Formula 1: Gilles Villeneuve (1950 – 1982)

Ο Gilles Villeneuve γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1950, σε μια μικρή πόλη του Κεμπέκ, στον Γαλλόφωνο Καναδά, και έμελλε να εξελιχθεί στον οδηγό Formula 1 που αγαπήθηκε και προδόθηκε όσο κανένας άλλος στην εποχή του.

Το τραγικό του τέλος, στις 8 Μαΐου 1982, μοιραία τον έχει αγιοποιήσει στη συνείδηση πολλών φιλάθλων της Formula 1 μιας άλλης, πιο αγνής εποχής.

Γιος μιας μοδίστρας και ενός πλανόδιου συντηρητή πιάνων, ο Gilles Villeneuve εργαζόταν ήδη από την εφηβεία του.

Είχε πάθος με την ταχύτητα, και νίκησε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Snowmobile. Με τα έπαθλα από το Snowmobile χρηματοδοτούσε την πορεία του στους αγώνες αυτοκινήτου.

Αγόρασε ένα παλιό τροχόσπιτο, όπου ζούσε με την γυναίκα του, Joanne, και τα δύο παιδιά τους, Jacques και Melanie, και μια Formula Ford διετίας, και πήγαιναν όπου είχε αγώνα.

Ο Gilles Villeneuve νίκησε τους 7 από τους 10 αγώνες Formula Ford που έλαβε μέρος και προβιβάστηκε στην τότε κραταιά Formula Atlantic.

Το 1976 νίκησε όλους πλην ενός τους αγώνες Formula Atlantic και ανακηρύχτηκε Πρωταθλητής ΗΠΑ και Καναδά. Μα το πιο σημαντικό, τον πρόσεξε ο Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1 εκείνης της χρονιάς, James Hunt, και τον σύστησε στη McLaren.

Στο Βρετανικό Grand Prix του 1977 η McLaren αποφάσισε ότι το κόστος να κατεβάσει 3 αυτοκίνητα δεν ήταν απαγορευτικό, τόσο κοντά στην έδρα της (τότε δεν υπήρχε ο σημερινός περιορισμός των 2 αυτοκινήτων ανά ομάδα Formula 1) οπότε εμπιστεύθηκε στον Gilles Villeneuve μια παλιά McLaren M23, με την οποία είχε τρέξει το 1976 ο James Hunt σε κάποιους αγώνες.

Ο Gilles Villeneuve ήταν ήδη 27 ετών, όμως, γνωρίζοντας την αγάπη της Formula 1 για τις νεαρές ηλικίες, και εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι δεν έδειχνε τα χρόνια του, δήλωσε πως ήταν 25.

Ο αγώνας είχε 41 συμμετοχές. Αν σας φαίνονται φτωχές οι 20 συμμετοχές της σύγχρονης Formula 1, είναι επειδή πράγματι είναι φτωχές. Την Τετάρτη έγιναν τα προκριματικά, την Πέμπτη και την Παρασκευή οι κατατακτήριες και το Σάββατο το Grand Prix, όπου εκκίνησαν τα 26 αυτοκίνητα που προκρίθηκαν.

Ο Gilles Villeneuve, λοιπόν, στο ντεμπούτο του στη Formula 1 με την παλιά εκείνη McLaren Μ23, κατατάχτηκε 9^ος, δύο θέσεις πάνω από τον έμπειρο επίσημο οδηγό της ομάδας, Jochen Mass, ο οποίος μάλιστα είχε στα χέρια του την σύγχρονη McLaren M26.

Όπως εξελίχθηκε ο αγώνας, θα τερμάτιζε 4^ος, όμως ένας χαλασμένος δείκτης θερμοκρασίας τον υποχρέωσε να σταματήσει χωρίς λόγο στα πιτς, οπότε περιορίστηκε στην 11^η θέση του τερματισμού.

