Συνέντευξη: Ο Jari-Matti Latvala μιλάει στους 4Τ για όλα

Ο Jari-Matti Latvala αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση στον χώρο του WRC. Έχοντας κάνει ντεμπούτο στο θεσμό το 2002 σε ηλικία 17 ετών, οδήγησε από εφηβική ηλικία πολύ ισχυρά αυτοκίνητα και έφτασε να είναι από τους πρωταγωνιστές του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ για περισσότερα από 10 χρόνια, όντας εργοστασιακός οδηγός των Ford, Volkswagen και Toyota.

Διόλου τυχαία, με τη 18η νίκη της καριέρας του, στο Ράλλυ Αυστραλίας 2018 οδηγώντας Toyota Yaris WRC, συμπλήρωσε 11 συνεχείς σεζόν -αρχής γενομένης από το 2008 όταν με τη νίκη στο Ράλλυ Σουηδίας έγινε προσωρινά ο νεότερος νικητής αγώνα στην ιστορία του θεσμού- έχοντας ανέβει τουλάχιστον μία φορά στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου.

Αν και δεν κατάφερε να αναδειχθεί Παγκόσμιος Πρωταθλητής (δεύτερος το 2010, 2014 και 2015), κάτι που όπως θα διαβάσετε και παρακάτω, αποτελούσε τον απόλυτο στόχο του, το 2020 κρέμασε τα γάντια του ως ρέκορντμαν συμμετοχών στο WRC (209).

Λίγο πριν την αυγή του 2021, κλήθηκε από τον CEO της Toyota, Akio Toyoda, να τεθεί επικεφαλής στην ομάδα της Toyota στο WRC. Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, η παρθενική του σεζόν στο νέο πόστο ολοκληρωνόταν με απόλυτη επιτυχία και το “νταμπλ” σε Οδηγούς και Κατασκευαστές.

Σε συνδυασμό με τον τίτλο Κατασκευαστών που είχε κατακτήσει η Toyota το 2018, όταν εκείνος οδηγούσε, ο Jari-Matti Latvala έγινε ο μοναδικός στην ιστορία του WRC, που κερδίζει Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών, ως οδηγός και επικεφαλής της ίδιας ομάδας.

Jari-Matti Latvala: Από την Toyota Celica ST-185 ως το GR Yaris Rally1

Τα παραπάνω ήταν μερικοί μόνο από τους λόγους, για τους οποίους μια συνέντευξη με τον Jari-Matti Latvala θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ενδιαφέρουσα.

Στην πράξη, ο 36χρονος Φινλανδός είναι ένας πάντα ευγενής και χαμογελαστός άνθρωπος, που δεν αρνείται να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση.

Ταυτόχρονα, αποτελεί έναν από τους πιο φανατικούς οπαδούς των ράλλυ, αφού γνωρίζει εξαιρετικά την ιστορία του σπορ, το οποίο υπηρετεί με αφοσίωση για περισσότερες από δύο δεκαετίες.

Σε αυτό το πλαίσιο, όποτε βρει χρόνο συμμετέχει και σε αγώνες στη Φινλανδία, όπως το Ράλλυ Arctic, όπου θα αγωνιστεί το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, μία εβδομάδα πριν από το Ράλλυ Μόντε Κάρλο με συνοδηγό σε μια Toyota Celica ST-185 του 1992, τον Juho Hanninen.

Μια και ο Jari-Matti Latvala αναφέρθηκε στην αρχή της συνομιλίας μας σε αυτόν τον αγώνα, μας έδωσε την κατάλληλη πάσα ώστε να ξεκινήσουμε αυτή τη συνέντευξη λίγο… ανορθόδοξα, δηλαδή από το τέλος.

