Η ταινία για τον Ferrari; Ναι, είναι πολύ καλή

Για να μη σας κρατάμε σε αγωνία, αυτή ήταν η καλύτερη ταινία για τον Enzo Ferrari, που είδαμε μέχρι σήμερα. Στο παρελθόν, έχουμε παρακολουθήσει δυό-τρεις προσπάθειες που απέτυχαν, έχοντας και το ελαφρυντικό ότι γυρίστηκαν σε μη ψηφιακή εποχή. Κυρίως όμως απέτυχαν, επειδή οι ηθοποιοί που υποδύονταν τον χαρακτήρα του Ferrari, παρά τα χαρίσματά τους δεν έγιναν πειστικοί. Είναι δικαιολογημένοι, πρόκειται για έναν από τους δυσκολότερους ρόλους που αναλαμβάνει ένας υπηρέτης της έβδομης τέχνης. Η ταινία είναι βασισμένη στο βιβλίο «Enzo Ferrari: The Man, the Cars, the Races, the Machine», που έγραψε ο δημοσιογράφος Brock Yates το 1991. Το κινηματογραφικό σενάριο είναι του Troy Kennedy Martin που πέθανε το 2009 και η σκηνοθεσία του Michael Mann (ο τελευταίος των Μοϊκανών, The Insider και άλλα). Η ταινία κάνει focus στο 1957, μια πολύ δύσκολη χρονιά για τον Ferrari και την εταιρεία του, με σύντομες αναφορές στο παρελθόν και επιγραμματικές στο τέλος για κάποια γεγονότα που συνέβησαν μετά τη χρονιά εκείνη.

Larger-than-life
Έχουν εμφανιστεί κατά καιρούς προσωπικότητες των οποίων η δράση είναι «μεγαλύτερη της ζωής» (ο βρετανικός όρος στο λεξικό του Cambridge καταγράφεται ως «larger-than-life»). Πρόκειται για ανθρώπους ικανούς να εμπνεύσουν, να συναρπάσουν και να ηγηθούν μεγάλων γεγονότων, ικανών να αλλάξουν τα δεδομένα της ζωής σε μεγάλη κλίμακα και με τόσο βάθος, που η επίδρασή τους στην κοινωνία να ξεπερνά τον συνήθη βιολογικό χρόνο του καθενός μας. Και με αυτά όλα, μόλις σας περιγράψαμε τον Enzo Ferrari στον δημόσιο βίο του. Ο μεγάλος Ιταλός είναι ο άνθρωπος που επηρέασε όσο κανείς άλλος τον παγκόσμιο μηχανοκίνητο αθλητισμό, περισσότερο από οποιονδήποτε οδηγό αγώνων όπως κι αν λέγεται (υπήρξε τέτοιος και ο ίδιος), αγωνιστικό διευθυντή, σχεδιαστή, μηχανικό, αεροδυναμιστή ή ιδιοκτήτη ομάδας. Και ως προσωπικότητα στην Αυτοκίνηση, στέκει ψηλότερα ακόμη και από γίγαντες όπως ο Ettore Bugatti, o Ferdinand Porsche, o Henry Ford και ο Colin Chapman της Lotus.

Adam Driver (Enzo Ferrari)

Όπως αντιλαμβάνεστε, ο ρόλος που ανέλαβε ο πρωταγωνιστής Adam Driver ήταν βαρύς. Επιπλέον, υπήρχε και η δυσκολία της απόδοσης του Enzo σε στιγμές προσωπικές (στη σχέση του με τα παιδιά και τις γυναίκες του, στις χαρές του και στους καβγάδες του μέσα στο σπίτι, στο χιούμορ του και στο θυμό του). Στο τελικό αποτέλεσμα επί της μεγάλης οθόνης, για πρώτη φορά είδαμε τόσα πράγματα για την προσωπική ζωή του Ferrari, όσα ποτέ πριν. Τώρα προσθέστε σε αυτά όλα και το γεγονός ότι φυσιογνωμικά δεν του έμοιαζε καθόλου, ενώ ήταν και πιο ψηλός από αυτόν. Και όμως, ο ηθοποιός τα κατάφερε από το ξεκίνημα της ταινίας τόσο καλά να αποδώσει αυτόν τον ρόλο, όσο κανείς άλλος στο παρελθόν.

