Όταν οι Κινέζοι είναι αποφασισμένοι να κατακτήσουν τον κόσμο…
Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς, και αυτό το βιώνουν ακόμα και οι πολίτες των πιο ανεπτυγμένων χωρών εξαιτίας της αποβιομηχάνισης, καθώς η παγκοσμιοποίηση έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά των εργοστασίων της Ευρώπης και της Αμερικής εκεί όπου τα εργατικά είναι φθηνότερα. Όπως ήταν αναμενόμενο, προκειμένου να επέλθει μια ισορροπία στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, ο εργασιακός μεσαίωνας που επικρατεί στις χώρες της Ασίας τείνει να μεταφερθεί στο δυτικό κόσμο, ακυρώνοντας έτσι κεκτημένα δεκαετιών.
Την κατάσταση αυτή περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο το ντοκιμαντέρ «Αμερικανικό Εργοστάσιο», που προβάλλεται από το Netflix. Η παραγωγή της ταινίας πραγματοποιήθηκε από τη νεοσύστατη εταιρεία Higher Ground του ζεύγους Ομπάμα, ενώ η σκηνοθεσία είναι των Στίβεν Μπόναρ και Τζούλια Ράιχερτ, με τον πρώτο να έχει στο ενεργητικό του μία υποψηφιότητα Όσκαρ για το ντοκιμαντέρ «The Last Truck: Closing of a GM Plant».
Την τύχη του παλιού αυτού εργοστασίου, στο Ντέιτον του Οχάιο, που η General Motors αναγκάστηκε να κλείσει στην περίοδο της κρίσης, συνεχίζει να παρακολουθεί στο «American Factory», όπου οι εγκαταστάσεις ξαναζωντανεύουν, αυτήν τη φορά από τη Fuyao, μια κινεζική κατασκευάστρια εταιρεία παρμπρίζ, που αποφάσισε να επεκτείνει τη δραστηριότητά της στις ΗΠΑ. Η είδηση φυσικά έφερε ανέλπιστη ανακούφιση στην τοπική κοινωνία, παρά το κατά πολύ χαμηλότερο μεροκάματο που προσέφερε ο νέος εργοδότης έναντι της GM. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2016, που το εργοστάσιο είχε μπει σε πλήρη παραγωγή, είχαν πραγματοποιηθεί επενδύσεις 1 δισ. δολαρίων, ενώ ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός προέβλεπε την απασχόληση μέχρι 5.000 εργαζομένων.
Η αναγέννηση του εργοστασίου καταγράφεται από μια κάμερα εντυπωσιακά διεισδυτική, που κινείται με άνεση τόσο στη γραμμή παραγωγής όσο και στις συναντήσεις της διοίκησης. Εκεί αποτυπώνονται και τα πρώτα προβλήματα, όταν διαπιστώθηκε πως «δε βγαίνουν τα νούμερα». Οι Κινέζοι με εντυπωσιακή ειλικρίνεια απορούν μπροστά στην κάμερα με το πόσο πιο αργοί, σε σχέση με τους συμπατριώτες τους, είναι οι Αμερικανοί εργάτες – σχολιάζοντας ακόμα και ότι έχουν πολύ χοντρά δάχτυλα για τη συγκεκριμένη δουλειά!
Το πολιτισμικό σοκ από τη συνύπαρξη Αμερικανών και Κινέζων γίνεται αντιληπτό από τις εκμυστηρεύσεις τόσο των εγχώριων εργατών όσο και των εκπαιδευτών που αποσπάστηκαν από την Κίνα στο Οχάιο, ενώ στη συνέχεια το χάσμα γίνεται ακόμα πιο φανερό όταν μια ομάδα Αμερικανών εργατών επισκέπτεται το μητρικό εργοστάσιο. Εκεί οι Κινέζοι εργαζόμενοι ξεκινούν τη βάρδιά τους (που διαρκεί 12 ώρες) τραγουδώντας τον ύμνο της εταιρείας, λειτουργούν και κινούνται με στρατιωτική πειθαρχία, ενώ δικαιούνται μόνο δύο ρεπό το μήνα…
Η κάμερα παρακολουθεί στενά ακόμα και τον πρόεδρο της Fuyao, Cao Dewang, που προσπαθεί σταδιακά να επιβάλει τα κινεζικά πρότυπα στο αμερικανικό εργοστάσιο, με αποκορύφωμα τη μεθόδευση προκειμένου να μην ιδρυθεί σωματείο εργαζομένων. Ας σημειωθεί πως ο 73χρονος σήμερα Cao Dewang είναι αυτοδημιούργητος, και στην Κίνα χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης όχι μόνο ως επιχειρηματίας, αλλά και για τη φιλανθρωπική του δράση.
Αν μη τι άλλο σε μια στιγμή ειλικρίνειας, ο ίδιος αναρωτιέται μπροστά στην κάμερα αν όλο αυτό το οικοδόμημα που έχει δημιουργήσει είναι μάταιο και κατά πόσο το μόνο που έχει καταφέρει είναι να επιβαρύνει τον πλανήτη.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που συγκρατεί κανείς από την ταινία είναι πως ο δυτικός κόσμος δεν έχει να ανταγωνιστεί τόσο το χαμηλό εργατικό κόστος των Κινέζων, όσο τη βούλησή τους να αλλάξουν το πεπρωμένο τους, και προς αυτή την κατεύθυνση εργάζονται νυχθημερόν σαν ρομπότ. Όσο για εμάς, ξορκίζουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας πετώντας μπογιές σε αγάλματα…_ Μ. Σ.