Αν και είχαμε προγραμματίσει να ρωτήσουμε για το Ράλλυ Arctic στο τέλος, ίσως πρέπει να ξεκινήσουμε από αυτό.  Θα συμμετάσχετε με μία Toyota Celica ST-185. Νέο αυτοκίνητο σε σύγκριση με την ST-165 που οδηγούσατε, αλλά το πάθος παραμένει στα ίδια επίπεδα. Πώς αισθάνεστε για αυτή τη συμμετοχή; > “Όπως είπες, το πάθος μου ήταν ανέκαθεν να οδηγώ. Ακόμη και όταν ξεκίνησα να είμαι επικεφαλής της ομάδας στην Toyota, είπα πως δε μπορώ να σταματήσω να οδηγώ.

“Πρέπει να μπορώ να οδηγώ, επειδή γεννήθηκα για να είμαι οδηγός ράλλυ και δε μπορώ να σβήσω τη φωτιά μέσα μου. Ειδάλλως δεν αισθάνομαι άνετα. Οπότε, ακολουθώ πρόγραμμα επιλεκτικών αγώνων, όπου έχω ωραία αίσθηση και θέλω να αγωνιστώ.

“Το Rally Arctic είναι ένας αγώνας που έκανα για τελευταία φορά το 2006. Πρόσφατα χρησιμοποιούσαμε μια Toyota Celica ST-165 και τώρα θα χρησιμοποιήσουμε Toyota Celica ST-185. Ήταν μια πολυάσχολη εβδομάδα, καθώς είχα αρκετή δουλειά με το νέο αυτοκίνητο, όμως τώρα όλα είναι καλά και συγκεντρωνόμαστε στον αγώνα”.

Διαθέτετε συλλογή από Toyota Celica. Πώς αποφασίσατε να αγωνιστείτε με μια πιο νέα εκδοχή σε σύγκριση με αυτή που είχατε; > “Έχω μια Toyota Celica ST-205 που όμως δεν έχω χρησιμοποιήσει, καθώς βρίσκεται στο προσωπικό μου μουσείο. Η έκδοση 185 έχει μεγαλύτερη ισχύ από την έκδοση 165, είναι μοντέλο παραγωγής 1992 και ήταν το πιο επιτυχημένο αυτοκίνητο ράλλυ της Toyota πριν από το Yaris.

“Κατέκτησε τους τίτλους Οδηγών 1992 (Carlos Sainz), 1993 (Juha Kankkunen), 1994 (Didier Auriol) και τους τίτλους Κατασκευαστών 1993, 1994.  Ανυπομονώ να οδηγήσω το αυτοκίνητο”.

Οπότε, μετά από το Ράλλυ Arctic θα έχετε οδηγήσει και τα δύο αυτοκίνητα-πρωταθλητές της Toyota; > “Σωστά. Για εμένα, όταν ήμουν μικρό παιδί και παρακολουθούσα ράλλυ, τα αυτοκίνητα της Toyota ήταν τα καλύτερα. Ήμουν οπαδός της και έτσι ξεκίνησε το πάθος μου για την Toyota”.

Από πλευράς επιδόσεων, πού πιστεύετε ότι βρίσκεται το αυτοκίνητο σε σύγκριση με τα αυτοκίνητα Rally2;  > “Με την Celica ST-165 τερματίσαμε σε έναν αγώνα του Πρωταθλήματος Φινλανδίας στην 5η θέση. Τότε έχανα περίπου 1 δλ/χλμ. από τα αυτοκίνητα Rally2. Τώρα, περιμένω η Celica ST-185 να είναι λίγο πιο γρήγορη, οπότε αν χάνουμε περίπου 0,5-0,75 δλ./χλμ., θα είμαι χαρούμενος”.

Σχεδιάζετε να κάνετε άλλους αγώνες με αυτό το αυτοκίνητο; Πώς θα σας φαινόταν η ιδέα συμμετοχής στο Ιστορικό Ράλλυ Ακρόπολις με ένα αυτοκίνητο της Toyota; > “Θα ήταν ενδιαφέρον και ωραίο να έρθω κάποια στιγμή στην Ελλάδα. Κάποια στιγμή θέλω να κάνω τέτοιους αγώνες. Φέτος θέλω να πάω στην Ισπανία. Ίσως μια ημέρα να έρθω και στην Ελλάδα”.