Penelope Cruz (Laura Ferrari)

Adam και Penelope – Ένα υπέροχο ζευγάρι
Ο πειστικός ως Enzo Ferrari Αμερικανός ηθοποιός είχε την τύχη να συνδυαστεί στην ταινία με τη γνωστή σε όλους Penelope Cruz, που ανέλαβε το επίσης βαρύ έργο να υποδυθεί την σύζυγο του Ferrari, την Laura. Όπως σχολίασε και η ίδια ήταν ένας ρόλος μεγάλης έντασης και υψηλής ταχύτητας στη ροή των γεγονότων, από τους πιο δύσκολους που έχει αναλάβει. Οι σκηνές με τους ομηρικούς καυγάδες με τον άντρα της στην ταινία, ήταν αυτές με τη μεγαλύτερη προετοιμασία. Το κινηματογραφικό ζευγάρι πήγε αρκετές φορές στο σπίτι που έμεναν οι Ferrari, ζώντας μέσα σε αυτό αρκετές ώρες, για να εξασφαλιστεί η οικειότητα με τον χώρο και όλες οι σκηνές να γυριστούν με την απαιτούμενη φυσικότητα. Ακόμα και για να πετάξεις ένα τασάκι στο κεφάλι του άνδρα σου ή για να τον τρομοκρατήσεις πυροβολώντας τον (ναι, συνέβαινε) και αυτό να φανεί φυσικό στον θεατή πρέπει να εξοικειωθείς απόλυτα με το χώρο και να τσακωθείς όπως τσακώνεσαι στο δικό σου σπίτι. Κατά τα λοιπά, τι να πούμε; Ήταν μια ακόμα υπέροχη ερμηνεία από την Penelope.

Laura και Enzo Ferrari, νεότατοι, την εποχή του μεγάλου έρωτα. Το πρωτότυπο της φωτογραφίας βρίσκεται στο κοιμητήριο της οικογένειας, στη Μodena.

Laura Ferrari
H ταινία ακολουθεί το πραγματικό σενάριο σε όλους τους τομείς, με τα γεγονότα κατανεμημένα στη σωστή χρονική σειρά. Το ίδιο συμβαίνει και στην εξιστόρηση του οικογενειακού προβλήματος που αντιμετώπιζε ο Ferrari, με την παράλληλη του γάμου του σχέση με την Lina Lardi, από την οποία απέκτησε ένα ακόμη παιδί, τον Piero. H «διπλή ζωή» που στη συνέχεια υιοθέτησε ήταν ένα ακόμα πρόβλημα για τον Enzo, ενώ λόγω των απαγορεύσεων που έβαζε τότε η Καθολική Εκκλησία δεν μπορούσε να πάρει διαζύγιο. Στην πραγματικότητα όμως, δεν μπορούσε να αποχωριστεί τη Laura και το ήξερε. Ήταν η μεγαλύτερη προστάτιδα του έργου του, ήταν εκείνη που έβαζε τα «χαλινάρια» στο οικονομικό, όταν ο Commendatore ξόδευε το ρευστό της εταιρείας για τους αγώνες.

Ήταν εκείνη που στην αρχή της μεγάλης ιστορίας της Scuderia Ferrari κοιμόταν τις νύχτες πάνω στα λάστιχα των αγωνιστικών της ομάδας, για να τα προστατέψει από τους κλέφτες. Χωρίς εκείνη, ο Enzo δεν θα μπορούσε να επιβιώσει ως κατασκευαστής gran turismo αυτοκινήτων παραγωγής μέχρι το 1970, χρονιά που η εταιρεία του πέρασε στoν έλεγχο της Fiat. O Ferrari το ήξερε αυτό, όμως πάνω από όλα η Laura Dominica Garello Ferrari ήταν μαζί του από το 1923 και ήταν η μητέρα του λατρεμένου πρωτότοκου αγοριού του, του Dino.

Dino (πρώτος αριστερά) και Enzo Ferrari μελετούν τον V6 μαζί με τους μηχανικούς τους

