Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών ο Ιταλός παλαίμαχος οδηγός αγώνων Nino Vaccarella, γνωστός ως σπεσιαλίστας του Targa Florio καθώς και νικητής των 24 Ωρών του Mans το 1964.
Ο Vaccarella γεννήθηκε στο Παλέρμο της Σικελίας στις 3 Μαρτίου του 1933. Σε νεαρή ηλικία, ο πατέρας του του είχε πει «Ξέχνα το Nino, δε θα μπορέσεις ποτέ να μάθεις να κυβερνάς ένα αυτοκίνητο», αφότου είχε καταστρέψει τα Fiat Topolino του κουνιάδου του και 1100 του πατέρα του.
Με το τελευταίο είχε ξεκινήσει να αγωνίζεται στα 23 του έτη. Τη διετία του 1957-1958, διαθέτοντας μια Lancia Aurelia Β20 2.500 κ. εκ., ξεκίνησε να συμμετέχει σε πιο σημαντικούς αγώνες της Ιταλίας, με αρκετές επιτυχίες.
«Αυτό το αυτοκίνητο με έκανε να ωριμάσω αγωνιστικά: ήταν δύσκολο στην οδήγηση ακόμα κι αν, για την εποχή του, ήταν γρήγορο». Το 1959 ταξίδεψε στη Modena για να αγοράσει μια Maserati και γνώρισε το θρυλικό μηχανικό Guerino Bertocchi, ο οποίος παρέμεινε σε όλη του την καριέρα πιστός στην εταιρεία.
«Εκείνο τον καιρό, η Maserati ήταν πιο ανοιχτή και φιλική με τους οδηγούς, σε σχέση με τη Ferrari», έχει δηλώσει ο Vaccarella. Η νίκη του στην ανάβαση Monte Erice, προσέλκυσε το ενδιαφέρον του του κόμη Giovanni Volpi (γιο του πάμπλουτου ιδρυτή του Φεστιβάλ Φιλμ της Βενετίας, Giuseppe), ιδιοκτήτη της Scuderia Serenissima.
Το 1960, με μια Maserati Birdcage της αμερικάνικης ομάδας Camoradi του Lloyd Casner, παραλίγο να νικήσει το Targa Florio. Όταν ανέλαβε το τιμόνι, κινούμενος ταχύτερα απ’ όλους, πέρασε μπροστά από θρύλους του σπορ, όπως οι Jo Bonnier (Porsche), Wolfgang von Trips (Ferrari) και Olivier Gendebien (Porsche).
O Vaccarella έχει δηλώσει: «Με πλαισίωσαν με τον Umberto Maglioli, έναν από τους καλύτερους οδηγούς σε αγώνες δρόμου. Όταν ανέλαβα το αυτοκίνητο ήμουν 2:40 πίσω από τον πρωτοπόρο, όταν το παρέδωσα πίσω, είχα 4 λεπτά προβάδισμα. Τον αγώνα τον είχαμε στο χέρι, αλλά μια διαρροή καυσίμου μας στέρησε τη χαρά της επιτυχίας».
Ο Nino Vaccarella είχε κερδίσει το προσωνύμιο «ο ιπτάμενος διευθυντής (σχολής)» (il preside volante), καθώς είχε κληρονομήσει έπειτα από τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του το 1956, το ιδιωτικό -εν είδει ΙΕΚ- Istituto Oriani. Ένας άλλος μεγάλος οδηγός, ο Vic Elford, είχε δηλώσει ότι ο Vaccarella γνώριζε τους δρόμους της Σικελίας, όπου λάμβανε χώρα το Targa Florio, σαν την παλάμη του χεριού του.
O Ίταλός είχε δηλώσει: «Όντας ντόπιος, αφού γεννήθηκα και μεγάλωσα όχι πολύ μακριά από την πίστα του Targa Florio, πήγαινα έναν ή δύο μήνες πριν από τον αγώνα με το δικό μου αυτοκίνητο και απομνημόνευα κάθε στροφή. Ένας γύρος ήταν 72 χιλιόμετρα. Με αυτόν τον τρόπο, πριν από έναν αγώνα, μπορούσα να μπω σε ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο, να κάνω μερικούς γύρους, και ήδη να νιώθω άνετα με την πίστα».
