου ζούμε, τις εποχές όπως τις βιώνουμε. Πάντα, βέβαια, προσπαθούμε να σχεδιάζουμε αντικείμενα με λειτουργικότητα. Όχι μόνο όμορφα, αλλά και λειτουργικά, και αυτά είναι τα δύο βασικά στοιχεία. Η φύση, το περιβάλλον όπου ζούμε και η κοινωνία και, από την άλλη, η απλότητα και η λειτουργικότητα.
Μιλάτε για σουηδικό και σκανδιναβικό ντιζάιν. Υπάρχουν διαφορές;
Πρόκειται, ουσιαστικά, για το ίδιο πράγμα. Ο όρος «σκανδιναβικό» είναι πιο ευρύς (αφού περιλαμβάνει και τη Φινλανδία, ακόμα και αν δεν είναι Σκανδιναβία), και οι όποιες διαφορές ανάγονται στην εξειδίκευση κάθε χώρας. Το δανέζικο ντιζάιν εστιάζει περισσότερο στα έπιπλα, η Σουηδία στο βιομηχανικό ντιζάιν, η Φινλανδία και η Νορβηγία στο γυαλί και στις τέχνες.
Το δανέζικο ντιζάιν επίπλων και σχεδιαστές όπως ο Βέρνερ Παντόν ή ο Χανς Βέγκνερ είναι πραγματικά πασίγνωστα. Ωστόσο, όταν μιλάμε για αυτοκίνητα, το μυαλό όλων πάει στην Ιταλία. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο σκανδιναβικός σχεδιασμός αυτοκινήτων έχει αποτύχει σε σχέση με το σχεδιασμό επίπλων;
Αυτό είναι το τρικ της αυτοκινητοβιομηχανίας! Μαγνητίζεσαι από όμορφα σχήματα, από τις υπέροχες Ferrari και τις δυναμικές Lamborghini. Στη Σκανδιναβία προσπαθούμε να εστιάσουμε στη λειτουργικότητα, να βρίσκουμε έξυπνες λύσεις (έχουμε, για παράδειγμα, ένα κάμπριο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και όταν κάνει κρύο), να είμαστε διαφορετικοί από τους ανταγωνιστές μας. Και σε αυτό έχουμε επιτυχία. Η Volvo, λόγου χάρη, είχε μεγάλες επιτυχίες σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Και εμείς στη Saab έχουμε καλές πωλήσεις για το σκανδιναβικό τρόπο που προσεγγίζουμε το σχεδιασμό αυτοκίνητου. Έχουμε την εξειδικευμένη θέση μας στην αγορά, και κάποιοι πιστεύουν πως είναι και σωστή αυτή η θέση, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί με αυτόν τον τρόπο να προκύψει ένα σχέδιο-πρότυπο όπως αυτά των Ιταλών. Είναι διαφορετική η προσέγγιση.
Ωστόσο, έχετε πρωτότυπα όπως το Aero X ή το Biohybrid που πραγματικά έχουν κλέψει καρδιές, σε αντίθεση με τα αυτοκίνητα παραγωγής, που μοιάζουν πολύ συντηρητικά.
Συμφωνώ απόλυτα! Αν δείτε το νέο «9-5» που παρουσιάζεται σήμερα (σ.σ.: στην Έκθεση Φρανκφούρτης), θα βρείτε σαφείς αναφορές στο Αero X, ακόμα και αν το βασικό σχέδιο είναι ένα κοινό σεντάν αμάξωμα. Παρ’ όλα αυτά, είναι επηρεασμένο από τα πρωτότυπά μας. Το επόμενο βήμα θα ήταν να παράγουμε μαζικά ένα πρωτότυπο, και αυτός είναι ο στόχος μας, τουλάχιστον στο τμήμα Σχεδιασμού. Βέβαια, υπάρχουν και άλλα τμήματα, όπως εκείνο του Μάρκετινγκ, που θα πρέπει να βρει τρόπο να το πουλήσει, αλλά, όπως είπατε, το σημαντικό είναι τα αυτοκίνητά μας να κλέβουν καρδιές, να είναι ξεχωριστά και ελκυστικά, και ακριβώς αυτό θα έπρεπε να πρεσβεύει η Saab. Αυτό αποτελεί στόχο μας για το μέλλον. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η επισήμανσή σας, και θα μπορούσαμε να συζητάμε όλο το βράδυ για το συγκεκριμένο θέμα. Είναι προφανές πως φτιάξαμε καταπληκτικά πρωτότυπα, και αυτό ενδεχομένως να αποβαίνει τελικά και εις βάρος της εταιρείας, γιατί οφείλεις να παρουσιάσεις αυτοκίνητα παραγωγής αντίστοιχου επιπέδου , κάτι που δεν κάναμε! Τώρα, όμως, έρχεται το «9-5», και στοχεύουμε στο να παράγουμε αυτοκίνητα αυτής της κατεύθυνσης.
Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να γίνει σταδιακά, υιοθετώντας όλο και περισσότερα σχεδιαστικά στοιχεία από τα πρωτότυπα, ή να βγάζοντας κατευθείαν ένα πρωτότυπο στην παραγωγή;
Είμαι σχεδιαστής, οπότε μπορείτε να μαντέψετε την απάντηση! Αντικαταστήσαμε το «9-5», που είναι ένα κλασικό σεντάν, με ένα κλασικό σεντάν με επιρροές από τα πρωτότυπα, αλλά όταν έρθει η ώρα μικρότερων αυτοκινήτων, του αντικαταστάτη του «9-3», για παράδειγμα, θα είμαστε πολύ πιο ανοικτοί και ελεύθεροι να κάνουμε κάτι διαφορετικό, γιατί η κατηγορία το επιτρέπει. Θα ήθελα ένα πρωτότυπο στο δρόμο αύριο, ει δυνατόν. Εκεί στοχεύουμε, αλλιώς δε θα το είχαμε σχεδιάσει καν. Θέλουμε να επικοινωνήσουμε κάτι, και ασφαλώς αυτό θέλουμε να βγάλουμε στο δρόμο. Σίγουρα, πάντως, πρέπει να είμαστε πολύ περισσότερο μοναδικοί, να ξεχωρίζουμε περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας αυτοκίνητο, αυτό που σας ικανοποιεί περισσότερο σχεδιαστικά;
Πρέπει να παραδεχθώ πω είμαι λίγο βαρετός σ’ αυτό. Το αγαπημένο μου αυτοκίνητο είναι η Ρorsche 911 της δεκαετίας του ’70, που είναι μικρή, συμπαγής, συγκεκριμένη. Είναι, κατά την άποψή μου, το κλασικό, σπορ αυτοκίνητο, μια φόρμα που έχει εφαρμόσει σε ολόκληρη την γκάμα της εταιρείας και πραγματικά λειτουργεί. Ακόμα και στην Panamera, η οποία είναι μεγάλη και βαριά, βλέπεις το βασικό θέμα, τις λεπτομέρειες και το Porsche-look. Νομίζω τα κατάφεραν αρκετά καλά. Είναι ενδιαφέρον, αν δεις και την περίπτωση της Saab, γιατί το 900 turbo, για παράδειγμα, ήταν ένα αυτοκίνητο πραγματικά μοναδικό και χαρακτηριστικό, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε μια σύγχρονη, πρωτότυπη μορφή. Έχουμε τη δυνατότητα να διαλέξουμε διαφορετικές κατευθύνσεις. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο που πρέπει να επιλέξουμε μια νέα σχεδιαστική κατεύθυνση, να γίνουμε πιο θαρραλέοι.
Υπάρχουν, δηλαδή, σχεδιαστικά στοιχεία που αντιστέκονται στο χρόνο και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά και ξανά;
Θα έλεγα πως όχι, αν και θα ήμουν ευτυχής, αν μπορούσα να πω ναι. Κάθε πράγμα είναι φτιαγμένο για τον καιρό του, το ντιζάιν δε φτιάχνεται για το μέλλον ή το παρελθόν, αλλά για το παρόν. Στο Mini το ρετρό σχέδιο λειτούργησε πολύ καλά, γιατί το κοινό διέκρινε τη σύνδεση με το παρελθόν. Το έκαναν, όμως, με έναν πολύ μοντέρνο τρόπο. Κάτι τέτοιο λειτουργεί και έχει όφελος.
Από την άλλη πλευρά, είναι σωστό να μοντερνοποιούμε το σχέδιο ενός παλιού αυτοκινήτου, όπως στην περίπτωση του Mini, και όχι όλη τη φιλοσοφία του;
Σίγουρα, υπάρχει μεγάλη διαφορά. Το παλιό Mini ήταν αυτό που χρειαζόταν εκείνη την εποχή, και δεν είναι αυτό που χρειάζεται ο κόσμος σήμερα. Βέβαια, αν έβαζες τους τροχούς στις άκρες του αμαξώματος, θα είχες και περισσότερους χώρους, οπότε, ναι, έτσι θα ήταν ακόμα καλύτερο. Αν το δεις από την πλευρά της διάταξης, και τη μεταφέρεις στο μέλλον, τότε μπορείς να αναβιώσεις το πνεύμα του πρώτου Mini, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι διαφορετικό οπτικά. Είναι, όμως, μια εναλλακτική.
