Alfa Romeo: Η πορεία μίας κυρίας στη Formula 1

H Alfa Romeo, η οποία ιδρύθηκε στις 26 Ιουνίου του 1910, ασχολήθηκε αρκετά γρήγορα με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, γνωρίζοντας μάλιστα μεγάλες επιτυχίες. Προπολεμικά, η Alfa ήταν μία μεγάλη δύναμη, με τις P2 και P3 να μεσουρανούν, κατακτώντας νίκες και πρωταθλήματα στη γηραιά ήπειρο, στα χέρια οδηγών που ήταν ήρωες της εποχής τους (ίσως ακόμα και του σήμερα), όπως ήταν οι Tazio Nuvolari, Antonio Ascari και Louis Chiron.

Η επέλαση όμως της Auto Union και της Mercedes κοντά στο 1934 και μέχρι το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αναχαίτισε την κυριαρχία των Ιταλών, οι οποίοι όμως την τριετία 1946-1949 δεν επέτρεψαν σε κανέναν να αμφισβητήσει την παντοδυναμία τους. Στο μεσοδιάστημα, είχαν βοηθήσει και έναν νεαρό οδηγό, ονόματι Enzo Ferrari, και την αγωνιστική του ομάδα, τη Scuderia Ferrari, να ανελιχθούν.

Ίδρυση της Formula 1 και οι δύο παγκόσμιοι τίτλοι

Το λεγόμενο «Grand Prix Motor Racing» υπήρξε ένα πρωτάθλημα αγώνων τις αρχές του οποίου βρίσκει κανείς στο 1894 και το οποίο μεσουράνησε τις δεκαετίες του ’20 και του ’30 σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Μ. Βρετανία, και ήταν ο προπομπός της F1.

Μετά τη λήξη του πολέμου, και συγκεκριμένα το 1946, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (Federation Internationale de l’Automobile – FIA) ίδρυσε το συνεχιστή αυτού του θεσμού, τη Formula 1, αλλά οι πρώτοι πρωταθληματικοί αγώνες δεν διεξήχθησαν μέχρι το 1950.

Φυσικά, η Alfa Romeo δεν έλειπε από τα πράγματα -κάθε άλλο. Ήταν μία εταιρεία με έντονο αγωνιστικό DNA και με μεγάλη τεχνογνωσία για την εποχή.

Την πρώτη χρονιά που η F1 ξεκινά ως ένα οργανωμένο πρωτάθλημα, με τίτλο οδηγών, η Alfa Romeo κατεβαίνει με ένα line-up τρομερών οδηγών (Juan Manuel Fangio, Giuseppe Farina, Luigi Fagioli, Reg Parnell, Consalvo Sanesi και Piero Taruffi). Ο Nino Farina στέφθηκε πρωταθλητής, με 3 βαθμούς διαφορά από τον Fangio, κατακτώντας μάλιστα και τη νίκη στον πρώτο επίσημο αγώνα στην ιστορία του σπορ στο Silverstone, στις 13 Μαΐου.

Η επόμενη χρονιά ήταν το ίδιο επιτυχημένη για την ιταλική ομάδα, καθώς με την Alfetta 159, ο Fangio θα έφτανε στην κατάκτηση του πρώτου εκ των πέντε τίτλων του, δίνοντας μάχη με τον μετέπειτα πρωταθλητή, Alberto Ascari.

Όλα έδειχναν ιδανικά για την Alfa στις πίστες, όμως το 1951 θα ήταν κι η τελευταία χρονιά αυτής της πρώτης παρουσίας της στην F1. Παρασκηνιακά όμως η εταιρεία είχε μεγάλες ανεπάρκειες, κυρίως σε ζητήματα τεχνολογίας. Η «158» και η «159», τα νικητήρια μονοθέσιά της, ήταν μία λογικής δύο δεκαετιών πίσω, καθώς η πρώτη «158» κατασκευάστηκε το 1937. Η κυβέρνηση της Ιταλίας αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει την εξέλιξη ενός νέου μονοθέσιου και αυτό ανάγκασε την ομάδα του Μιλάνου να αποσυρθεί από το σπορ ως κατασκευάστρια εταιρεία, με 10 νίκες σε 15 αγώνες.