Dino – Η απώλεια
Στις 22 Ιουνίου 1956 ο Enzo Ferrari έχασε τον πρωτότοκο γιό του από μυϊκή δυσμορφία, στην ηλικία των 34 ετών. Το «χάσαμε τον αγώνα» που είπε εκείνη την ημέρα ήταν η οριστική αποδοχή μιας ήττας και ήταν η πρώτη φορά που ο Commendatore αποδέχτηκε μια ήττα. Το γεγονός τον συγκλόνισε, ουσιαστικά δεν το ξεπέρασε ποτέ, ποιος μπορεί άλλωστε να ξεπεράσει την απώλεια του παιδιού του. Ο Alfredino (Dino) ήταν ένας εξαιρετικός μηχανολόγος. Στη σύντομη ζωή του σχεδίασε και εξέλιξε τη θρυλική σήμερα 750 Monza, ενώ ήταν εκείνος που ξεκίνησε την κουβέντα για έναν κινητήρα V6 των 1.5 λίτρων τοποθετημένο πίσω (τότε ήταν που ο Ferrari είπε το περίφημο «που ακούστηκε το κάρο να σέρνει το άλογο;»). Κατάφερε να πείσει τον πατέρα του (χαλί να με πατήσεις ήταν ο μπαμπάς, όπως όλοι οι μπαμπάδες) σχετικά με την κατασκευή ενός 4κύλινδρου κινητήρα κάτω των 1.000 κ.εκ., βάζοντας στην άκρη όλα τα «ιερά και τα όσια» της εταιρείας (για την ιστορία ο κινητήρας ολοκληρώθηκε, όμως όλο το concept στη συνέχεια πουλήθηκε αλλού). Στο σημείο αυτό η ζωή του Enzo Ferrari ακολουθεί παράλληλη τροχιά με εκείνη του άλλου μεγάλου, του Ettore Bugatti που έχασε τον επίσης ταλαντούχο γιό του Jean στη δοκιμή ενός νέου μοντέλου της εταιρείας το 1939. Ο Εttore δεν μπόρεσε να διαχειριστεί αυτό το χτύπημα και ύστερα από λίγα χρόνια πέθανε, ενώ η εταιρεία του έπεσε στη λήθη για 40 χρόνια, ώσπου να την αναλάβει το VW Group. Ο Ferrari, αν και με τεράστιο ψυχικό κόστος, άντεξε.

Dino και Enzo Ferrari (1947)

Στην ταινία βλέπουμε τον Enzo να πηγαίνει σχεδόν καθημερινά στον τόπο που αναπαύεται ο Dino. Το κτίσμα του οικογενειακού τάφου είναι το αυθεντικό, το εσωτερικό είναι σκηνικό, αφού στις ημέρες μας αναπαύεται εκεί και ο πατέρας. Εκεί «συζητά» μαζί του όλες τις καθημερινές δουλειές, αλλά και τα προβλήματα με τη μητέρα του που συνεχώς αυξάνονταν, εξαιτίας της «διπλής ζωής» του και των διάφορων «περιπετειών» του με άλλες γυναίκες: «Η μητέρα σου με πυροβόλησε σήμερα. Αστόχησε επίτηδες. Κάποια στιγμή θα με πετύχει, οπότε θα είμαστε μαζί εδώ, παρέα».

Lancia Stratos – Ferrari Dino

Aπό την 750 Μοnza στη Stratos
Όταν ήρθε η ώρα για τη χρήση του V6 κινητήρα των 1.5 λίτρων, ήταν αυτονόητο να τον ονομάσουν «Dino», για να τιμηθεί ο μεγάλος απών που έβαλε την ιδέα. Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 το όνομα «Dino» δόθηκε στο χωρητικότητας 2.418 κ.εκ. πρώτο V6 μοντέλο παραγωγής της εταιρείας (που παρά ταύτα, δεν κυκλοφόρησε εξαρχής με το λογότυπο της Ferrari). Κατόπιν, εκείνο το εξαιρετικό μηχανικό σύνολο τοποθετήθηκε στο ομώνυμο coupe μοντέλο της Fiat και λίγο αργότερα στη Lancia Stratos. Η συνέχεια δόθηκε στις ειδικές διαδρομές και την ξέρετε…

Enzo Ferrari – Lina Lardi

Η δυναμική Laura και η ήρεμη Lina
Λίγο πριν το τελευταίο Mille Miglia, σύμφωνα με την ταινία, η Laura έμαθε την ύπαρξη της Lina και του παιδιού που έκανε με τον Enzo. Aκολούθησαν ομηρικοί καβγάδες και η ατμόσφαιρα στο σπίτι έγινε σαν να βρισκόμασταν στα πρόθυρα του πολέμου στο Βιετνάμ. Τελικά, επήλθε ο συμβιβασμός της τραγικής μητέρας, που έδωσε προτεραιότητα στην επιβίωση του κοσμοξακουσμένου brand name, αντί να τα διαλύσει όλα και να σηκωθεί να φύγει (ολόκληρο το σύμπαν της Αυτοκίνησης πρέπει να την ευχαριστήσει γι αυτό). Ο όρος που έβαλε ήταν να μη δοθεί το επίθετο Ferrari στον μικρό Piero Lardi μέχρι το θάνατό της, που επήλθε το 1978. Προηγούμενα (τέλη 1961- αρχές 1962) με τη διαχείριση και τις αποφάσεις της είχε προλάβει να δημιουργήσει τέτοιο χαμό στην εταιρεία, που η μισή ομάδα της F1 (παγκόσμια πρωταθλήτρια την προηγούμενη χρονιά) σηκώθηκε και έφυγε, ιδρύοντας την ATS (που δεν μακροημέρευσε για πολύ). Έφυγε ένα σωρό κόσμος, πιλότοι, σχεδιαστές, μηχανικοί. Ανάμεσά τους και ο αρχιμηχανικός Carlo Chiti, που αρχικά πήγε στο αποσχισθέν σχήμα μαζί με τον Bizzarrini και τον Tavoni (μεγάλα ονόματα τότε και δικαίως) και στη συνέχεια επέστρεψε στην Alfa Romeo για να ηγηθεί στη νεοϊδρυθείσα «Autodelta» (Laura, το σύμπαν της Αυτοκίνησης σε ευχαριστεί για δεύτερη φορά). Η Lina Lardi ήταν μια διαφορετική γυναίκα, μια ήρεμη δύναμη, που γαλήνευε τον Ferrari και τον βοηθούσε να αντιμετωπίσει τα άπειρα θέματα της αυτοκινητοβιομηχανίας του και των αγώνων. Όπως πολλοί άνδρες που έχουν βρεθεί στην ίδια ψυχολογική θέση, ο Commendatore δεν μπορούσε να «σβήσει» καμία από τις δύο γυναίκες του.