Θα σας ρωτούσα και για το αγαπημένο σας αντικείμενο, αλλά όλοι οι σχεδιαστές δίνουν την ίδια απάντηση: το iPod. Ισχύει και για σας;
Θα έλεγα το iPhone. Όπως και το iPod, είναι εύχρηστο, χρηστικό και κάνει τη ζωή σου ευκολότερη, και μάλιστα με έναν πολύ όμορφο και μοντέρνο τρόπο. Αυτό είναι που μου αρέσει σε αυτά τα προϊόντα.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως, κατά κάποιον τρόπο, έχουν σκανδιναβικό ντιζάιν;
Απόλυτα! Είναι τελείως σκανδιναβικά! Διαθέτουν αυτόν το λειτουργικό τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος. Τo iPhone θα έπρεπε να είναι σκανδιναβικό, αντί για τα τηλέφωνα της Ericsson ή της Nokia, που είναι, θα έλεγα, «άνοστα», δεν ξεχωρίζουν. Θα μπορούσαν να κατασκευάζονται στην Κορέα, στην Κίνα ή στις ΗΠΑ. Γενικά, η διαφορετική και λειτουργική φιλοσοφία της Αpple ως εταιρείας είναι πολύ σκανδιναβική. Τα προϊόντα της καθιστούν τη ζωή ευκολότερη. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, αυτή είναι η αποστολή μας ως σχεδιαστών.
Ως υπεύθυνος του Advanced Design Group της Saab ποιους στόχους έχετε;
Αυτήν τη στιγμή εστιάζουμε στα αυτοκίνητα παραγωγής, κάτι εξαιρετικά σημαντικό για την εταιρεία, αλλά στόχος μου για το μέλλον είναι η εξέλιξη καινούργιων, ελκυστικών αρχιτεκτονικών προϊόντων με νέες τεχνολογίες. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω ερευνών, για να διαπιστώσουμε πού πάει η κοινωνία και πώς θα εκπληρώσουμε τις μελλοντικές απαιτήσεις της. Είναι κατά ένα μεγάλο μέρος «στεγνή» δουλειά, που θα μας βοηθήσει όμως να επιλέξουμε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να ακολουθήσουμε στο μέλλον, ειδικά στις νέες τεχνολογίες. Πολλά συμβαίνουν σε αυτόν τον τομέα, και δεν έχω ιδέα πού θα καταλήξουν, για παράδειγμα, τα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης: Θα έχεις μελλοντικά το δικό σου ή θα είσαι μέρος ενός μεγαλύτερου συστήματος; Ακριβώς αυτό είναι, όμως, που θέλουμε να ερευνήσουμε. Από σχεδιαστική άποψη αισθανόμαστε αρκετά δυνατοί σε ό,τι έχει κάνει με τα τελευταία πρωτότυπα και ασφαλείς πως το μήνυμά μας είναι ισχυρό και η κατεύθυνση η ενδεδειγμένη. Ενδεχομένως να υιοθετήσουμε στοιχεία από το παρελθόν, από το πρώτο Saab ή το 900 turbo. Δε γνωρίζω καν αν αυτό είναι εφικτό, πάντως σίγουρα τα πρωτότυπα αποτελούν τον οδηγό μας όσον αφορά το μελλοντικό ντιζάιν. Επίσης, το πού θα πάμε στο μέλλον την εταιρική εικόνα, τι προϊόντα χρειαζόμαστε για να γίνουμε η Αpple της αυτοκινητοβιομηχανίας. Γιατί η Saab είναι ένας από τους ελάχιστους κατασκευαστές που θα μπορούσαν να γίνουν η Apple του αυτοκινήτου. Είναι μοναδική, ιδιόμορφη και εκπροσωπεί κάτι αρκετά διαφορετικό.