1960-1970: κατασκευή και προμήθεια κινητήρων

Περίπου 10 χρόνια μετά την αποχώρησή της, η Alfa Romeo κατασκεύασε έναν ατμοσφαιρικό κινητήρα 1.5 λίτρων, 4κύλινδρο εν σειρά, τον οποίο και χρησιμοποίησαν μικρομεσαίες ομάδες, όπως η Cooper και η De Tomaso, αλλά χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.

Η πραγματική εμπλοκή των Ιταλών στον τομέα της παροχής κινητήρων ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν άρχισε να εξελίσσει ένα V8 μοτέρ που δοκίμασε με την παλιά της συνεργάτιδα, την Cooper, και το οποίο μάλιστα προμήθευσε για δύο σεζόν. Το 1970 και το 1971, μία τρίτη McLaren και μία March αγωνίστηκαν με κινητήρες της Alfa Romeo. Το εγχείρημα στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία, καθώς σε 17 GP δεν μπόρεσαν να προκριθούν σε 5 εξ αυτώ και -φυσικά- δε βαθμολογήθηκαν ούτε σε έναν.

Πέντε χρόνια μετά από αυτήν την ανεπιτυχή προσπάθεια να μπει ξανά στα πράγματα της F1, ο τότε ιδιοκτήτης της Brabham, Bernie Ecclestone, συνάπτει συμφωνία με την Alfa Romeo για προμήθεια μοτέρ. Ο Carlo Chiti σχεδίασε έναν 12κύλιδνρο μπόξερ κινητήρα, που απέδιδε 510 ίππους, σε αντίθεση με τον παντοδύναμη και ευρέως διαδεδομένο DFV της Cosworth που έφτανε τους 465 ίππους. Αυτό βέβαια δεν ερχόταν χωρίς κόστος: ο κινητήρας των Μιλανέζων ήταν σαφώς πιο βαρύς και απαιτητικός σε κατανάλωση καυσίμου.

Σχεδιαστής της Brabham ήταν τότε ο Gordon Murray, ο οποίος είχε συλλάβει το 1978 και την ιδέα του BΤ46B, του λεγόμενου fancar, ενός μονοθέσιου που εκμεταλλευόταν απόλυτα το ground effect, δηλαδή την απόλυτη εκμετάλλευση της ροής του αέρα από το πάτωμα του μονοθέσιου, ειδικά σε στροφές υψηλής ταχύτητας. Πράγματι, εκείνο το μονοθέσιο ήταν πρωτοποριακό -τόσο που η Alfa Romeo έπρεπε να τροποποιήσει τον κινητήρα της.

Έτσι, κατασκέυασε έναν V12 σαφώς πιο στενό ώστε να χωράει στο μονοθέσιο. Το fancar αγωνίστηκε μόνο στην Σουηδία και αποσύρθηκε, όχι από πιέσεις άλλων ομάδων ή της Ομοσπονδίας, αλλά από απόφαση της ίδιας της Brabham, ώστε να μην προκαλέσει περαιτέρω αντιδράσεις.

Το 1979 ήταν κι η τελευταία χρονιά της συνεργασίας των δύο μέρων -μίας συνεργασίας που γνώρισε κάποιες επιτυχίες (2 νίκες και 11 βάθρα).

Επιστροφή ως εργοστασιακή συμμετοχή

Ήδη από το 1977, και όταν τότε η Alfa Romeo βρισκόταν σε πλήρη συνεργασία με την Brabham, υπήρχε η σκέψη να γίνει και η πλήρης επιστροφή ως εργοστασιακή ομάδα στο σπορ. Πράγματι, οι Μιλανέζοι αναθέτουν στην Autodelta την κατασκευή ενός μονοθέσιου F1, του λεγόμενου «177».