Με τη Scuderia Serenissima, o Vaccarella έκανε και το ντεμπούτο του στη Formula 1, οδηγώντας μια μικρή De Tomaso με κινητήρα Alfa Romeo, τον οποίο είχε αναβαθμίσει ο βελτιωτικός οίκος του Virgilio Conrero. Εκκίνησε 20ός (σε ένα grid 32 μονοθεσίων), αλλά δεν κατάφερε να τερματίσει, λόγω αστοχίας κινητήρα.
Το 1962 δεν κατάφερε να προκριθεί στο GP του Μονακό με μια Lotus-Climax, αγωνίστηκε όμως στο Nurburgring για το GP Γερμανίας με μια Porsche 718. Στο GP Ιταλίας εκείνης της χρονιάς, πίσω από το τιμόνι μιας Lotus-Climax 24 (η 25 δηλαδή, χωρίς πλαίσιο monocoque, αλλά σωληνωτό), πάντα της Scuderia Serenissima, τερμάτισε στην 9η θέση.
Για το Targa Florio του 1962, στο οποίο συμμετείχε με μια Porsche 718 GTR Coupe πλαισιώνοντας το Σουηδό Jo Bonnier (κατακτώντας την 3η θέση), ο Vaccarella είχε δηλώσει: «Αγωνιζόμουν μαζί με τον Πρωταθλητή (F1) Graham Hill και τον Jo Bonnier. Τους καλύτερους των καλύτερων. Τα χρονολόγια είναι σαφή, δεν υπερηφανεύομαι για τίποτα. Στον Hill ‘έριχνα’ 4 λεπτά στο γύρο, στο Bonnier 2».
«Βλέπετε, ήταν τα χρόνια στα οποία ήταν δύσκολο να βρεθεί ένας ισχυρός Ιταλός, μετά τους τραγικούς θανάτους των Alberto Ascari, Luigi Musso και Eugenio Castellotti. Είναι αλήθεια ότι ο Giancarlo Baghetti είχε κερδίσει στο ντεμπούτο του στην F1 με τη Ferrari (GP Γαλλίας 1961), και ήταν υπέροχος άνθρωπος. Αλλά η Ferrari 156 που οδηγούσε είχε 20 χ.α.ώ. υψηλότερη τελική ταχύτητα από τις Porsche που κέρδισε».
«Ήταν πρωταθλητής πίσω από το τιμόνι ενός υπέροχου αυτοκινήτου, εγώ ήμουν ένας τύπος που πήγε πιο γρήγορα από τον Graham Hill με το ίδιο αυτοκίνητο. Θέλω απλώς να πω ότι αυτό έκανε εντύπωση και έτσι ήρθε το κάλεσμα από τη Ferrari».
«Στο Maranello συνάντησα μια πολύ πυκνή ομίχλη και ένιωσα ασφυξία. Ο Enzo Ferrari είπε αμέσως ότι ήταν καλύτερο να μετακομίσω στην Emilia-Romagna (το νομό της Ιταλίας όπου βρίσκεται το Maranello), αλλά επεσήμανα ότι θα συνεχίσω να είμαι διευθυντής της σχολής. Μπορούσα να είμαι μόνο 50% επαγγελματίας. Ήταν αυτό που με περιόριζε πάντα, αλλά αυτή ήταν η ζωή μου».
«To 1963, με συγχωρείτε, αλλά νίκησα στις 12 Ώρες του Sebring με τον Willy Mairesse (με μια Ferrari 250 P) και οι χρονομέτρες έκαναν λάθος, προσθέτοντας έναν επιπλέον γύρο και μισό στους Scarfiotti-Surtees που ανακηρύχθηκαν νικητές. Ο Eugenio Dragoni, διευθυντής της Ferrari, συμφώνησε μαζί μας και πήγε να διαμαρτυρηθεί στη διεύθυνση αγώνα, αλλά δεν έγινε τίποτα».