Η πρώτη είχε τεράστια συμβολή για να γίνει αυτός που έγινε και η σχέση του μαζί της, με την κόπωση των τόσων πραγμάτων που είχαν γίνει από τα ηρωϊκά χρόνια της Scuderia Ferrari μέχρι τότε και τον ψυχολογικό φόρτο από τόσους θανάτους πιλότων, είχε φτάσει στο σημείο που η καλύτερη ευχή για ένα ζευγάρι είναι να τους πεις «να αντέχει ο ένας τον άλλο». Συμβαίνει σε όλους, σε διάφορες κλίμακες, κρατάει αρκετά αλλά συνήθως ξεπερνιέται. Όμως, ο θάνατος του Dino διέλυσε όσα ψυχικά αποθέματα τους είχαν απομείνει. Στον αντίποδα, χωρίς τη Lina Lardi o Ferrari θα είχε ίσως τρελαθεί και –το κυριότερο- δεν θα είχε τη χαρά να ξανανιώσει την πατρότητα, στα τρυφερά χρόνια του Piero. Και όπως τα έφερε η ζωή, αυτός ο ευαίσθητος μικρούλης ήταν το μόνο παιδί που του απέμενε.

Piero Ferrari και Michael Schumacher σε χιουμοριστικό στιγμιότυπο

Πως είναι να είσαι γιός του Ferrari…
…να το ξέρει όλη η Modena, όλη η Ιταλία και στη συνέχεια όλος ο κόσμος, χωρίς εσύ να μπορείς να το πεις; Σίγουρα, ήταν μια πραγματικότητα που έφερε τον τρυφερό κι ευαίσθητο Piero (πήρε τον χαρακτήρα της μαμάς του) σε μια κατάσταση που δύσκολα μπορούσε να διαχειριστεί, ζώντας επί δεκαετίες χωρίς το επώνυμο του Ferrari. Ωστόσο, ο νεαρός Lardi δεν στερήθηκε τη φυσική παρουσία του πατέρα του, καθώς ο Enzo τον έβλεπε πολύ συχνά, συζητώντας μαζί του διάφορα θέματα με τις ώρες. Στην ταινία τον βλέπουμε να ανοίγει μπροστά στο παιδί τα σχέδια ενός αγωνιστικού κινητήρα και να του εξηγεί πώς κυκλοφορεί μέσα του η βενζίνη και τι κάνει το καύσιμο για να κινήσει το αυτοκίνητο. Τέτοιες κουβέντες, όπως και συζητήσεις κάθε είδους, έγιναν δεκάδες, μεταξύ πατέρα και γιού. O Ferrari εξασφάλισε το γιό του, δίνοντάς του από νωρίς το 10% της εταιρείας και καθιστώντας τον βασικό κληρονόμο του.

H Laura Ferrari στα τελευταία χρόνια της ζωής της

O γιός του Enzo και της Lina εξελίχθηκε σε ικανότατο στέλεχος της εταιρείας και το 1975 (τη χρονιά που η Καθολική Εκκλησία έπαυσε την απαγόρευση των διαζυγίων και τρία χρόνια πριν το θάνατο της Laura) πήρε επίσημα το όνομα Pierro Lardi Ferrari. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, με τον πατέρα του να βρίσκεται από το 1988 στον ίδιο χώρο με τον αγαπημένο του Dino, αποχωρίστηκε και το «Lardi», στην ηλικία των 45 ετών. Σήμερα είναι αντιπρόεδρος της Ferrari S.p.A. Μετά τον θάνατο της Laura, o Enzo Ferrari πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του μαζί με τη δεύτερη οικογένειά του, την Lina και τον Piero Lardi.