Μακάρι να γίνει, γιατί είστε από τους πιο αγαπητούς οδηγούς μεταξύ των Ελλήνων φιλάθλων… > “Πρέπει να πω ότι ήταν πολύ ωραία που επιστρέψαμε στο Ράλλυ Ακρόπολις. Το πάθος για τα ράλλυ είναι εκπληκτικό στην Ελλάδα και είναι ωραίο να ερχόμαστε εκεί”.

Η περσινή σεζόν κύλησε εξαιρετικά. Πώς αισθάνεστε που είστε ο μοναδικός -αν δεν κάνουμε σοβαρό λάθος- που έχει κατακτήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών με την ίδια ομάδα, ως οδηγός και επικεφαλής της; > “Νομίζω πως είναι σωστό. Το τέλος της περσινής χρονιάς ήταν πραγματικά εκπληκτικό. Αρχικός στόχος μου, που αναζητούσα διαρκώς ως οδηγός, ήταν η κατάκτηση του Πρωταθλήματος Οδηγών, που δεν κατάφερα. Αυτός ήταν ο υπέρτατος στόχος!

“Ασφαλώς είναι κάτι που μένει στο μυαλό και ήταν λίγο λυπηρό. Όμως από την άλλη, με την κατάκτηση του Πρωταθλήματος Κατασκευαστών, αυτός ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος να λάβω μια ικανοποίηση αντίστοιχη της κατάκτησης του Πρωταθλήματος Οδηγών από εμένα. Ήταν πραγματικά πολύ ωραία”.

Περιμένατε τέτοιο αποτέλεσμα στην πρώτη σεζόν ως επικεφαλής; > “Όχι, ποτέ δεν περίμενα τέτοια απόδοση. Κερδίσαμε 9 από τους 12 αγώνες στην πιο επιτυχημένη χρονιά της Toyota στο WRC. Δε νομίζω ότι είχε κερδίσει ποτέ ξανά η Toyota, 9 αγώνες σε μια σεζόν και μάλιστα με ποσοστό 75%, που είναι πολύ υψηλό”.

Προφανώς οι καλές στιγμές ήταν πολλές. Ποια θα χαρακτηρίζατε ως την πιο δύσκολη του 2021; > “Το Ράλλυ Arctic Φινλανδίας. Έχουμε υπάρξει πολύ γρήγοροι στο χιόνι, όμως εκεί δεν καταφέραμε να έχουμε την ταχύτητα της Hyundai. Αυτή ήταν η μεγαλύτερή μας απογοήτευση, έστω και αν ο Kalle Rovanpera οδήγησε πολύ καλά”.

Ποια είναι η μεγαλύτερη διαφορά ανάμεσα στους ρόλους του οδηγού και του επικεφαλής μιας ομάδας; > “Ως οδηγός συγκεντρώνεσαι μόνο στη δουλειά που κάνεις εσύ. Προσπαθείς να έχεις την καλύτερη δυνατή απόδοση χωρίς να σκέφτεσαι τίποτε άλλο.

“Ως επικεφαλής ομάδας δεν μπορείς να ελέγξεις το αυτοκίνητο. Ο μόνος τρόπος να έχεις τον έλεγχο, είναι να προσπαθείς να δίνεις κίνητρο στην ομάδα ώστε να δουλέψουν όλοι στο 100%.

“Επίσης, να φροντίσεις ώστε οι οδηγοί να αισθάνονται άνετα και να χαμογελούν στο αυτοκίνητο. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που μπορείς να επηρεάσεις το αποτέλεσμα. Η ευθύνη που έχεις είναι ευρύτερη, αφού έχεις υπό τη σκέπη σου και πρέπει να φροντίζεις πολλούς ανθρώπους”.

Σε πρόσφατη συνέντευξή σας, αναφέρατε πως το 2021 καταλάβατε γιατί δε στεφθήκατε Παγκόσμιος Πρωταθλητής, αναφέροντας πως το θέλατε “υπερβολικά πολύ”. Πώς δυσκόλεψε την προσπάθεια αυτή η “υπέρμετρη” θέληση; > “Ναι! Το θέμα είναι ότι προσπάθησα να το “εξαναγκάσω” σε υπερβολικό βαθμό. Ήθελα να κερδίσω και πολλές φορές πιεζόμουν, δεν άφηνα τον εαυτό μου να οδηγήσει με φυσικό τρόπο.