«Από την άλλη πλευρά, η Ferrari δε μπορούσε καταγγείλει τον εαυτό της η κατάταξη παρέμεινε η ίδια. Μια κοροϊδία. Στη συνέχεια, δε συμμετείχα στο Targa Florio, επειδή ο νομάρχης είχε αποσύρει την άδειά μου».
Το 1963 είχε ένα άσχημο ατύχημα στα 1000 Χλμ. του Nurburgring, όπου η Ferrari του αναποδογύρισε και ο ίδιος είχε πει «κατέληξα σε μια χαράδρα, στο κατηφορικό chicane πίσω από τα pits. Μουσκεμένος με βενζίνη, στο κατεστραμμένο αυτοκίνητο, περιμένοντας να αναφλεγεί… Αντιθέτως, δε συνέβη τίποτα».
Έπειτα από αυτές τις απογοητεύσεις όμως, το 1964 ήταν μια από τις καλύτερες χρονιές στην καριέρα του Ιταλού, που επέστρεψε στο Nurburgring να ανακηρυχθεί νικητής των 1000 Χλμ., πλαισιωμένος από τον Ludovico Scarfiotti, με μια Ferrari 275 P.
Επιπλέον, με το ίδιο αυτοκίνητο, κατέκτησε τη νίκη στις 24 Ώρες του Mans, πλαισιωμένος από τον Γάλλο Jean Guichet, περνώντας στην πρωτοπορία το βράδυ, έπειτα από διαρροή καυσίμου που παρουσιάστηκε στη Ferrari των Surtees/Bandini.
O Vaccarella είχε δηλώσει για το Mans: «Το Mans είναι ο αγαπημένος μου αγώνας. Πολύ περισσότερο από το Targa Florio και μιλάω για καθαρή οδήγηση. Ακούστε γιατί: στο Targa οδηγούσες ολόκληρο τον γύρο με το ένα χέρι στο τιμόνι και το άλλο στο κιβώτιο ταχυτήτων. Σχεδόν βασανιστήριο».
«Στο Mans με ταχύτητες υψηλότερες των 300 χ.α.ώ., στο Mulsanne και τη Maison Blanche, φρεναρίσματα 200 μέτρων και αν έκανες λάθος ίσως πέθαινες. Μια λαμπρή σκηνή μπροστά σε ευγενείς, κορίτσια της show business και πλούσιους βιομήχανους, με 200.000 άτομα στις κερκίδες. Μέρα και νύχτα. Αυτό είναι οι αγώνες, αυτή είναι η ζωή».
Για τον αγώνα του 1964, o Vaccarella έχει πει: «’Ηθελα να αγωνιστώ με τον Scarfiotti, το συνηθισμένο μου team mate, και μου έδωσαν τον Guichet. Τσαντίστηκα. Αλλά, ήταν η νικηφόρα κίνηση, η καλύτερη νίκη της ζωής μου».
«Ο Γάλλος είχε πολύ λείο οδηγικό στιλ και κάθε φορά, μου επέστρεφε τη Ferrari στην ίδια ακριβώς κατάσταση στην οποία του την είχα δώσει. Αποδείχθηκε ότι ήταν ένας τέλειος ομόσταυλος. Με δύο σετ ελαστικών διανύσαμε 4.800 χιλιόμετρα, σταματώντας στα pits για μόνο 24 λεπτά εντός 24 Ωρών. Ήταν ρεκόρ για την εποχή εκείνη».
