Εκλογές 2023: Debate των 2 μεγάλων κομμάτων για την αυτοκίνηση

Όπως και στο παρελθόν, οι 4ΤΡΟΧΟΙ, ενόψει των προσεχών εκλογών, ζήτησαν από τα τρία μεγάλα κόμματα του κοινοβουλίου, τη Νέα Δημοκρατία, τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία και το ΠΑΣΟΚ Κίνημα Αλλαγής, να τοποθετηθούν σε θέματα που αφορούν τον ευρύτερο τομέα των Μεταφορών. Οι ερωτήσεις καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα της αυτοκίνησης: Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, μικροκινητικότητα, αυτοκινητόδρομοι, ηλεκτροκίνηση, τα αυτοκίνητα παλαιάς τεχνολογίας, τη φορολογία των καυσίμων και τους αγώνες αυτοκινήτων.

Το ΠΑΣΟΚ Κίνημα Αλλαγής δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στη χρονική προθεσμία που είχαμε θέσει, οπότε το λόγο έχουν τα δύο κόμματα εξουσίας:

Εκλογές 2023: Debate για τις Μεταφορές

Ποιο είναι το σχέδιό σας για την αναβάθμιση των αστικών συγκοινωνιών;

Νέα Δημοκρατία: Τα τελευταία 4 χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη βελτίωση των αστικών μεταφορών, ιδίως αν λάβουμε υπόψη τις παγκόσμιες οικονομικές και υγειονομικές προκλήσεις που είχαμε να αντιμετωπίσουμε και οι οποίες αδιαμφισβήτητα μας ώθησαν να βρούμε λύσεις, σκεπτόμενοι «έξω από το κουτί». Λαμβάνοντας υπόψη ότι η τελευταία προμήθεια λεωφορείων έλαβε χώρα το 2008, είναι εμφανές πως ο στόλος των αστικών μεταφορών δεν έχει ανανεωθεί ή/και ενισχυθεί τα τελευταία 15 χρόνια.

Για να αντιμετωπίσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά την πρόκληση αυτή, ιδιαίτερα εν μέσω της πανδημίας COVID-19, προχωρήσαμε άμεσα στη σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα, ενισχύοντας τις αστικές συγκοινωνίες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με την ανάθεση συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ αλλά και την προμήθεια λεωφορείων με σύμβαση leasing. Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ στην Αθήνα το καλοκαίρι του 2019 κυκλοφορούσαν 850 οχήματα, πλέον έχουμε φτάσει τα 1.310 και στη Θεσσαλονίκη από τα 235 οχήματα πλέον φτάσαμε τα 440.

Οι συνεργασίες αυτές μας επέτρεψαν να βελτιώσουμε άμεσα την εικόνα των αστικών μεταφορών στις 2 μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, όμως οι αστικές μεταφορές απαιτούν περαιτέρω βελτίωση. Στο πλαίσιο αυτό εργαστήκαμε για να βγει στον αέρα ο πρώτος εκ των 2 προγραμματισμένων διαγωνισμών για την προμήθεια 650 νέων λεωφορείων μηδενικών ρύπων (ηλεκτρικά και φυσικού αερίου). Ο διαγωνισμός αυτός – ο οποίος ήταν και ο πρώτος τέτοιος διαγωνισμός τα τελευταία 15 έτη – εξελίσσεται ομαλά και αναμένεται να έχουμε τα πρώτα νέα λεωφορεία εντός του έτους, ενώ παράλληλα  προετοιμαζόμαστε και για τον δεύτερο διαγωνισμό για τη προμήθεια επιπλέον 650 ηλεκτρικών λεωφορείων και λεωφορείων υδρογόνου για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος αναμένεται να βγει στον αέρα στις αρχές του 2024.

Στα επόμενα χρόνια το παρεχόμενο συγκοινωνιακό έργο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα εκσυγχρονιστεί σημαντικά καθώς ο στόλος των αστικών συγκοινωνιών θα ενισχυθεί συνολικά με 2.000 νέα λεωφορεία μηδενικών ρύπων, κάτι το οποίο ανακοινώθηκε πρόσφατα και στο πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Επιπλέον και τα μέσα σταθερής τροχιάς μπαίνουν σε νέα εποχή καθώς στα έργα που ολοκληρώσαμε κατά τη διάρκεια της 4ετούς διακυβέρνησής μας, όπως η παράδοση σε λειτουργία 6 νέων στάσεων στη Γραμμή 3 του ΜΕΤΡΟ (Αγ. Βαρβάρα, Κορυδαλλός, Νίκαια, Μανιάτικα, Πειραιάς, Δημοτικό Θέατρο), η ενίσχυση και επέκταση του δικτύου του Τραμ και  η αύξηση των διαθέσιμων συρμών σε όλα τα μέσα σταθερής τροχιάς, έρχεται να προστεθεί η ολοκλήρωση και παράδοση στο επιβατικό κοινό του Μετρό της Θεσσαλονίκης, ένα έργο πολύπαθο που πρόκειται να αλλάξει την εικόνα της πόλης και να βελτιώσει τη καθημερινότητα των πολιτών, ενώ και στη Αθήνα ξεκινά η Γραμμή 4 του Μετρό, το μεγαλύτερο δημόσιο έργο το οποίο θα εκτελεστεί στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Η νέα γραμμή, η οποία θα είναι έτοιμη έως το τέλος της δεκαετίας, εκτιμάται ότι θα εξυπηρετήσει σχεδόν 350.000 Αθηναίους συμπολίτες μας και θα δώσει τεράστια ανακούφιση στο συγκοινωνιακό πρόβλημα της πρωτεύουσας.

Ωστόσο, έχουμε ένα ευρύτερο σχέδιο για τις αστικές μεταφορές το οποίο στοχεύει στην μετατροπή της κινητικότητας σε υπηρεσία (mobilityas a service). Στο πλαίσιο αυτό, ο πολίτης θα μπορεί, μέσω κατάλληλων ψηφιακών εργαλείων, να μετακινείται στην πόλη με τη χρήση πολλαπλών αστικών μέσων μεταφοράς, ομαλά, γρήγορα και απρόσκοπτα. Κομμάτι αυτού του σχεδίου αποτελεί και η χρήση τραπεζικών καρτών αντί εισιτηρίων στα ΜΜΜ, κάτι το οποίο προγραμματίζεται να εφαρμοστεί στο προσεχές διάστημα στις αστικές συγκοινωνίες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ έχει ήδη εφαρμοστεί στα ΚΤΕΛ της επικράτειας, δίνοντας τη δυνατότητα στους χρήστες να πληρώνουν το εισιτήριό τους χρησιμοποιώντας την χρεωστική ή πιστωτική τους κάρτα, το κινητό τους τηλέφωνο ή τo έξυπνο ρολόι τους.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε ξεκινήσει και ολοκλήρωνε τον διαγωνισμό για την προμήθεια 750 νέων λεωφορείων. Έναν διαγωνισμό που η κυβέρνηση της Ν.Δ. ακύρωσε το φθινόπωρο του 2019.

Ο στόχος; Προφανής, όπως φάνηκε και στην πορεία. Να παραχωρήσει μέρος του μεταφορικού έργου στους ιδιώτες.

Η πανδημία βρήκε τις αστικές συγκοινωνίες σε αποδιοργάνωση και τα οχήματα με συνωστισμό. Οι κύριοι Μητσοτάκης και Καραμανλής εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση για να προχωρήσουν στην ενοικίαση οχημάτων μέσω leasing στην τιμή αγοράς καινούργιων λεωφορείων και για να παραχωρήσουν γραμμές στα ΚΤΕΛ.

Ο νέος διαγωνισμός για την προμήθεια νέων οχημάτων καθυστερεί δραματικά. Ακόμα και σήμερα, 3,5 χρόνια μετά την ακύρωση του δικού μας διαγωνισμού, δεν έχει έρθει ούτε ένα από τα υποσχόμενα λεωφορεία.

Σήμερα, παρά τη δήθεν ενίσχυση του στόλου, που ευαγγελίζεται ο κ. Μητσοτάκης, λειτουργούν καθημερινά από τον ΟΑΣΑ περίπου 1.000 λεωφορεία όταν το 2019 βρίσκονταν στους δρόμους 1.300 οχήματα.