«Νοιώθω ένοχος, επειδή επέζησα»
Ο Enzo Ferrari ήταν σπουδαίος οδηγός. Με την Alfa Romeo του είχε έρθει δεύτερος στον σημαντικότερο αγώνα της εποχής του (Targa Florio) και είχε κερδίσει επίσης (1924) το φημισμένο «Coppa Accerbo» της Pescara, και στις δύο περιπτώσεις υπό συνθήκες που στη γλώσσα των αγώνων περιγράφονται «με όλους μέσα». Φυσικά, είχε κάνει κι άλλες νίκες. Τότε όμως ήδη ζούσε έναν παθιασμένο έρωτα με τη Laura, την οποία δεν ήθελε να αποχωρίζεται ποτέ. Στο μεταξύ, κάθε χρόνο έκλαιγε αγαπημένους φίλους στους αγώνες και το κακό αυτό δεν έλεγε να σταματήσει. Kαταλύτης στην απόφασή του να κρεμάσει το κράνος του ήταν ο θάνατος του Antonio Ascari στη Γαλλία, team-mate του στην Alfa Romeo, με τον οποίο είχαν ξεκινήσει τους αγώνες την ίδια ημέρα. Ο παράτολμος εκείνος άντρας ήταν μια αιωνιότητα μπροστά από τον δεύτερο, αλλά συνέχιζε να πατά βαθιά το γκάζι, παρά τις εκκλήσεις των μηχανικών του. Στη συνέχεια ήρθαν και άλλοι θάνατοι, και άλλοι πόνοι. Ο Ferrari φόρεσε την πανοπλία του σκληρού για να τους αντιμετωπίσει, αφού πρώτα έφτασε στα τάρταρα, βλέποντας το παιδί του Antonio, τον παγκόσμιο πρωταθλητή της F1 Alberto Ascari, να σκοτώνεται οδηγώντας δικό του αυτοκίνητο. Έμεινε με την πανοπλία για δεκαετίες, ώσπου έφτασε η ώρα των τελευταίων συνεντεύξεων της ζωής του. Τότε, έμαθαν όλοι πως ήλπιζε να ξαναβρεί στον ουρανό τους Ascari και να μην τους αποχωριστεί ποτέ ξανά. «Νοιώθω ένοχος, επειδή επέζησα» είπε στον εμβρόντητο δημοσιογράφο, αποκαλύπτοντας την αλήθεια της ψυχής του. Λίγο πριν το τέλος, τον επισκέφτηκε ο Πάπας. Δεν μάθαμε ποτέ τι είπε στον προκαθήμενο της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά μπορούμε να φανταστούμε…

Τελικά, ο μύθος, ο θρύλος, ο «larger-than-life» που το όνομά του θα μνημονεύεται τους επόμενους αιώνες και τα τετράτροχα αριστουργήματά του θα κοσμήσουν κάποτε τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, ήταν άνθρωπος! Με φόβους, ελπίδες, όνειρα, αδυναμίες, απογοητεύσεις, έρωτες, πάθη, προτερήματα, θυμό, ελαττώματα, μικροκακίες και καλοσύνες, όλα μαζί. Αυτή είναι μακράν η μεγαλύτερη επιτυχία της ταινίας, καθώς μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε πραγματικά έναν άνδρα τόσο σπουδαίο, ώστε να μπορούμε να πούμε πως ποτέ ξανά στην Αυτοκίνηση όπως κι αν εξελιχθεί αυτή στο μέλλον δεν θα υπάρξει προσωπικότητα αντίστοιχου μεγέθους.

Μόνες «ενστάσεις» μέχρι αυτό το σημείο είναι ότι δεν έγινε αναφορά στην απαγόρευση των διαζυγίων που ίσχυε τότε εκ μέρους της Καθολικής Εκκλησίας, ενώ δεν ειπώθηκε τίποτε για τον Αntonio και τον Alberto Ascari.

Δεν τελειώσαμε, έχουμε και το τεχνικό κομμάτι

Patrick Dempsey (Piero Taruffi)

Αρχίζοντας, πρέπει να αποδώσουμε τα εύσημα στον Patrick Dempsey, που υποδύθηκε τον τελευταίο νικητή του Mille Miglia Piero Taruffi. H oμοιότητά του λόγω και του μακιγιάζ ήταν τόσο τέλεια, που για αρκετά λεπτά πιστεύαμε ότι βλέπαμε έναν κατευθείαν απόγονό του. Ο γνωστός ηθοποιός και πιστός της Αυτοκίνησης και των αγώνων είχε αναλάβει έναν bon biveur και «τάχω ζήσει όλα» χαρακτήρα, καταφέρνοντας να τον αποδώσει περίφημα. Ειδικά η ατάκα «ωραία πάει το νέο αγωνιστικό, αλλά δεν έχει σταχτοδοχείο» και η απάντηση «θα σου βάλω σταχτοδοχείο» έφεραν γέλιο και δρόσισαν την ατμόσφαιρα στην αίθουσα.