Σε μια εποχή που αρκετοί Πρωταθλητές Formula 1 ήταν έξω καρδιά, ο James Hunt έπλεξε τότε το εγκώμιο του Gilles Villeneuve στον αγγλικό Τύπο.

Παρ’ όλα αυτά, ο τότε επικεφαλής της  McLaren, Teddy Meyer, επέλεξε τον Patrick Tambay ως αντικαταστάτη του Mass για το 1978.

Απλός άνθρωπος ο Gilles Villeneuve, δε μπορούσε να αντιληφθεί τα πολιτικά παιχνίδια της Formula 1, οπότε επέστρεψε στον Καναδά.

Και ξαφνικά, συνέβη το αναπάντεχο: τον πήραν τηλέφωνο από πού; Από την … Ferrari! Όπου τον διάλεξε ποιος; Ο ίδιος ο Enzo Ferrari! Να αντικαταστήσει, ποιον; Τον Niki Lauda!

Έγραψε το 1983 ο Enzo Ferrari στο περίφημο βιβλίο του, Piloti che gente: «H πρόσληψη του Villeneuve στην Ferrari αποτέλεσε έκπληξη, και ο ιταλικός Τύπος εξαπέλυσε ένα μπαράζ κριτικής, εν μέρει δικαιολογημένης, εκείνη την εποχή. Η προέλευσή του ήταν ανορθόδοξη: ήταν είδωλο του Snowmobile. Είχα όμως πληροφορίες για τον Gilles από έναν φίλο που ζει στον Καναδά, από τον Chris Amon και από τον Walter Wolf που τον είχε αξιοποιήσει σε κάποιους αγώνες Can Am. Ύστερα τον είδα στην τηλεόραση, να αγωνίζεται στο Silverstone με McLaren.»

Περιέγραψε ο Ferrari την πρώτη μέρα που ο Gilles Villeneuve μπήκε στο γραφείο του: «Όταν μου παρουσίασαν αυτόν τον μικρόσωμο Καναδό, καθώς στεκόταν μπροστά μου, ένα μικροσκοπικό κουβάρι από νεύρα, με μιας αναγνώρισα σε αυτόν την ίδια διάπλαση με τον σπουδαίο Tazio Nuvolari».

Ο Enzo Ferrari είχε επανειλημμένα δηλώσει ότι θεωρούσε τον Nuvolari ως τον πιο μεγάλο οδηγό αγώνων όλων των εποχών, και πριν τον Gilles Villeneuve δεν είχε θεωρήσει κανέναν άξιο να συγκριθεί μαζί του.

Και κατέληγε ο Ferrari στο Piloti che gente: «Πήρα την απόφαση να τον προσλάβω, με την πεποίθηση ότι με επαρκή προετοιμασία είναι δυνατόν, αν υπάρχουν προδιαθέσεις και φυσικά ταλέντα, να “χτιστεί” ένας οδηγός. Ο Villeneuve με το ταμπεραμέντο του κατέκτησε αμέσως τα πλήθη και σύντομα έγινε … Gilles! Ναι, υπάρχουν εκείνοι που τον αποκαλούσαν “αεροπόρο” και εκείνοι που τον θεωρούσαν τρελό, αλλά με το ταλέντο του, το θάρρος του, με την “καταστροφική” ικανότητα που είχε να οδηγεί αυτοκίνητα ακόμη και σε κάκιστη κατάσταση, διαλύοντας άξονες μετάδοσης, κιβώτια ταχυτήτων, συμπλέκτες, φρένα, δίδαξε τι έπρεπε να κάνει ένας πιλότος ώστε να μπορεί να αμυνθεί σε μια απρόβλεπτη στιγμή, σε κατάσταση ανάγκης. Ήταν πρωταθλητής της μαχητικότητας, ένας πολεμιστής, και προσέφερε στη Ferrari πολλή θετική φήμη. Tον αγάπησα πολύ»

Αυτό το τελευταίο το επαλήθευσε και ο Jody Scheckter, Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1 1979, με Ferrari, σε συνέντευξή του: «Ο Enzo Ferrari εμένα με εκτιμούσε. Τον Gilles όμως τον αγαπούσε».

