top icon
Blog

Μια δυσάρεστη είδηση με θλιβερές προεκτάσεις…

Άγνωστοι βανδάλισαν στη Θεσσαλονίκη το βαγόνι του Orient Express, που τα τελευταία χρόνια φιλοξενείται στον περίβολο του Σιδηροδρομικού Μουσείου της πόλης. Το γεγονός αυτό μας οδήγησε σε σκέψεις, που μόνο αισιόδοξες δεν είναι.

Οι άγνωστοι αφαίρεσαν από το βαγόνι-restaurant του ιστορικού τραίνου, που κάποτε εκτελούσε το δρομολόγιο Παρίσι-Κωνσταντινούπολη, κάθε τι που περιείχε χαλκό. Για να φτάσουν σε αυτόν έσπασαν και κατέστρεψαν σχεδόν τα πάντα στο εσωτερικό του. Μπορεί περίπου να ξέρουμε ποιά πληθυσμιακή ομάδα αφαιρεί παράνομα χαλκό για να τον πουλήσει, όμως αυτό δεν μας απαλλάσει από τις συλλογικές μας ευθύνες, αφού εμείς είμαστε αυτοί που επιτρέψαμε να συμβεί, μέσω τις διαχρονικής απαξίωσης που κουβαλάμε μέσα μας για κάθε παλαιότερη τεχνολογία. Κι όμως, πολλούς αιώνες πριν, είχαμε ξεκινήσει πολύ διαφορετικά ως λαός. Χιλιάδες χρόνια πριν οι Έλληνες ήταν πρωτοπόροι της τεχνολογίας, αξιοποιώντας ανακαλύψεις που για τους υπόλοιπους λαούς ήταν αδιανόητες.

Οι μεγάλες στιγμές

Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα η «Αιολόσφαιρα» του Ήρωνα από την Αλεξάνδρεια, που σύμφωνα με την παγκόσμια παραδοχή θεωρείται στις ημέρες μας το πρώτο πρόλασμα ατμομηχανής. Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, ο λαμπρός αυτός επιστήμονας ήταν ο πρώτος στην ιστορία της ανθρωπότητας που κατάφερε να παράξει κινητική ενέργεια με τεχνικά μέσα.

Η «Αιολόσφαιρά» του χρησιμοποιούσε ως κινητήρια δύναμη τον ατμό και είχε ένα σωρό χρήσιμες εφαρμογές. Σκεφτείτε τι θα γινόταν αν (λίγο έλειψε) τοποθετούσε την εφεύρεσή του επάνω σε ένα κάρο, καταργώντας τα άλογα που απαιτούνταν για την κίνησή του: Η Αυτοκίνηση θα είχε ξεκινήσει… 19 αιώνες πριν, από το 100 μ.Χ. περίπου και όχι από το 1886. Αν είχε γίνει αυτό, δεν μπορούμε ούτε να διανοηθούμε ποιό θα ήταν το επίπεδο της τεχνολογίας των σημερινών αυτοκινήτων, ούτε φυσικά ποιά θα ήταν η μορφή τους.

Και δεν ήταν μόνο αυτό που έκαναν οι Έλληνες κάποτε, αφού είχαν την πρωτοπορία και σε ένα σωρό άλλα πράγματα, από ποιό να ξεκινήσει κανείς; Ας απαριθμήσουμε μερικά. Το μετατρόχιο των αυτοκινήτων του χθες και του σήμερα καθορίστηκε από τους αρχαίους Έλληνες οδοποιούς, που όταν χάραξαν τους δρόμους για τα κάρα που διέτρεχαν όλη τη χώρα όρισαν και ποια θα ήταν η υποχρεωτική απόσταση μεταξύ των τροχών (πρόκειται για τις περίφημες αρματροχιές, που ίχνη τους θα δείτε σχεδόν σε όλη τη διαδρομή παραπλεύρως της Ε.Ο. Κορίνθου-Τριπόλεως, η οποία πατά σχεδόν εξ ολοκλήρου στον αρχαίο οδικό άξονα και ασφαλώς θα τις δείτε κι αλλού).

Συνεχίζουμε με το αριστούργημα της υδροδυναμικής, την πολεμική τριήρη, η οποία ακόμη και σήμερα αποτελεί πρότυπο για το υπογάστριο των σύγχρονων πλοίων. Και για να μη ξεχνιόμαστε, μην ακούτε για τις διάφορες «μητέρες των μαχών», το σημαντικότερο πολεμικό γεγονός από την εμφάνιση του ανθρώπου στη Γη μέχρι σήμερα ήταν η ναυμαχία της Σαλαμίνας, που κερδήθηκε χάρις στα πλεονεκτήματα αυτής ακριβώς της κατασκευής. Χωρίς αυτήν την τεράστια νίκη ευρωπαϊκός πολιτισμός δεν θα υπήρχε, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Πάμε παρακάτω με το πανελλήνιο σύστημα επικοινωνίας, τις φρυκτωρίες με τα σήματα φωτιάς και καπνού: Μια και μόνο ώρα χρειάστηκε για να μάθει ολόκληρο το έθνος ότι ο Ξέρξης πέρασε με τα στρατεύματά του τον Ελλήσποντο, προετοιμάζοντας την άμυνά του. Εικοσιπέντε αιώνες αργότερα, με τα σήματα Μοrs, οι πληροφορίες στα διάφορα στρατιωτικά μέτωπα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου δεν έφταναν με τέτοια ταχύτητα. Προχωράμε με ένα ακόμη στιγμιότυπο της καθημερινής ζωής, προς το τέλος της Ελληνιστικής εποχής. Όσοι ήθελαν να παρακολουθήσουν μια θεατρική παράσταση, απλά έριχναν το νόμισμα σε ένα κουτί, από την άλλη πλευρά του οποίου έβγαινε το εισιτήριο μέσω μιας υδραυλικής λειτουργίας. ΑΤΜ είπατε;