O τελευταίος νικητής ενός μεγάλου αγώνα

Το αυτοκίνητο του τελευταίου νικητή του Mille Miglia, η Ferrari 335 S, πέρασε κάποια στιγμή στην κατοχή της οικογένειας Taruffi και πριν λίγα χρόνια πουλήθηκε από την κόρη του σε δημοπρασία. Η Ferrari του δεύτερου στην κατάταξη κόμη Wolfgang Graf Berghe von Trips πουλήθηκε πρόσφατα σε συλλέκτη με αβυσσαλέο βάθος πορτοφολιού, στην τιμή των 32,7 εκατομμυρίων ευρώ. Και μια ακόμη λεπτομέρεια, που αξίζει να γραφτεί: Στο τελευταίο Mille Miglia έλαβε μέρος και μια ελληνική συμμετοχή, με πλήρωμα τους Κώστα Σπηλιωτάκη και Στέφανο Ζάννο με Αlfa Romeo Giulietta SV, τερματίζοντας μάλιστα στην τιμητική 24η θέση (τον αγώνα ολοκλήρωσαν 172 αυτοκίνητα).

Alfonso de Portago

Ακρίβεια παντού
Όλα τα γεγονότα του πραγματικού σεναρίου αποδόθηκαν σωστά στην ταινία, όπως επίσης έγινε και για όλα τα ονόματα των πρωταγωνιστών της εποχής (οδηγοί, σχεδιαστές, μηχανικοί κλπ). Οι τραγωδίες, ο θάνατος του Castellotti και το πολύνεκρο δυστύχημα του Alfonso de Portago, κινηματογραφήθηκαν ακριβώς όπως έγιναν (άντε να χτύπησε η Ferrari του de Portago λίγο πιο χαμηλά στο στύλο, αντί για τόσο ψηλά όσο είδαμε, για λόγους εντυπώσεων). Eπίσης, όντως ήταν η Maserati ο σημαντικότερος ανταγωνιστής της Ferrari το 1957, με την 300S στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σπορ Αυτοκινήτων και την 250F στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Formula 1. Όσο για τα αυτοκίνητα που είδαμε στην ταινία αντιστοιχούσαν επίσης στην εποχή τους, ενώ οι τετράτροχοι πρωταγωνιστές (Ferrari 335 S, Ferrari 315 S, Ferrari 250 GT LWB, Maserati 300 S) ήταν ρέπλικες με πολλά τμήματά τους φτιαγμένα στο χέρι, τις οποίες μάλιστα είχαν δει οι συντελεστές της ταινίας στη φάση της κατασκευής τους.

«Το τραγούδι των δώδεκα»
Ο ήχος των κινητήρων από τα αυτοκίνητα που πρωταγωνίστησαν στην ταινία ήταν ψηφιακά επεξεργασμένος, ωστόσο ακουγόταν πρωτόγονος και επιβλητικός. Οι κινηματογραφικοί συντελεστές είχαν σίγουρα πληροφορηθεί για την αγάπη του Enzo Ferrari στους 12κύλινδρους κινητήρες, τους οποίους λάτρεψε ακούγοντας τον ήχο των αμερικανικών Duesenberg, όταν εκείνες ήρθαν στην Ευρώπη και νίκησαν σε μερικούς φημισμένους αγώνες. «Το τραγούδι των δώδεκα» αποκαλούσε τον συγκεκριμένο ήχο ο Commendatore και είναι σίγουρο ότι οι δημιουργοί της ταινίας άκουσαν πολλούς 12κύλινδρους Ferrari, προτού καταλήξουν σε αυτό το πολύ καλό αποτέλεσμα.

O Enzo Ferrari μαλώνει ένα σκύλο έξω από το εργοστάσιο, με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο. Πίσω τους, μια υπέροχη 330 GT.

Χρήση αρχειακού υλικού
Η ταινία ξεκινά με σύντομα ασπρόμαυρα αποσπάσματα, από την εποχή των πρώτων δεκαετιών του μηχανοκίνητου αθλητισμού, ενώ κάπου βλέπουμε μέσω τεχνικής επεξεργασίας μια πολύ γνωστή κοντινή φωτογραφία του Ferrari, όπου το πρόσωπό του έχει δώσει τη θέση του σε ένα τεράστιο χαμόγελο του Adam Driver, αντίστοιχο του επίσης χαμογελαστού Enzo σε εκείνο το στιγμιότυπο. Κάπου εκεί ή ίσως λίγο πιο κάτω όπου ξεκινά το ατύχημα του Castellotti εμφανίζεται για 1-2 δευτερόλεπτα η τραγική σκηνή του θανάτου του Jo Shlesser με την αερόψυκτη Honda στο Γαλλικό GP το 1968. Ήταν ετεροχρονισμένο, κάπου αποσκοπούσε η χρήση του, αλλά μάλλον δεν χρειαζόταν καθόλου. Aντίθετα, ένα διάσημο onboard video από τη δεκαετία του ’50 αξιοποιήθηκε περίφημα.