Όσον αφορά στη ΣΤΑΣΥ υπάρχει σοβαρή έλλειψη τόσο σε έμψυχο δυναμικό όσο και σε τροχαίο υλικό. Οι δε εργαζόμενοι δεν μπορούν να πάρουν τις άδειές τους και η λειτουργία της εταιρείας επαφίεται στο φιλότιμο των εργαζομένων.

Αν υπάρχει ένα πρώτο, κύριο, ικανό και αναγκαίο αλλά και αδιαπραγμάτευτο μέτρο στον σχεδιασμό μας για την αναβάθμιση των αστικών μεταφορών είναι η διατήρηση και η ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα των αστικών μεταφορών. Όπως και η ενίσχυση τους με νέα οχήματα και προσωπικό.

Παράλληλα, οφείλουμε να εφαρμόσουμε, κάτι που λέμε ήδη από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης. Να μειώσουμε την τιμή της μηνιαίας κάρτας απεριορίστων διαδρομών από τα 27 ευρώ στα 10 ευρώ, με παράλληλη ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική για ευάλωτες ομάδες επιβατών, ώστε να αυξήσουμε και τη μετακίνηση με τα Μ.Μ.Μ. και να στηρίξουμε τους πολίτες.

Στο πρόγραμμά μας προβλέπεται, ακόμα, η απένταξη των δημόσιων αστικών συγκοινωνιών από την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. Ενώ αναγκαίος είναι ο ορθός σχεδιασμός, η κατάλληλη χρηματοδότηση και τα συνεργατικά μοντέλα με άλλες μορφές περιβαλλοντικής και οικονομικά προσιτής κινητικότητας που θα υπαγορεύσουν τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας. Απώτερος στόχος η ελευθερία μετακίνησης, η ασφάλεια και ανάκτηση ενός δημόσιου ελεύθερου στην μετακίνηση αστικού περιβάλλοντος στο οποίο όλοι μπορούμε να ανασάνουμε.

Θα ενθαρρύνετε τη μικροκινητικότητα και με ποια μέτρα;

Νέα Δημοκρατία: Με τον νόμο «Η Ελλάδα σε κίνηση» (ν.4784/2021), κατηγοριοποιήθηκαν τα οχήματα μικροκινητικότητας, τα λεγόμενα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα (Ε.Π.Η.Ο.), καθορίστηκαν οι κανόνες κυκλοφορίας για την ομαλή συνύπαρξη και ασφαλή χρήση των οχημάτων αυτών, τέθηκαν ηλικιακά όρια για τη χρήση τους και τέλος προσδιορίστηκε το γενικό πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς που δραστηριοποιείται στην εμπορία και ενοικίαση οχημάτων μικροκινητικότητας.

Τέλος, στην κατεύθυνση ανάπτυξης βιώσιμων συστημάτων μεταφορών προσβάσιμων από όλους, θεσπίσαμε το θεσμικό πλαίσιο (ν.4784/2021 (ΦΕΚ Α’ 40), με το οποίο καθίσταται υποχρεωτική η κατάρτιση Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) για Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων, τους Δήμους που εμπίπτουν στις περιοχές ευθύνης του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών και του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης, καθώς και για όλες τις Περιφέρειες της χώρας. Με τα ΣΒΑΚ που θα εκπονηθούν από τους Δήμους και θα χρηματοδοτηθούν από το Πράσινο Ταμείο διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των αστικών μεταφορών στην περιοχή ευθύνης τους, η υλοποίηση έργων που θα αποσκοπούν την βελτίωση της οδικής ασφάλειας, η προώθηση της μικροκινητικότητας, η διευκόλυνση της ηλεκτροκίνησης, η ανάπτυξη ευφυών συστημάτων μετακίνησης και η αποτελεσματικότητα των δημοσίων συστημάτων μεταφορών.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Στόχος της επόμενης προοδευτικής κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν, είναι και θα είναι η ενίσχυση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην περιφέρεια. Στο πλαίσιο αυτής, η μικροκινητικότητα έχει σημαντικό ρόλο και μπορεί να βρει τον ζωτικό χώρο, τα επιστημονικά εργαλεία και τους χρηματοδοτικούς πόρους ώστε να αναπτυχθεί οργανικά μαζί με τις πόλεις όπως τις ονειρεύονται οι πολίτες που ζουν σε αυτές.

Βλέπετε η κινητικότητα και η μικροκινητικότητα δεν αποτελούν απλά ένα εχέγγυο ποιότητας ζωής και περιβαλλοντικής ευαισθησίας αλλά αποτελούν στοιχείο δημοκρατικότητας και ελευθερίας, το δικαίωμα δηλαδή στην ασφαλή, φθηνή και χωρίς περιορισμούς μετακίνησης, ιδιαίτερα για τους νέους.

Με δύο δυστυχήματα ήδη σε Μύκονο και Πάρο οφείλουμε, παράλληλα με την ενθάρρυνση της μικροκινητικότητας, να προβάλουμε και την ανάγκη εκπαίδευσης των νέων στη χρήση των Ε.Π.Η.Ο με πιστή τήρηση των κανόνων λειτουργίας τους όπως η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα των 25 χλμ./ώρα , η απαγόρευση μεταφοράς δεύτερου ατόμου κ.λ.π.

Βλέπουμε λοιπόν την μικροκινητικότητα με αυτό το πρίσμα.

Η ΕΕ είναι ξεκάθαρη: Χρηματοδότηση μόνο μέσα στο πλαίσιο υπαρκτών και διαρκώς επικαιρων ΣΒΑΚ (Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας).

Προτάσεις και μοντέλα υπάρχουν πολλά και η εφαρμογή τους κατά περίπτωση θα στηριχθεί πλουραλιστικά τόσο από τους πόρους της ΕΕ όσο και από Εθνικούς πόρους. Σημειώνουμε όμως εδώ ότι στόχος είναι η προσιτότητα στο σύνολο του πληθυσμού.

Θεωρείτε πως πρέπει να συνεχιστεί η ανάπτυξη των αυτοκινητοδρόμων, ή πρέπει να δοθεί περισσότερο βάρος στις σιδηροδρομικές μεταφορές;

Νέα Δημοκρατία: Ήδη από τον Ιούλιο του 2020, που δημοσιεύτηκε η έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, είχε διαπιστωθεί ότι οι επενδύσεις σε υποδομές για τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες στην χώρα μας υστερούν συγκριτικά με τις αντίστοιχες των λοιπών χωρών του Οργανισμού. Ενδεικτική είναι η επισήμανση ότι οι πόροι που διατέθηκαν στην χώρα μας από την ΕΕ σε υποδομές κατευθύνθηκαν, σε συντριπτικό ποσοστό, στα έργα οδικών  υποδομών. Επιπλέον, λόγω της  γεωμορφίας της χώρας μας, τα σιδηροδρομικά έργα είναι δύσκολα και σε ορισμένες περιπτώσεις εξαιρετικά περίπλοκα.

Γι’ αυτό και είναι η ώρα πλέον η νέα γενιά των «μεγάλων έργων» να συμπεριλάβει και τα σιδηροδρομικά έργα, να γίνει η αναγκαία μετατόπιση από τις οδικές μεταφορές στον σιδηρόδρομο, προς επίρρωση των εθνικών προσπαθειών για μείωση των εκπομπών CO2 και την επίτευξη των εθνικών στόχων για την κλιματική αλλαγή.

Στην κατεύθυνση αυτή, η διακυβέρνησή μας έβαλε εμπρός το μεγαλύτερο πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα, ύψους 4,5 δισ. Ευρώ, η ολοκλήρωση του οποίου θα αλλάξει τον χάρτη των μεταφορών στη χώρα.

Όμως, όπως πρόσφατα αναδείχθηκε με αφορμή το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, η ενίσχυση των σιδηροδρομικών μεταφορών δεν πρέπει να περιλαμβάνει μόνο την ανάπτυξη νέων υποδομών. Χρειάζεται ουσιαστική ενίσχυση στο σύνολο της σιδηροδρομικής αγοράς. Η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, η διαρκής εκπαίδευση και η αλλαγή της κουλτούρας που επικρατεί στους δημόσιους σιδηροδρομικούς οργανισμούς και η δημιουργία ενός ανταγωνιστικού μέσου με βελτιωμένη παροχή υπηρεσίας είναι απαραίτητα.