Ο Vaccarella, πιστός στο καθήκον του διευθυντή της σχολής του, διέκοψε τους πανηγυρισμούς και επέστρεψε στη σχολή την επόμενη ημέρα, για να λάβει το σχόλιο από την αδερφή του, «μα… τι γύρισες να κάνεις;»
Το 1965 ήρθε και η νίκη «στην έδρα του», το Targa Florio, πλαισιωμένος από τον Lorenzo Bandini, πίσω από το τιμόνι μιας Ferrari 275 P2: «Το κλειδί ήταν η επιλογή του αυτοκινήτου. Ο Enzo Ferrari ήθελε να μου δώσει μια πολύ πολύ ευέλικτη Dino 2 λίτρων, αλλά εγώ πάντα ασπαζόμουν τη φιλοσοφία της καθαρής ισχύος».
H νίκη στο Targa Florio του 1965.
«Πάντα ήθελα πολλή ιπποδύναμη, γιατί η ταχύτητα δεν αποτελεί κίνδυνο, αλλά βοηθάει αν ξέρεις πως να τη διαχειριστείς. Ήθελα λοιπόν την P2 και με τον Lorenzo Bandini ήμασταν πρώτοι στη γραμμή του τερματισμού, μεταξύ ενός απερίγραπτα συγκινημένου πλήθους».
«Φέραμε το θρίαμβο, με 700 χιλιάδες ανθρώπους στα χέρια, και τη Σικελία να βράζει. Ο Enzo Ferrari μου είπε: ‘Όταν είδα να σε συνοδεύουν οι αστυνομικοί, δεν πίστευα ότι έχεις κερδίσει, ήμουν πεπεισμένος ότι σε συνέλαβαν’. Λοιπόν, αν το Mans του ‘64 είναι ‘ο αγώνας’ για μένα, το Targa του ’65 παραμένει η αγαπημένη νίκη της καρδιάς μου. Την ημέρα που οι Σικελοί ένιωσαν ότι έχουν νικήσει τη ρεβάνς».
Τη χρονιά του 1965 ο Vaccarella συμμετείχε για τελευταία φορά σε Grand Prix της Formula 1, τερματίζοντας 12ος στον αγώνα της πατρίδας του, με μια Ferrari 158.
Το 1966, o Vaccarella, μαζί με τον Enrico Pinto, κατέκτησε τη νίκη στο Γύρο της Ιταλίας, με μια Alfa Romeo GTA.
Στο Targa Florio του 1967, o Vaccarella διέπραξε το μεγαλύτερο ίσως λάθος της καριέρας του, όταν χτύπησε ένα πεζοδρόμιο με τους δεξιούς τροχούς της Ferrari 330 P4 σε ένα πεζοδρόμιο, στο δεύτερο γύρο, εγκαταλείποντας, ενώ ο συνδυασμός του με τον Bandini αποτελούσε το φαβορί του αγώνα.
«Είπαν ότι αποσπάστηκα για να χαιρετήσω τους θεατές, όντας ήδη σίγουρος για τη νίκη. Δεν είναι αλήθεια. Ήταν απλώς ένα λάθος».
Με Ferrari 330 P4 στα 1000 Χλμ. της Monza το 1967.
H Scuderia Brescia Corse (μεταξύ των ιδρυτών της οποίας ήταν και ο Carlo Abarth) του παραχώρησε ένα Ford GT40, το οποίο μοιράστηκε με τον Maglioli στο δρόμο τους για την 3η θέση στα 1.000 Χλμ. του Zeltweg.
Την επόμενη χρονιά, με τη Ferrari να μη συμμετέχει στους αγώνες σπορ αυτοκινήτων, ο Vaccarella μετέβη στην Alfa Romeo, και οδηγούσε μια 33/2 της ομάδας Autodelta του Carlo Chiti στο Targa Florio εκείνης της χρονιάς, όταν όντας πρωτοπόρος με μεγάλος προβάδισμα, ο έτερος οδηγός του πληρώματος, Udo Schutz είχε ατύχημα.
Εκείνη τη χρονιά, με την Alfa Romeo, o Vaccarella κατέκτησε τη νίκη στο Grand Prix του Mugello, μαζί με τον Lucien Bianchi (θείο του αδικοχαμένου, το 2015, Jules) και στα 500 Χλμ. της Imola, μαζί με τον Teodoro Zeccoli.