Το κινηματογραφικό υλικό που γυρίστηκε μια ημέρα του 1957 στο Autodrome της Modena, με πρωταγωνιστή τον Fangio και onboard πλάνα από την οδήγηση της Maserati 250F, είναι γνωστό στους φίλους της Αυτοκίνησης. Σε αυτό βλέπουμε καθαρά τις άπειρες διορθώσεις που απαιτούνταν σε κάθε γύρο, για να μπορέσει ο οδηγός να μείνει στο δρόμο και να διατηρήσει μια ταχύτητα νίκης. Στο υλικό αυτό «πάτησε» η ψηφιακή επεξεργασία από την οδήγηση της 250F, που είδαμε στην ταινία να επιχειρεί ρεκόρ γύρου στα χέρια του Γάλλου πιλότου Jean Behra. H άσφαλτος που βλέπουμε στην ταινία να πατά ο κινηματογραφικός Behra προέρχεται από τα στιγμιότυπα του 1957 με τον Fangio, καθώς παρά το γεγονός ότι η χάραξή της δεν έχει αλλάξει σημαντικά, ο σύγχρονος ασφαλτοτάπητας και τα kerbs δεν θα μπορούσαν να αποδώσουν τις συνθήκες οδήγησης του τότε.

Enzo Ferrari – Peugeot 404

Ο Ferrari αγαπούσε τα Peugeot
Στην ταινία είδαμε τον Commendatore να μετακινείται εντός και εκτός Modena με ένα ταπεινό –για τα μέτρα ενός Enzo Ferrari- Peugeot 403. Αυτό είναι κάτι που δεν ήταν ευρέως γνωστό, όπως δεν ήταν γνωστό πως δεν του άρεσε να ταξιδεύει μόνος, αλλά πάντα με κάποιον παρέα, που αναλόγως με τη διάθεση του Ferrari ήταν στη θέση του οδηγού ή καθόταν συνοδηγός. Ο Εnzo συνέχισε να επιλέγει Peugeot, αλλάζοντας το 403 με το 404 και κατόπιν με το 4θυρο 504, το οποίο αντικατέστησε με το 504 Coupe.

Enzo Ferrari – Mini Cooper

Στον αντίποδα, είναι διάσημη η σχέση του με το Mini Cooper, προσωπικό δώρο του Alec Issigonis προς τον ίδιο. Το έπαιρνε και πήγαινε να στρίψει στους γύρω λόφους, ειδικά όταν χιόνιζε. Στις επίσημες εκδηλώσεις εμφανιζόταν πάντα με την προσωπική του 365 GT. Από το 1973 για τις «μέσα-εδώ-γύρω» μετακινήσεις του χρησιμοποιούσε τα εταιρικά της Fiat.

Η επικινδυνότητα των αγώνων
Όλες οι σκηνές δράσης με τα αυτοκίνητα έχουν δεχθεί τεχνική επεξεργασία, με τα κοντινά πλάνα να δραματοποιούν περαιτέρω το αγωνιστικό σενάριο. Το πέρασμα του αγώνα από τις πόλεις, με εκατοντάδες θεατές ένθεν και ένθεν, ήταν επίσης πολύ αληθινό. Στο φιλμ καταδείχθηκε η επικινδυνότητα των τότε αγώνων, με αποκορύφωμα τα δύο δυστυχήματα, καθώς ήταν διακριτοί οι κίνδυνοι για τους θεατές σχεδόν παντού. Είδαμε ακόμη και τη συνήθεια των οδηγών να αφήνουν ένα γράμμα σε κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο, για την περίπτωση που δεν επιστρέψουν ποτέ από τον αγώνα. Ναι, υπήρχαν και τέτοιες καταστάσεις, η πιθανότητα να μη ξαναδείς το σπίτι σου ήταν κάτι που δεν μπορούσες να μη σκεφτείς (14 πιλότοι χάθηκαν το 1957 σε μεγάλους διεθνείς αγώνες, λιγότεροι από τους 26 του 1933, αριθμοί που σίγουρα ήταν εφιαλτικοί, όταν έβαζες στην εξίσωση και όσους χάνονταν κάθε χρονιά σε αγώνες εθνικών πρωταθλημάτων και σε δευτερευούσης σημασίας τοπικούς).