Ο Gilles Villeneuve, λοιπόν, θα έκλεινε το 1977 οδηγώντας στους δύο τελευταίους αγώνες την Ferrari του Niki Lauda, που τους εγκατέλειψε για την Brabham, μόλις εξασφάλισε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Formula 1 εκείνης της χρονιάς.

Στην Ιαπωνία, στο Fuji, για τον τελευταίο αγώνα, ο Gilles Villeneuve είχε ένα άσχημο ατύχημα, όταν μπλέχτηκε με την 6τροχη Tyrrell του Ronnie Peterson. Σε μια εποχή που υπήρχαν λιγοστά μέτρα ασφαλείας, τα συντρίμμια τραυμάτισαν θανάσιμα έναν φωτογράφο και έναν κριτή.

Εξερευνώντας το απόλυτο όριο, ο Gilles Villeneuve είχε και άλλα ατυχήματα – αναίμακτα, ευτυχώς – μα ο Ferrari εξακολούθησε να πιστεύει σε αυτόν.

Και στο τελευταίο Grand Prix του 1978, στο Montreal, στην πατρίδα του, υπό μεικτές συνθήκες, ο Gilles Villeneuve πήρε την πρώτη του νίκη στη Formula 1, και έγινε με μιας εθνικός ήρωας. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός του Καναδά, Pierre Trudeau, του απένειμε το τρόπαιο.

Περιέγραφε ο Villeneuve τους τελευταίους γύρους εκείνου του αγώνα, καθώς άκουγε διάφορους αφύσικους θορύβους από τον κινητήρα και τη μετάδοση: «Μιλούσα στο αυτοκίνητο, έλεγα, είσαι Ferrari, είσαι το καλύτερο αυτοκίνητο στον κόσμο, πρέπει να αντέξεις!»

Και άντεξε! Το 1979 ο Gilles Villeneuve πήρε τρεις ακόμα νίκες, με την θαυμάσια Ferrari 312 T4 εκείνης της χρονιάς, Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1, όμως, ανακηρύχθηκε ο πολύπειρος Jody Scheckter, που είχε έρθει στην ομάδα ως Νο1 οδηγός.

Όμως, αν και ο Scheckter κέρδισε το Πρωτάθλημα, ο Villeneuve κέρδισε την καρδιά των φίλων της Formula 1, καθώς  δεν εγκατέλειπε ποτέ τη μάχη και πολεμούσε το ίδιο γενναία για την 1^η όσο και για τη 10^η θέση.

Η περίφημη μονομαχία του με τη Renault του Rene Arnoux στη Dijon το 1979, που από κάποιους θεωρείται η πιο συναρπαστική στην ιστορία της Formula 1, και μπορείτε να θυμηθείτε με κλικ στα κόκκινα γράμματα (αξίζει να σηκώσετε ήχο για να θυμηθείτε εκείνα τα μοτέρ), δεν ήταν για τη νίκη, αλλά για τη 2^η θέση.

Η Ferrari 312 T5 του 1980 ήταν ξεπερασμένη από τον ανταγωνισμό, και πήρε μόλις τρεις 5^ες θέσεις, δύο με τον Villeneuve και μία με τον Scheckter, που εγκατέλειψε τους αγώνες στο τέλος της χρονιάς.

Για το 1981 η Ferrari εγκατέλειψε την 312 με το επίπεδο 12κύλινδρο μοτέρ, που της έδωσε 4 Παγκόσμια Πρωταθλήματα Κατασκευαστών Formula 1 και 3 Οδηγών, και παρουσίασε την 126 CK, με κινητήρα V6 turbo.

Η Ferrari 126 CK ήταν πολύ ισχυρή, αποδίδοντας τουλάχιστον 100 ίππους περισσότερους από την 312, αλλά τρομακτικά δυσκολοδήγητη.