Σημαντικό πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είναι η πρόσφατη υπογραφή της σύμβασης απόδοσης στόχων μεταξύ του ΟΣΕ και του ελληνικού Δημοσίου, η οποία αφενός διασφαλίζει διπλάσια κονδύλια σε σχέση με το παρελθόν για την διασφάλιση των απαραίτητων λειτουργικών εξόδων του διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής (μισθοδοσία προσωπικού, επενδύσεις σε συντήρηση, εκπαίδευση, φυλάξει δικτύου κ.ο.κ.)., ενώ αφετέρου θέτει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο στοχοθεσίας στον ΟΣΕ.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή προοδευτική χώρα οφείλει να υιοθετήσει τις πολυτροπικές μεταφορές. Δυστυχώς, στην Ελλάδα οι προηγούμενες κυβερνήσεις πέραν του ΣΥΡΙΖΑ έβλεπαν τις μεταφορές ως αφορμή για να σχεδιάσουν ένα μεταφορικό μοντέλο που λειτουργεί αποκλειστικά γύρω από τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους και την παραχώρηση της εκμετάλλευσής τους.

Ο σιδηρόδρομος διαχρονικά -και επί Μητσοτάκη ακόμα περισσότερο και πιο στοχευμένα- απαξιώθηκε προς όφελος των οδικών μεταφορών και των παραχωρησιούχων αλλά και των ΚΤΕΛ.

Τα αποτελέσματα αυτής της απαξίωσης, επί τέσσερα χρόνια τα βιώνουν καθημερινά οι πολίτες αρκετών πόλεων της χώρας, που είχαν χάσει στην κυριολεξία το τρένο.

Το δυστύχημα των Τεμπών είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής επιλογής απαξίωσης του τρένου. Της σκόπιμης εγκατάλειψης του σιδηροδρόμου που είχε στόχο να δικαιολογήσει την ιδιωτικοποίηση του δικτύου μέσω ΣΔΙΤ.

Είναι εθνικό μας καθήκον να ανατάξουμε τον ελληνικό σιδηρόδρομο .Χρειάζεται άμεσα ενίσχυση σε ανθρώπινους πόρους και τροχαίο υλικό. Άμεσες αξιοκρατικές προσλήψεις σε ΟΣΕ και θυγατρικές καθώς και ενίσχυση της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων με εξειδικευμένο προσωπικό και οικονομικούς πόρους .

Την ώρα που στην Ευρώπη ο μέσος όρος ηλικίας των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους βρίσκεται στα 42 έτη, στην Ελλάδα η μέση ηλικία είναι τα 55 χρόνια.

Οφείλουμε να ολοκληρώσουμε τα έργα ασφάλειας, να εφαρμόσουμε την τηλεματική σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο, να επανεξετάσουμε και να ελέγξουμε την υλοποίηση του επενδυτικού πλάνου της Hellenic Train. Και, βεβαίως, να ολοκληρώσουμε τα έργα διασύνδεσης των κύριων εμπορικών λιμένων με το σιδηροδρομικό δίκτυο.

Ο σιδηρόδρομος οφείλει όχι μόνο να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών αλλά να προσφέρει αυτό για το οποίο προορίζεται. Φθηνή, ασφαλή, έγκαιρη μετακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων σε μια πληθώρα όμορφων προορισμών. Να γίνει το αγαπημένο μέσο των νέων που θα ταξιδέψουν και με τις ράγες του θα απολαύσουν το υπέροχο ανάγλυφο της Ελλάδας.

Όσο για τους αυτοκινητόδρομους, οι κάθετες αρτηρίες πρέπει να προχωρήσουν. Όσο για τον Ε65 και τον ΒΟΑΚ, ο Ελληνικός λαός θα δώσει την λύση. Θα εκλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση ώστε οι δρόμοι αυτοί να ολοκληρωθούν επιτέλους.

Θεωρείτε εφικτή με τα σημερινά δεδομένα την εξαγγελθείσα απαγόρευση εισαγωγής θερμικών αυτοκινήτων από το 2030 και μετά;

Νέα Δημοκρατία: Η απαλλαγή των οδικών μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές είναι θεμελιώδης για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Πολλές χώρες παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας, έχουν επεξεργαστεί και ανακοινώσει σχέδια για την σταδιακή κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης, η οποία θα εξαλείψει αποτελεσματικά την άμεση χρήση ορυκτών καυσίμων από το σύστημα των μεταφορών. Η Ευρώπη μάλιστα έχει επεξεργαστεί το σχέδιο Fitto 55, στο οποίο οι μεταφορές αποτελούν μια μεγάλη πρόκληση.

Πρόκειται συνολικά  για ένα φιλόδοξο πλάνο, ταυτόχρονα όμως αναγκαίο, δεδομένης της αυξανόμενης ρύπανσης του αέρα ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη καθώς δεν αρκεί η βούληση των κρατών και η ενεργή και έμπρακτη υποστήριξη τους στον στόχο. Υπάρχουν μια σειρά ζητημάτων που απασχολούν και το επιστημονικό δυναμικό της αυτοκίνησης αλλά και τους πολίτες .

Ο πόλεμος στην Ουκρανία για παράδειγμα ανέδειξε το ζήτημα των πρώτων υλών αλλά και της εξάρτησης που υπάρχει από συγκεκριμένες χώρες που παράγουν microchips και εφοδιάζουν με αυτά τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Ένα δεύτερο θέμα, το οποίο φαίνεται να απασχολεί έντονα τους χρήστες των ηλεκτρικών οχημάτων, είναι η αυτονομία της μπαταρίας. Και θέτοντας το ζήτημα «αυτονομία» απευθείας το ζήτημα ανάγεται στις υποδομές φόρτισης.

Είναι ζητήματα που απασχολούν την αγορά, την βιομηχανία αλλά και τους πολίτες. Εμείς θέσαμε έναν μεσοπρόθεσμο στόχο, το 2030 για κάθε τρία νέα αυτοκίνητα το ένα να είναι ηλεκτρικό, ενώ με τον κλιματικό νόμο εισαγάγαμε ενδιάμεσους στόχους, όπως για παράδειγμα από το 2025 κάθε νέο ταξί σε Αττική και Θεσσαλονίκη να είναι ηλεκτρικό. Δημιουργήσαμε ένα περιβάλλον φιλικό προς την αγορά και υποστηρίζουμε την μετάβαση στις μεταφορές μηδενικών ρύπων με γενναία κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, άμεσες επιδοτήσεις, φορολογικές απαλλαγές και ελαφρύνσεις, ιδιαίτερη μέριμνα για τους νέους μας, τις πολύτεκνες οικογένειες και τα Άτομα με Αναπηρίες, όπως επίσης και για τα νησιά μας.

Ταυτόχρονα, πολύ πρόσφατα θέσαμε στην διάθεση της αγοράς το πρόγραμμα Φορτίζω Παντού το οποίο, επίσης με σημαντικά κίνητρα, θα προσθέσει περίπου 8.000 δημόσια προσβάσιμους φορτιστές στο σύνολο της χώρας. Και φυσικά, απαντώντας στις τεχνολογικές προκλήσεις, φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε έναν πόλο έρευνας και καινοτομίας στην χώρα, ενισχύοντας μέσω του προγράμματος produce e-green την βιομηχανία της αλυσίδας της ηλεκτροκίνησης, ώστε  η χώρα μας να παράγει ηλεκτρικά οχήματα, φορτιστές και μπαταρίες.

Η χώρα μας έως σήμερα, και από το 2020, έχει κάνει άλματα προόδου. Υπερβαίνουμε σταθερά κάθε χρόνο τους στόχους που έχουμε θέσει στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, έχουμε πλέον διψήφια ποσοστά ταξινομήσεων εξηλεκτρισμένων αυτοκινήτων και οι φορτιστές αναπτύσσονται με ταχύ ρυθμό έχοντας ήδη ξεπεράσει τους 3.200 έναντι των μόλις 58 που υπήρχαν το 2019. Αυτά είναι στοιχεία που με κάνουν αισιόδοξο για την επίτευξη του στόχου που έχουμε θέσει και η εκτίμηση μου είναι ότι μπορούμε σταδιακά και σε βάθος χρόνου να φτάσουμε στην απαγόρευση της εισαγωγής των αυτοκινήτων με θερμικούς κινητήρες. Απαιτείται σχέδιο, εγρήγορση και βεβαίως συνθήκες που να μην δημιουργήσουν εξωγενείς παράγοντες ανάσχεσης της αγοράς.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Δυστυχώς η παρατεταμένη ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η διατάραξη των εφοδιαστικών αλυσίδων αποτελούν μια σημαντική τροχοπέδη στην κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια για το αναγκαίο περιβαλλοντικά phase out των θερμικών κινητήρων. Τονίζω εδώ τις λέξεις “κοινή ευρωπαϊκη προσπάθεια” καθώς δεν πρέπει να λειτουργούμε εν κενώ, έξω από τα ευρωπαϊκά δεδομένα και φυσικά δεν σκοπεύουμε να κινηθούμε, ως αυριανή κυβέρνηση, ενάντια στο συμφέρον και τις οικονομικές δυνατότητες του ελληνικού λαού και της χώρας.

