Κάποτε συνηθιζόταν να λέγεται πως τα αυτοκίνητα έχουν ψυχή. Μπορεί να έχει βάση αυτή η εκτίμηση σε μια εποχή που τα εργοστάσια αυτοκινήτων αντικαθιστούν τον άνθρωπο με κομπιούτερ;
Αφορμή για το σχόλιο στάθηκε η δεύτερη επίσκεψή μας σε ένα εργοστάσιο παραγωγής αυτοκινήτων μέσα στους τελευταίους μήνες. Αυτήν τη φορά ήταν σ’ αυτό της Peugeot στη Μιλούζ, που έχει αναλάβει την παραγωγή του επερχόμενου 308. Όμως, όπως αποδεικνύεται, το «πού» δεν έχει σημασία. Η εικόνα αυτοματοποίησης των γραμμών παραγωγής κάθε εργοστασίου φαίνεται πως περνάει σε μια ενιαία φάση, ασχέτως της μαρκίζας στην είσοδό του.
Κάποτε η επίσκεψη σε ένα εργοστάσιο μάς άφηνε μια πιο γλυκιά γεύση. Δυνατοί ήχοι από τα μηχανήματα, αμέτρητοι άνθρωποι σε πόστα που τα χώριζαν ελάχιστα μέτρα απόστασης, ίσως και μια κάποια ακαταστασία, ήταν τα στοιχεία που έδιναν χρώμα σε μια απολύτως βιομηχανοποιημένη ατμόσφαιρα. Μέχρι που έφτανες στο τερματικό πόστο και έβλεπες μονταρισμένο το τελικό προϊόν, πλαισιωμένο από εργάτες επιφορτισμένους με το «ΟΚ» της εξόδου του προς την αγορά.
Αλλαγή σκυτάλης
Όλα τα παραπάνω ισούνταν με εξέλιξη. Όμως, η πραγματική εξέλιξη, αυτή που ήρθε με την παγκοσμιοποίηση, στη συνέχεια με τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και εσχάτως με την πανδημία της Covid-19, ανέδειξε πως αν κάτι δεν αποτέλεσε μέρος αυτής της εξέλιξης, αυτό ήταν ο άνθρωπος. Όχι συνολικά βέβαια, αλλά σε μεγάλο βαθμό φαίνεται πως ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί τον αδύναμο κρίκο ενός εργοστασίου – και σίγουρα όχι μόνο αυτοκινήτων.
Η ολοένα και μεγαλύτερη είσοδος ρομποτικών μηχανισμών στις γραμμές παραγωγής των εργοστασίων λέγεται πως μπορεί να αφήσει άνεργους έως και τους μισούς εργάτες τους, κάτι που ήδη είναι εμφανές. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως σήμερα, για το μοντάρισμα ενός κινητήρα και του αντίστοιχου κιβωτίου σε μια πλατφόρμα, όπως στη συνέχεια και για το «κούμπωμα» του αμαξώματος πάνω της, δεν απαιτείται κανένας εργάτης! Όλη η διαδικασία πραγματοποιείται από τεράστιους ρομποτικούς βραχίονες που είναι προγραμματισμένοι να εκτελούν κινήσεις με ακρίβεια χιλιοστού. Ακόμα και η μεταφορά των περισσότερων εξαρτημάτων γίνεται με τράκτορες αυτόνομης οδήγησης, χωρίς την παρουσία οδηγού και τελικά ο παράγοντας «άνθρωπος» βρίσκεται εκεί κυρίως για να σφίξει κάποιες βίδες, κι αυτές ελάχιστες αν αναλογιστούμε συνολικά πόσες μπορεί να υπάρχουν σε κάθε αυτοκίνητο. Κάποιοι -ακόμα λιγότεροι- εργάτες βρίσκονται εκεί για να κάνουν ποιοτικούς ελέγχους διά της αφής, επαναλαμβάνοντας αδιάκοπα την ίδια κίνηση. Στη θέα και μόνον, ο παρατηρητής μπορεί να πάθει κατάθλιψη. Πόσο μάλλον οι ίδιοι…
Εν ολίγοις
Ο λόγος πίσω από αυτήν τη μετάβαση αρχικά εντοπίζεται στα κοινά μέρη που χρησιμοποιούνται πλέον στα μοντέλα αυτοκινητοβιομηχανιών που εντάσσονται στις τεράστιες ομιλικές συμμαχίες. Αυτό συνεπάγεται αυτοματοματοποίηση στα επαγγέλματα μεσαίας ειδίκευσης, αλλά και τάση προς εξαφάνιση των δραστηριοτήτων χαμηλότερης ειδίκευσης. Η πανδημία και το αναγκαστικό κλείσιμο των εργοστασίων στο ξεκίνημα της εξάπλωσής της ήρθε να επισπεύσει την αντικατάσταση των ανθρώπων από ρομπότ, ως ακόμα ένα μέτρο προστασίας, που ταυτόχρονα είχε σαν αποτέλεσμα και την αύξηση του ημερήσιου ρυθμού παραγωγής.
Δεν είμαστε εδώ για να θρηνήσουμε την απώλεια θέσεων εργασίας – που ίσως και να έπρεπε. Είμαστε απλοί παρατηρητές ακόμα μιας σελίδας στην ιστορία της βιομηχανικής επανάσταση._ Ε. Ξ.