“Ας πούμε το 2014 ήταν πολύ επιτυχημένη χρονιά για εμένα. Έκανα ένα σημαντικό λάθος στο Ράλλυ Γερμανίας, όταν βγήκα από το δρόμο ενώ βρισκόμουν στην πρώτη θέση.  Μετά  άρχισα να σκέφτομαι πώς να αποφύγω τα λάθη και άρχισα να εστιάζω σε λάθος σημεία, αντί απλά να κάνω τη δουλειά μου.

“Κατανάλωνα ενέργεια στη σκέψη και προσπάθεια αποφυγής του λάθους, αντί να καταναλώνω ενέργεια απλά ώστε να οδηγώ όσο καλύτερα μπορούσα. Σκεφτόμουν υπερβολικά πολύ το στήσιμο, τα ελαστικά, και έχασα τη συγκέντρωσή μου από την οδήγηση”.

Ας μιλήσουμε για τους κανονισμούς της κατηγορίας Rally1. Καταρχάς, πόσο σημαντική είναι η μετάβαση στα υβριδικά αυτοκίνητα για το WRC συνολικά και για την Toyota, ειδικότερα; > “Αν σκεφτούμε την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, ο αριθμός των ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων αυξάνεται διαρκώς, νομίζω ότι φτάνει περίπου στο 30% των νέων οχημάτων.

“Πρέπει να ακολουθήσουμε την πορεία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να έχουμε περισσότερους κατασκευαστές στο πρωτάθλημα. Το WRC πρέπει να είναι ενδιαφέρον από πλευράς marketing για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων, ώστε να δείξουν τα μοντέλα τους.

“Μπορώ να σας πω ότι η υβριδική τεχνολογία είναι πολύ σημαντική για την Toyota, η οποία άλλωστε διαθέτει υβριδικά αυτοκίνητα στην αγορά εδώ και πολύ καιρό”.

Ο τρόπος λειτουργίας των αυτοκινήτων Rally1 φαίνεται περίπλοκος. Θα μπορούσατε να μας πείτε πώς λειτουργεί το υβριδικό σύστημα στις ειδικές διαδρομές και πώς βοηθάει η ανάκτηση ενέργειας; >  “Βασικά, μπορούμε να φορτίσουμε τις μπαταρίες στο σέρβις παρκ (σε πρίζα) ή στην απλή διαδρομή μέσω του συστήματος πέδησης.

“Για αυτό, υπάρχουν σημεία στις απλές διαδρομές που έχουν οριστεί εκ των προτέρων στα road books και εκεί θα πρέπει να χρησιμοποιείται το “Electric Mode”. Όταν οι μπαταρίες είναι φορτισμένες, στις ειδικές διαδρομές ο οδηγός μπορεί να χρησιμοποιήσει πλήρως τη δύναμη που προκύπτει για ορισμένα δευτερόλεπτα.

“Αφού χρησιμοποιηθεί η επιπλέον ισχύς, η φόρτιση εντός της ειδικής διαδρομής γίνεται ουσιαστικά με την πέδηση. Αφού υπάρξει φρενάρισμα για 2-2,5” φορτίζονται οι μπαταρίες και όταν επιστρέψεις στο γκάζι, η ενέργεια απελευθερώνεται άμεσα για τη δική σου χρήση. Είναι μεγάλη ισχύς (περίπου 136 ίπποι), αλλά για μικρό χρονικό διάστημα, γιατί πρέπει να κερδίσεις αυτή την ενέργεια κατά την πέδηση πριν την απελευθερώσεις”.