Ήδη ισχυρές χώρες της ΕΕ αναστοχάζονται για την δεσμευτικότητα του 2030 υπό τις παρούσες συνθήκες. Κατά συνέπεια και εμείς ως χώρα οφείλουμε να συντονιστούμε. Δεν θα κάνουμε τα τραγικά λάθη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που προσπαθώντας να εξυπηρετήσει ισχυρά συμφέροντα και να ιδιωτικοποιήσει την ΔΕΗ, έκλεισε τις λιγνιτικές μονάδες λίγους μήνες πριν την μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση της τελευταίας 50ετίας. Αν λοιπόν η οικονομία της χώρας, η αγορά και το βαλάντιο των πολιτών δεν μπορεί να “σηκώσει” την απαγόρευση, αυτή θα παραταθεί σε συνεννόηση πάντα με τους εταίρους μας.

Σκοπεύετε να ενθαρρύνετε περαιτέρω την ηλεκτροκίνηση, και αν ναι, με ποια μέτρα;

Νέα Δημοκρατία: Η παροχή κινήτρων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης είναι μία αδιάκοπη διαδικασία από την αρχή της διακυβέρνησής μας, η οποία προφανώς εξακολουθεί να είναι στην κορυφή της πράσινης ατζέντας μας. Να σημειώσουμε ότι τα μέτρα ήδη μας δικαιώνουν αφού το 2022 ταξινομήθηκαν 8.320 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όταν το 2019 είχαν ταξινομηθεί μόλις 480. Το ποσοστό της αγοράς, από το 0,4% του 2019 εκτινάχθηκε σχεδόν στο 8% και η χώρα μας παραμένει η χώρα της ΕΕ με το μεγαλύτερο ποσοστό μεταβολής στην αγορά αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων.

Μέσω του προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά» παρέχουμε οικονομικά κίνητρα για την ενίσχυση της αγοράς αμιγώς ηλεκτρικού ή υβριδικού ηλεκτρικού οχήματος αλλά και δικύκλων, τρικύκλων και ποδηλάτων, με δυνατότητα απόσυρσης (ή αντικατάστασης) παλαιού οχήματος, καθώς και της αγοράς και εγκατάστασης «έξυπνου» οικιακού σταθμού επαναφόρτισης.

Αντίστοιχα κίνητρα δίνουμε και για τα επαγγελματικά οχήματα, για τα φορτηγά και για την ανανέωση των εταιρικών στόλων. Μάλιστα, ειδικά για τα ταξί μέσω του νέου προγράμματος  ΠΡΑΣΙΝΑ ΤΑΞΙ, το οποίο είναι ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης, χρηματοδοτείται η αντικατάσταση παλαιών ρυπογόνων ΤΑΞΙ με αμιγώς ηλεκτρικά.

Παράλληλα δίνουμε φορολογικά κίνητρα καθώς οι κάτοχοι ηλεκτρικών οχημάτων απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής τελών κυκλοφορίας, ταξινόμησης και φόρου πολυτελείας και σοβαρά κίνητρα κινητικότητας, μέσω της ελεύθερης κυκλοφορίας των ηλεκτρικών οχημάτων μέσα στον Δακτύλιο της Αθήνας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, και μέσω της έκδοσης σήματος δωρεάν στάθμευσης ηλεκτροκίνητου οχήματος.

Δουλεύοντας εντατικά για την ενίσχυση του δικτύου φορτιστών των Η/Ο καταφέραμε από τα 58 δημοσίως προσβάσιμα σημεία φόρτισης που υπήρχαν πανελλαδικά το 2019 να ξεπεράσουμε σήμερα τα 3.200 σημεία φόρτισης. Στο πλαίσιο αυτό θέσαμε σε εφαρμογή στις 11 Μαΐου τη δράση «Φορτίζω παντού», ένα πρόγραμμα παροχής οικονομικών κινήτρων για την προμήθεια και εγκατάσταση δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, σε βασικές αστικές και περιαστικές τοποθεσίες και σημεία ενδιαφέροντος, όπως αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομους, λιμένες και χώρους στάθμευσης, ενώ ταυτόχρονα απλοποιούμε τις διαδικασίες αδειοδότησης και εγκατάστασης σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Η δράση «Φορτίζω παντού»αναμένεται να χρηματοδοτήσει 8.000 δημόσια σημεία φόρτισης.

Εργαζόμαστε καθημερινά για να διευκολύνουμε τη καθημερινότητα των χρηστών ηλεκτροκίνητων οχημάτων και στο πλαίσιο αυτό αναπτύξαμε και λειτουργούμε την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Μητρώου Υποδομών και Φορέων Αγοράς Ηλεκτροκίνησης (Μ.Υ.Φ.Α.Η.), μία βάση δεδομένων που καταρχάς επιτυγχάνει την οργάνωση της αγοράς της ηλεκτροκίνησης ενώ παράλληλα αποτελεί απαραίτητο ψηφιακό εργαλείο για τους ιδιοκτήτες των ηλεκτρικών οχημάτων μέσω του οποίου έχουν πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο από τον υπολογιστή ή από το κινητό τους, σε πληροφορίες όπως η ακριβής θέση των φορτιστών, η διαθεσιμότητα, το κόστος, ο τρόπος πληρωμής κ.λπ.

Εκτός από τους φορτιστές, για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης απαιτούνται περαιτέρω υποδομές, όπως εξειδικευμένα συνεργεία, πρατήρια και ΚΤΕΟ, ώστε τα ηλεκτρικά οχήματα να μπορούν να μπουν στην καθημερινότητα των πολιτών. Προωθούμε, ως εκ τούτου, δράσεις που εστιάζουν στην απλούστευση της διαδικασίας έναρξης λειτουργίας συνεργείων για την επισκευή και συντήρηση σε υψηλής τάσης Η/Ο, τον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες, όπως η συντήρηση ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και την εκπαίδευση και πιστοποίηση συνεργείων και τεχνιτών ηλεκτρικών οχημάτων.

Έχουμε ήδη εκπονήσει την μελέτη σκοπιμότητας για τη σύσταση εθνικού φορέα για την ηλεκτροκίνηση ο οποίος θα διασφαλίσει τον κατάλληλο σχεδιασμό για τη προώθηση της ηλεκτροκίνησης ενώ παράλληλα αναπτύσσουμε την Εθνική Στρατηγική για την Ηλεκτροκίνηση, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ-EBRD). Ο γενικός στόχος της στρατηγικής είναι να παρέχει καθοδήγηση και υποστήριξη για την ενίσχυση της αγοράς ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα μέσω στοχευμένων επενδύσεων στο πλαίσιο τριών (3) βασικών αξόνων:

–       την ανάπτυξη της υποδομής φόρτισης,

–       τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών και

–       την ανάπτυξη οικοσυστημάτων ηλεκτροκίνησης στη χώρα.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Μπορεί η τεχνολογία να προχωρά αλλά οι βασικές αρχές της οικονομικής ανάπτυξης δεν έχουν αλλάξει. Μόνο ένα ισχυρό κυβερνητικό πλαίσιο μέτρων και χρηματοδότησης μπορεί να επιτύχει την ανάπτυξη μεγάλων δικτύων ή νέων αγορών, και η ηλεκτροκίνηση απαιτεί και τα δύο (γιγαντιαίο δίκτυο φόρτισης πέραν της ανανέωσης των οχημάτων) αλλά και πολλών άλλων παρελκόμενων αλλαγών, όπως κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού και δημιουργία αλυσίδων αξίας προϊόντων και υπηρεσιών που θα συνδεθούν στο κύκλο ζωής ενός ηλεκτρικού οχήματος. Οφείλει η πολιτεία λοιπόν να ξεκινήσει πρώτη και να μη σύρεται από την αγορά. Να χρηματοδοτήσει τα δίκτυα φόρτισης, να τα συνδέσει με τις ΑΠΕ και να εξασφαλίσει ότι οι επαγγελματίες θα λάβουν κατάρτιση και ενίσχυση κατά την μετάβαση.