Το 1969 τερμάτισε 5ος στις 24 Ώρες του Mans, οδηγώντας μια Matra, πλαισιωμένος ξανά από τον Jan Guichet, σε έναν αγώνα που θα συμμετείχε 11 φορές συνολικά στην καριέρα του.
Στο Nurburgring το 1970 με Ferrari 512.
To 1970 επέστρεψε στη Ferrari και στο τιμόνι μιας 512 S κατέκτησε τη νίκη στις 12 Ώρες του Sebring μαζί με τους Ignazio Giunti και Mario Andretti (που οδήγησε μονάχα την τελευταία ώρα το νικητήριο αυτοκίνητο, για προώθηση του ονόματος Ferrari στις ΗΠΑ), εμπρός από το πλήρωμα του Peter Revson και του ηθοποιού Steve McQueen (με Porsche 908).
So sad to learn that Nino Vaccarella has passed. Fond memories of sharing the win at the 12hr of Sebring in 1970 driving for Ferrari. Arrivederci caro amico. pic.twitter.com/dD1iwSkNKO
— Mario Andretti (@MarioAndretti) September 23, 2021
Μαζί με τον Giunti, τερμάτισαν στη 2η θέση των 1000 Χλμ. της Monza, ενώ για το Targa Florio του 1970, ο Vaccarella είχε δηλώσει: «Πήρα μια τρίτη θέση στο Targa, την οποία ο Juan Manuel Fangio θεώρησε ηθική μου νίκη. Οδηγούσα ένα αυτοκίνητο με ισχύ 600 ίππους και βάρος 850 κιλά, ενώ το αυτοκίνητο που κέρδισε, η Porsche 908, μπορούσες να την οδηγήσεις με το ένα χέρι».
Nino Vaccarella, Ferrari, Targa Florio, 1970. pic.twitter.com/vXqIEfacoZ
— Demetriou Neto (@NetoDemetriou) June 28, 2021
O Vaccarella παραλίγο να πάρει την pole position στις 24 Ώρες του Mans το 1970 έναν αγώνα για τον οποίο είχε πει: «Έφτασα στην πίστα της Sarthe την τελευταία στιγμή, αφού παρέλειψα την προσομοίωση των 24 Ωρών στο Balocco, επειδή έπρεπε να επιμεληθώ τις τελικές εξετάσεις στη σχολή μου».
«Μπαίνω στη Ferrari 512 -ένα τέρας- και λίγα λεπτά από το τέλος των προκριματικών είμαι στην pole. Ένα αριστούργημα. Μου την πήραν για λίγο στο τέλος, αλλά δεν πειράζει».
«Ωστόσο, αισθάνθηκα ότι ο κινητήρας έχει παλιώσει και είπα στο Mauro Forghieri (τεχνικό διευθυντή της Ferrari) να τον αντικαταστήσει για τον αγώνα. Μου είπε ότι θα τον ελέγξει, και έπειτα με καθησύχασε ότι όλα είναι καλά».
«Στον αγώνα, μετά από μισή ώρα η Ferrari μου έμεινε. Κρίμα. Νομίζω ότι θα μπορούσαμε ακόμη και να κερδίσουμε».
To 1971 γύρισε ξανά στην Alfa Romeo, η οποία στο μεταξύ είχε γίνει πιο ανταγωνιστική. Ο ίδιος είχε πει: «Στην Alfa υπήρχε σίγουρα ένα πιο ανθρώπινο και εγκάρδιο περιβάλλον. Ένιωθα περισσότερο πιλότος, περισσότερο άντρας. Σίγουρα δεν είχα αυτοκίνητα Ferrari, αλλά τα αποτελέσματα ήταν εξίσου αποδεκτά».
