Οι διαστάσεις του Περιβάλλοντος, της Οικονομίας και της Υγείας αποτέλεσαν αντικείμενο σύνθεσης, κατά τη διάρκεια της Ημερίδας Προβληματισμού και Διαλόγου «Πετρελαιοκίνηση, Περιβάλλον, Υγεία, Οικονομία», που ολοκλήρωσε χτες τις εργασίες της στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, προκειμένου να σχηματιστεί μια πρώτη εικόνα για την ενδεχόμενη απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης.
Η γενική τοποθέτηση των επιστημόνων που συμμετείχαν στην Ημερίδα ήταν ότι δε μπορεί κανείς να έχει απόλυτη, θετική ή αρνητική τοποθέτηση για την απελευθέρωση της κυκλοφορίας των πετρελαιοκίνητων οχημάτων στην Αθήνα. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη σχετικής απόφασης είναι η εκπόνηση μελετών οι οποίες θα λάβουν υπόψη τα ιδιαίτερα γεωγραφικά και μετεωρολογικά χαρακτηριστικά του λεκανοπεδίου Αττικής.
Η αυτοκινητοβιομηχανία με τη σύγχρονη τεχνολογία, παρουσιάζεται να είναι σύντομα έτοιμη ώστε να μειώσει κάθετα την εκπομπή μικροσωματιδίων. Παρόλο που το πετρέλαιο κίνησης αναμένεται να καλύπτει πλήρως τις προδιαγραφές που απαιτούνται για τα πετρελαιοκίνητα οχήματα, από την 1η Ιανουαρίου 2005, ωστόσο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το εξαιρετικά κρίσιμο θέμα της νοθείας των καυσίμων.
Σύμφωνα με μελέτη που ανακοινώθηκε από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η αύξηση νοθείας στα καύσιμα πλησιάζει το 25%, σημαντικό ποσοστό που αγγίζει περιβαλλοντικές και οικονομικές πτυχές. Η αντίληψη που κυριαρχεί πλέον στον χώρο των ειδικών επιστημόνων είναι ότι στο λαθρεμπόριο και τη νοθεία οδηγεί η διαφορά στη τιμή του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης. Τα νοθευμένα καύσιμα, εκτός από την τεράστια περιβαλλοντική ζημιά που προκαλούν, αποτελούν και απειλή για τους σύγχρονους πετρελαιοκινητήρες, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την υψηλή αλλά και εξαιρετικά ευαίσθητη τεχνολογία τους.
Η εξέταση των πιθανών λύσεων από τη πλευρά της πολιτείας κρίνεται απαραίτητη για τη σωστή διαχείριση του ακανθώδους προβλήματος. Η ποιότητα των καυσίμων στα ελληνικά διυλιστήρια έχει από καιρό καλύψει τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, ωστόσο η νοθεία και το λαθρεμπόριο ακυρώνουν την προσπάθεια που γίνεται από τις εταιρίες πετρελαιοειδών. Η πρόσμιξη πετρελαίου κίνησης με άλλα είδη πετρελαίου, όπως το πετρέλαιο θέρμανσης και το πετρέλαιο ναυτιλίας, καταδικάζει κάθε προσπάθεια για απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης.
Για την Πολιτεία, η νοθεία στο πετρέλαιο είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας. Οι Κρατικές Υπηρεσίες θα πρέπει να εφαρμόσουν αυστηρά το υπάρχον πλαίσιο ελέγχων και να αναζητηθούν μέθοδοι καλλιέργειας της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού.
Η ελεύθερη κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων οχημάτων στην Αθήνα θα βελτιώσει την κατάσταση ως προς την μείωση συγκεκριμένων ρύπων και ειδικότερα του μονοξειδίου του άνθρακα και των υδρογονανθράκων. Παράλληλα όμως θα αυξήσει τους ρύπους του διοξειδίου του θείου και, κυρίως, τα μικροσωματίδια. Η αναμενόμενη αυτή αύξηση των μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα, αποτελεί τον πλέον βασικό κίνδυνο για την επιδείνωση της υγείας των κατοίκων της Αθήνας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σχετική έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1,2% των πνευμονικών νοσημάτων οφείλεται στην πετρελαιοκίνηση.
Παράλληλα, σύμφωνα με αποτελέσματα επιδημιολογικών ερευνών της τελευταίας δεκαετίας, στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, έχει τεκμηριωθεί η ύπαρξη βραχυχρόνιων επιδράσεων των σημερινών επιπέδων αιωρούμενων σωματιδίων και όζοντος στην υγεία. Το μέγεθος των επιδράσεων αυτών μεταβάλλεται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των πόλεων ή των περιοχών, τις οποίες αφορούν. ΄Έτσι τα μικροσωματίδια έχουν μεγαλύτερες επιδράσεις στις θερμότερες περιοχές. Στην πόλη της Αθήνας, το μεγαλύτερο μέρος των μικροσωματιδίων προέρχεται από τα πετρελαιοκίνητα οχήματα (ταξί, λεωφορεία, φορτηγά).
Όσον αφορά στις μακροχρόνιες επιδράσεις, από σχετικές μελέτες φαίνεται ότι η μακροχρόνια έκθεση στη σωματιδιακή ατμοσφαιρική ρύπανση οδηγεί σε αυξημένη θνησιμότητα και μετρήσιμη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης.
Τα αποτελέσματα αυτών των μελετών, αν γίνουν αποδεκτά, προβλέπεται να έχουν σημαντική επίδραση στις αποφάσεις διαχείρισης του προβλήματος της πετρελαιοκίνησης, διότι όπως προκύπτει από τον υπολογισμό των περιστατικών που αποδίδονται στην έκθεση μικροσωματιδίων, η σωματιδιακή ατμοσφαιρική ρύπανση σήμερα αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Συμπερασματικά, η απελευθέρωση της Πετρελαιοκίνησης θα πρέπει να μελετηθεί με βάση τα δεδομένα της σύστασης του νέφους στην Αθήνα, αλλά και των ιδιαίτερων κλιματικών συνθηκών της πόλης, αφού όπως έχει αποδειχτεί, στη χώρα μας έχουμε κατά πολύ αυξημένο υπόβαθρο Όζοντος σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω υψηλότερης ηλιοφάνειας. Η Πολιτεία οφείλει να επενδύσει σε έρευνες και μελέτες από τα Επιστημονικά Ιδρύματα και να θέσει σε εφαρμογή το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο.