Οι οδηγοί προσπαθούν να προσαρμοστούν και δεν ένιωσαν αμέσως άνετα. Έχετε πει πως τα πράγματα θα είναι καλύτερα μετά από το πρώτο εξάμηνο. Συνεχίζετε να το πιστεύετε αυτό; > “Σε γενικές γραμμές, οι οδηγοί είναι χαρούμενοι με την δύναμη που προκύπτει από το υβριδικό σύστημα. Υπάρχουν άλλα πράγματα με τα οποία θα έλεγα πως δεν είναι ικανοποιημένοι.

“Συνολικά, η αλλαγή από πέρυσι είναι αρκετά μεγάλη. Δεν υπάρχει κεντρικό διαφορικό, η διαδρομή της ανάρτησης είναι μικρότερη, όπως και τα αεροδυναμικά βοηθήματα. Ακόμη, υπάρχει μηχανικός λεβιές ταχυτήτων αντί για paddle shift και αυξημένο βάρος.

“Οπότε το αυτοκίνητο γενικά είναι πιο δύσκολο στην οδήγηση, πιο υποστροφικό, αλλά διαθέτει αρκετή ισχύ. Όμως δεν είναι ποτέ ωραία αίσθηση για έναν οδηγό όταν έχει συνηθίσει σε κάτι, μετά να αισθάνεται πως του το παίρνουν. Για αυτό δεν αισθάνονται καλά οι οδηγοί.

“Μέσα στους 6 μήνες, θα έχουν ξεχάσει τα δεδομένα στο αυτοκίνητο προδιαγραφών 2021, θα συνηθίσουν το νέο αυτοκίνητο και είμαι βέβαιος πως μετά από αυτό το διάστημα, θα αρχίσουν να αισθάνονται χαρούμενοι”.

Ποιο ήταν το πιο δύσκολο σημείο στην εξέλιξη του Toyota GR Yaris Rally1; > “Γενικά, νομίζω ήταν να κάνουμε το υβριδικό σύστημα και συγκεκριμένο το λογισμικό, να λειτουργήσει. Βασικά, να βρεθεί ο τρόπος ώστε όλο το σύστημα να λειτουργήσει στον βέλτιστο βαθμό”.

Το πάθος του Προέδρου της Toyota, Akio Toyoda, για τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, είναι γνωστό. Πόσο σημαντικό είναι αυτό για εσάς; > “Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Χωρίς αυτόν, δεν ξέρω αν θα βρισκόμασταν στα ράλλυ. Όταν ξέρεις ότι ο Πρόεδρος στηρίζει το πρόγραμμα, όλοι έχουν αυτοπεποίθηση και κάνουν τη δουλειά τους.

“Αν κάποιος από πολύ ψηλά υποστηρίζει το πρόγραμμα ράλλυ, γνωρίζεις το βαθμό στήριξης που έχεις και πως έχεις αυξημένες πιθανότητες να δημιουργήσεις επιτυχημένα αυτοκίνητα”.

Πώς αισθανθήκατε όταν λάβατε το τηλεφώνημα να ηγηθείτε της ομάδας; Το τηλεφώνημα έγινε από τον ίδιο τον Akio Toyoda; >  “Ήμουν επιλογή του Akio Toyoda, με κάλεσε εκ μέρους του ο Yuichiro Haruna (Διευθυντής Προγράμματος). Εκείνη τη στιγμή είχα ανάμικτα συναισθήματα. Εκτίμησα ιδιαίτερα το τηλεφώνημα και ένιωσα ιδιαίτερο σεβασμό, όμως την ίδια στιγμή έπρεπε να αποφασίσω πως θα σταματήσω την καριέρα μου ως οδηγός.

“Οπότε έπρεπε να το σκεφτώ για… 30 δευτερόλεπτα, όμως ήξερα πως ένας τέτοιος ρόλος προσφέρεται μόνο μία φορά στη ζωή σου και δε μπορείς να πεις όχι…”

Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για τη νέα σεζόν; Θεωρείτε πως οι Elfyn Evans και Kalle Rovanpera θα μπορέσουν να διεκδικήσουν τον τίτλο; > “Η περασμένη σεζόν ήταν τόσο επιτυχημένη για εμάς, που γνωρίζω πως θα είναι πολύ δύσκολο να την επαναλάβουμε. Φυσικά, ο στόχος μας είναι να προσπαθήσουμε να επαναλάβουμε την κατάκτηση των δύο τίτλων. Όμως θα είναι πιο δύσκολο.