Και όχι μόνο. O Vaccarella κατάφερε να νικήσει ξανά στο Targa Florio οδηγώντας μια Alfa Romeo 33/3 με τον Ολλανδό Toine Hezemans, με τον οποίο τερμάτισαν στη 2η θέση και στα 1000 Χλμ. του Zeltweg. Επίσης, ανέβηκε στο 3ο σκαλί του βάθρου των 12 Ωρών του Sebring, πλαισιωμένος από τους Andrea de Adamich και Henri Pecarolo.
Ο Vaccarella έχει δηλώσει για το Targa Florio του 1971: «Κινδύνεψα να το χάσω και αυτό, λόγω των συζεύξεων που έγιναν στην Alfa. Η κατάσταση ήταν απλή. Ο Gijs Van Lennep και εγώ, ήμασταν οι ταχύτεροι. Μαζί, θα είχαμε κερδίσει άνετα. Αντίθετα, ο Chiti αποφάσισε να με βάλει με τον Hezemans και τον Van Lennep με τον de Adamich».
«Έτσι, όσα χρόνο κέρδιζα από τον de Adamich, ο Hezemans τον έχανε από τον Van Lennep. Τόσο που στο τέλος ο Chiti, για να αποφύγει την καταστροφή, έδωσε εντολή να παραμείνουμε στις θέσεις μας και κατάφερα να κερδίσω».
Στις 24 Ώρες του Mans το 1972 με Alfa Romeo.
Δύο χρόνια αργότερα όμως, βίωσε άλλη μια απώλεια μιας αρκετά σίγουρης νίκης: «Targa Florio 1973, με τη Ferrari. Ο Arturo Merzario και εγώ θα έπρεπε να έχουμε κερδίσει πριν ξεκινήσουμε καν, επειδή ο Jacky Ickx, με την άλλη Ferrari, ήταν πρωτάρης του Targa».
«Μόνο που ο Αρτούρο έβαλε το πόδι στο πάτωμα και στην πράξη μου ‘ρίχνει’ 20 δλ. ανά γύρο. Εντάξει, είναι ορμητικός. Του λέω να μείνει ήρεμος και μου λέει ναι. Φεύγει: στη Floriopoli ξεκινά με τόσο σπινάρισμα, που άφησε γραμμές από ελαστικά μήκους 300 μέτρων στο έδαφος. Δεν ξαναείδα εκείνη τη Ferrari, ο Merzario δε μου την επέστρεψε ποτέ σε ένα κομμάτι».
Εκείνη τη χρονιά, έπειτα από τη γέννηση του γιου του, Giovanni, αποφάσισε να κρεμάσει το κράνος και τα γάντια του. «Ήμουν 40 ετών, μια αρχαία ηλικία για έναν οδηγό αγώνων. Ο προβληματισμός μου ήταν και επίπονος, αλλά πήρα την απόφαση».
«Αποφάσισα να παντρευτώ και ήταν το δεύτερο πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή μου. Μετά από 18 χρόνια, ένιωσα ικανοποιημένος με αυτό που είχα πετύχει και ήθελα να αντιμετωπίσω μια διαφορετική ζωή, δηλαδή αυτή ενός συζύγου, ενός πατέρα, ενός διευθυντή σχολής».
Ωστόσο, το 1975, ο πρόεδρος της Αυτοκινητικής Λέσχης του Παλέρμο και φίλος του Vaccarella, Mario Sansone, μαζί με τον Carlo Chiti, τον έπεισαν να τρέξει για μια τελευταία φορά στο Targa Florio, με αποτέλεσμα να σημειώσει την τρίτη του νίκη εκεί, πίσω από το τιμόνι μιας Alfa Romeo 33/ΤΤ/12, πλαισιωμένος από τον Arturo Merzario.
Ο Vaccarella δε μετάνιωσε που απέρριψε την πρόταση του Huschke von Hanstein της Porsche να συνεχίσει τους αγώνες, αν και αναγνωρίζει ότι με την 917 θα μπορούσε να έχει προσθέσει κι άλλες νίκες στο παλμαρέ του._Φ.Λ.