Οφείλει να είναι πρώτη στην ανανέωση των στόλων των κρατικών οχημάτων προκειμένου να κάνει jump start (για να χρησιμοποιήσω ένα ξενικό όρο από το χώρο του αυτοκινήτου) την αγορά και την υποστήριξη. Τα κίνητρα σε επαγγελματίες ακολουθούν. Αν θέλουμε όμως να λειτουργήσουν τα κίνητρα οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές στα οικονομικά στοιχεία που χρησιμοποιούμε.

Πρόσφατο παράδειγμα προς αποφυγή, η παροχή κινήτρων προς τους ιδιοκτήτες ΤΑΞΙ που όμως ακόμη και με αυτά δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην αγορά νέου ηλεκτρικού οχήματος. Η σωστή βηματοδότηση της μετάβασης θέλει μελέτη, κοινωνικό διάλογο και όχι επικοινωνιακές φωτοβολίδες που επαρκή μέτρα οδηγούν σε απαξίωση και απόγνωση τους πολίτες και επαγγελματίες.

Θεωρείτε πως πρέπει να τεθεί θέμα απαγόρευσης κίνησης των θερμικών αυτοκινήτων ή κάποιας συγκεκριμένης τεχνολογίας (π.χ. diesel, Euro5 και πίσω κτλ.) στο κέντρο των μεγάλων πόλεων;

Νέα Δημοκρατία: Η απαγόρευση κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης για όλα τα οχήματα, δηλαδή η εφαρμογή του Δακτυλίου, είναι ένα μέτρο που επανέφερε η Κυβέρνησή μας και το στηρίζουμε εξαρχής καθώς το κυκλοφοριακό πρόβλημα στο κέντρο της Αθήνας ήταν εντονότατο. Με σταθερή την επιθυμία μας η πόλη να «ανασάνει», εφαρμόσαμε ξανά, μετά το τέλος της πανδημίας, τον καθαρό δακτύλιο. Οι μετρήσεις έδειξαν πως ο στόχος μας επετεύχθη και η «ανακούφιση» της κυκλοφοριακής κίνησης  ήταν αισθητή.  Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Δακτύλιος έφερε και έμμεσα αποτελέσματα όπως την αύξηση της μέσης ταχύτητας κίνησης των ΜΜΜ, διευκολύνοντας έτσι την καθημερινότητα των πολιτών. Στόχος μας παραμένουν οι φιλικές, ανθρώπινες, πόλεις, που αντιμετωπίζουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση και μειώνουν δραστικά τη ρύπανση και τον θόρυβο.

Παράλληλα, εξετάζουμε νέες καινοτόμες λύσεις για την βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών και την μείωση της ρύπανσης το κέντρο της πόλης. Στόχος μας δεν είναι να εφαρμόσουμε απλά κάποια μέτρα που θα απαγορεύουν την χρήση οχημάτων συγκεκριμένης τεχνολογίας στο κέντρο της πόλης, αλλά η δημιουργία ενός συνδυασμού κινήτρων και αντικινήτρων για τους οδηγούς, τα οποία θα συνδράμουν στη μείωση της χρήσης των οχημάτων, ιδίως των ρυπογόνων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία δεν τοποθετήθηκε στη συγκεκριμένη ερώτηση.

Μέχρι σήμερα όλες οι κυβερνήσεις τηρούν κάποια «φιλολαϊκή» πολιτική απέναντι στους κατόχους παλαιών αυτοκινήτων, με ό,τι αυτό σημαίνει στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος και την οδική ασφάλεια. Πιστεύετε ότι η κατοχή τέτοιων παλαιών οχημάτων πρέπει να αποθαρρυνθεί μέσω αντικινήτρων, όπως είναι τα αυξημένα τέλη κυκλοφορίας, ο αυστηρότερος έλεγχος στα ΚΤΕΟ κτλ.;

Νέα Δημοκρατία: H στάση μας στο σύνολό της είναι να είμαστε δίπλα στον Έλληνα πολίτη, διευκολύνοντας την καθημερινότητά του, γι’ αυτό και ως Κυβέρνηση, από την αρχή, επιλέγουμε να δίνουμε κίνητρα προς καθαρές μεταφορές και όχι αντικίνητρα που θα τον βαρύνουν. Όταν αναλάβαμε το 2019, στον τομέα της ηλεκτροκίνησης βρισκόμασταν ουσιαστικά στο μηδέν. Από τότε κάνουμε συνεχώς βήματα ώστε να τεθούν οι βάσεις για την περαιτέρω ώθησή της, με χορήγηση κινήτρων και υλοποίηση δράσεων που ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν διαπραγματευόμαστε την οδική ασφάλεια και βεβαίως δεν παραβλέπουμε τις παραβατικές συμπεριφορές στον κλάδο των Μεταφορών.

• Συστήσαμε και θέσαμε σε λειτουργία το Μητρώο Εισαγόμενων Μεταχειρισμένων Οχημάτων, ένα νέο ψηφιακό εργαλείο που συμβάλλει στην εξυγίανση της αγοράς αυτοκινήτου και συνδράμει στην εξάλειψη παραβατικών πρακτικών και στρέβλωσης του ανταγωνισμού, Ειδικότερα, στο Μητρώο τηρούνται όλα τα στοιχεία εισαγωγής των οχημάτων γεγονός που επιτρέπει τον σύγχρονο εξ αποστάσεως έλεγχο των μεταχειρισμένων οχημάτων σε ό,τι αφορά την ποιότητά τους (κατηγορία οχήματος, εκπομπές ρύπων κ.λπ.) αλλά και τις κατάλληλες πιστοποιήσεις που τα συνοδεύουν.
• Καθιερώσαμε την υποχρέωση προσκόμισης Πιστοποιητικού Συμμόρφωσης (Certicicate of Conformity) για την ταξινόμηση των εισαγόμενων μεταχειρισμένων οχημάτων ιδιωτικής χρήσης.

Είναι προφανές πως η ομαλή μετεξέλιξη του τρόπου μεταφοράς από το συμβατικό όχημα ορυκτών καυσίμων σε καθαρά, αυτόνομα, σύγχρονα οχήματα, θα είναι ένας δύσκολος μονόδρομος. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε και να κινούμαστε με συνέπεια και σταθερότητα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία δεν τοποθετήθηκε στη συγκεκριμένη ερώτηση.

Τι πολιτική θα ακολουθήσετε όσον αφορά τη φορολογία των καυσίμων;

Νέα Δημοκρατία: Στον τομέα των καυσίμων, δεν σχεδιάζονται αλλαγές στη φορολογία. Άλλωστε, το τελευταίο διάστημα διαπιστώνεται αποκλιμάκωση των τιμών των καυσίμων, ενώ η πανευρωπαϊκή τάση, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, είναι η φορολόγηση των ορυκτών καυσίμων, ώστε να προωθηθεί η στροφή προς ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα, τα οποία θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην περαιτέρω εντατικοποίηση των ελέγχων για την περιστολή του λαθρεμπορίου και την αντιμετώπιση κρουσμάτων αισχροκέρδειας και νοθείας.

Την τριετία 2020-2022 κατεγράφη σημαντική αύξηση των ελέγχων και των παραβάσεων που εντοπίστηκαν στον τομέα των καυσίμων. Συνολικά, διενεργήθηκαν 42.852 έλεγχοι από τις διωκτικές αρχές Τελωνείων της ΑΑΔΕ, Ελληνικής Αστυνομίας, Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, ενώ διαπιστώθηκαν 3.723 παραβάσεις και κατασχέθηκαν 488.298 λίτρα υγρών καυσίμων και 14.602 κιλά υγραερίου.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Οι δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, προτάσεις που έχει τεκμηριώσει στον δημόσιο διάλογο από την αρχή της ενεργειακής κρίσης και που αγνοήθηκαν επιδεικτικά από την κυβέρνηση της ΝΔ προκειμένου να μην “στερηθούν” τα υπερκέρδη οι εταιρείες πετρελαιοειδών, είναι ξεκάθαρες και αποτελούν μέρος της συνολικής μας κυβερνητικής μας πρότασης, “το συμβόλαιο για την αλλαγή”.

