Αντιμετωπίζοντας τη συμβατικότητα
Η λίστα των ανθρώπων που διαμόρφωσαν την αυτοκινητική ιστορία περιλαμβάνει επιχειρηματίες, όπως τον Φορντ και τον Σιτροέν, μηχανικούς, όπως τον Ντίζελ, τον Πανάρ και τον Τσάπμαν, σχεδιαστές, σαν τον Ισιγόνι και τον Τζιακόζα. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων τους, πέρα από την αγάπη για το αυτοκίνητο, είναι πως πρόκειται για πρωτοπόρους, για οραματιστές, οι οποίοι σκέφτονται, δημιουργούν και πράττουν πολύ νωρίτερα από κάθε άλλο σύγχρονό τους.«Το μέλλον είναι μόνο ένα, και θα είναι πλασμένο από τα όνειρά μας, μόνο αν έχουμε το κουράγιο να αντιμετωπίσουμε τη συμβατικότητα.» Είναι μια ρήση του Σοϊχίρο Χόντα, που περικλείει σε μία πρόταση τη διορατικότητα και την αποφασιστικότητα των πιονέρων κάθε εποχής της αυτοκινητοβιομηχανίας. Γεννημένος το 1906 στο Χαμαμάτσου, ο Σοϊχίρο Χόντα δουλεύει από πολύ μικρός, βοηθώντας τον πατέρα του στο συνεργείο ποδηλάτων που διατηρεί, αποκτώντας τεχνική παιδεία και χειρωνακτική δεξιότητα. Bλέπει για πρώτη φορά αυτοκίνητο στο χωριό του σε ηλικία οκτώ ετών, μια εμπειρία που θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του, αλλά και θα τον ωθήσει στην απόφαση να ασχοληθεί με τις εκπληκτικές μηχανοκίνητες κατασκευές. «Ποτέ δε θα ξεχάσω τη μυρωδιά λαδιού εκείνου του αυτοκινήτου» θα πει αργότερα... Σε ηλικία δεκαπέντε ετών εγκαταλείπει το χωριό του για το Τόκιο, όπου αρχίζει να μαθητεύει ως μηχανικός. Εκεί διδάσκεται την κατασκευή αυτοκινήτων και κινητήρων από τη θεωρητική αλλά και την πρακτική πλευρά τους, αποκτώντας παράλληλα την τρέλα του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Στην ηλικία των δεκαεπτά συμμετέχει στην κατασκευή ενός αγωνιστικού, το οποίο βασίζεται σε ένα πλαίσιο της αμερικανικής εταιρείας Mitchell και διαθέτει κινητήρα της Curtis-Wright, ισχύος 100 ίππων. Τον επόμενο χρόνο εξελίσσει μοντέλα με κινητήρες Ford, για τις οβάλ πίστες της εποχής. Εκείνη την περίοδο δοκιμάζει σχεδόν τα πάντα, από υπερσυμπιεστές μέχρι έδρανα βαλβίδων ειδικά κατασκευασμένα από αυτόν, για την ενίσχυση της ισχύος των κινητήρων. Το 1930 ιδρύει μια μικρή μηχανολογική εταιρεία, η οποία έχει ως κύριο αντικείμενο την κατασκευή εμβόλων για αεροπορική χρήση. Έξι χρόνια αργότερα ζει την πιο δύσκολη στιγμή του, καθώς στο All Japan Speed Rally τραυματίζεται σοβαρά, ύστερα από τη σύγκρουσή του με κάποιο άλλο αγωνιστικό αυτοκίνητο.
Κατόπιν, όμως, έρχονται οι επιτυχίες: Τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η εταιρεία του εξαγοράζεται σε ποσοστό 40% από την Toyota, ενώ με τη ρευστοποίηση του υπόλοιπου 60% των μετοχών ιδρύεται το Ινστιτούτο Μηχανολογικών Ερευνών Honda, από το οποίο τον Οκτώβριο του 1946 προκύπτει η Honda Motor Company. Τον επόμενο χρόνο κατασκευάζει την πρώτη της μοτοσικλέτα, με δίχρονο κινητήρα με περιστροφικές βαλβίδες: μια καινοτομία για εκείνη την εποχή! Ο Χόντα αντιλαμβάνεται γρήγορα πως, πέρα από την τεχνική αρτιότητα των προϊόντων του, μόνο η διεθνής καταξίωση θα μπορέσει να πυροδοτήσει τις πωλήσεις και την επέκταση της εταιρείας του. Έτσι, στη διακήρυξη της 20ής Μαρτίου 1954 καλεί όλους τους υπαλλήλους της εταιρείας να ασπαστούν το παιδικό του όραμα:
«Ένα από τα όνειρά μου, παιδιόθεν, ήταν να συμμετάσχω σε αγώνες μηχανοκίνητων οχημάτων ανά τον κόσμο με ένα όχημα δικής μου κατασκευής, και να νικήσω. [...] Τώρα, που είμαστε εξοπλισμένοι με ένα σύστημα παραγωγής στο οποίο έχω απόλυτη εμπιστοσύνη, η στιγμή της ευκαιρίας έχει φθάσει. Έχω λάβει την οριστική απόφαση να εισέλθω στους αγώνες ΤΤ τον επόμενο χρόνο. Ποτέ άλλοτε ένας Ιάπωνας δε συμμετείχε με μοτοσικλέτα κατασκευασμένη στην Ιαπωνία. Είναι αυτονόητο πως ο νικητής του εν λόγω αγώνα θα γίνει γνωστός σε όλον τον κόσμο, αλλά το ίδιο ισχύει για κάθε όχημα που θα ολοκληρώσει το σύνολο του αγώνα με ασφάλεια. [...] Θα κατασκευάσω ένα αγωνιστικό 250 κ.εκ. γι’ αυτόν τον αγώνα και θα το στείλω, ως εκπρόσωπο της εταιρείας μας, στο επίκεντρο του κόσμου. Είμαι βέβαιος πως αυτό το όχημα θα μπορεί να επιτύχει ταχύτητες άνω των 180 χλμ./ώρα. Ακόμα και ένας προηγμένος αεροπορικός κινητήρας έχει απόδοση ισχύος περίπου 0,55 ίππων/λίτρο, αλλά το αγωνιστικό μας θα έχει τη διπλάσια ισχύ, του 1 ίππου/λίτρο. Όταν αυτός ο κινητήρας θα ολοκληρωθεί βάσει της δημιουργικότητας της εταιρείας μας, δίχως ίχνος υπερβολής μπορώ να πω ότι θα συγκαταλέγεται στο υψηλότερο επίπεδο της μηχανολογίας. Απευθύνομαι σε όλους τους εργαζομένους! Ας ενώσουμε την πλήρη δύναμη της Honda Motor Co, ώστε να κερδίσουμε μέσω αυτού του λαμπρού επιτεύγματος. [...] Η σχολαστική φροντίδα που απαιτείται κατά τη σύσφιξη μίας μόνο βίδας και της δέσμευσης που αρνείται να χαραμίσει ακόμα και ένα φύλλο χαρτιού: Αυτά είναι που θα ανοίξουν το δρόμο μπροστά σας και θα προετοιμάσουν τη διαδρομή για τη Honda Motor Co.[…] Με το παρόν ανακοινώνω την αποφασιστικότητά μου και δεσμεύομαι ενώπιόν σας ότι θα βάλω όλη την καρδιά και την ψυχή μου, και θα στρέψω όλη τη δημιουργικότητα και τις δεξιότητές μου στο στόχο της συμμετοχής και της νίκης στους αγώνες ΤΤ.»
Πόσο αποτελεσματική είναι, όμως, η προτροπή και η έμπνευση για τους εργαζομένους; Το 1959 η Honda γίνεται η πρώτη ιαπωνική ομάδα που λαμβάνει μέρος σε αγώνα GP, και από την επόμενη χρονιά συμμετέχει κανονικά στο Πρωτάθλημα στις κατηγορίες 125 και 250 κ.εκ., κατακτώντας τον παγκόσμιο τίτλο και τις δύο, ενώ το 1961 κερδίζει και το διασημότερο αγώνα του κόσμου, αυτόν του Isle of Man, με την πολύστροφη, 5κύλινδρη μοτοσικλέτα των 125 κ.εκ. Χάρη στη διαρκή εξέλιξη και στους πρωτοποριακούς κινητήρες της, η Honda πετυχαίνει το 1966 το ακατόρθωτο: Νικά και στις πέντε κατηγορίες του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Μοτοσικλετών!
Δεν υστερεί, όμως, ούτε στα μοντέλα παραγωγής, αφού το 1964 έχει γίνει η μεγαλύτερη εταιρεία μοτοσικλετών στον κόσμο. Λίγο νωρίτερα (1963) έχει ξεκινήσει η παραγωγή αυτοκινήτων, με πρώτο μοντέλο το λιλιπούτειο Τ360, ενώ την ίδια εκείνη χρονιά η ιαπωνική εταιρεία εμπλέκεται για πρώτη φορά στη Formula 1. Τον επόμενο χρόνο κάνει την παρθενική νίκη της στο θεσμό, ενώ από τότε έως πρόσφατα ακολούθησαν δεκάδες ακόμα, κυρίως ως κατασκευάστριας κινητήρων. Η McLaren MΡ4, που από πολλούς θεωρείται το πιο επιτυχημένο μονοθέσιο όλων των εποχών, φορά κινητήρα Honda.
Το καινοτόμο πνεύμα του Σοϊχίρο Χόντα και η σχολαστικότητά του σε βαθμό εμμονής με την τεχνική αρτιότητα περνούν στη φιλοσοφία κάθε νέου προϊόντος της εταιρείας. Τη χρονιά που ο ιδρυτής της αποσύρεται από το τιμόνι της εταιρείας (1973), παρουσιάζεται η πρώτη γενιά του Civic, μοντέλου που με τα τεχνικά χαρακτηριστικά και την αξιοπιστία του βάζει για τα καλά την εταιρεία στην αγορά της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Όλοι όσοι έζησαν τον Χόντα από κοντά έχουν να λένε για το φοβερό πάθος που είχε με το μηχανοκίνητο αθλητισμό, ενώ τονίζουν πως ουσιαστικά η δική του επιμονή τοποθέτησε την Ιαπωνία στον παγκόσμιο αγωνιστικό χάρτη._ Ν. Κ.