Το «177» κάνει το ντεμπούτο του στο Βέλγιο το 1979, όταν πια η σύμπραξη με την ομάδα του Ecclestone είχε τερματιστεί, και έτσι ανοιγόταν ο δρόμος για την δεύτερη προσπάθεια της ιταλικής φίρμας, μετά από 28 χρόνια απουσίας.

Ωστόσο, η εξαετία που θα ακολουθούσε δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Παρά τις προσπάθειες, την προσέλκυση σπουδαίων οδηγών, όπως ήταν ο Mario Andretti, ο Andrea de Cesaris και ο Ricardo Patrese, τα στατιστικά είναι αρκετά «σκληρά» για την Alfa Romeo: δύο pole, 5 βάθρα και ένας ταχύτερος γύρος.

Το όνομα αυτής της μάρκας δεν ήταν σε καμία περίπτωση συνυφασμένο με αυτές τις εμφανίσεις. Η ιστορική της αξία, τα επιτεύγματά της ήδη από τη δεκαετία του ’20, οι δύο τίτλοι το ’50 και το ’51, ήταν πλέον περασμένα μεγαλεία.

Στα τέλη του 1985, και παρά την συνεργασία με την Benetton, η Alfa Romeo παίρνει την απόφαση να αποσυρθεί ως κατασκευάστρια από την F1. Αυτή ήταν κι η τελευταία φόρα που οι Ιταλοί συμμετείχαν με δικό τους μονοθέσιο στον θεσμό.

1987-1988: Turbo κινητήρες και πλήρης αποχώρηση από την F1

Δύο χρόνια μετά το τέλος της εμπλοκής της Alfa Romeo στην F1 ως εργοστάσιο ήρθε η συνεργασία με τη Ligier. Ο Gianni Tonti σχεδίασε έναν υπετροφοδοτούμενο 1.5 λίτρων 4κύλινδρο εν σειρά κινητήρα, που απέδιδε 850 ίππους, υπό την ονομασία 415Τ. Ωστόσο, όταν η Fiat αγόρασε την εταιρεία του Μιλάνου, η συμφωνία ακυρώθηκε, μετά και από τα σχόλια που έκανε ο οδηγός τότε της Ligier, Rene Arnoux, σχετικά με το μοτέρ των Ιταλών.

Η μόνη σύμπραξη που κρατήθηκε ήταν αυτή με την ιταλική Osella, μία άσημη ομάδα, από το 1983 ως και το 1988. Ωστόσο, και αυτή δεν ευδοκίμησε, με την Alfa Romeo να αποφασίζει στο τέλος του 1988 την οριστική της αποχώρηση από το άθλημα, σε κάθε επίπεδο.

Επιστροφή με τη Sauber – Τα σχέδια του Marchionne

29 χρόνια από τότε που ένας κινητήρας της Alfa Romeo έτρεξε στην F1, η πίεση του προέδρου του FCA, Sergio Marchionne, οδήγησε στην επιστροφή του brand στο θεσμό.

Οι λόγοι είναι σαφείς και τέθηκαν εξ αρχής από τον Ιταλοκαναδό: με την επανείσοδο του ονόματος της Alfa Romeo στα πράγματα, και ειδικά σε συνεργασία με τη Sauber, η Ferrari αποκτά μία «B-team», κατά τα πρότυπα της Red Bull που έχει ως δεύτερη ομάδα την Toro Rosso.

Μπορεί κάτι τέτοιο να μην τιμά την ιστορία της, τα όσα έχει πετύχει στο motorsport εντός και εκτός F1, όμως αυτή είναι η πραγματικότητα στις μέρες μας. Η Alfa Romeo γυρνά, ακόμα κι αν τα κίνητρα και οι σκοπιμότητες πίσω από αυτήν την απόφαση να εκπορεύονται από τα σχέδια της Scuderia.

Το πασίγνωστο σήμα της θα κοσμεί τα μονοθέσια των Ελβετών το 2018, και αυτό μπορεί να είναι η αρχή για κάτι σπουδαίο._Δ.Μ.