Δεσμευόμαστε ότι εντός των πρώτων 50 ημερών της διακυβέρνησής μας θα θεσμοθετήσουμε:

• Δραστική μείωση τιμών στα καύσιμα με μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα (πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης, βενζίνη, φυσικό αέριο) στο χαμηλότερο συντελεστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Κατάργηση της καταβολής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο.

Παράλληλα ρυθμίζουμε την αγορά που απορρίθμησε η κυβέρνηση της ΝΔ, και προχωράμε στην:

• Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και θέσπιση εντατικών ελέγχων στις αγορές, με πολύ αυστηρούς ελέγχους για να σπάσουν τα καρτέλ
• Έκτακτη φορολόγηση συσσωρευμένων υπερκερδών και θέσπιση πλαφόν στην κερδοφορία εταιρειών κλάδων που παρουσιάζουν συστηματικά υπερκέρδη

Τι μέτρα πρόκειται να λάβετε για τον περιορισμό των θυμάτων στους ελληνικούς δρόμους;

Νέα Δημοκρατία: Η βελτίωση του επιπέδου Οδικής Ασφάλειας της χώρας μας αποτέλεσε εξαρχής μία από τις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της ΕΕ που κατάφερε να ξεπεράσει των ευρωπαϊκό στόχο για 50% μείωση του αριθμού των νεκρών από τροχαία ατυχήματα τη δεκαετία 2010-2020, επίτευγμα για το οποίο έλαβε βράβευση από το European Transport Safety Council, τον Ιούνιο του 2021. Επιπλέον, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2020 καταγράφηκε μείωση των οδικών ατυχημάτων κατά 39% και των βαριά τραυματιών κατά 72%. Σημαντική ήταν και η μείωση κατά 56% του ποσοστού των νεκρών ανά αριθμό οχημάτων. Ωστόσο, η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται σταθερά του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με το μεγαλύτερο ποσοστό νεκρών να καταγράφεται στις ηλικιακές ομάδες 25 – 34 ετών (18%) και ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών (26%).

Δεδομένου ότι η οδική ασφάλεια αποτέλεσε βασικό πυλώνα της 4ετούς διακυβέρνησής μας προβήκαμε σε μια σειρά από δράσεις όπως:

Θεσμοθετήσαμε ένα νέο τρόπο εκπαίδευσης των υποψηφίων οδηγών και οδηγών καθώς και εξέτασης με σύγχρονες δικλείδες ασφαλείας για αδιάβλητες εξετάσεις, τον οποίο και υλοποιούμε σταδιακά.

Θεσπίσαμε τη συνοδευόμενη οδήγηση με προσωρινή άδεια οδήγησης από το 17ο έτος ηλικίας υπό αυστηρούς όρους

Θεσπίσαμε ρυθμίσεις για την κυκλοφορία των Ελαφρών Προσωπικών Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΕΠΗΟ) στο οδικό δίκτυο.

Υλοποιήσαμε ψηφιακές εφαρμογές όπως το Myauto, Auditcar, Carwallet με τις οποίες διευκολύνεται, μεταξύ άλλων, το έργο των ελεγκτικών αρχών και η συστηματική επιτήρηση της οδικής ασφάλειας.

Καθιερώσαμε νέο Σύστημα Διακυβέρνησης για την Οδική Ασφάλεια με την σύσταση και συγκρότηση για πρώτη φορά ενός κεντρικού συντονιστικού οργάνου υψηλού επιπέδου, της «Κυβερνητικής Επιτροπής για την Οδική Ασφάλεια», με αρμοδιότητα, μεταξύ άλλων, την εποπτεία της εθνικής στρατηγικής για την οδική ασφάλεια και των επιμέρους δράσεων αυτής και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους. Στο έργο της θα υποστηρίζεται από την «Εκτελεστική Επιτροπή για την Οδική Ασφάλεια».

Αποτέλεσμα της επιτροπής είναι η ανάπτυξη του νέου Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την οδική ασφάλεια για την περίοδο 2021- 2030, με όραμα και στόχους εναρμονισμένα προς τις στρατηγικές και τις δράσεις της Ε.Ε. αλλά και του Ο.Η.Ε., το οποίο είναι έτοιμο να εισαχθεί στη Βουλή για ψήφιση με τη νέα Κυβέρνηση. Το Σχέδιο, όπως προέκυψε από ευρεία διαβούλευση με συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες και τους πολίτες στην κατεύθυνση αποτύπωσης των κύριων προβλημάτων και αναζήτηση των κατάλληλων λύσεων, περιλαμβάνει 44 δράσεις και 200 μέτρα οδικής ασφάλειας που κατανέμονται σε 5 Πυλώνες : α. την Διαχείριση της Οδικής Κυκλοφορίας, β. την Συμπεριφορά του Χρήστη Οδού, γ. την Οδική Υποδομή και Κυκλοφορία, δ. το Όχημα και ε. την Αντιμετώπιση μετά το Ατύχημα.

• Εντάξαμε στο νέο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2021- 2027 του ΕΣΠΑ, την υλοποίηση ενός «πακέτου» δράσεων:

Την σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας με αποστολή την συστηματική συλλογή, επεξεργασία και τήρηση εθνικής βάσης δεδομένων (στοιχεία, ατυχημάτων, κυκλοφορίας δεικτών επίδοσης, αντιλήψεων των χρηστών της οδού, τεχνικές αναλύσεις), την αξιολόγηση της εφαρμογής των δράσεων και των επιδόσεων οδικής ασφάλειας.

Την ανάπτυξη Συστήματος Διαχείρισης Παραβάσεων για την ψηφιοποίηση της διαδικασίας βεβαίωσης παραβάσεων του Κ.Ο.Κ., επιβολής και είσπραξης των προστίμων.

Την ανάπτυξη Ψηφιακής Υποδομής Ταυτοποίησης Οχημάτων.

Τη δημιουργία Ενιαίου Μητροπολιτικού Συγκοινωνιακού Φορέα για την Περιφέρεια Αττικής,  με θετικό αποτέλεσμα στον συντονισμό των συναρμόδιων φορέων και της χρήσης των πόρων στο ζήτημα της συγκοινωνιακής συμφόρησης.

Παρεμβάσεις υποδομής οδικού δικτύου:

–         εκπόνηση Προγράμματος Επεμβάσεων Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών (7.000 σημεία, 2.500 χλμ., 80 οδικοί άξονες)

–         παρεμβάσεις σε υφιστάμενους οδικούς άξονες με στόχο τη δραστική μείωση των ατυχημάτων.

–         απεμπλοκή και προγραμματισμός μεγάλων έργων οδικών υποδομών.

–         ολοκλήρωση του οδικού δικτύου με νέους, σύγχρονους, ασφαλείς αυτοκινητόδρομους.

• Έχουμε δρομολογήσει τον εκσυγχρονισμό του κυρωτικού πλαισίου του Κ.Ο.Κ. με στόχο την θέσπιση αποτελεσματικότερου συστήματος επιβολής κυρώσεων μιας και ένα ξεκάθαρο κυρωτικό πλαίσιο οδηγεί σε πιο υπεύθυνη οδηγική συμπεριφορά. Δύο είναι οι βασικές αρχές της αναθεώρησης : Πρώτον, η κατηγοριοποίηση των παραβάσεων του ΚΟΚ με βάση το βαθμό επικινδυνότητας και συχνότητας με έμφαση στις πιο συχνές παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. που συνεπάγονται σοβαρούς τραυματισμούς ή θανάτους στα τροχαία ατυχήματα (μη χρήση κράνους ή ζώνης, υπέρβαση ταχύτητας, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ) – Δεύτερον, ο διαχωρισμός των κυρώσεων με βασικό κριτήριο διαφοροποίησης την οδηγική συμπεριφορά ή την κατάσταση του οχήματος (π.χ. όχημα χωρίς φανούς έναντι παράβασης οδηγού για υπερβολική ταχύτητα).
• Θέτουμε ως προτεραιότητα τις ασφαλείς υποδομές δια του προγραμματισμού μεγάλων έργων οδικών υποδομών και την ολοκλήρωση του οδικού δικτύου με νέους, σύγχρονους αυτοκινητόδρομους.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Κάθε χρόνο χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ή τραυματίζονται σοβαρά  σε ατυχήματα στους ελληνικούς δρόμους. Αν και οι επιδόσεις της Ελλάδας σε  θέματα οδικής ασφάλειας σημείωσαν εντυπωσιακή βελτίωση από το 2010 ο αριθμός των θυμάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα  παραμένει πολύ υψηλότερος από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο: 65 θάνατοι ανά  εκατομμύριο κατοίκων. Η οδική ασφάλεια δεν μπορεί παρά να αποτελεί εθνική προτεραιότητα.

