Γιατί οι νέοι είναι «τσακωμένοι» με την ιδέα της ιδιοκτησίας;
Είναι γνωστό πως ένα πλήθος προϊόντων στοχεύει κατά κύριο λόγο στους νέους, από τα κινητά τηλέφωνα, τη μόδα και την τεχνολογία μέχρι τα τρόφιμα, τα αναψυκτικά και τον τομέα της διασκέδασης. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι οι συνήθειές τους και τα «θέλω» τους τελούν υπό στενή παρακολούθηση. Πρέπει να πέρασαν ήδη δέκα χρόνια από τότε που μια διαφημιστική εταιρεία διακίνησε το «μανιφέστο» ενός πιτσιρικά που λίγο πολύ έλεγε ότι κανένας από τους συνομηλίκους του δεν αγοράζει βιβλία, CD, ούτε πηγαίνει στον κινηματογράφο, καθώς μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση σε όλα αυτά από το ίντερνετ, και μάλιστα δωρεάν.
Αν βάλουμε κατά μέρος το οικονομικό κίνητρο σε μια τέτοια προσέγγιση, αντιλαμβάνεται κανείς και μία σημαντική διαφοροποίηση στη συμπεριφορά των νέων, σε σχέση με συνήθειες, θα λέγαμε, αιώνων.
Για παράδειγμα, όποτε ερχόμαστε σε επαφή με τους αναγνώστες μας, ένα από τα πράγματα που σπεύδουν να μας πουν είναι πως έχουν κρατήσει όλα τα τεύχη των 4Τροχών («από το 1ο», θα τονίσουν οι ιδρυτικοί). Οι περισσότεροι όμως σπάνια θα έχουν ανατρέξει σε κάποιο από αυτά, και αν το έκαναν, το πιθανότερο θα ανακάλυπταν ότι η σύζυγός τους έχει κάνει εκκαθάριση σε μεγάλο μέρος του αρχείου, γιατί «έπιανε τόπο»…
Μη σας ξενίζει αυτή η συμπεριφορά της συλλογής, καθώς οι πιο πολλοί από εμάς νιώθουμε ένα συναισθηματικό δεσμό με τα πράγματα εκείνα που απολαύσαμε κάποια στιγμή, και τα διατηρούμε ακόμα κι αν η χρησιμότητά τους τίθεται πλέον εν αμφιβόλω.
Φυσικά, ακόμα μεγαλύτερος είναι ο δεσμός των παλαιότερων με το σπίτι τους ή το αυτοκίνητό τους, και το φαινόμενο είναι ακόμα πιο έντονο στην Ελλάδα, αν κρίνει κανείς από το πολύ υψηλό ποσοστό ιδιοκτησίας πρώτης κατοικίας. Οι ξένοι έλεγαν χαρακτηριστικά ότι οι Έλληνες χτίζουν (και τρώνε) σαν να είναι για πάντα!
Όμως οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι δεν ενδιαφέρονται να έχουν το δικό τους σπίτι ούτε το δικό τους αυτοκίνητο, και εκείνο που τους δίνει μεγαλύτερη χαρά είναι να ξοδεύουν τα χρήματά τους σε εμπειρίες. Η χαρά της απόκτησης αυτοκινήτου ή σπιτιού μοιάζει ξεπερασμένη για τους millennial, που δεν έχουν βλέψεις σε οτιδήποτε ακριβό, μιας και η οικονομική κρίση έδωσε σε όλους ένα δυνατό μάθημα ως προς το πού μπορεί να οδηγήσει ο δανεισμός. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Αμερική οι κάτω των 35 αποκαλούνται «η γενιά των ενοικιαστών»…
Όμως ο φόβος του δανεισμού δεν αποτελεί το μοναδικό λόγο στις αλλαγές συνήθειας, αφού αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι ότι αλλάζουν και οι αξιακές πεποιθήσεις, καθώς η επιτυχία πλέον δε συνδυάζεται με την κτήση αγαθών, αλλά με τη δυνατότητα απόκτησης εμπειριών. Οι σημερινοί άνθρωποι επίσης μετακινούνται πολύ πιο εύκολα σε άλλη εργασία και σε άλλο τόπο διαμονής. Η μονιμότητα δεν είναι αυτονόητη, ούτε καν επιθυμητή. Γιατί λοιπόν να πάρεις ένα σπίτι με 40ετές δάνειο, αν την άλλη μέρα δε γνωρίζεις πού θα είσαι; Μπορεί να εργάζεσαι σε άλλη γειτονιά, σε άλλη πόλη ή σε άλλη χώρα.
Μας έλεγε ο Νίκος Δήμου, στη συζήτηση που είχαμε μαζί του (βλ. συνέντευξη στο τεύχος Φεβρουαρίου 2018), ότι στην οικογένειά του δεν υπήρχε αυτοκίνητο, όχι τόσο για λόγους οικονομικούς, όσο γιατί ο πατέρας του προτιμούσε να μετακινείται με ταξί. Αλήθεια, πόσο μπροστά ήταν από την εποχή του! Το ίδιο ασπάζεται και η σημερινή νεολαία, αφού μπορεί να έχει αυτοκίνητο όποτε το χρειάζεται, και μάλιστα με σοφέρ, μέσα από την εφαρμογή του κινητού του, ένα θέμα που καλύπτουμε σε άλλες σελίδες του περιοδικού.
Αντίστοιχα, ποιος είναι ο λόγος να έχεις εξοχικό που το επισκέπτεσαι μόνο δεκαπέντε μέρες το χρόνο και να στερηθείς τη δυνατότητα να γνωρίσεις καινούργιους τόπους, ή να συντηρείς ένα πανάκριβο σκάφος; Στην τελευταία δε περίπτωση ο κόσμος βρίσκεται ήδη στο πνεύμα της νέας εποχής, εξού και η έκφραση «το καλύτερο σκάφος είναι το σκάφος του φίλου σου»…
Εκτός των άλλων οι φίλοι μας δεν ενδιαφέρονται να τους μιλάμε για τα νέα αποκτήματά μας, όσο για τις εμπειρίες μας.
Στο τέλος της ημέρας, τα πράγματα χαλάνε, φθείρονται, κλέβονται, έχουν κόστος για τη συντήρησή τους και στο τέλος χάνουν την αξία τους. Η κρίση απέδειξε ότι ακόμα και αυτό που πρέσβευαν οι παλιοί, ότι δηλαδή η γη δε χάνει ποτέ την αξία της, δεν ισχύει πια. Αντίθετα, οι εμπειρίες είναι αυτές που δε χάνουν την αξία τους και, ακόμα περισσότερο, κανείς δεν μπορεί να σου τις κλέψει…_ Μ. Σ.