Μοιάζει απίστευτο ότι ο Gilles Villeneuve κατόρθωσε και τη δάμασε αρκετά ώστε να νικήσει δύο Grand Prix μαζί της, ενώ ο Didier Pironi, που ήρθε στη Ferrari στη θέση του Scheckter, δεν κατόρθωσε ούτε σε πόντιουμ να ανεβεί.

Στο Montreal για τον προτελευταίο αγώνα εκείνης της χρονιάς, σε εκείνη την εποχή που δεν υπήρχε ακόμη ενδοσυνεννόηση αλλά οι ομάδες επικοινωνούσαν με τους οδηγούς βγάζοντας πίνακα με ενδείξεις, η επίσημη ιστοσελίδα της McLaren περιγράφει ένα περιστατικό.

Κατόπιν εντολής του Ron Dennis, που είχε στο μεταξύ αναλάβει την ηγεσία της McLaren, έβγαλαν τον πίνακα, αλλά όχι για δικό τους οδηγό, για τον Gilles Villeneuve, και ο πίνακας έγραφε επάνω, «2,5».

Το βλέπει ο Gilles Villeneuve, πάει στο πιτ της McLaren, το παίρνει και βάζει το 3 στη θέση του 2, ώστε πλέον έγραφε «3,5».

Ουδείς μπορούσε να καταλάβει τι συνέβαινε, όπως όμως είπε χρόνια αργότερα ο Ron Dennis, παζάρευαν έτσι, στα φανερά, το ετήσιο συμβόλαιο του Gilles Villeneuve για το 1983, στην περίπτωση που αποφάσιζε να αφήσει την Ferrari στα τέλη του 1982, που έληγε το συμβόλαιό του. 3,5 εκατομμύρια το χρόνο τότε φάνταζαν ως μυθική αμοιβή.

Στα τέλη του 1981 η Ferrari, η Alfa Romeo και η Brabham έφεραν τα αυτοκίνητά τους σε ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο να ανταγωνιστούν σε επιτάχυνση από στάση με τα υπερηχητικά μαχητικά τζετ F-104 Starfighter της Ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Ο Gilles Villeneuve αποδείχτηκε εκείνη τη μέρα ταχύτερος όλων, και των άλλων οδηγών Formula 1 και των αεροπόρων.

Εκείνο το διάστημα ο Gilles Villeneuve ήταν με διαφορά ο δημοφιλέστερος οδηγός Formula 1 στον κόσμο, όχι μόνο ανάμεσα στους Tifosi αλλά ανάμεσα σε όλους τους φίλους του αθλήματος.

Έτσι, στο αφιέρωμα που έκανε το περιοδικό Time στη Formula 1, διάλεξε τον Gilles Villeneuve για το εξώφυλλο – τιμή που έχει γίνει μόνο σε άλλους 4 οδηγούς Formula 1, τον Jim Clark, τον Ayrton Senna, τον Michael Schumacher και τον Lewis Hamilton.

Αν και ο Τύπος ήθελε να προβάλει μια ειδυλλιακή εικόνα οικογενειάρχη, φαίνεται πως υπήρχαν ρωγμές στη σχέση του Gilles με την Joanne.

Σύμφωνα με το βιβλίο του 2007 του Martine Camus, La Saga Villeneuve, ο Gilles Villeneuve διατηρούσε πολύ καιρό εξωσυζυγική σχέση με γυναίκα από το Τορόντο, την οποία γνώρισε σε υπερατλαντική πτήση, και προσανατολιζόταν μάλιστα στο διαζύγιο, προκειμένου να ζήσει μαζί της.

Και η Joanne άλλωστε έκανε μία ακόμη κόρη το 1991 στην οποία ο Τύπος αποφεύγει να αναφέρεται, ώστε να μη χαλάσει η εικόνα της χήρας που έμεινε αφοσιωμένη στη μνήμη του ήρωα συζύγου.