Σε έκθεση – ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που κατάρτισε η ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ κα. Κουντουρά, «Το Πλαίσιο Πολιτικής της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια 2021-2030» για πιο ασφαλή οχήματα, πιο ασφαλείς υποδομές, πιο ασφαλή χρήση του οδικού δικτύου και ένα κατάλληλο πλαίσιο πολιτικής για το μέλλον κάλεσε ελληνικές αρχές και φορείς σε έναν ανοιχτό και  διαρκή διάλογο με στόχο μία τολμηρή εθνική πολιτική στην οδική ασφάλεια, και με την ενσωμάτωση των προτάσεων της Έκθεσής της, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για δραστική μείωση των θανάτων στους ελληνικούς δρόμους μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας.

Πρέπει να δοθεί έμφαση στην προστασία των ευάλωτων χρηστών, όπως για παράδειγμα των πεζών, των ποδηλατών, των δικυκλιστών και των χρηστών ΕΠΗΟ στα αστικά κέντρα όπου οι ανεπαρκείς υποδομές αποτελούν διαχρονικά πρόβλημα, μέσω της μείωσης των ορίων ταχύτητας στα 30 χλμ ή και λιγότερο. Πόροι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των υπολοίπων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών ταμείων και εργαλείων πρέπει να στραφούν στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και της ενίσχυσης των υποδομών στους κεντρικούς δρόμους της χώρας. Επίσης πρέπει να δοθούν κίνητρα για την αντικατάσταση ιδιωτικών και επαγγελματικών οχημάτων μιας και κατέχουμε τον πιο γηρασμένο στόλο στην Ευρώπη με μ.ο ηλικίας τα 17 χρόνια.

Το Ράλλυ Ακρόπολις επανήλθε το 2021 στο καλαντάρι του WRC με ιδιαίτερη επιτυχία. Πιστεύετε πως ο εθνικός μας αγώνας αποτελεί έναν καλό πρεσβευτή για τη χώρα μας, με ανάλογα οφέλη για τον Τουρισμό, οπότε θα πρέπει το ελληνικό κράτος να συνεχίζει να τον υποστηρίζει;

Νέα Δημοκρατία: Το ΕΚΟ Ράλλυ Ακρόπολις επέστρεψε το 2021 στο ημερολόγιο του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλλυ (WRC), μετά από απουσία 8 χρόνων. Ανακτήσαμε τη χαμένη εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας έπειτα μετά από συντονισμένες προσπάθειες της κυβέρνησης (του Υφυπουργού Αθλητισμού, Λευτέρη Αυγενάκη, με την προσωπική στήριξη του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη).

Οι εικόνες της Ελλάδας, εικόνες του αγώνα, μεταδόθηκαν σε 150 χώρες και ένα κοινό 48 εκατομμυρίων τηλεθεατών! Το μιντιακό αποτύπωμα του Ράλλυ άγγιξε 637 εκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του WRC Promoter.

Και το συνολικό οικονομικό αποτέλεσμα της διοργάνωσης για το 2021 ανήλθε σε 35,1 εκατομμύρια ευρώ.

Το 2022 το Ράλλυ προβλήθηκε σε 55 εκατομμύρια τηλεθεατές από όλον τον κόσμο, ενώ το συνολικό αποτύπωμά του ξεπερνά και πάλι τα 35 εκατ. ευρώ.

Οι δύο υπερειδικές διαδρομές, το 2021 στο Σύνταγμα και το 2022, στο κατάμεστο με 65.000 θεατές Ολυμπιακό Στάδιο, συγκέντρωσαν πληθώρα εγκωμιαστικών σχολίων από οδηγούς και ομάδες, αλλά και τους φίλους του μηχανοκίνητου αθλητισμού παγκοσμίως.

Επιπλέον, για πρώτη φορά μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις δεν είναι κρατικοδίαιτες, αλλά μοχλεύουν χρήματα από την αγορά, με πολλαπλά θετικά οφέλη στην οικονομία και με απόλυτη διαφάνεια.

Το ΕΚΟ Ράλλυ Ακρόπολις το 2022 προσέλκυσε ιδιωτικές χορηγίες ύψους 2,3 εκατ. ευρώ!

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις, στις οποίες έχουμε δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα, με κορωνίδα το ΕΚΟ Ράλλυ Ακρόπολις, αποτελούν τον καλύτερο πρεσβευτή της χώρας μας στο εξωτερικό. Ο αθλητισμός ενισχύεται και παράλληλα τονώνει τις τοπικές κοινωνίες και την εθνική οικονομία, αναπτύσσοντας και τον αθλητικό τουρισμό.

Φέτος, μάλιστα, είναι μια σπουδαία χρονιά για τον εθνικό μας αγώνα. Συμπληρώνει 70 χρόνια ιστορίας και έχουμε ήδη ενεργήσει τιμώντας το παρελθόν του και διασφαλίζοντας το μέλλον του.

Θα έχουμε, λοιπόν, Ράλλυ Ακρόπολις και το 2024 και το 2025, μετά από συμφωνία με τη Διεθνή Ομοσπονδία Αυτοκινήτου και τον WRC Promoter. Εξασφαλίσαμε και την οικονομική βιωσιμότητά του με την επέκταση της συμφωνίας με την ΕΚΟ.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Το Ράλλυ Ακρόπολις αποτελεί ένα σημαντικό θεσμό, συνυφασμένο με την σύγχρονη ιστορία της Ελληνικής Αυτοκίνησης. Ήταν και θα είναι ένα γεγονός που διασυνδέει την αγάπη του Έλληνα για το αυτοκίνητο αλλά και το θυμικό του για το ταξίδι και την εξερεύνηση. Το Ράλλυ Ακρόπολις σίγουρα ωφελεί το τουριστικό μας προϊόν, γιατι αποτελεί τον πρέσβη μιας άλλης, άγριας, αγέρωχης Ελλάδας, μιας Ελλάδας που συνεχώς εξελίσσεται και εκπλήσει όπως και το ανάγλυφο που αντιμετωπίζουν όσοι οδηγοί τολμούν να συμμετέχουν.

Αυτή τη συλλογική αίσθηση τη βιώνουν συνάμα τόσο οι Έλληνες όσο και οι ξένοι.

Κι αν πριν μερικές δεκαετίες το Ράλλυ Ακρόπολις συμβόλιζε για τον Έλληνα την επιθυμία του για μια σύγχρονη ζωή, σήμερα συμβολίζει την επιθυμία του να επιστρέψει στην άγρια ομορφιά του Ελληνικού τοπίου. Αυτό το ταξίδι μέσα στο χρόνο η πολιτεία οφείλει να το προστατέψει και να το αναδείξει.

Κατά πόσο θεωρείτε ότι πρέπει να αναπτυχθεί το motorsport στην Ελλάδα;

Νέα Δημοκρατία: Παραλάβαμε τον ελληνικό μηχανοκίνητο αθλητισμό σε ύπνωση. Στην αφάνεια. Ταπεινωμένο από την αδιαφορία της προηγούμενης Κυβέρνησης ότι αποτελεί άθλημα της ελίτ, αλλά και ανάμεσα σε προσωπικές έριδες και διαξιφισμούς.

Αφυπνίσαμε τις δημιουργικές δυνάμεις του για να φτιάξουμε κάτι όμορφο για την πατρίδα μας. Και παράλληλα τον φτάσαμε 4ο σε δημοφιλία στη χώρα μας, πίσω από ποδόσφαιρο, μπάσκετ και στίβο, όπως δείχνουν οι μετρήσεις.

Ο μηχανοκίνητος αθλητισμός μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης του τουρισμού, ενίσχυσης των τοπικών οικονομιών και βέβαια το καλύτερο μέσο διάδοσης μηνυμάτων οδικής ασφάλειας και ασφαλούς οδηγικής συμπεριφοράς.