Θα κλείσουμε με την πιο εκπληκτική εφεύρεση, της οποίας η αξία αναγνωρίστηκε μόνο μετά την εμφάνιση του Διαδικτύου. Ο λόγος για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, που βρέθηκε σε ναυάγιο το 1902, τον οποίο πρόσφατα κατάπληκτη η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα αναγνώρισε ως τον πρώτο υπολογιστή στην Ιστορία. Ο μηχανισμός αυτός, του οποίου οι πλήρεις δυνατότητες ακόμη εξερευνώνται, μπορούσε μεταξύ πολλών άλλων με τους αυτοματισμούς του να βλέπει τις θέσεις των άστρων και να καθορίζει την πορεία των πλοίων. Κανείς δεν ξέρει τί άλλο μας επιφυλάσσει να μάθουμε στο μέλλον γι αυτόν.

Ερημοποίηση

Δυστυχώς, η σκοτεινή περίοδος του Μεσαίωνα με τον θρησκευτικό φανατισμό να καταστρέφει κάθε γνώση ως… αμαρτωλή, σε συνδυασμό με τις επιδρομές άλλων λαών στη χερσόνησό μας, διέλυσε κάθε απομεινάρι της αρχαίας τεχνολογίας. Η τεχνογνωσία χάθηκε από τη συλλογική μνήμη του λαού μας, όλα γκρεμίστηκαν και ξεχάστηκαν, η επιστήμη κατέρρευσε και η λογική αναχώρησε για άλλες πολιτείες. Δεν έμεινε τίποτα για να θυμίζει το παρελθόν και η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη στα 378 χρόνια που η Ελλάδα έμεινε υπόδουλη στους Τούρκους σουλτάνους, βοεβόδες, μπέηδες και αγάδες. Η γλώσσα και τα γράμματα λησμονήθηκαν, οι Έλληνες καλά-καλά δεν ήξεραν ότι ήταν… Έλληνες και η τεχνολογία ήταν ένας όρος που απλά δεν υπήρχε. Το έπος του 1821 κατόρθωσε τελικά να ελευθερώσει τη χώρα και να μας καταστήσει και πάλι ένα ανεξάρτητο κράτος, το οποίο όμως ήταν πολύ φτωχό για να αναπτύξει νέες για την εποχή τεχνολογίες. Εκτός των άλλων, είχε χαθεί οριστικά και η περίοδος της Βιομηχανικής Επανάστασης (1750-1850), στην οποία εκ των πραγμάτων δεν μπορούσαμε να έχουμε κανένα ρόλο. Κι αυτή μας την αναγκαστική απουσία, την πληρώνουμε ακόμα πολύ ακριβά.


Ανεπίδεκτοι μαθήσεως

Μπορεί να έχουμε όλες τις προαναφερόμενες δικαιολογίες, όμως στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, αποδείχτηκε πως ούτε μπορούσαμε ούτε θέλαμε να μάθουμε. Χωρίς καμία συλλογική μνήμη στο DNA μας πορευτήκαμε όπως λάχει, περιφρονώντας όλες τις τεχνολογίες, πόσο μάλλον αυτές που ξεπερνιώνται. Δεν παραδειγματιστήκαμε ούτε από τους ευρωπαϊκούς λαούς, που έφτιαξαν μουσεία με συνταξιοδοτημένα μηχανήματα, από τα οποία στις ημέρες μας μόνο κέρδη έχουν. Καβαλώντας επάνω σε μια επίπλαστη ευμάρεια (κατακτημένη με άπειρα δανεικά, όπως ήδη ξέρετε) σχεδόν αχρηστέψαμε το σιδηροδρομικό μας δίκτυο, επειδή αγοράζαμε αυτοκίνητα (που δεν κατασκευάζαμε εμείς). Γιατί να κουραστούμε να φτιάξουμε κάτι, αφού με τα δανεικά είχαμε τα πάντα; Ποτέ δεν αισθανθήκαμε σεβασμό για ό,τι μας έκανε ευκολότερη τη ζωή σε παλαιότερες εποχές, ποτέ δεν επιβραβεύσαμε ένα δημιουργό (αντίθετα, τον πολεμήσαμε με κριτήριο ευτελή κομματικά μικροσυμφέροντα), ποτέ δε σκεφτήκαμε ότι ο πολιτισμός περνάει και μέσα από παλιές βίδες και γρανάζια, από αυτοκίνητα άλλων εποχών, από συστήματα παραγωγής των προηγούμενων αιώνων και άλλα πολλά. Ο… πολιτισμός μας περιορίστηκε στο να τσιμεντώνουμε κοίτες ποταμών και να παριστάνουμε τους προοδευτικούς, όταν αυτό ευνοούσε τους σκοπούς μας. Τα αποτελέσματα τα ζούμε, σε αυτό που στις ημέρες μας ονομάζεται Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ), βλέποντάς το να μη μπορεί με τίποτα να αυξηθεί σε συνθήκες πραγματικής οικονομίας (παρά μόνο ταχυδακτυλουργικά και με κουτοπονηριές).

Κερκόπορτα…

Γι αυτό λοιπόν, ας μην αναρωτιόμαστε γιατί οι άγνωστοι βανδάλισαν το βαγόνι του Orient Epxress στη Θεσσαλονίκη. Για να συμβεί αυτό, εμείς είμασταν αυτοί που άφησαν ανοιχτή την πόρτα…

Ακολουθήστε το 4troxoi στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα!

ΤΙΜΕΣ - ΤΕΧΝΙΚΑ