Γιατί αυτοκίνητα που θα μπορούσαν να προσδώσουν αυτήν τη διαφορετικότητα, όπως το 9-3X, για παράδειγμα, δεν έφτασαν πολύ νωρίτερα στη γραμμή παραγωγής;
Δεν μπορώ να απαντήσω, γιατί θα απολυθώ... Σοβαρά τώρα, αυτό το μοντέλο το φτιάξαμε εξ αρχής ώστε να είναι τέτοιου είδους, στην πορεία όμως εξελίχθηκε σε ένα κοινό στέισον. Πραγματικά, διαθέτει αυτήν τη μοναδική προσέγγιση, είναι μικρότερο των ανταγωνιστών του, θα το συνέκρινα μόνο με το νέο allroad, οπότε ακόμα και σήμερα είναι φρέσκο ως προϊόν.
Πριν από μερικά χρόνια, όμως, δε θα ήταν πρωτοποριακό;
Ακριβώς, αλλά ήταν οικονομικό το ζήτημα. Ίσως να ήταν μεγαλεπήβολο σχέδιο. Από την άλλη, χρειάζεσαι αριθμούς πωλήσεων, και αυτούς στους προσφέρουν τα «νορμάλ» σεντάν και στέισον.
Θα υπάρξουν αλλαγές μετά την εξαγορά της Saab από την Koenigsegg;
Σίγουρα θα υπάρξουν αλλαγές. Πηγαίνουμε από έναν εκ των μεγαλύτερων κατασκευαστών σε έναν από τους μικρότερους. Τα οφέλη που αποκομίζεις από ένα μεγάλο κατασκευαστή (η συνεργασία, τα κοινά τμήματα) είναι τεράστια, όμως η ταχύτητα ενός μικρού είναι απίστευτη. Έχεις την αίσθηση ότι οι νέοι ιδιοκτήτες σε ακούν και -θα το πω ευγενικά για την GM- είναι πολύ πιο ανοικτοί σε διαφορετικά πράγματα, ότι θα αφήσουν την εταιρεία να γίνει μοναδική. Αυτό ήταν πολύ πιο δύσκολο στον κόσμο της GM. Eίχαν το σχέδιό τους, και η Saab είχε ένα μικρό ρόλο σ’ αυτό. Ήμαστε απλώς μια εταιρεία που προσέθετε μονάδες παραγωγής σε κάποια γωνία του πλανήτη. Τώρα θα είμαστε το επίκεντρο. Πιστεύω πως τώρα είναι η ευκαιρία να βγάλουμε τα πρωτότυπα στην αγορά. Δε γνωρίζω αν θα γίνει, ας περιμένουμε, και θα δούμε...
Η ιστορία, πάντως, έχει δείξει πως το προχωρημένο ντιζάιν μπορεί να συνδυαστεί με πωλήσεις. Σκεφτείτε απλώς το πρώτο Audi TT.
Αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα. Πιστεύω πως το ΤΤ κατάφερε να προσδώσει στην Audi μια πολύ ισχυρότερη, μια καθαρότερη θέση, παρόλο που η εταιρεία βρισκόταν ήδη σε ανοδική πορεία. Αυτό είναι το Bauhaus, ο γερμανικός τρόπος να το κάνουμε. Ήταν μια δήλωση, και την έκαναν πολύ καλά.
Μήπως χρειάζεται και η Saab κάτι ανάλογο;
Σίγουρα. Παλεύω γι’ αυτό καθημερινά! Πρέπει να βγάλουμε στην παραγωγή το εικονικό Saab, και, εφόσον, όπως προείπα, αυτοί οι άνθρωποι (σ.σ.: της Koenigsegg) είναι πολύ πιο ανοικτοί στο να κάνουν το αναπάντεχο, έχουμε ελπίδες..._ Ν. Κ.
ΜΕ ΜΙΑ ΚΟΥΒΕΝΤΑ
Αυτοκίνητο: Saab 9-3 Aero wagon
Αγαπημένο αυτοκίνητο: Porsche 911 του ’70
Πόλη: Λονδίνο, Στοκχόλμη
Ταινία: Τα καρτούν, που βλέπω συνεχώς, λόγω των παιδιών μου
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο Ματίας Σίντρικ έχει σπουδάσει Γραφιστική-Επικοινωνία όπως και Διαφήμιση-Μάρκετινγκ στο Berghs School of Communication και εργάζεται στη Saab από το 1997. Από το 2001 έως το 2008 ήταν επικεφαλής της Στρατηγικής Σχεδιασμού, από το 2008 έως το 2009 υπεύθυνος του Saab Brand Center, ενώ από το Φεβρουάριο του 2009 είναι επικεφαλής του Προηγμένου Σχεδιασμού της σουηδικής εταιρείας.
«Το ντιζάιν δε φτιάχνεται για το μέλλον ή το παρελθόν, αλλά για το παρ