Εκτός από τη διοργάνωση του ΕΚΟ Ράλλυ Ακρόπολις, έχουν διατεθεί τα απαραίτητα κονδύλια για να κατασκευαστεί το κτήριο που στεγάζει το RallyGreeecOffroad, στο Άργος Ορεστικό, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην εισαγωγή του στο πρόγραμμα της FIA, στην αναβάθμιση του αγώνα και στην θεαματική ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και της προβολή της.

Παράλληλα, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ετοιμάζουμε μια πίστα Motocross, MTB και άλλων offroad αθλημάτων στη Μεγαλόπολη, ενώ δεν έχουμε σε καμία περίπτωση εγκαταλείψει την προσπάθεια για δημιουργία σύγχρονου αυτοκινητοδρόμιου στην Ελλάδα.

Τέλος, θέσαμε ψηλά στην ατζέντα τη διάδοση μηνυμάτων οδικής ασφάλειας και ασφαλούς οδηγικής συμπεριφοράς.

Το πράξαμε μέσω βιωματικών εμπειριών σύγκρουσης οχημάτων στην Κρήτη, που μαστίζεται από τα τροχαία, στην Αττική, αλλά και μέσα από εντυπωσιακές διαδραστικές ενέργειες με στόχο να μεταφέρουμε τα μηνύματά μας κυρίως στους νέους.

Η χώρα μας αποκτά μια σταθερή και ισχυρή θέση στον παγκόσμιο αθλητικό χάρτη του μηχανοκίνητου αθλητισμού, όπως άλλωστε θεωρούμε πως δικαιούται.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Ίσως το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι αν μπορεί σήμερα να ξεκινήσει μια προσπάθεια. Γνωρίζετε καλύτερα από εμένα ότι το motorsport είναι ένα “ακριβό” άθλημα με αρκετές απαιτήσεις σε θέματα ασφάλειας και υποδομών.  Η χώρα μας ζει μια παρατεταμένη πληθωριστική περίοδο με το κόστος ζωής να αυξάνεται και το εισόδημα των συμπολιτών μας να έχει εξανεμίζεται. Σε αυτό το πλαίσιο και με ανύπαρκτη μια παραγωγική αυτοκινητοβιομηχανία εντός των συνόρων, είναι δύσκολο να δει κάποιος την άνθηση αυτού του ελκυστικού αθλήματος και την “εκλαΐκευση” του ώστε να είναι προσιτή σε μεγάλο φάσμα των συμπολιτών μας. Όλα τα παραπάνω όμως δεν αποτελούν απαγορευτικές συνθήκες αλλά υλικό για σκέψη για αυτούς που αγαπάνε την αυτοκίνηση και δημιουργούν την ανάγκη για αλλαγή πορείας στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, στην οικονομική πολιτική και την ενίσχυση τόσο των εισοδημάτων όσο και των επενδύσεων με αφορμή την ηλεκτροκίνηση και τις νέες τεχνολογίες. Όσον αφορά τις απαραίτητες υποδομές, μια δίκαιη ανάπτυξη, μια άνοιξη στην υλοποίηση των μεγάλων υποδομών της χώρας, μια αναστροφή στις εγκληματικές πολιτικές που τις άφησαν να μαραζώσουν με τραγικά αποτελέσματα, μπορούν να συμπαρασύρουν και την κατασκευή και εκμετάλλευση των απαραίτητων υποδομών για το motorsport. Βλέπουν μπροστά τις αμέτρητες συνέργειες που μπορούν να δημιουργηθούν με την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και το τουριστικό προϊόν της χώρας.

Η αλλαγή που πραγματοποιείται στην αυτοκινητοβιομηχανία, με αφορμή το πέρασμα στην ηλεκτροκίνηση, πιστεύετε ότι προσφέρει κάποιες ευκαιρίες για τη χώρα μας στον τομέα της παραγωγής;

Νέα Δημοκρατία: Είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι για τον τομέα αυτό. Όπως γνωρίζετε, η κατασκευή διάθεση και υποστήριξη των ηλεκτρικών αυτοκίνητων, και εν γενεί οχημάτων, είναι αποτέλεσμα σύνθεσης πολυδιάστατων και σύνθετων αλυσίδων αξίας. Η Ελλάδα, και η επιστημονική και παραγωγική της βάση, διαθέτει ήδη τη δυνατότητα συμμετοχής σε πολλαπλά επίπεδα των αλυσίδων αυτών, ακόμα και ως κύριος προμηθευτής σημαντικών υλικών, εξαρτημάτων και εν γενεί συστημάτων των ηλεκτρικών οχημάτων αυτών.

Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι η ελληνική παραγωγική βάση ήδη συμμετέχει στους τομείς των μπαταριών, των ηλεκτρικών ηλεκτρονικών και ηλεκτρονικών συστημάτων, των εσωτερικών του στοιχείων (σαλόνι, ταπετσαρία κτλ) και των καυσίμων, λιπαντικών και βιο-καυσίμων βιο-λιπαντικών. Στους τομείς αυτούς σημειώνεται ήδη σημαντικός αριθμός ελληνικών εταιριών (μικρομεσαίων και μεγάλων) με έντονα εξαγωγικό χαρακτήρα. Μάλιστα, αρκετές από τις εταιρίες αυτές αναπτύσσουν έντονη ερευνητική και επιχειρησιακή δραστηριότητα (ενδεικτικά παραδείγματα οι ελληνικές συμμετοχές στα Σ.Ε.Κ.Ε.Ε Μπαταριών και Μικροηλεκτρονικής) για την ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά νέων τεχνολογιών, προϊόντων και υπηρεσιών, που αφορούν και την ηλεκτροκίνηση των αυτοκίνητων και συνολικά οχημάτων. Με αυτό τον τρόπο, διασφαλίζουν τη συμμετοχή τους στις νέες αναδυόμενες αγορές, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες, στον τομέα αυτό.

ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: Η έλευση της ηλεκτροκίνησης στην αυτοκινητοβιομηχανία αποτελεί μια ιστορική και τεκτονική μετακίνηση του παραδείγματος σχεδιασμού, κατασκευής, διάθεσης και χρήσης των προϊόντων της. Πρόκειται για μια τεχνολογική επανάσταση που αλλάζει το τοπίο με εκθετικούς ρυθμούς, αν δε συνδυαστεί με την αυτοματοποιημένη οδήγηση, την έλευση του 5G και τις ευφυείς τεχνολογίες και εφαρμογές μετακίνησης, το τοπίο που θα έχει δημιουργηθεί το 2030 θα είναι ριζικά διαφορετικό.

Η δημιουργία μιας παραγωγικής βάσης αυτοκινήτων στην Ελλάδα, εξακολουθεί να είναι ένα πολύπλοκο εγχείρημα. Η αλήθεια είναι ότι  μια  επένδυση στην παραγωγή ή συναρμολόγηση αυτοκινήτων θα επέφερε σημαντικά οφέλη στην πατρίδα, οδηγώντας με βεβαιότητα στην ανάσχεση του brain drain. Η χώρα μας διαθέτει τόσο μηχανικούς όσο και εργατικό δυναμικό με υψηλό επίπεδο γνώσεων και εμπειρίας, που μπορούν να εργαστούν στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Δημιουργείται λοιπόν μια ιστορική ευκαιρία για μια χώρα σαν την Ελλάδα με έμπειρους και καταρτισμένους επιστήμονες από τα ισχυρά, δημόσια πανεπιστήμια της χώρας μας, να αναπτύξει τις καινοτόμες παραγωγικές μονάδες που θα εκμεταλλευτούν την “θετική” διατάραξη των αλυσίδων παραγωγής που θα προκύψει. Το μοντέλο σχεδιασμού, συναρμολόγησης και παραγωγής θα θυμίζει περισσότερο την αγορά των laptop καθώς οι εταιρείες θα εφοδιάζουν τα προϊόντα τους  κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος από εξαρτήματα εκτός της δικής τους κατασκευής. Η Ελλάδα μπορεί να εισέλθει σε όλα τα στάδια, ακόμη και της κατασκευής αν προσφέρει καινοτομία και αξιοπιστία. Όχι φθηνό εργατικό δυναμικό που κάποιοι στενόμυαλα θεωρούν ότι θα κάνει τη χώρα ανταγωνιστική.

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΥΤΙΛΗ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: EUROKINISSI, iStock, 4T