Στην πραγματικότητα, ο Gilles και η Joanne Villeneuve ήταν δύο παιδιά που βρέθηκαν ξαφνικά από ένα τροχόσπιτο που έβαζε νερά, να ζουν σε βίλες στην Κυανή Ακτή και σαλέ στην Ελβετία, με ελικόπτερα και σκάφη. Οι σχέσεις των ανθρώπων αλλάζουν όταν αλλάζουν οι άνθρωποι, μα οι έντονες αλλαγές στον τρόπο ζωής, λειτουργούν καταλυτικά σε αυτό.

Δεν ήταν όμως μόνο η σχέση του με την Joanne που παρουσίαζε ρωγμές. Στη Ferrari φαίνεται πως είχαν γοητευτεί από τους καλούς τρόπους του Didier Pironi, που ήταν το αντίθετο από τον Gilles Villeneuve – ένας Ευρωπαίος αριστοκράτης με αξιόλογες σπουδές.

Παρά λοιπόν την χαοτική διαφορά δυναμικού που απέδειξε το 1981 ο Gilles Villeneuve σε σχέση με τον Didier Pironi, η Ferrari δεν καθόρισε ρόλους πρώτου και δεύτερου οδηγού στην αρχή του 1982.

Η Ferrari 126 C2 εκείνης της χρονιάς είχε λύσει τα προβλήματα του ’81, και έμοιαζε έτοιμη να διεκδικήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Formula 1.

Στην Imola, ο Gilles Villeneuve ήταν πρώτος κι ο Pironi δεύτερος. Πήραν εντολή από την ομάδα να κόψουν ρυθμό για εξοικονόμηση καυσίμου. Ο Villeneuve υπάκουσε, όχι όμως κι ο Pironi, που προδοτικά του έκλεψε τη νίκη.

Το γεγονός ότι η Ferrari δεν πήρε ξεκάθαρη θέση για το συμβάν, έκανε την προδοσία ακόμα πιο βαθιά.

Εκεί ο Gilles Villeneuve πήρε την οριστική απόφαση να φύγει για την McLaren μόλις τελειώσει το συμβόλαιό του, αφηγείται η Joanne, καθώς πέρασε τις επόμενες δύο εβδομάδες, που έμελλε να είναι οι τελευταίες της ζωής του, γεμάτος πικρά συναισθήματα.

Στις κατατακτήριες του επόμενου αγώνα, στο Zolder, ενώ βρισκόταν στον “ιπτάμενο γύρο” του, μπροστά του βρέθηκε, κινητό εμπόδιο, η αργή March του Jochen Mass. Κάτω από άλλες συνθήκες, μπορεί να άφηνε το γύρο. Τώρα όμως ήθελε να αποδείξει στην ομάδα του ποιος είναι ο καλός οδηγός.

Ο Mass άλλαξε γραμμή την τελευταία στιγμή, ενώ ο Gilles Villeneuve ήδη τον προσπερνούσε από δεξιά. Ο εμπρός αριστερός τροχός του Villeneuve βρήκε στον πίσω δεξί του Mass, και η Ferrari απογειώθηκε.

Ο γιατρός έφτασε επιτόπου σε 35 μόλις δευτερόλεπτα, μα δε μπορούσε τίποτα να κάνει. Η σπονδυλική στήλη του Gilles Villeneuve είχε σπάσει στο ύψος του αυχένα. Το ίδιο βράδυ η Joanne υπέγραψε και τον αποσυνέδεσαν.

Πόσο διαφορετικά θα είχε εξελιχθεί η Formula 1, αν σε εκείνο το κλάσμα του δευτερολέπτου ο Gilles Villeneuve είχε αποφασίσει να περάσει από τα αριστερά;

Το πιθανότερο είναι ότι ο Gilles Villeneuve θα έπαιρνε το Πρωτάθλημα Formula 1 του 1982 και θα έφευγε για την McLaren το ίδιο φθινόπωρο, όπου από το 1984 θα οδηγούσε ένα αυτοκίνητο αντάξιο του ταλέντου του, με το οποίο θα μπορούσε να σαρώσει τα Πρωταθλήματα εκείνης της εποχής.