“Υπάρχει και ερωτηματικό με την απόδοση. Δε γνωρίζουμε το επίπεδό μας, την απόδοση του αυτοκινήτου μας σε σύγκριση με των άλλων ομάδων. Επίσης, δε γνωρίζουμε πώς θα προσαρμοστούν οι οδηγοί μας στο αυτοκίνητο και πόσο γρήγορα θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.

“Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά, οπότε αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να πεις πολλά. Από πλευράς εξέλιξης, έχουμε προσπαθήσει να κάνουμε το καλύτερο δυνατό όμως δε θα γνωρίζουμε πραγματικά πού βρισκόμαστε, μέχρι να πάμε στον πρώτο αγώνα”.

Στον οποίο πρώτο αγώνα, θα συμμετάσχει και ο Sebastien Ogier. Γνωρίζετε πόσους αγώνες θα πραγματοποιήσει φέτος ή αυτό δεν έχει οριστικοποιηθεί; > “Θέλησα να συζητήσω με τον Ogier τον Νοέμβριο, μετά από το Ράλλυ Monza, όμως είπε πως ήταν κουρασμένος μετά από τη χρονιά και δεν ήθελε να σκέφτεται τόσο πολύ τους αγώνες. Είπε να έχουμε ένα διάλειμμα και να αποφασίσουμε μετά.

“Όμως αυτό που μπορώ να επιβεβαιώσω, είναι πως ο Esapekka Lappi θα κάνει περισσότερους αγώνες από τον Sebastien Ogier”.

Η Toyota φημολογείται πως εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας αυτοκινήτου προδιαγραφών Rally2 ή Rally3. Υπάρχει κάποια ειλημμένη απόφαση; > “Εξετάζουμε ακόμη τις επιλογές μας. Είναι σαφές πως η Toyota θέλει να παρέχει αυτοκίνητα για πελάτες στο μέλλον.

“Τουλάχιστον στην αρχή θα κατασκευάσουμε ένα αυτοκίνητο, Rally2 ή Rally3, στο μέλλον υπάρχει πιθανότητα να τα αυξήσουμε. Όμως προς το παρόν, παραμένει ανοικτό ποιο από τα δύο τα δύο αυτοκίνητα θα κατασκευαστεί και η απόφαση θα ληφθεί εντός του 2022”.

Αν μπορούσατε να επανεκκινήσετε έναν αγώνα από την καριέρα σας στο WRC, ποιος θα ήταν αυτός; > “Θα ήταν εκείνο το Ράλλυ Γερμανίας που λέγαμε νωρίτερα. Θα ήθελα να ξεκινήσω ξανά εκείνο το πρωί Κυριακής (που ήμουν επικεφαλής). Τώρα γνωρίζω τι έπρεπε να κάνω διαφορετικά”.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας οδηγός; > Ο Henri Toivonen και από την παιδική μου ηλικία, ξεχώριζα τον Juha Kankkunen.

Φέτος, το WRC επέστρεψε στην Ελλάδα για πρώτη φορά μετά από το 2013, όταν είχατε αναδειχθεί νικητής. Πώς αισθάνεστε για αυτό και τι θα θέλατε να πείτε στους Έλληνες; > “Μου πήρε 10 χρόνια να κερδίσω το Ακρόπολις και είμαι πολύ χαρούμενος που τελικά τα κατάφερα.

“Σήμαινε πολλά για εμένα και τότε ήταν εξαιρετικά. Η αναμονή για την επιστροφή, μεταξύ 2013 και 2021, ήταν μεγάλη, όμως  τώρα συνέβη και όλοι ευχόμαστε να το απολαμβάνουμε συνεχώς στο Πρωτάθλημα.

“Είναι σημαντικό για τους φίλους του σπορ, τους οδηγούς και τις ομάδες”.

Photos: Toyota Gazoo Racing, FIA, Red Bull Content Pool, Jari-Matti Latvala Social Media