«Αν νικήσεις, θα πουλήσεις»
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των όσων είδαμε στην ταινία είναι και η αξία μιας επιτυχίας στους αγώνες, στον στίβο των πωλήσεων. Με τον κλάδο της διαφήμισης να βρίσκεται ακόμη στην παιδική του ηλικία, δεν υπήρχαν πολλές ευκαιρίες να προωθήσεις ένα καινούργιο μοντέλο. Οι αγώνες ήταν περίπου η μοναδική επιλογή, καθώς είχαν μεγάλη απήχηση. Η νίκη στην overall, το βάθρο στην κλάση, το κύπελλο των ομάδων, είχαν ιδιαίτερη αξία. Τις περισσότερες Δευτέρες ή Τρίτες συνήθως, εμφανίζονταν διαφημίσεις στις εφημερίδες, του στιλ «τα ελαστικά της Εnglerbert νίκησαν τις 24 ώρες του Le Mans». Παρεπιπτόντως, ελαστικά της Englebert φορούσε και ο δυστυχής de Portago στο τελευταίο Mille Miglia, δύο εκ των οποίων προτίμησε να μην αλλάξει για να μη χάσει χρόνο με αποτέλεσμα να συμβεί ό,τι συνέβη. Μετά τον αγώνα, ο Enzo Ferrari τερμάτισε άμεσα τη συνεργασία του με τη συγκεκριμένη εταιρεία ελαστικών, ύστερα από οκτώ χρόνια επιτυχημένης συνεργασίας. Εν κατακλείδι, για πολλά χρόνια και μέχρι το ξεκίνημα της δεκαετίας του ’70, η τακτική «νικάω και πουλάω» ήταν η μόνη συνταγή για να πάρεις γρήγορα και καλά λεφτά, αν ήσουν κατασκευαστής.

Fiorano circuit

Eπίλογος
Το 1970 η Ferrari πέρασε στον έλεγχο της Fiat, η οποία είχε το management του κλάδου παραγωγής, επιτρέποντας στον Enzo να ασχολείται ελεύθερα με τους αγώνες. Στην ταινία βλέπουμε τις σχετικές συζητήσεις τόσο με τη Ford όσο και με τη Fiat να ξεκινάνε μάλλον νωρίς, έχουμε την εντύπωση πως έγιναν λίγα χρόνια αργότερα (ασφαλώς, δεν είμαστε σε θέση να ξέρουμε πότε έγιναν οι πρώτες βολιδοσκοπήσεις). Η Ferrari συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τη Fiat το 1965, συνδράμοντας στην εξέλιξη και την παραγωγή του Fiat Dino. H στρατηγική κίνηση του 1970 είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων την επέκταση του εργοστασίου, την αύξηση των επενδύσεων στον τομέα της παραγωγής και το κτίσιμο του αυτοκινητοδρομίου στο Fiorano. Παρά τα όσα εξιδανικευμένα γράφονται σήμερα για την ιστορική εκείνη συμφωνία, η μετάβαση δεν ήταν εύκολη, κάποιες φορές μάλιστα ήταν και επεισοδιακή. Ωστόσο, όλα στο τέλος πήγαν καλά, το «όρθιο αλογάκι» επέζησε και συνέχισε να αναπτύσσεται.

Frecciarossa Ferrari high speed train

Δεκαετίες τώρα, η Ferrari είναι μαζί με τη Squadra Azzura τα αθλητικά σύμβολα της Ιταλίας, η Ferrari κάτι περισσότερο μια και εκπροσωπεί την τεχνολογική αιχμή της Ιταλίας (για του λόγου το ασφαλές, παράδοση είναι πλέον η εκάστοτε σειρά των ταχύτερων τραίνων της Ιταλίας να φέρει τα σύμβολα της Ferrari και φυσικά να είναι κόκκινο). Το πόσο σημαντική είναι η Ferrari για τη χώρα φάνηκε σχετικά πρόσφατα, στα δύσκολα χρόνια που η Fiat ψυχορραγούσε, όταν οι τράπεζες της Ιταλίας έφτιαξαν «ασπίδα προστασίας» γύρω από τον θρύλο του Maranello και τoν έσωσαν (ήταν εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα κινήθηκαν, για να προλάβουν την κατάληξή της σε εταιρείες άλλης εθνικότητας).

Κλείνοντας, μετά από όλα αυτά που είδαμε και από όσα παραπάνω μας προέτρεψε με τον τρόπο της να σας αφηγηθούμε αυτή η ταινία, το μόνο που έχουμε να πούμε είναι «δείτε την».