Μα ούτε ο Didier Pironi πήρε το Πρωτάθλημα του 1982, αφού στις δοκιμές του Hockenheim είχε ένα παραπλήσιο ατύχημα που, αν δεν του στοίχισε τη ζωή, του στοίχισε πάντως την καριέρα και του άφησε αρκετές αναπηρίες.

Το 1986 ο Pironi έχασε τη ζωή του σε αγώνα ταχύπλοων σκαφών. Η σύντροφός του εγκυμονούσε δίδυμα αγόρια, τα οποία ονόμασε Didier και Gilles – ποιος ξέρει ποιες ενοχές της είχε εκμυστηρευτεί ο σύντροφός της.

Ο Gilles Pironi σπούδασε μηχανικός, προσελήφθη στην ομάδα Formula 1 της Mercedes και ανέβηκε με τον νικητή, Sir Lewis Hamilton, στο βάθρο του Silverstone το 2020, όπου παρέλαβε το Τρόπαιο των Κατασκευαστών εκ μέρους της ομάδας.

Πίσω, στο 1982, η σορός του Gilles Villeneuve έφτασε στον Καναδά με στρατιωτικό αεροσκάφος. Στο αεροδρόμιο παρουσίασε όπλα στρατιωτικό άγημα και η κηδεία του έγινε με τιμές ήρωα.

Στην μικρή του κωμόπολη των 4.000 κατοίκων συνέρρευσε ένα πλήθος 20.000 για την κηδεία.

Είπε στον επικήδειο ο Jody Scheckter, Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1 1979: «Πρώτα θέλω να πω ότι ο Gilles Villeneuve ήταν ο πιο γνήσιος άνθρωπος που έχω γνωρίσει. Δευτερευόντως, να αναφέρω ότι ήταν ο πιο γρήγορος οδηγός αγώνων όλων των εποχών».

Το σιρκουί του Montreal, που φιλοξενεί ως σήμερα το Grand Prix Formula 1 του Καναδά, μετονομάστηκε σε Circuit Gilles Villeneuve και στη γραμμή εκκίνησης / τερματισμού υπάρχει ο χαιρετισμός προς τον αξέχαστο Καναδό οδηγό, Salut Gilles.

Παραδέχτηκε ο Niki Lauda, τρις Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1: «Νομίζω ότι ο Gilles ήταν ο τέλειος οδηγός αγώνων. Είχε μεγαλύτερο ταλέντο από όλους μας».

Θυμάται ο επίσης τρις Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1, Sir Jackie Stewart: «Έλεγχε το αυτοκίνητο με τρόπο εξωπραγματικό. Οδηγούσε ένα αυτοκίνητο Grand Prix στο απόλυτο όριό του».

Σχολίασε ο θρυλικός Γάλλος οδηγός Formula 1 εκείνης της εποχής, Jacques Laffite: «Δεν ξέρω κανέναν άνθρωπο που να κάνει θαύματα, όμως ο Gilles σε άφηνε έκπληκτο κάποιες φορές».

Με κλικ στα κόκκινα γράμματα, μπορείτε να δείτε ένα σύντομο αφιέρωμα στον Gilles Villeneuve από το επίσημο δίκτυο της Formula 1.

O γιος του, Jacques Villeneuve, νίκησε τα 500 Μίλια της Indianapolis και το Πρωτάθλημα Indycar (CART, τότε) το 1995 και ανακηρύχτηκε Παγκόσμιος Πρωταθλητής Formula 1 το 1997, με Williams. Ένας από τους γιους του Jacques, φέρει το όνομα του παππού, Gilles Villeneuve.